ORGANİK KİMYA PDF

Document Details

Mersin Meslek Yüksekokulu (Uzaktan Eğitim)

Hatice Gedik

Tags

organic chemistry chemistry notes chemical compounds

Summary

These lecture notes cover basic organic chemistry principles for an undergraduate course. The notes detail the structure and properties of organic compounds, including atoms and molecules.

Full Transcript

ORGANİK KİMYA HAZIRLAYAN: ÖĞRETİM GÖREVLİSİ HATİCE GEDİK ⮚ Organik kimya temel olarak karbon ve hidrojen elementi içeren bileşikleri inceleyen bir bilim dalıdır. ⮚ Hidrojen veya karbon atomundan, saç, cilt ve kasları meydana getiren RNA ve DNA'ya, yediğimiz içtiğimiz gıdalara, giydiğimiz elb...

ORGANİK KİMYA HAZIRLAYAN: ÖĞRETİM GÖREVLİSİ HATİCE GEDİK ⮚ Organik kimya temel olarak karbon ve hidrojen elementi içeren bileşikleri inceleyen bir bilim dalıdır. ⮚ Hidrojen veya karbon atomundan, saç, cilt ve kasları meydana getiren RNA ve DNA'ya, yediğimiz içtiğimiz gıdalara, giydiğimiz elbiselere ve aldığımız tüm ilaçlara kadar geniş bir alanda yer alan tüm maddeler organik maddelerdir. ⮚ Organik maddelerin molekülleri, genellikle karbon ( C ), hidrojen (H), oksijen (O), azot (N), kükürt (S). fosfor (P) gibi ametallerin atomlarının stabil kovalent bağlar aracılığıyla birbirlerine bağlanmaları ile oluşmuşlardır. ⮚ Organik maddelerin moleküllerinde birbirlerine bağlanmış atomlar, düz veya dallanmış zincir, siklik ve kafes benzeri iskelet yapılar oluşturabilirler. ⮚ Organik maddeler de buna göre çeşitli sınıflara ayrılarak incelenirler. ATOMUN ELEKTRONİK YAPISI ⮚ Atom: Merkezde çekirdek ve çekirdeğin etrafındaki enerji seviyelerinde (yörüngelerinde) dolaşan elektronlardan oluşur. ⮚ Elementlerin kendi özelliğini taşıyan en küçük yapı taşıdırlar. ⮚ Çekirdek ise artı yüklü protonlar yanında yüksüz nötronları da bulundururlar. Atomun çekirdeğinin elektronik yapısı ⮚ Bir atomun ağırlığını proton ve nötronları; özelliklerini ise protonları belirler. ⮚ Örneğin atomun yükünü proton ve elektron sayıları belirler. ⮚ Bir elementte proton sayısı sabittir. ⮚ Örneğin hidrojenin atom numarası 1, karbonun atom numarası 6, oksijenin atom numarası 8 ⮚ Nötr (yüksüz) haldeki bir atom için proton ve elektron sayıları birbirine eşittir. ⮚ (+) yüklü tanecikleri (-) yüklü taneciklerine eşit olan atoma nötr atom denir. Nötr atomda Proton sayısı = Elektron sayısı ⮚ Atomun yükü değişen elektron sayısına göre pozitif ya da negatif olarak değişebilir. ⮚ Negatif yüklü olan bir atom dışarıdan elektron almış, pozitif yüklü olansa dışarıya elektron vermiştir. ⮚ Dışarıdan elektron alarak veya dışarıya elektron vererek elektrik yükü kazanmış atomlara iyon denir. ⮚ Dışarıdan elektron alan atom (-) yüklü olup anyon olarak adlandırılır. ⮚ Dışarıya elektron veren atom ise, (+) yük kazanır ve katyon olarak adlandırılır. ⮚ Bir elementin özelliklerini protonu belirler. ⮚ Kimyasal reaksiyon özellikleri ise, elektronları nasıl kullandığı ile