Układ kostny PDF

Układ kostny Układ kostny składa się z około 206 kości Połączone ze sobą umożliwiają: Osiągnięcie określonej wielkości i kształtu ciała; Utrzymanie postawy ciała; Ochronę narządów wewnętrznych; Wykonywanie ruchów. Struktura kości ▪ Substan...

Układ kostny Układ kostny składa się z około 206 kości Połączone ze sobą umożliwiają: Osiągnięcie określonej wielkości i kształtu ciała; Utrzymanie postawy ciała; Ochronę narządów wewnętrznych; Wykonywanie ruchów. Struktura kości ▪ Substancja kostna: ▪ istota zbita – występuje w warstwie zewnętrznej trzonu kości długiej, zewnętrznych częściach kości płaskich i różnokształtnych ▪ istota gąbczasta – występuje w nasadach kości długich, wewnątrz kości płaskich i różnokształtnych ▪ Szpik kostny: ▪ czerwony (krwiotwórczy); ▪ żółty (tłuszczowy). Powstawanie kości - kostnienie W zależności od rodzaju materiału wyjściowego wyróżnia się: ◼ Kostnienie na podłożu łącznotkankowym (mezenchymatycznym, błoniastym) – powstaje kość tzw. Okładzinowa. ◼ Kości płaskie czaszki i twarzoczaszki, górna cześć łuski potylicznej, przeważająca część żuchwy, lemiesz, części środkowe obojczyków (trzon). Powstawanie kości - kostnienie ◼ Kostnienie na podłożu chrzęstnym – powstaje kość zastępcza poprzez zastępowanie chrząstki przez kość. ◼ Kość klinowa, potyliczna (bez górnej części łuski, żebra, łopatka, kości kończyny górnej i dolnej, mostek, kręgosłup, miednica, koniec mostkowy i barkowy obojczyka. Rodzaje kości ◼ Kształt kości jest bardzo zróżnicowany. Można wyróżnić następujące ich rodzaje: ◼ kości płaskie - kości sklepienia mózgoczaszki i łopatka; ◼ kości długie - kość ramienna i udowa, kości przedramienia i podudzia; ◼ kości krótkie - kości nadgarstka, kości stępu itp.; ◼ kości różnokształtne - np. żuchwa, kości podniebienne, kręgi; ◼ kości pneumatyczne - kości: klinowa, sitowa i czołowa, szczęka. Kręgosłup ◼ Składa się z 5 odcinków zawierających łącznie 33 lub 34 kręgi: ◼ szyjny – 7 kręgów; ◼ piersiowy – 12 kręgów; ◼ lędźwiowy – 5 kręgów; ◼ krzyżowy – 5 kręgów; ◼ ogonowy = guziczny – 4 lub 5 kręgów. Krążek międzykręgowy ◼ Krążek międzykręgowy posiada wewnętrzną część zawierającą galaretowate jądro miażdżyste, które jest pozostałością po strunie grzbietowej. ◼ Część obwodowa utworzona jest przez łącznotkankowy pierścień włóknisty, przechodzący bez wyraźnej granicy w jądro miażdżyste. ◼ Pierścień włóknisty od góry ogranicza chrząstka szklista pokrywająca dolną powierzchnię trzonu kręgu, a od dołu listewka brzeżna. ◼ W stabilizacji krążka międzykręgowego biorą również udział więzadła podłużne.  Krzywizny kręgosłupa U człowieka dorosłego występują 2 rodzaje fizjologicznych krzywizn kręgosłupa: ◼ Kifoza: ◆ piersiowa – kształtuje się w życiu płodowym, a zostaje ustalona do 6–7. roku życia. Powinna mieć 20–40 stopni. Poniżej i powyżej tych wartości jest patologią. ◆ krzyżowa – kształtuje się w życiu płodowym. ◼ Lordoza: ◆ szyjna – kształtuje się po 6 tygodniach gdy dziecko unosi główkę i do 6–7. roku życia zostaje ustalona. Powinna mieć 20–40 stopni. ◆ lędźwiowa – kształtuje się w 2. roku życia gdy dziecko zaczyna chodzić, a zostaje ustalona dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Powinna mieć 30– 50 stopni. Zniekształcenia