BAB 10: Faktor Tingkah Laku dalam Kanser PDF

BAB 10: Faktor Tingkah laku dalam Kanser Dr. Zaireeni Azmi (KANITA) Soalan Asas Apakah kanser? Loading…  Apakah kanser? Kanser - kumpulan penyakit yang dicirikan oleh kehadiran sel-sel baru yang tumbuh dan tersebar di luar kawalan Banyak jenis kanser: a) Sel Benig...

BAB 10: Faktor Tingkah laku dalam Kanser Dr. Zaireeni Azmi (KANITA) Soalan Asas Apakah kanser? Loading…  Apakah kanser? Kanser - kumpulan penyakit yang dicirikan oleh kehadiran sel-sel baru yang tumbuh dan tersebar di luar kawalan Banyak jenis kanser: a) Sel Benign - tetap setempat; biasanya kurang mengancam b) Malignant - penyebaran; biasanya lebih berbahaya kerana mereka boleh menyerang dan memusnahkan tisu sekitarnya  Apakah kanser? Empat kumpulan utama pertumbuhan malignan: i) Karsinoma - kanser tisu epitel Loading… ii) Sarcomas - kanser tisu penghubung (tulang, otot, tulang rawan) iii) Leukemia - kanser darah iv) Limfoma - kanser sistem limfatik; kurang biasa  Kadar Kanser Kadar kematian untuk kanser menurun pada tahun 1990-an Pengesanan awal dan rawatan Faktor gaya hidup (diet yang lebih baik, kurang merokok) memainkan peranan yang besar dalam kadar kanser yang lebih rendah Kanser dengan penurunan kadar kematian termasuk kanser paru-paru, payudara, prostat, kolon / rektum  Kanser dengan peningkatan kadar kematian Kanser hati Melanoma (sejenis kanser kulit) Kanser esofagus (meningkat untuk lelaki, berkurangan untuk wanita) Kanser paru-paru (peningkatan untuk wanita, penurunan lelaki) Kadar Kanser (Wanita) Kadar Kanser (Lelaki) Loading…  a. Faktor Risiko Peribadi i) Latar belakang etnik Orang Afrika Amerika di AS mempunyai insiden yang lebih besar untuk kebanyakan Faktor Risiko kanser dan kematian yang lebih besar juga Kanser Mereka cenderung untuk datang mendapatkan diagnosis pada peringkat yang lanjut dan ini bermakna kadar survival yang lebih rendah Lain-lain etnik minoriti tidak menunjukkan insiden ini meningkat walaupun mereka juga cenderung didiagnosis pada peringkat akhir kanser mereka  Faktor Risiko Peribadi ii) Umur yang semakin meningkat  Faktor Risiko Kanser b. Faktor Risiko Diwarisi Sejarah Keluarga dan Genetik Pengenal pastian gen tertentu Contoh - BRCA 1 dan BRCA 2 untuk kanser payudara Hanya 5-10% daripada kanser disebabkan gen tertentu yang diwarisi  Faktor Risiko Kanser c. Faktor Risiko Alam Sekitar Pendedahan kepada asbestos Pendedahan kepada radiasi  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser a) Merokok - terutamanya berkaitan dengan kanser paru-paru tetapi juga boleh menyebabkan perut, pundi kencing, saluran pencernaan atas, esofagus, kolon, dan kanser prostat Lelaki yang merokok adalah 23.3 kali lebih mungkin mati akibat kanser paru-paru daripada lelaki yang tidak pernah merokok (risiko relatif) Perokok mungkin mempunyai kecenderungan optimis di mana mereka menyedari bahawa merokok adalah risiko kesihatan tetapi percaya mereka secara peribadi tidak berisiko  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser b) Diet Makanan yang boleh menyebabkan kanser dipanggil karsinogenik Makanan yang mempunyai pengawet tertentu Makanan yang tinggi lemak Penggunaan daging yang diawet menimbulkan risiko kanser kolorektal Obesiti - menyumbang 14-20% daripada semua kematian yang berkaitan dengan kanser; berkaitan dengan esophagus, payudara, endometrium dan kanser buah pinggang  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser Diet makanan yang boleh mencegah kanser Buah-buahan dan sayur-sayuran Diet serat tinggi (untuk kanser kolorektal) Tidak jelas jika nutrien tertentu atau vitamin tertentu boleh membantu Beta-karoten, selenium, dan kalsium boleh membantu mengurangkan risiko kanser tertentu  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser c) Alkohol -meningkatkan risiko untuk mulut, esofagus, payudara, dan kanser hati Penyalahgunaan alkohol lebih cenderung untuk mati daripada sebab-sebab lain sebelum mereka mendapat kanser hati Wanita yang minum alkohol setiap hari mempunyai risiko lebih tinggi untuk kanser payudara  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser d) Gaya hidup yang sedentari meningkatkan risiko kolon, endometrium, payudara, paru-paru, dan kanser pankreas  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser e) Pendedahan Cahaya Ultraviolet (dari matahari atau sun-tanning bed) meningkatkan risiko kanser kulit Komponen genetik yang kuat untuk kanser kulit Boleh mengurangkan risiko dengan memakai losyen pelindung matahari dan pakaian pelindung matahari Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser f) Kelakuan Seksual Kanser akibat AIDS HPV meningkatkan risiko kanser serviks dan mulut Boleh mengurangkan risiko dengan mengamalkan seks selamat  Faktor Risiko Perilaku untuk Kanser Penyelidikan saintifik kini telah menemui hubungan antara ciri-ciri personaliti dan peningkatan risiko untuk mendapat kanser  Hidup Dengan Kanser Rawatan Perubatan untuk Kanser Rawatan kanser utama adalah pembedahan, radiasi, dan kemoterapi Semua rawatan ini boleh mempunyai kesan sampingan negatif seperti ketakutan dan kebimbangan, kehilangan rambut, keletihan, dan kemurungan  Hidup Dengan Kanser Menyesuaikan Diagnosis Kanser Faktor yang meramalkan reaksi buruk terhadap diagnosis kanser adalah kesan negatif dan perencatan sosial Oleh itu, keyakinan adalah berkaitan dengan menyesuaikan diri dengan diagnosis kanser Optimisme mungkin tidak berkaitan dengan survival kanser jangka panjang  Hidup Dengan Kanser Sokongan Sosial untuk Pesakit Kanser Sokongan sosial boleh datang daripada profesional penjagaan Loading… kesihatan, keluarga, rakan, atau kumpulan sokongan Para profesional penjagaan kesihatan boleh memberikan sokongan yang lebih penting Keluarga dan sahabat boleh memberikan sokongan emosi Sesetengah orang mendapat manfaat daripada kumpulan sokongan lebih daripada yang lain Pengidap kanser payudara yang tidak mempunyai sokongan perkahwinan yang mencukupi menunjukkan manfaat daripada kumpulan sokongan  Intervensi Psikologi untuk Pesakit Kanser Pakar psikologi menggunakan teknik individu dan kumpulan untuk membantu pesakit kanser Contohnya termasuk kemahiran pengurusan tekanan kognitif, memberikan sokongan sosial, peluang untuk mengekspresikan emosi Intervensi telah ditunjukkan untuk menghasilkan manfaat jangka pendek, membantu menguruskan kesusahan dan peningkatan dalam beberapa hasil fisiologi Terdapat sedikit bukti bahawa campur tangan psikologi dapat memanjangkan jangka hayat orang dengan kanser DR. ZAIREENI AZMI PUSAT PENYELIDIKAN WANITA DAN GENDER (KANITA), USM [email protected]