belirlenir. ⮚ Atomların etrafında hareket halinde bulunan elektronlar rastgele değil belirli bir geometrik şekil düzeni içerisinde hareket ederler. ⮚ Bu bölgelere elektron bulutları (orbitaller) denir. ⮚ Elektronlar zamanının %90 - 95'ini çekirdeğin etrafında bu orbital denen bölgelerde geçirirler. ⮚ Atom etrafındaki bu yörüngeler (orbitaller) kendilerine özgü şekillere sahiptirler. ⮚ Orbitaller şekilleri, yönlenmeleri ve boyutları ile tanımlanırlar. ⮚ Küresel simetrik orbitallere s orbitalleri denir ve hacimlerine göre 1s, 2s, 3s şeklinde gösterilirler: ⮚ 1s orbitalindeki bir elektron çekirdeğe daha yakın olduğundan enerjisi düşüktür ve çekirdek tarafından 2s orbitalindeki elektronlara göre daha kuvvetli tutulur. Kabuk Nedir? ⮚ Atomun etrafında elektronların bulunduğu bölgelere kabuk ("shell") adını veriyoruz. ⮚ Bunları atom çekirdeğine en yakından en uzağa doğru 1. kabuk, 2. kabuk, 3. kabuk diye isimlendirmek mümkündür. ⮚ Ancak daha resmi isimleri sırasıyla K, L, M, N, O... şeklinde harflerle isimlendirmektir. ⮚ En içteki kabuğa K diyoruz; bir sonrakine L, sonrakine M ve bu böyle devam ediyor. ⮚ Alt Kabuk Nedir? ⮚ s alt kabuğu, en fazla 2 adet elektron barındırabilen bir alt kabuktur. İsmi, "keskin" ("sharp") sözcüğünden gelmektedir. ⮚ p alt kabuğu, en fazla 6 adet elektron barındırabilen bir alt kabuktur. İsmi, "ilke, prensip, temel" ("principle") sözcüğünden gelmektedir. ⮚ d alt kabuğu, en fazla 10 adet elektron barındırabilen bir alt kabuktur. İsmi, "nüfuz etmiş" ("diffuse") sözcüğünden gelmektedir. ⮚ f alt kabuğu, en fazla 14 adet elektron barındırabilen bir alt kabuktur. İsmi, "temel ("fundamental") sözcüğünden gelmektedir. ⮚ g alt kabuğu, en fazla 18 adet elektron barındırabilen bir alt kabuktur. İsmi, herhangi bir sözcükten gelmemektedir; sadece alfabeyi takip etmektedir. ATOMLARIN ELEKTRON DİZİLİMLERİ ⮚ Elektronlar orbitallere doldurulurken atomun enerjisi en düşük olacak şekilde doldurulması gerekir. ⮚ Bu durum ancak elektronların en düşük enerjili orbitalden en yüksek enerjili orbitale doğru doldurulması ile gerçekleşir. ⮚ Orbitallerin enerji sıralaması: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p ⮚ Bir hidrojen atomunun (AN = 1) 1, helyum atomunun (AN = 2) ise 2 elektronu vardır. ⮚ Her 2 atomda da elektronlar 1s orbitalindedir. ⮚ Hidrojen ve helyum atomların elektron dizilişi: Hidrojen: 1s1 Helyum: 1s2 ⮚ Lityum atomunun elektron dizilimi ve orbital şeması incelendiğinde atom numarasının 3 olduğu görülür. ⮚ Bu nedenle nötr durumda elektron sayısı da 3 olmalıdır. ⮚ Elektron dizilimine 1. enerji düzeyinden başlanır. ⮚ 1. enerji düzeyinde s orbitali bulunur. ⮚ s orbitali maksimum 2 elektron bulundurduğundan lityumun 2 elektronu 1s orbitaline, kalan bir elektroniği ise 2. enerji düzeyinin s orbitaline yerleşir. ⮚ Enerji sıralamasına göre lityum elementinin elektron dizilimi: 3 Li : 1s2 2s1 ⮚ ÖRNEK: Atom numarası ve sembolü verilen 6C elementinin