Developmental Psychology: Adolescence PDF
Document Details
Uploaded by UpscaleFoxglove3424
Dr. رزیتا خورشیدی
Tags
Summary
This document is a presentation or lecture on adolescent development, covering both physical and cognitive aspects. It delves into topics like puberty, brain changes, and the societal influences on adolescent behavior.
Full Transcript
بسم اهلل الرحمن الرحیم نام درس :روانشناسی تحولی مدرس :دکتر رزیتا خورشیدی روانشناسی رشد(از نوجوانی تا پایان زندگی) لورا برک جلد دوم فصل یازدهم رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی رشد جسمانی در...
بسم اهلل الرحمن الرحیم نام درس :روانشناسی تحولی مدرس :دکتر رزیتا خورشیدی روانشناسی رشد(از نوجوانی تا پایان زندگی) لورا برک جلد دوم فصل یازدهم رشد جسمانی و شناختی در نوجوانی رشد جسمانی در نوجوانی دیدگاه زیستی روسو :آشوب زیستی بلوغ موجب افزایش هیجان پذیری ،تعارض و سرپیچی از بزرگساالن می شود هال :دوره ی پر آشوبی که در آ انسان ها از موجوداتی وحشی به موجوداتی متمدن تبدیل می شوند رشد جسمانی در نوجوانی دیدگاه اجتماعی آشفتگی هیجانی روالی عادی نیست مارگارت مید :تنوع زیاد در سازگاری نوجوانان تأثیرات اجتماعی فرهنگی رشد جسمانی در نوجوانی دیدگاهی متعادل نیروهای زیستی ،روانی و اجتماعی باهم بر رشد نوجوان تأثیر می گذارند سه مرحله ی نوجوانی: اوایل ۱۱ :تا ۱۴سالگی /تغییرات سریع بلوغ .1 اواسط ۱۴ :تا ۱۶سالگی /تغییرات بلوغ تقریباً کامل شده .2 اواخر ۱۶ :تا ۱۸سالگی /ظاهر بزرگساالنه و انتظار دارند نقش های بزرگسالی را بر عهده بگیرند .3 بلوغ :انتقال جسمانی به بزرگسالی تغییرات هورمونی به تدریج از ۸یا ۹سالگی و افزایش ترشح هورمون رشد و تیروکسین افزایش اندازه ی بدن و رسش اسخوان بندی استروژن و اندروژن در هردو جنس به مقدار متفاوتی وجود دارند دو نوع تغییرات.۱ :رشد کلی بدن .۲رسش ویژگی های جنسی اولین نشانه ی بیرونی بلوغ افزایش سریع قد و وزن است جهش رشد رسش جنسی ویژگی های جنسی نخستین :در بر گیرنده ی اندام های تولید مثل تخمدان ها /رحم /واژن آلت مردانه /کیسه ی بیضه /بیضه ها ویژگی های جنسی ثانویه :قابل مشاهده در بیرون بدن رشد پستان ها /موی زیر بغل و اندام تناسلی رسش جنسی رسش جنسی در دخترها :نخستین قاعدگی از ۱۰/۵تا ۱۵/۵سالگی آلت مردانه /کیسه ی بیضه /بیضه ها رسش جنسی در پسرها :اولین نشانه ی بلوغ بزرگ شدن بیضه هاست نخستین انزال حدود ۱۳/۵سالگی تفاوت های فردی در رشد مربوط به بلوغ اهمیت سالمت بدنی و تهدید شدن آن :مناطق فقر زده ،سؤ تغذیه و بیماری های عفونی باعث به تعویق انداختن بلوغ تعارض خانوادگی و تهدید شدن سالمت هیجانی :زودتر به بلوغ رسیدن رشد مغز رشد و میلین دار شدن رشته های عصبی تحریک شده شتاب می گیرد و اتصاالت بین مناطق مختلف مغز را نیرومندتر می کند.خصوصاً ارتباط بین قطعه های پیشانی و مناطق دیگر گسترش یافته و ارتباط سریعی پیدا می کند که به پیشرفت های شناختی کمک می کند. رشد مغز حساسیت نورون ها به پیام های شیمیایی خاص تغییر می کند در مدت بلوغ نورون ها نسبت به انتقال دهنده های عصبی تحریکی حساس تر می شوند در نتیجه نوجوان به رویدادهای استرس زا قوی تر پاسخ می دهد و محرک های لذت بخش را نیز شدیدتر تجربه می کند انگیزه برای تجربیات تازه افزایش آسیب پذیری نسبت به برخی اختالالت تغییر حاالت برانگیختگی حساسیت عصبی به نور شب افزایش می یابد تغییر نحوه ی زمان بندی خواب توسط مغز دیرتر به بستر رفتن اما در نیاز به خواب ( ۹ساعت) همانند اواسط کودکی ست. محرومیت خواب باعث :عملکرد ضعیف شناختی پیشرفت تحصیلی کمتر خلق افسرده رفتارهای پرمخاطره تأثیر روانشناختی رویدادهای مربوط به بلوغ در واکنش به تغییرات مربوط به بلوغ آگاهی های قبلی و حمایت اعضای خانواده اهمیت دارد. در مجموع پسرها بسیار کمتر از دخترها