Motor Konuşma Bozuklukları PDF

Motor Konuşma Bozuklukları Ö Ğ R. G Ö R. AY Ş E N U R KO Ç A K KONUŞMA ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ Respirasyon (solunum) Fonasyon (ses kaynağı/glottal ton) Artikülasyon/sesletim Rezonans: glottal ton’a boşlukların desteği (statik/dinamik yada her ikisi)  SOLUNUM SİSTEMİ VE SOLUNU...

Motor Konuşma Bozuklukları Ö Ğ R. G Ö R. AY Ş E N U R KO Ç A K KONUŞMA ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ Respirasyon (solunum) Fonasyon (ses kaynağı/glottal ton) Artikülasyon/sesletim Rezonans: glottal ton’a boşlukların desteği (statik/dinamik yada her ikisi)  SOLUNUM SİSTEMİ VE SOLUNUM Akciğerler Nefes Borusu Gırtlak Oral Ve Nazal Boşluklar Ağız Ve Burun  SOLUNUM İŞLEMİ Akciğerler solunuma hazırlanır Standart solunum/konuşma amaçlı solunum Nefes alma Nefes verme Gırtlak işlevi  NEFES ALMA Aktif kas faaliyeti gerektirir. Diyafram ana solunum kasıdır. Kubbe şekilli kas aşağı iner ve düzleşir, göğüs hacmini arttırır. Kaburgaların oluşturduğu göğüs kafesi, eksternal interkostal kasların kasılmasıyla genişler. Atmosferik basınca oranla göğüs boşluğunda oluşan negatif basınç sebebiyle hava ağız ve burun boşluğundan akciğerlere dolar bu durum basınç eşitlenene kadar devam eder.  NEFES VERME Nefes almaya kıyasla pasif bir süreçtir. Ancak konuşma amaçlı nefes vermede kasların aktif katılımı artar. Diyafram kası gevşer orijinal pozisyonuna yükselir. Göğüs kafesi daralır. Konuşma amaçlı internal interkostal,ve abdominal kaslar kasılır. Hava nefes borusu ve gırtlak aracılığıyla dışarı atılır.  GIRTLAK (Larynx) Kas, ligament ve kıkırdaklardan oluşur Altta nefes borusuna, üstte hyoid kemiğine tutunur. Hyoid kemiği dil ve alt çene kemiğine kaslar sayesinde tutunur ve süspanse olur. Gırtlakta kıkırdaklar arasında ses üretimini sağlayan vokal ligament ve gırtlak kasları yer alır. Vokalis kası önde thyroid laminası ortasından arkada aritenoidlere uzanır. İki vokal ligaman, etrafındaki iç ve dış larengeal kaslar ve mukosal membran hava geçişi/engellenmesine olanak sağlayan (rima glottis) oluşturur. SES TELLERİ(vocal folds,cord vocalis)  GIRTLAK FİZYOLOJİSİ Akciğerlere dolan hava ses telleri altında basınç artışına neden olur. Oluşan bu basınç artışı, ses telleri arasındaki boşluğa (rima glottis) etki eder. Ses telleri altındaki basınç yeterince arttığında ses tellerini açılmaya zorlar. Kordların elastik yapısı nedeniyle (myoelastik aerodinamik fonasyon) tekrar bir araya gelirler. Bu açılıp kapanma kendisini yineler. Glottal ton (ses) oluşur.  BERNOUİLLİ ETKİSİ Vokal kordların elastik yapısı VK’ ı tekrar bir araya getirir. Glottisten havanın hızla geçişi kortlar arasındaki basıncı eş zamanlı düşürür ve kortları bir araya gelmeye zorlar (ince duş perdesinin hızlı akan suya yönelmesi). Bu durum tekrar eder. GIRTLAĞIN DİĞER İŞLEVLERİ Epiglot kıkırdağın kapanma fonksiyonuyla yiyecek ve içecekler soluk borusunun üzerinden özafagusa yönlendirilir. Zorlayıcı fiziksel aktivitelerde (valsalva, ıkınma, ağırlık kaldırma, doğum, itme veya çekme gibi) destek sağlar. Bu aktiviteler esnasında kapalı glottisle hava akciğerlerde tutularak ilave destekleyici güç elde edilir. Fonasyon (glottal ton) Vokal foldların temel titreşimidir (fo) ile ifade edilir. Temel frekans olarak adlandırılır. Erkeklerde olan titreşim saniyede ortalama 125, kadınlarda 215’tir. Ses perdesi (pitch) kadında daha yüksektir. Perde değişiklikleri bizim için önemli bilgiler taşır. SUPRALARENGEAL OLUŞUMLAR Farenks (oro, hipo, nazofarinks) Ağız boşluğu: dil, dişler, diş ardı eşiği, sert/yumuşak damak, dudaklar, küçük dil (uvula) Burun boşluğu FARENKS  SESLETİM (ARTICULATION) Hava akciğerlerden soluk borusu aracılığı ile gırtlağa iletilir. Gırtlakta üretilen ses (ton) hareketli konuşma organları aracılığıyla ve kavitelerin rezonans özellikleriyle kişiye özgü modifiye edilir. Dile özgü bireysel fonemler/ses birimler üretilir. Buna sesletim denir.  https://www.youtube.com/watch?v=JF8rlKuSoFM  https://www.youtube.com/watch?v=b89RSYCaUBo