Uyku Bozuklukları PDF

UYKU VE UYKU BOZUKLUKLARI 1  Uyku, organizmanın, düzenli, tekrarlayıcı, kolayca geri dönebilen sükunet halidir. Uyanıklık durumuna göre dış uyaranlara karşı cevap eşiği yükselmektedir. 2  Yetişkin bir insanda ortalama 8 saat gece uykusu, Non-Rap...

UYKU VE UYKU BOZUKLUKLARI 1  Uyku, organizmanın, düzenli, tekrarlayıcı, kolayca geri dönebilen sükunet halidir. Uyanıklık durumuna göre dış uyaranlara karşı cevap eşiği yükselmektedir. 2  Yetişkin bir insanda ortalama 8 saat gece uykusu, Non-Rapid Eye Movement (NREM) ve Rapid Eye Movement (REM) dönemlerinin birbirini izlediği 4-5 adet uyku siklusundan oluşmaktadır. 3  UYKU EVRELERİ UYKU 1) NREM 2) REM Yüzeyel uyku Yüzeyel uyku (1.evre) (2.evre) Derin uyku Derin uyku (4.evre) (3.evre) 4  UYKUNUN FİZYOLOJİK EVRELERİ REM UYKUSU      5  Non-REM a) Yüzeyel Uyku (1. ve kısmen 2. evre) b) Derin uyku (3. ve 4. evre) 6  NONREM UYKUSU 1. evre : 2. evre : 3. evrede 4. evre : 7  Derin uykuda büyüme hormonu salgısı ve protein sentezi artar, metabolizma yavaşlar, kardiyovasküler sistem ve solunum sistemi fizyolojik aktivitelerinde genel olarak azalma olur. 8 Uykunun işlevleri Belleğin iyi çalışmasını sağlar, Homeostatik süreçleri düzenler, Enerjinin korunumunu sağlar, Beynin ve vücudun restorasyonunu sağlar, 9  Uzun uyku ihtiyacını artıran faktörler; 1. fiziksel çalışma, 2. egzersizler, 3. hastalıklar, 4. genel mental stres. 5. artmış mental aktivite 10  Kuvvetli psikolojik uyanlar, örneğin, güç öğrenme koşulları, stres ve beyin katekolaminlerini azaltan ilaçlar REM periodlarını artırmaktadır. 11 YETERSİZ UYKUNUN ETKİLERİ 12 Uyku, hayatımızın ortalama üçte birini geçirdiğimiz bir dönemdir. İyi bir uyku, hem beyin hem de vücut için yenilenme dönemidir. Uyumadan önceki dönemimiz uyku dönemimizi doğrudan etkilemektedir. Yani iyi bir uyku için hazırlık sabahtan başlamalıdır. 13 14 DSM V SINlFLAMASI 15 16 1.DİSSOMNİALAR DİSSOMNİALAR 17  İnsomnia A. Primer İnsomnia B. Sekonder İnsomnia - Psikofizyolojik - Psikiyatrik boz. - Subjektif İlişkili - Tıbbi boz. ilişkili 18 1.Primer insomnia: 19 20 21 22 23 24 25 26 27  2. PRİMER HİPERSOMNİA Günlük yaşamın sürdürülmesini etkileyen, gece yeterince uyunmasına karşın, gündüzleri uyuma gereksinimi ile kendini belli eden bir sorundur 28 § Uzamış uyku epizotları § Tekrarlayan uyku atakları § Gündüz aşırı uykulu olma § Her yerde uykuya dalma eğiliminde olma § Kolaylıkla uykuya dalma 29 Gündüz uyuklama hali, anormal REM dönemleri ile karakterizedir. En az üç ay sürmelidir. 30  Narkolepsi, uyanıklıkta uyku atakları ve katapleksi, uyku-uyanıklık geçişi sırasında da uyku paralizisi ve hipnogojik/hipnopompik halusinasyonlarla karakterize bir bozukluktur. 31  Hipnogojik halüsinasyonlar ise son derece canlı, sık sık korkutucu olan , uykuya dalış ve uyanış esnalarında görülen , rüya benzeri bir durumdur. Hipnopompik halüsinasyon uykudan uyanma sırasında gerçek gibi algılanan hayal görme durumudur. 