kręgosłupa ◼ Skolioza – boczne wygięcie kręgosłupa; ◼ Kifoza - wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w płaszczyźnie strzałkowej; ◼ Lordoza - wygięcie kręgosłupa ku przodowi w płaszczyźnie strzałkowej; Zniekształcenia kręgosłupa Skolioza Typowa charakterystyka skoliozy a) zdjęcie rtg, b) widok od tyłu, c) test Adamsa  Budowa ogólna kręgu ◼ trzon kręgu; ◼ łuk; ◼ nieparzysty wyrostek kolczysty; ◼ parzyste wyrostki poprzeczne; ◼ dwie pary wyrostków stawowych; ◼ otwór kręgowy. ◼ Najbardziej nietypowe kręgi występują w okolicy szyjnej i są to: ◼ dźwigacz; ◼ obrotnik. DŹWIGACZ (ATLAS) WIDOK OD GÓRY WIDOK OD DOŁU Połączenie C1 z C2 Obrotnik – budowa z przodu i tyłu Porównanie kręgów C1 i C2 Kręgi piersiowe ◼ Od łuku kręgowego odchodzą na boki wyrostki poprzeczne, w kierunku grzbietowym wyrostek kolczysty. ◼ Dogłowowo i doogonowo ustawione są wyrostki stawowe górne i dolne tworzące połączenia stawowe między kręgami. ◼ Bocznie na trzonach kręgów piersiowych występują dołki żebrowe (górne i dolne) służące do połączenia z głowami żeber. ◼ Na wyrostkach poprzecznych znajdują się dołki żebrowe łączące się stawowo z guzkami odpowiednich żeber. Budowa kręgu piersiowego Budowa kręgu piersiowego Połączenie żeber z kręgosłupem Kręgi lędźwiowe ◼ Ze względu na duże obciążenie trzony kręgów lędźwiowych, w porównaniu z innymi kręgami prawdziwymi, są znacznie większe i silniej zbudowane. ◼ Masywne trzony o kształcie nerkowatym. ◼ Wyrostki żebrowe – pozostałości szczątkowych żeber lędźwiowych (odpowiadają obecnie wyrostkom poprzecznym). ◼ Wyrostki dodatkowe – właściwe wyrostki poprzeczne ◼ Wyrostki suteczkowate na powierzchni bocznej wyrostków stawowych górnych. ◼ Wyrostki stawowe górne i dolne ustawione w płaszczyźnie strzałkowej. ◼ Wyrostki kolczyste bardzo masywne. Budowa kręgu lędźwiowego Kość krzyżowa ◼ jest przedłużeniem kręgosłupa ku dołowi. ◼ Poniżej niej znajduje się kość guziczna. ◼ W kości krzyżowej znajdują się dwa rzędy liczące po 4 otwory, przez które wychodzą nerwy krzyżowe. Wzdłuż całej kości biegnie kanał krzyżowy u dołu zakończony rozworem krzyżowym. Kość krzyżowa – powierzchnia miedniczna Kość krzyżowa – powierzchnia grzbietowa  Kręgi guziczne ◼ Odcinek guziczny składa się z 4-5 szczątkowych kręgów, z których głównie zostały zachowane trzony. Kształtem są zbliżone do trójkąta, którego podstawa jest zwrócona w kierunku kości krzyżowej, zaś jej wierzchołek stanowi zakończenie kręgosłupa. ◼ Na podstawie k. guzicznej wyróżnia się rożki guziczne, będące szczątkowymi wyrostkami stawowymi. ◼ Połączenie z kością krzyżową, jak również pomiędzy Co1-Co2-Co3 jest na zasadzie chrząstkozrostu. Pozostałe połączenia są skostniałe. Klatka piersiowa Górny otwór klatki piersiowej jest ograniczony trzonem Th1, pierwszymi żebrami oraz rękojeścią mostka. Jego płaszczyzna pochylona jest do przodu - wcięcie szyjne leży na wysokości Th2/3. Dolny otwór klatki piersiowej jest znacznie większy od górnego, o bardzo nieregularnym kształcie. Tworzą go Th12, brzegi dolne dwunastych żeber, końce żeber jedenastych, chrząstki żeber od 10 do 7, tworzące łuk żebrowy oraz wyrostek mieczykowaty. Klatka piersiowa Szkielet kostny klatki piersiowej tworzy: 12 par żeber - 7 par prawdziwe - 3 pary rzekome - 2 pary wolne 12 kręgów piersiowych; mostek.  