elektron dizilimini yazınız. ⮚ ÖRNEK: ⮚ Atom numarası ve sembolü verilen 16S elementinin elektron dizilimini yazınız. Atom Numarası 24'e Kadar Olan Atomların Elektron Dizilimi Elementlerin Elektron Dizilimi, Grup-Periyot Kavramı ⮚ Bir elementin elektron dizilimi yazıldığında elementin bloku, periyodu ve grubu kısacası periyodik sistemdeki yeri bulunur. ⮚ Bir elementin periyodik sistemdeki yerini belirlemek için aşağıdaki basamaklar uygulanır: 1. Elementin temel haldeki elektron dizilimi yazılır. 2. En yüksek enerji düzeyi (baş kuantum sayısı) belirlenir. Bu sayı elementin periyot numarasıdır. 3. Değerlik elektronlarının toplam sayısı bulunur. Toplam sayı 10'dan büyükse 10 çıkarılır. Bu sayı elementin grup numarasıdır. 4. Elektron dizilimindeki en son orbital türü bulunur. s: s blok p: p blok d: d blok f: f blok elementi olduğunu gösterir. ⮚ Aynı zamanda elektron dizilimi s veya p ile bitiyorsa A grubu, d ile bitiyorsa B grubu, f ile bitiyorsa elementin lantanit-aktinit serisinde olduğu anlaşılır. Periyodik Sistemde Orbital Ve Blok İlişkisi ⮚ En yüksek enerjili orbitaldeki elektronun baş kuantum sayısı (hidrojen ve helyum için 1, lityum için 2) periyodik tabloda elementin bulunduğu periyodu (yatay sırasını) gösterir. ⮚ Hidrojen ve helyum 1. lityum ise 2. periyot elementleridir. ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER ⮚ Bileşikler doğada organik ve inorganik bileşikler olmak üzere 2 türdür. ⮚ Erime ve kaynama noktaları düşük, karbon atomu içeren, ana kaynağı genellikle canlılar olan bileşiklere organik bileşik denir. ⮚ Organik bileşiklerde temel elementler C ve H dır. ⮚ Bunun yanında kükürt (S), azot (N),fosfor (P) gibi elementlerin kovalent bağlar ile karbona bağlanmasıyla da organik bileşikler oluşur. ⮚ Bazı organik bileşikler: ⮚ İSTİSNA ⮚ Ancak yapısında C atomu olmasına rağmen organik olmayan bileşikler de vardır. ⮚ CO3-2 (Karbonat kök iyonu) içeren bileşikler: Na2CO3 H2CO3 CaCO3 ⮚ CN- (Siyanür kök iyonu) içeren bileşikler: KCN NaCN Ca(CN)2 ⮚ Karbon elementinin oksitleri: CO2 CO ⮚ C-4 (Karbür) bileşikleri: CaC2 ⮚ Organik olmayan bileşiklere anorganik bileşik denir. ⮚ Erime ve kaynama noktaları organik bileşiklerden daha yüksek olan asit, baz, tuz ve oksit sınıfı bileşikler anorganik bileşiklerdir. ⮚ Kimyanın organik bileşikleri inceleyen alt disipline organik kimya (karbon kimyası), anorganik bileşikleri inceleyen alt disiplinine ise anorganik (inorganik) kimya denir. KARBON ELEMENTİNİN ÖZELLİKLERİ ⮚ Atom numarası 6 olan ve periyodik tablonun 4A grubunda bulunan karbon elementinin 4 tane değerlik elektronu vardır. ⮚ Karbon elementi değerlik elektronlarını aynı ya da farklı atomlarla ortaklaşa kullanarak 4 tane kovalent bağ yapar. ⮚ Bu bağlar tekli olabileceği gibi 2’li ya da 3’lü olabilir. ⮚ Karbonun oluşturabileceği bağ şekilleri: HİDROKARBONLAR ⮚ Hidrokarbonlar, moleküllerinde yalnız karbon ve hidrojen içeren bileşiklerdir. ⮚ 2 