32  Katapleksi, 33 34  35 36 SİRKADİYEN RİTİM BOZUKLUĞU 37 38 39 40  B. PARASOMNIALAR Uykuda, uyku dönemi ile eş zamanlı davranış ve fizyolojik alanlarda değişmeler/bozulmalar olması 1. Kabus bozukluğu 2. Uyku terörü 3. Uyurgezerlik (somnambulizm) 41 B-PARASOMNİALAR 42 43  2.2.Uyku Terörü (Uykuda Korku Bozukluğu) 44  Ancak bu bozukluklar epilepsi düzeyinde değildir. Tedavi: Aile tedavisi bazen yararlıdır. BZD düşük dozlarda hadiseyi tamamen ortadan kaldırabilir. 45 2.3.Uyurgezerlik Bozukluğu (Somnambulizm) 46 Hatta araba bile kullanabilir. Uyanıldığı derin bir şaşkınlık izler. 4. evrede uyandrıldıklarında sleep-walking gözlenebilir. 4-8 yaşlarında başlar. En çok 12 yaş civarlarında rastlanır. Erkeklerde daha fazladır. %15 çocukta benzeri bir epizod görülebilir. 47 48 49 50  3. 51  4. Uyku Paralizisi: Ailevi özellik gösterir. Uykuya dalarken ve uyanırken kasları hareket ettirememe halidir. 52  UYKU BOZUKLARININ TEDAVİSİ 1. Uyku hijyeni 2. Uykuyu bozan nedenlerin giderilmesi 3. Uyku bozukluklarının fiziksel tedavisi 4. Psikoterapi 5. Farmakolojik tedavi 53  UYKU BOZUKLARININ TEDAVİSİ 1. Uyku hijyeni Bireylerin belirgin ruhsal ya da organik bir bozukluğunun olmadığı durumlarda uyulması gereken durumlar 54 Uyku hijyeninin kuralları aşağıda sıralanmıştır: 1. 2. 3. 4. 5. 55 56 57 58  GİRİŞİMLER ve DEĞERLENDİRME - Uyku hijyeni alışkanlıklarına uygun girişimler uygulanmalıdır. - Uygulamanın arkasından hemşire değerlendirme yaparak amacına ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmelidir odanın ışığını kapattıktan sonra bireyin uyuyup uyumadığı kontrol edilmeli, bireyinde bir önceki günle ilgili uyku durumunu değerlendirilmesi istenir. 59  UYKU BOZUKLARININ TEDAVİSİ 2. Uykuyu bozan nedenlerin giderilmesi - Uykuyu bozan primer hastalıklar tedavi edilmeli, uykuyu bozan 60 3. Uyku bozukluklarının fiziksel tedavisi Masaj, gevşeme teknikleri gibi tamamlayıcı terapiler, hidro ve termoterapi; ör; sıcak ayak banyoları 61  UYKU BOZUKLARININ TEDAVİSİ 4. Farmakolojik tedavi Uyumayı sağlayan ilaçların kullanılmasıdır Düşük dozlarda ve kısa süreli kullanılmalı 62  HEMŞİRELİK SÜRECİ Hemşire kuramcılara göre de uyku; temel insan gereksinimidir ve hemşirelik tanıları arasında yer alır. NANDA (North American Nursing Diagnosis Association) tanısı: “Uyku Örüntüsünde Bozukluk” 63  HEMŞİRELİK SÜRECİ Yeterli bir uyku iyileşme sürecini hızlandırır, bu nedenle hastaların daha fazla uyku ve dinlenmeye ihtiyacı vardır. Hemşire, bütüncül bir yaklaşım sergileyerek onları etkileyen ya da etkileyebilecek tüm problemleri önceden tanımalı ve uygun girişimlerde bulunmalıdır. 64 HEMŞİRELİK SÜRECİ 65  HEMŞİRELİK SÜRECİ - TANILAMA: 66 HEMŞİRELİK SÜRECİ 67 HEMŞİRELİK SÜRECİ 68  HEMŞİRELİK SÜRECİ UYGULAMA 69 HEMŞİRELİK SÜRECİ 70 71