U01 Operations systems & Productivity Sj 2021.pdf
Transcript
Understanding Operations Management บทบาทของการบริหารการปฏิบัติการในโลกธุรกิจ ศ จี ศิ ริ ไ ก ร Developed from Operations and Supply Chain Management” Global edition, 13th Edition, F. Robert Jacobs, R...
Understanding Operations Management บทบาทของการบริหารการปฏิบัติการในโลกธุรกิจ ศ จี ศิ ริ ไ ก ร Developed from Operations and Supply Chain Management” Global edition, 13th Edition, F. Robert Jacobs, Richard Chase, Nicholas Aquilano : McGraw-Hill 1 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT บทบาทของการบริหารการปฏิบัติการในโลกธุรกิจ ขอบเขตและความสาคัญของการจัดการปฏิบัติการ กระบวนการ และระบบงาน ประเด็นการตัดสินใจที่สาคัญ ผลิตภาพ: เป้าหมายของการจัดการปฏิบัติการ ทิศทางการพัฒนาระบบการจัดการปฏิบัติการ 2 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Operations Management : บริหารการปฏิบัติการ การจัดการ ระบบงาน หรือขั้นตอนกระบวนการ ทางาน เพื่อ ผลิต และนาเสนอ ผลิตภัณฑ์ (สินค้าและบริการ) The management of systems or processes that create goods and/or provide services. 4M: Man Process Output Machine Method put Product Materials into practice Outcome Method (Key) Performance Indicators Process KPI Output KPI Value added: มูลค่าเพิ่ม คือ ส่วนต่างระหว่างต้นทุนของ Input และมูลค่าหรือราคาของ Output 3 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Input: 4M | ปัจจัยการผลิต..ในมุมมองบริหารธุรกิจ Man Machine Material Method ผู้ประกอบการ เครื่องจักรผลิตสินค้า วัตถุดิบ กรรมวิธีการผลิต หรือ บุคลากรของ เครื่องมือ และระบบ วัสดุสิ้นเปลือง ที่ใช้ใน ขั้นตอนการให้บริการ องค์กร อัตโนมัติที่ใช้ในการ การผลิตหรือให้บริการ สูตรการผลิต เช่น Bill – จานวน ผลิตหรือให้บริการ วัสดุสานักงาน of Materials สูตร – ทักษะ อาหาร ส่วนผสม เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง ความสามารถ วัตถุดิบ ตามสายงาน ระบบสารสนเทศ – การจ้างงาน เครื่องยนต์ อุปกรณ์ขน ย้าย ยานพาหนะ 4 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Production of Goods VS Delivery of Services ISIC: International Standard Industrial Classification of All Economic Activities Production of Goods Delivery of Services ผลิตภัณฑ์จับต้องได้ Tangible output กิจกรรมที่รับรู้ได้ A set of processes ประเภทสินค้า ประเภทกิจการบริการ o เกษตรกรรม การป่าไม้และการประมง o Government บริการภาครัฐ o การทําเหมืองแร่และเหมืองหิน o Retails - Wholesales ค้าปลีก-ค้าส่ง o ผลิตภัณฑ์อาหาร เครื่องดื่ม ยาสูบ o Financial services บริการทางการเงิน o สิ่งทอ เครื่องแต่งกาย หนัง ไม้ กระดาษ o Healthcare บริการสาธารณสุข o การพิมพ์ การผลิตสื่อบันทึกข้อมูล o บริการด้านธุรกรรม: ให้เช่าพื้นที/่ อุปกรณ์ o ถ่าน ปิโตรเลียม เคมีภัณฑ์ ยาง พลาสติค ศูนย์บริการลูกค้า ขนส่ง จัดหางาน o แร่อโลหะ หิน ปูนซิเมนต์ โลหะ o การศึกษา งานสังคมสงเคราะห์ นันทนาการ o อาวุธ เครื่องจักร อุปกรณ์ เครื่องวัด o วิชาชีพ: การทดสอบ บัญชี ทนาย