temel sınıfa ayrılırlar: 1. Alifatik hidrokarbonlar 2. Aromatik hidrokarbonlar ⮚ Alifatik hidrokarbonlar ise 2’ye ayrılır: Doymuş hidrokarbonlar Doymamış hidrokarbonlar ⮚ Doymuş Hidrokarbonlar: Molekül iskeleti, birbirlerine C-C tek bağları vasıtasıyla bağlanmış ve diğer bağları hidrojen (H) atomları tarafından işgal edilmiş karbon (C) atomlarından oluşmuştur. (Bu bağlara sigma bağı denir) ⮚ Doymamış Hidrokarbonlar: Molekül iskeletinde birbirlerine C-C tek bağları vasıtasıyla bağlanmış karbon (C) atomlarından başka birbirlerine C=C çift bağları ve hatta C≡C üçlü bağları vasıtasıyla bağlanmış karbon (C) atomları da bulunur. (Bu bağlara pi bağı denir) ⮚ Alifatik hidrokarbonlar, 3 temel gruba ayrılırlar: 1. Alkanlar 2. Alkenler 3. Alkinler ⮚ Alkanlardaki bütün bağlar birli bağlardır. ⮚ Alkenler karbon-karbon 2’li bağı ile karakterize edilirler. ⮚ Alkinler ise molekül yapılarında karbon-karbon 3’lü bağını içerirler. 1. ALKANLAR ⮚ Yapısında sadece tekli bağ bulunduran hidrokarbonlara alkan denir. ⮚ Tepkimeye girme istekleri az olduğundan alkanlara Latince ‘etkinliği az’ anlamında parafin de denilmektedir. ⮚ Alkanlar düz zincirli, dallanmış ve halkalı yapıda olabilir. ⮚ Düz zincirli alkanlarda hidrojen atomlarının sayısı karbon atomların sayısının 2 katından 2 fazladır. CnH2n+2 Parafinden yapılmış mumlar ⮚ Karbon sayısı ‘n’ ile gösterilirse alkanların genel formülleri CnH2n+2 dir. ⮚ Halkalı alkanlarda ise halkadan dolayı 2 tane hidrojen atomu eksilir ve genel formül CnH2n şeklinde olur. ⮚ Eşit karbon sayılı hidrokarbonlar içerisinde, hidrojen atom sayısı en fazla olan hidrokarbonlar alkanlardır. Alkanların Adlandırılması CnH2n+2 ⮚ Alkanların genel formülündeki n yerine 1 yazıldığında: C1H(2x1)+2 = CH4 formülüne sahip metanın molekül formülü bulunur. ⮚ n yerine 2 yazıldığında: C2H(2x2)+2 = C2H6 formülüne sahip etanın molekül formülü bulunur. ⮚ n yerine 3 yazıldığında: C3H(2x3)+2 = C3H8 formülüne sahip propanın molekül formülü bulunur. ⮚ Bir moleküldeki bütün bağların açık şekilde yazıldığı formüle yapı formülü (açık formül) denir. ⮚ Karbonlar ile hidrojenler arasındaki bağların gösterilmediği yapı formülüne yarı açık formül denir. ⮚ Karbonlara bağlı grupların karbon atomundan sonra yazıldığı, aralarındaki bağların gösterilmediği formüle sıkıştırılmış yapı formülü denir. Düz Zincirli Alkanların İlk 4 Üyesinin Adı ve Formülleri İlk 4 Üyeden Sonraki Alkanların Adlandırılması ⮚ Alkanlardan bir hidrojen eksilmesi ile oluşan radikal gruplara alkil denir ve R- şeklinde gösterilir. ⮚ Hidrokarbonlarda karbonlara bağlı hidrojen (H) atomları çıkabilir. ⮚ Bunların yerine fonksiyonel gruplar denen ve moleküle spesifik kimyasal özelliklerini veren atom veya atom grupları eklenerek sınırsız çeşitlilikte organik bileşik oluşabilir. n-bütan ⮚ Hidrokarbonlarda bir karbon atomuna bağlı hidrojen (H) atomlarından birinin çıkışından sonra geri kalan kısım, radikal (kök) olarak tanımlanır ve kısaca R olarak gösterilir. ⮚ Dallanmış Alkanların Adlandırılması: 1. Moleküldeki en uzun karbon zinciri seçilir. Seçilen bu zincire ana zincir denir. Ana zincir dışında kalan gruplara yan grup ya da dal denir. 