2 kasaysayan ng wika sa pagpapaunlad ng Pilipinong Identidad.pdf

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA SA PAGPAPAUNLAD NG PILIPINONG IDENTIDAD DR. JENNIFOR L. AGUILAR PANAHON NG MGA NINUNO: May Iba’ t ibang Wikang Umiiral sa Bawat Panig ng Pilipinas Umabot sa 170 wika kasama ng mga Diyalekto Kabilang sa Austronesian o Malayo Polenesian Language Ortogra...

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA SA PAGPAPAUNLAD NG PILIPINONG IDENTIDAD DR. JENNIFOR L. AGUILAR PANAHON NG MGA NINUNO: May Iba’ t ibang Wikang Umiiral sa Bawat Panig ng Pilipinas Umabot sa 170 wika kasama ng mga Diyalekto Kabilang sa Austronesian o Malayo Polenesian Language Ortograpiya (silabaryo… Baybayin) Panahon ng Kastila (1565-1898) Mga Misyonerong nag-aral at nag-ambag sa mga Wika sa Pilipinas… Chirino (1604), Colin (1663), Lorenzo Hueves de Panduro (1784) Ayon kay Chirino (1604): Ang Wikang Tagala ay may katangian ng Nag-aangkin ito ng lalim at hirap ng Ebreo; Malinaw na katawagan ng Griyego hindi lamang sa pangngalang pambalana kundi higit pa sa pangngalang pantangi; Kaganapan at kariktan ng Latin Pitagan at paggalang ng Kastila.” Panahon ng Kastila (1565-1898) Pangunahing dahilan ang mga Espanyol kung bakit nila pinag-aralan ang mga wika sa Pilipinas (Frei, 1959): 1. Pagpapatatag sa kapit sa kapangyarihan o pagpapanatili sa kanila ang pamahalaan. 2. Dahil sa paglakas ng kilusang liberal sa Espanya, nasuri ng mga Prayle na higit na mabuti para sa kanila kung hindi matututo ng Kastila ang mga Filipino at hindi makapagpapahayag ang mga ito sa pamahalaan. Kaya anumang liberal na kaisipang nais iparating ng pamahalaan sa mamamayan ay kanilang napipigilan. 3. Ang kaalaman sa wikang Kastila ay makahihikayat ng pag-aalsa sa panig ng mamamayan sapagkat maunawaan nila ang mga batas ng pamahalaan. 4. Malakas ang paniniwala ng mga Prayle sa superyoridad ng kanilang lahi at ang pagkatuto ng Kastila ng mga Filipino ay mangangahulugan ng pagpantay ng mga ito sa kanila. Panahon ng Himagsikan/Rebolusyon 1897 – Saligang Batas ng Biak na Bato (TAGALOG) 1899 - Saligang Batas ng Malolos (Wikang Espanyol) 1899-1902 - Digmaang Pilipino-Amerikano - Pangulong William Mackinly ( Panahon ng Amerikano Batas Blg. 74 (1903, Philippine Commission) INGLES – Wikang Panturo at Midyum ng Pagtuturo 1931 - Batas Komonwelt Blg. 577 (paggamit ng mga wikang bernakular bilang wikang pantulong sa pagtuturo sa buong kapuluan simula Taong Aralan 1932-1933. ) Saligang Batas ng 1935, Artikulo XIV, Seksiyon 3 (pormal na nag-aatas sa Kongreso na gumawa ng kinakailangang mga hakbang hinggil sa pagkakaroon ng wikang pambansa na ibabatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas.) Panahon ng Amerikano Batas Komonwelt Blg. 184 Pagkatatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Pagpili ng Pambansang Wika: 1. Ginagamit ng nakararaming Pilipino na siyang wika ng Maynila na sentro ng kalakalan. 2. Ginagamit sa pagsulat ng pinakadakilang panitikan ng lahi. 3. May pinakamaunlad na balangkas, mayamang mekanismo, at madaling matutuhan ng mga Filipino. Panahon ng Amerikano Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 – Pambansang Wika ng Pilipinas – Tagalog Panahon ng Hapon (1941— 1945) Military Order Blg. 2 – Pebrero 17, 1942 Tagalog at Nihongo ang Wikang Pambansa ng Pilipinas Kautusang Tagapagpaganap Blg. 10 - pormal na nag-aatas sa pagtuturo ng wikang Pambansang Tagalog sa lahat ng mga paaralan maging sa mga kolehiyo at unibersidad. Panahon ng Pagsasarili Batas Komonwelt Blg. 570 noong 4 Hulyo 1946. (Tagalog ang Pambansang Wika) Kautusan Pangkagawaran Blg. 7 - Tinawag na Pilipino ang Pambansang Wika – mula sa Tagalog (Kalihim Jose Romero) Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 – PagsasaPilipino ng mga pangalan ng mga Gusali. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 pormal na nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang Pilipino sa mga opisyal na komunikasyon, transaksiyon, at korespondensiya. Panahon ng Pagsasarili Memorandum Sirkular Blg. 384 – Kautusan na lahat ng Korporasyong Kontrolado at Pagmamay-ari ng Pamahalaan na tangkilikin ang wikang pambansa. Panahon ng Rebolusyon Saligang Batas ng 1987 (Artikulo 14 Seksiyon 6 at 7) Sek. 6 “ Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika.” Sek. 7 “ Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, at hangga’ t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong sa mga wikang panturo roon. Kasalukuyang Panahon