o คอมพิวเตอร์ เภสัชภัณฑ์ ฯลฯ o ท่องเที่ยว สุขภาพสัตว์ ฯลฯ Source: ISIC at http://www.rd.go.th/publish/fileadmin/user_upload/ebook/9893isic_v1_2.pdf 5 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Open Chat: https://www.menti.c องค์กร และระบบปฏิบัติการธุรกิจ om/qov9xu5f4a ธุรกิจ/อุตสาหกรรม ตัวอย่างระบบปฏิบตั ิการ ชื่อบริษทั หรือตราสินค้า Goods/Service ฟาร์มปศุสัตว์ เกษตรกรรม เหมืองแร่ Offerings ก่อสร้าง ผลิตสินค้า ผลิตไฟฟ้า ประปา Storage/ ให้เช่าโกดังสินค้า รับจ้างส่งสินค้า พัสดุ Transportation ไปรษณีย์ ขนส่งมวลชน รถ/เรือ/เครื่องบิน รับจ้าง (ไม่) ประจาทาง รถเช่า โรงแรม Exchange ค้าปลีก ค้าส่ง บริการทางการเงิน ฝาก-ถอน แลกเปลี่ยนเงินระหว่างประเทศ บริการให้คาปรึกษา Entertainment สร้างภาพยนตร์ แต่งเพลง จัดรายการวิทยุ- โทรทัศน์ คอนเสริ์ต ทอล์กโชว์ ออกอัลบั้ม Communication บริการข่าวสาร เวบไซต์ การสื่อสารผ่าน ช่องสัญญาณโทรคมนาคมต่างๆ กิจการนีล้ ะ่ เขานาเสนออะไร… Unicef, มหาวิทยาลัย, YouTuber, BTS ??? 6 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Business Model Canvas, TCDC 7 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT หลังบ้าน – หน้าบ้าน 8 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ตาแหน่งงาน ด้านการจัดการปฏิบัติการ นักวิเคราะห์ นักวางแผน (Production Control Analyst / Planner) นักบริหารการจัดซื้อ (Purchasing Specialist) นักบริหารความเสี่ยงด้านปฏิบัติการ (Operational Risks Manager) ที่ปรึกษาด้านพัฒนากระบวนการธุรกิจ (Consultant: Operations-Focus) ผู้จัดการร้าน (Store manager) ผู้จัดการโรงงาน (Plant manager) ผู้จัดการโซ่อุปทาน (Supply chain manager) ผู้จัดการควบคุมคุณภาพ (Quality control manager) ผู้จัดการโครงการ (Project manager) ผู้ตรวจสอบภายใน (Internal auditor) ประธานเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ (Chief Operating Officer) ประธานบริษัท / เจ้าของกิจการ (President / Founder / Entrepreneur) 9 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT บุกโรงงาน Tofusan น้าเต้าหู้ ออร์แกนิก สด ใหม่ เหมือนซื้อมาจากร้านรถเข็น I BrandTalk (6:39) 10 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT การผสมผสานระหว่างสินค้าและบริการ Goods Service Surgery, teaching Song writing, software development Computer repair, restaurant meal Automobile repair, fast food Home remodeling, retail sales Automobile assembly, steel making 11 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT การจัดการระบบงาน: Input – Process – Output & Feedback 12 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Strategic Decision in OM: การตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ในด้านการปฏิบตั ิการ Cost ต้นทุน Flexibility ความยืดหยุ่น: Delivery ปริมาณ และกําหนดการ การส่งมอบตรงเวลา Quality คุณภาพ 13 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ประเด็นพิจารณาที่สาคัญด้านการปฏิบัติการ: Production process: ควรเลือกแบบไหน เพราะอะไร เงินทุน และค่าใช้จา่ ยในกิจการ Capacity: มาก น้อย คือเท่าไร ลงทุนในทรัพย์สิน: ที่ดิน อาคาร เครื่องจักร Location & Layout: เลือกอย่างไรดี Technology & Capital Investment: ต้นทุนการผลิตทางตรง ค่าวัตถุดิบ Raw Materials: แหล่ง และการตรวจสอบ ค่าจ้างแรงงานในส่วนการผลิตหรือให้บริการโดยตรง Suppliers: ประมูลเป็นครั้ง หรือทาสัญญาระยะยาว ค่าน้า-ไฟ ที่ใช้เพื่อผลิตสินค้าหรือให้บริการโดยตรง Workforce: จ้างเต็มเวลา หรือจ้างเหมา ค่าใช้จ่ายทั่วไปในการผลิต: โสหุ้ย | overhead costs ค่าเสื่อมราคาสินทรัพย์ ค่าเช่า Quality, Cost, Delivery: ทาอย่างไรให้สาเร็จ ค่าจ้างพนักงานสานักงาน Project Management: ควบคุมให้ได้ตามแผนงาน ค่าสาธารณูปโภค และบริการอื่นๆ Risk Management: ป้องกัน+แก้ไข เหตุฉุกเฉิน ประเภทของเงินทุน: Fixed costs & Variable costs 14 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ประเด็นพิจารณาทีส่ าคัญด้านการปฏิบัติการ: แผนปฏิบัติการ กระบวนการผลิต: อัตโนมัติ กึ่งอัตโนมัติ แรงงาน เงินทุนและค่าใช้จา่ ยในการดาเนินกิจการ กาลังการผลิต หรือการให้บริการ | Capacity ลงทุนในทรัพย์สิน: ที่ดิน อาคาร เครื่องจักร ที่ตั้ง ขนาด ผังโรงงาน และการขออนุญาตดาเนินการ ต้นทุนการผลิตทางตรง การจัดหาเครื่องจักร เครื่องมือ ค่าวัตถุดิบ แหล่ง และการจัดหาวัตถุดิบ ค่าจ้างแรงงานในส่วนการผลิตหรือให้บริการโดยตรง วิธีคัดเลือกผู้ส่งมอบ และคู่ค้าสาคัญ ค่าน้า-ไฟ ที่ใช้เพื่อผลิตสินค้าหรือให้บริการโดยตรง วิธีการจ้างและฝึกทักษะแรงงาน ค่าใช้จ่ายทั่วไปในการผลิต: โสหุ้ย | overhead costs ค่าเสื่อมราคาสินทรัพย์ ค่าเช่า ประมาณต้นทุนการผลิต และระยะเวลาส่งมอบสินค้า ค่าจ้างพนักงานสานักงาน บริหารโครงการก่อตั้งกิจการ ค่าสาธารณูปโภค และบริการอื่นๆ บริหารความเสี่ยง ประเภทของเงินทุน: Fixed costs & Variable costs 15 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Key Operations Decisions การตัดสินใจเรื่อง...ระบบปฏิบัติการ Systems Design Systems Management การออกแบบผลิตภัณฑ์ (สินค้า และบริการ) การบริหารโครงการ การวางแผนกาลังการผลิต และการจัดการ การจัดการโซ่อุปทาน ความต้องการของลูกค้า การวางแผนกาลังการผลิตรวม การออกแบบกระบวนการปฏิบัติการ การจัดลาดับการผลิต การเลือกที่ตั้ง และวางผังสถานประกอบการ การจัดการสินค้าคงคลัง โลจิสติกส์ และการกระจายสินค้า การจัดการคุณภาพ การออกแบบงาน การจัดการแบบลีน และการวัดปริมาณของบุคลากร การจัดการการซ่อมบารุง 16 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ตัวชี้วัดด้านปฏิบัติการ: ประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ประสิทธิภาพ: Efficiency ความสามารถในการดาเนินงานให้ได้ผลลัพธ์ ณ ระดับที่ คาดหวัง อัตราส่วนของผลลัพธ์ที่เกิดจริง เทียบกับค่ามาตรฐานหรือระดับผลลัพธ์ที่กาหนด เช่น จานวนชิ้นงานที่ผลิตได้จริง ต่อกาลังการผลิตของเครื่องจักร ประสิทธิผล: Effectiveness ความสามารถในการดาเนินการเพื่อให้เกิด ผลลัพธ์ที่ สอดคล้องกับเป้าหมายที่ระบุไว้ วัดได้หลายรูปแบบ เช่น ถ้าเป้าหมายคือ การสร้างความพึงพอใจ ให้กับลูกค้า ค่าวัดที่ใช้คือ ค่าระดับความพึงพอใจของลูกค้า ผลิตภาพ: Productivity = Effectively efficient (Effectiveness & Efficiency) ความสามารถในการสร้างผลงานได้คุ้มค่ากับทรัพยากรที่ใช้ไป วัดได้ในรูป อัตราส่วนของ ผลลัพธ์จากการดาเนินงาน (Output เช่น จานวนผลผลิต) ต่อทรัพยากรที่ใช้ (Input เช่น ปัจจัยการ ผลิต-แรงงาน เงินทุน พลังงาน) บางตารา ใช้ “ประสิทธิภาพ” ในความหมายของ “ผลิตภาพ” เช่น ทาได้ 103 ชิ้น/คน 17 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ผลิตภาพ: คุณค่า และความสูญเปล่าสูญเสีย ผลิตภาพ: Productivity = Effectively efficient (Effectiveness & Efficiency) ความสามารถในการสร้างผลงาน เมื่อพิจารณาถึงความคุ้มค่าในการใช้ทรัพยากร วัดได้ในรูป อัตราส่วน Output Input Output » Creation of Value ผลงานที่ดี คือ ผลงานที่มีคุณค่า (Value) ต่อผู้รับประโยชน์ (ลูกค้า) ของผลงานนั้น Value: คุณค่า มูลค่าหรือประโยชน์ของสินค้าหรือบริการ ในมุมมองของลูกค้า Value-Worth/Worthiness: ความคุม้ ค่า คุณค่าที่ได้รับเมื่อเทียบกับเงินที่ลูกค้าจ่าย Input » Reduction of Waste การใช้ทรัพยากรที่ดี คือ ใช้คุ้มค่า ไม่มีส่วนเหลือทิ้งที่สูญเปล่า หรือใช้มากเกินจาเป็น Waste: ความสูญเปล่า สูญเสีย ความเสียหาย และสิ้นเปลืองเกินจาเป็น ที่เกิดขึ้นในระบบปฏิบัติการ 18 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Productivity Measurement: การวัดผลิตภาพ ประโยชน์ของการวัดผลิตภาพ เห็นชัดเมื่อเปรียบเทียบ การเปรียบเทียบกับตัวเองในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน การเปรียบเทียบกับองค์กรอื่น ใน หรือ นอก กลุ่มอุตสาหกรรม การวัดผลิตภาพ ทาได้หลายวิธี เช่น Partial Productivity: การวัดบางส่วน สัดส่วนผลลัพธ์ (Output) ต่อปัจจัยการผลิต (Input) ตัวใด ตัวหนึ่ง Multifactor Productivity: การวัดหลายตัวแปร สัดส่วนผลลัพธ์ (Output) ต่อปัจจัยการผลิต (Input) หลายตัวพร้อมกัน Total Productivity: การวัดรวม » แปลงเป็นมูลค่าเงิน สัดส่วนผลลัพธ์ (Output) ทุกชนิด ต่อปัจจัยการผลิต (Input) ทุกตัว 19 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ตัวอย่างของ ค่าวัด ผลิตภาพ 20 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ค่าวัดผลิตภาพ: Partial Productivity 21 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Productivity Measurement: การวัดผลิตภาพ Productivity: ผลิตภาพ ค่าวัด หรือตัวชี้วัด ที่แสดงให้เห็นว่า องค์กรใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ได้ดีเพียงใด วัดในรูปแบบของ Output หารด้วย Input แสดงความสัมพันธ์ระหว่างเป้าหมายในการทางาน และ ประสิทธิภาพในการทางาน การเพิ่มผลิตภาพ คือ การทาให้อัตราส่วนดังกล่าวเพิ่มขึ้น OUTPUT ⊕⊕ ⊝ » ⊕ OUTPUT INPUT INPUT ⊕ ⊝ ⊝⊝ 22 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT นักลงทุนมอง ศักยภาพของกิจการ จากผลิตภาพอย่างไร ผลิตภาพขององค์กร คือ พื้นฐาน-fundamental factors ที่นักลงทุนพิจารณา กาไรจะเพิ่มขึ้นได้ จากยอดขายที่เพิ่มขึ้น หรือต้นทุนที่ลดลง การบริหารการปฏิบัติการที่มีประสิทธิภาพช่วยให้ต้นทุนลดลง และ ส่งเสริมให้มียอดขายที่ดีขึ้น บริษัทที่มีพื้นฐานในการจัดการที่ดีจะไม่ค่อยได้รับผลกระทบแม้ เศรษฐกิจจะตกต่า 23 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ตัววัดผลิตภาพที่นักลงทุนสนใจ 