2. Ana zincirdeki karbon atomlarına numara verilir. Numaralandırma yan gruba en yakın uçtan başlanarak yapılır. 2-metilpentan 2-Metilbütan 3. Ana zincirde birden fazla yan grup varsa 2 uçtan başlanıldığı zaman karşılaşılan ilk yan gruba bakılır. İlk yan gruplar ana zincirin uçlarına eşit mesafede ise 2.lere, onlar da eşitse diğerlerine bakılır. 4. Her 2 uçtan başlanıldığı zaman yan grupların bağlı olduğu karbonlar aynı numarayı alıyorsa numaralandırma işlemi yan grupların alfabetik önceliğine göre yapılır. Alfabetik önceliği olan grubun ana zincirde bağlı olduğu karbon atomu daha küçük numarayı alacak şekilde numaralandırma yapılır. Alfabetik önceliğe bakılırken yan grupların isimleri dikkate alınır. 5. Bileşiğin adı yazılırken önce yan grupların ana zincirde bağlı oldukları karbon atomunun numarası, sonra yan grubun adı yazılır. Numaralarla kelimeler kısa çizgi (-) ile ayrılır. Daha sonra boşluk bırakılmadan ana zincirdeki karbon sayısına karşılık gelen alkanın adı yazılır. 6. Bileşikte aynı yan gruptan birden fazla varsa her yan grubun bağlı olduğu karbonların numaraları aralarına virgül koyularak ayrı ayrı yazılır ve kaç tane olduğu yan grubun adından önce Latince di, tri, tetra gibi sayıyı belirten eklerden biriyle belirtilir. 7. Alkanlara halojen (F, Cl, Br, I) bağlanması ile oluşan bileşiklere haloalkan denir. Haloalkanların adlandırılması dallanmış alkanlardaki kurallara göre yapılır. ÖRNEK: 2,4-Dimetil pentan bileşiğinin yarı açık formülünü yaz. 2. ALKENLER ⮚ Yapısında en az bir tane 2’li bağ bulunduran hidrokarbonlara alken (olefin), yapısında birden fazla 2’li bağ bulunduran alkenlere polialken denir. ⮚ Yapısında bir tane 2’li bağ bulunan alkenlerin genel formülü CnH2n şeklindedir. ⮚ Alkenlerin en basit üyesi eten (etilen) olarak bilinen 2 karbonlu C2H4 bileşiğidir. Eten Alkenlerin Adlandırılması 1. 2’li bağ içeren en uzun karbon zinciri seçilir. 2. Ana zincire numara verme işlemi 2’li bağa göre yapılır. İkili bağ hangi uca yakınsa numara verme işlemine o uçtan başlanır. 3. 2’li bağ her iki uca eşit mesafede ise önce dallanma, sonra alfabetik önceliğe bakılır. 4. Bileşikteki yan grupları adlandırma işlemi alkanlardaki kurallara göre yapılır. Yan grupların adları yazıldıktan sonra 2’li bağın bulunduğu karbonun numarası yazılır ve ana zincirdeki karbon sayısına eşit karbonlu alkanın adının sonundaki -an eki yerine -en eki getirilerek adlandırma yapılır. 5. 2 ve 3 karbonlu alkenlerde 2’li bağın yerine belirtmeye gerek yoktur. 6. Birden fazla 2’li bağ varsa her bir 2’li bağın yeri belirtilir ve -en ekinden önce 2’li bağların sayısı -dien, -trien eklerinden biriyle belirtilir. 2. ALKİNLER  Yapısında en az 1 tane 3’lü bağ bulunan hidrokarbonlara alkin denir.  