Klatka piersiowa lejkowata Pectus excavatum ◼ Jest to wrodzone zniekształcenie przedniej ściany klatki piersiowej, polegające na wygięciu do tyłu trzonu mostka wraz z przyległymi żebrami. ◼ Powiększa się kifoza piersiowa, ◼ Głowa, szyja i barki opadają do przodu. ◼ Spłaszczenie klatki piersiowej upośledza krążenie oraz oddychanie. ◼ Stosuje się leczenie zachowawcze lub operacyjne.  Klatka piersiowa kurza Wada polega na nadmiernym wypukleniu przedniej ściany klatki piersiowej, spowodowanym nadmiernym wypukleniu rękojeści lub trzonu mostka. Zniekształcenie nie wywołuje zaburzeń pracy serca ani układu oddechowego. Często jednak deformacji towarzyszą: - wrodzone wady serca, - dychawica oskrzelowa, - przepuklina przeponowa. Leczenie zachowawcze.  Żebra ◼ Są kośćmi długimi, kształtu łukowatego. ◼ Każde z żeber składa się z chrzęstnej części przedniej, zwanej chrząstką żebrową i kostnej części tylnej - kości żebrowej. ◼ W każdym żebrze wyróżnia się: - trzon, - koniec przedni – mostkowy - koniec tylny kręgosłupowy. Na końcu żebra znajduje się głowa żebra, która oddzielona jest od guzka szyjką żebra. Środkowa część to trzon. Połączenie żeber z kręgami piersiowymi Mostek  Mostek ◼ Połączenie mostka z obojczykiem i żebrami  Kości kończyny górnej ◼ Kościec kończyny górnej składa się z: ◼ kości obręczy kończyny górnej: - łopatki - obojczyka; ◼ kości kończyny górnej wolnej: - kość ramienna, - kości przedramienia (łokciowa i promieniowa) - kości ręki (nadgarstek, śródręcze i palce). Kości kończyny górnej Kości ręki ◼ Kości nadgarstka ułożone są w 2 szeregach, z których każdy składa się z 4 kości. ◼ Szereg bliższy tworzą kości: łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata. ◼ Szereg dalszy tworzą kości: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata. ◼ Kości śródręcza stanowi 5 kości długich oznaczonych liczbami. Każda z nich odpowiada jednej z kości palców. ◼ Kości palców z wyjątkiem kciuka składają się z trzech kości tzw. paliczków, kciuk ma tylko 2 kości (dwa paliczki). Kości nadgarstka Kości ręki  Kości kończyny dolnej ◼ Kościec kończyny dolnej składa się z: ◼ kości obręczy kończyny dolnej: - kość miedniczna; ◼ kości kończyny dolnej wolnej: kość udowa, kości goleni = podudzia (piszczelowa i strzałkowa) i kości stopy (kości stępu, śródstopia i palców). Kości kończyny dolnej Kość miedniczna ◼ Zbudowana jest z 3 kości: ◼ biodrowej, ◼ łonowej, ◼ kulszowej. ◼ Kości w okresie rozwojowym połączone są ze sobą chrząstkozostami, które stopniowo z wiekiem kostnieją (20-25 r.ż). Kości stopy Kości stępu Kości śródstopia Kości palców Kości stopy stęp śródstopie kości palców Kości stępu ◼ Kości stępu ułożone są w 2 szeregach. ◼ W szeregu bliższym występuje kość skokowa i kość piętowa, ◼ W szeregu dalszym: 3 kości klinowate: przyśrodkowa, pośrednia i boczna, sześcienna i kość łódkowata. ◼ Kości śródstopia tworzy 5 kości. Każda ma trzon, podstawę i głowę. Guzowatość paliczka Kości śródstopia utworzone są z 5 kości długich. Każda kość śródstopia zbudowana jest z podstawy, trzonu oraz głowy łączącej się z paliczkami Kości palców składają się z paliczków. Duży palec zwany paluchem ma 2 paliczki, pozostałe palce po 3 paliczki.