24 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT TRENDs in Operations Management Competitiveness & Productivity Improvement: Lean, Six Sigma, Yield / Revenue management Supply Chain: Outsourcing, Agility, Supply chain risks IT in OM: e-business, Internet of Things (IoT), Business Transformation, Digitization, Digitalization, Digital Transformation, Business Platform Business Ecosystem: Complementary competencies of the system entities Sustainability: Triple bottom lines, Green operations, Product liability, Ethical behavior, Corporate Social Responsibility (CSR) 25 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT OM ในกิจการประเภทต่างๆ 26 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT OM ในกิจการธุรกิจชุมชน 27 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Review: บทบาทของการบริหารการปฏิบัติการในโลกธุรกิจ ขอบเขตและความสาคัญของการจัดการปฏิบัติการ กระบวนการ และระบบงาน ประเด็นการตัดสินใจที่สาคัญ ผลิตภาพ: เป้าหมายของการจัดการปฏิบัติการ ทิศทางการพัฒนาระบบการจัดการปฏิบัติการ 28 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Homework & Reflection Idea 29 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Productivity Measurement: การคํานวณผลิตภาพ การผลิตปูอลาสก้าแช่แข็ง มีผลผลิตในแต่ละเดือนดังนี้ 1. เดือนใดจะมีผลิตภาพมากที่สุด หากวัดจํานวนปูแช่แข็งที่ผลิตได้ต่อชั่วโมง 2. เดือนใดจะมีผลิตภาพมากที่สุด หากวัดจํานวนปูแช่แข็งที่ผลิตได้ต่อเครื่องจักร 3. ผลิตภาพเฉลี่ย (Average Productivity) มีค่ากี่กิโลกรัมต่อชั่วโมง 30 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT Productivity Measurement: การคํานวณผลิตภาพ ข้อมูลต่อสาขาในเดือนสิงหาคมของร้านอาหารต่างๆ มีดังนี้ 1. ร้านใดต่อไปนี้มีผลิตภาพดีที่สุด เมื่อวัดยอดขายต่อจํานวนโต๊ะที่เปิดบริการ 2. ร้านใดต่อไปนี้มีผลิตภาพต่ําที่สุด เมื่อวัดยอดขายต่อสาธารณูปโภค 3. ค่าผลิตภาพเฉลี่ยของอุตสาหกรรม ยอดขายต่อต้นทุนรวม มีค่าเท่าใด 31 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT ตัวชี้วัดด้านปฏิบัติการ: ประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ประสิทธิภาพ: Efficiency ประสิทธิผล: Effectiveness ผลิตภาพ: Productivity 32 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT “Product+” Servitization Strategy กลยุทธ์การขยายกิจการสู่การบริการ Products Lovelock (1994) กลยุทธ์ที่บริษัทสร้าง กิจกรรมเกี่ยวกับการบริการให้กับลูกค้า ปัจจุบันที่ซื้อผลิตภัณฑ์ของบริษัทฯ อยู่แล้ว เพื่อเพิ่มโอกาสการสร้างรายได้ให้กับกิจการ เช่น การให้บริการบารุงรักษา การขาย ชิ้นส่วนอะไหล่ อุปกรณ์ประกอบ หรือการ Open Chat: https://www.menti.com/vy7kwt126x ให้คาปรึกษา Services 33 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT การเติบโตของอุตสาหกรรมบริการ GDP Contribution by Sector: Thailand Source: https://www.statista.com/statistics/331893/share-of-economic-sectors-in-the-gdp-in-thailand/ 34 OM201 PRINCIPLES OF OPERATIONS MANAGEMENT