Yapısında 1’den fazla 3’lü bağ bulunan alkinlere polialkin denir.  Yapısında 1 tane 3’lü bağ bulunan alkinlerin genel formülü CnH2n-2 şeklindedir.  Alkinlerin yapısında bulunan 3’lü bağdan dolayı en az 2 tane pi bağı vardır.  Alkinlerin kaynama noktaları düşüktür.  Alkinlerin ilk üyesi önemli bir organik bileşik olan ve 2 karbonlu etin (asetilen) olarak bilinen C2H2 bileşiğidir.  Bu nedenle alkinlere asetilen sınıfı bileşikler de denir.  Asetilen doğrusal bir geometriye sahiptir ve bağ açısı 180o dir.  Asetilenin 1 hidrojen eksik haline etinil denir. Alkinlerin Adlandırılması 1. 3’lü bağın içinde bulunduğu en uzun zincir seçilir. 2. Ana zincire numara verme işlemi 3'lü bağa göre yapılır. 3’lü bağ hangi uca yakınsa numara verme işlemine o uçtan başlanır. 3. 3’lü bağ her iki uca eşit mesafede ise alkanlardaki kurallar sırası ile uygulanır. Önce dallanma önceliğine, sonra alfabetik önceliğe bakılır. 4. Bileşikteki yan grupları adlandırma işlemi alkanlardaki kurallara göre yapılır. Yan gruplar yazıldıktan sonra 3’lü bağın bulunduğu karbonlardan numarası küçük olanın numarası yazılır ve ana zincirin karşılığı olan alkanın sonundaki -an eki yerine -in eki getirilerek adlandırma yapılır. 5. 2 ve 3 karbonlu alkinlerde 3’lü bağın yerini belirtmeye gerek yoktur. 6. Birden fazla 3'lü bağ varsa her bir 3’lü bağın yeri ayrı ayrı belirtilir ve -in ekinden önce 3’lü bağların sayısı 2 ise -diin 3 ise - triin ekleri ile belirtilir. Aromatik Bileşikler (Arenler)  Baharatların birçoğunun kendine has ve güzel kokuları, yapılarında bulunan 6 karbonlu halkalı yapıda olan benzen molekülünü içeren kimyasal maddelerden kaynaklanmaktadır.  Kendine has kokuları olan bu bileşiklere güzel kokulu anlamına gelen aromatik bileşik (aren) denir.  Aromatik hidrokarbonların diğer bir adı arenlerdir.  Arenler, en basit yapısal birim olan benzen halkasından türetilen hidrokarbonlardır.  Benzen: Aromatik hidrokarbonların ilk üyesi 6 karbonlu benzendir (C6H6)  Aromatik bileşiklerin büyük bir bölümünde benzen halkası bulunmaktadır.  Bu nedenle aromatik bileşikler, benzen halkası içeren bileşikler olarak da tanımlanır.  Benzenin yapısında bulunan karbon atomları arasında 3 tane tekli, 3 tane 2’li bağ vardır.  Benzendeki pi bağları birbiriyle sürekli yer değiştirir ve çok kararlı bir yapı oluşturur. Bu duruma rezonans denir.  Benzenin bu yapısını ilk olarak Friedrich August Kekule açıklanmıştır.  Bu nedenle benzenin bu yapısına Kekule yapısı da denir.  Aromatik bileşiklerin bir hidrojen eksik haline aril, benzen halkasının bir hidrojen eksik haline fenil denir. FONKSİYONEL GRUPLAR  Organik bileşiklerin yapısında karbon ve hidrojen dışında halojenler; O, S, N, P gibi atomlar da bulunabilir.  Bu atomların farklı sayılarda bir araya gelmesiyle birçok organik bileşik oluşur.  Bu kadar fazla sayıda organik bileşiği tanımak ve özelliklerini bilmek zor olduğundan organik bileşikler, yapısında bulunan atom ya da atom gruplarına göre sınıflandırılır.  Günlük hayatta duyduğunuz alkol, yağ, protein, karbonhidratlar gibi birçok madde organik bileşiklerin sınıflarıdır. Fonksiyonel Grupların Sınıflandırılması  Hidrokarbonlar alkan, alken, alkin ve aromatik hidrokarbonlar olarak sınıflandırılır.  Hidrokarbonlarda sadece karbon ve hidrojen atomları bulunur.  Bu bileşiklerden bir tane hidrojen atomunun ayrılması ile radikal gruplar oluşur ve R- ile gösterilir.  Radikal gruplara fonksiyonel grup ya da grupların bağlanması ile farklı organik bileşikler meydana gelir.  Radikal gruplara bağlanan bu farklı gruplara fonksiyonel grup denir.  Fonksiyonel grup, bulunduğu organik bileşiğe belirli özellikler kazandıran ve tepkimelerinde etkin rol oynayan atom ya da atom gruplarıdır.  Organik bileşikler sahip oldukları fonksiyonel gruba göre sınıflandırılır.  Bazı fonksiyonel gruplar: Radikal Gruplara Fonksiyonel Grupların Bağlanması  Fonksiyonel gruplardan birisi olan hidroksi (-OH) grubunun radikal (R-) grubuna bağlanmasıyla alkol (R-OH) sınıfı organik bileşikler oluşur.  Bir radikal gruptaki farklı karbon atomlarına birden fazla hidroksi grubunun bağlanmasıyla poli alkoller oluşur.  Bir radikal grubu alkoksi (R-O-) grubunun bağlanmasıyla eter sınıfı (R-O-R) organik bileşikler oluşur.  Organik kimyada halojenler X ile gösterilir.  Alkil grubuna halo (X-) grubunun bağlanmasıyla alkil halojenür (R-X) sınıfı bileşikler oluşur.  Bir radikal gruba karbonil grubunun bağlanmasıyla karbonil sınıfı bileşikler oluşur.  Karbonil sınıfı bileşikler aldehitler ve ketonlardır. karbonil grubu  Karbonil grubundaki karbon atomunun bir tarafına radikal grup, diğer tarafına hidrojen atomunun bağlanmasıyla aldehit sınıfı bileşikler oluşur.  Karbonil grubunun her 2 tarafına hidrojen atomu bağlanmasıyla aldehitlerin en küçük üyesi olan formaldehit oluşur.  Formaldehitte alkil grubu (R-) bulunmaz.  Karbonil grubundaki karbon atomunun her 2 tarafına aynı ya da farklı radikal gruplarının bağlanmasıyla keton sınıfı bileşikler oluşur.  Radikal grubuna karboksil grubunun bağlanması ile karboksilik asit sınıfı organik bileşikler oluşur.  Karboksil grubu :  Karboksil grubuna (-COOH) hidrojen atomu bağlanmasıyla organik asitlerin en küçük üyesi olan 1 karbonlu formik asit oluşur.  Formik asitte alkil grubu (R-) bulunmaz.  Yapısında birden fazla karboksil grubu bulunan organik bileşiklere polikarboksilik asit denir.  Radikal gruplarına amino (-NH2) grubunun bağlanması ile amin sınıfı bileşikler oluşur.  Amin bileşiklerinde birden fazla radikal grup bulunabilir.  Radikal gruplara nitro (-NO2) grubunun bağlanması ile nitro bileşikleri oluşur.  Radikal grubuna fenil (-C6H5) grubunun bağlanmasıyla aromatik bileşikler oluşur. Bazı Organik Bileşiklerin Sınıfları ve Formülleri  ÖRNEK: Aşağıdaki bileşikleri içerdikleri fonksiyonel gruba göre sınıflandırınız.

Use Quizgecko on...
Browser
Browser