برای تغییرات جسمانی بلوغ حمایت اجتماعی می شوند بستر فرهنگی بزرگتر بر تجربه ی بلوغ تأثیر می گذارد تأثیر بلوغ بر حالت هیجانی و رفتار اجتماعی دمدمی بودن نیروهای زیستی ،روان شناختی و اجتماعی باهم بر تجربیات هیجانی نوجوانان تأثیر می گذارند. خلق نوجوانان کوچکتر کمتر باثبات است. تأثیر بلوغ بر حالت هیجانی و رفتار اجتماعی روابط والد -فرزند بلوغ با افزایش اختالف والد-فرزند ارتباط دارد نوجوانی که از نظر جسمانی پخته می شود مایل است با او مثل بزرگسال رفتار شود توانایی جدید نوجوان در استدالل به افزایش تنش دامن می زند تالش والدین برای محافظت از نوجوان ار دالیل دیگر مشاجره هاست تعارض با دخترها شدیدتر از تعارض با پسرهاست :احتماالً به دلیل محدودیت های بیشتر زمان بندی بلوغ پسرهایی که زود بالغ می شوند: همساالن و بزرگساالن آن ها را آرام ،مستقل ،متکی به نفس و از لحاظ بدنی جذاب می دانند و خودشان تصویر بدن مثبتی دارند پسرهایی که دیر بالغ می شوند: همساالن و بزرگساالن آن ها را مضطرب ،بسیار پرحرف و مهر طلب برداشت می شوند در مقابل دخترهایی که زود بالغ می شوند: محبوب نیستند ،گوشه گیرند ،اعتماد به نفس کمی دارند و مضطربند و جایگاه رهبری معدودی کسب می کنند و رفتارهای منحرف بیشتری نشان می دهند و عموماً تصویر بدن نه چندان مثبتی دارند دخترهایی که دیر بالغ شدند: از لحاظ بدنی جذاب ،سرزنده و معاشرتی برداشت می شوند و در مدرسه جایگاه رهبری کسب می کنند .۱هماهنگی بدن با آرمان های فرهنگی جذابیت بدنی و .۲تناسب جسمانی با همساالن این موارد را توجیه می کند اختالل های خوردن بی اشتهایی عصبی به دلیل ترس وسواسی از چاق شدن به خود گرسنگی دادن دارای تصویر بدنی تحریف شده ورزش های شدید و کاهش ۲۵تا ۵۰درصد وزن بدن فشارهای درون فردی ،خانوادگی و فرهنگی عوارض :قاعدگی یا رخ نمی دهد یا متوقف می شود /رنگ پریدگی /شکنندگی ناخن ها /موهای تیره ی نرم در سراسر بدن /حساسیت شدید به سرما /با ادامه ی سؤ تغذیه عضله ی قلب کوچک می شود و کلیه ها از کار می افتد و تراک استخوان از دست رفته و آسیب مغزی ایجاد می شود ۶درصد بیماران یا خودکشی کرده و یا از آسیب ها می میرند اختالل های خوردن پراشتهایی عصبی عمدتاً دخترها رژیم سخت می گیرند و ورزش بیش از اندازه می کنند و همراه آن پرخوری می کنند و معموالً بعد از آن عمداً استفراغ می کنند یا برای پاکسازی از ملین ها استفاده می کنند رشد شناختی نظریه ی پیاژه :مرحله ی عملیات صوری حدود ۱۱سالگی توانایی تفکر انتزاعی ،منظم و علمی پرورش می یابد نوجوان می تواند از طریق تأمل درونی به قواعد منطقی ،تازه و کلی تری دست یابد استدالل فرضی قیاسی (فرضیه پردازی و پیش بینی متغیرهای مؤثر بر نتیجه /استنتاج استنباط های منطقی /بررسی تأیید استنباط در دنیای عملی) مسئله ی پاندول تفکر گزاره ای:توانایی نوجوان در ارزیابی منطق گزاره ها بدون ارجاع به شرایط دنیای عملی اهمیت نقش زبان در رشد شناختی در نوجوانی پیامدهای تغییرات شناختی نوجوان خودآگاهی و تمرکز بر خود نوع جدیدی از خودمحوری دو برداشت تحریف شده از رابطه ی خود و دیگران: .۱تماشاگران خیالی .۲افسانه ی شخصی فصل دوازدهم رشد هیجانی و اجتماعی در نوجوانی نظریه ی اریکسون :هویت در برابر سردرگمی نقش هویت پیشرفت مهم شخصیت نوجوان و گام مهمی به سمت تبدیل شدن به بزرگسال چه کسی هستید؟ برای چه چیزی ارزش قائل هستید؟ تصمیم دارید چه مسیری را دنبال کنید؟ یک هویت سالم به صورت احساس سالمت جسمانی ،روانشناختی و اجتماعی تجربه می شود. نظریه پردازان جدید با اریکسون موافقند که تردید کردن درباره ی ارزش ها ،برنامه ها و اولویت ها برای هویت پخته الزم است ولی این فرآیند را بحران نمی خوانند. تجربه ی رایج کاوش کردن و سپس احساس تعهد است. مارسیا چهار وضعیت هویت را مطرح کرد: کسب هویت :احساس تعهد نسبت به ارزش ها ،عقاید و هدف ها بعد از یک دوره کاوش وقفه ی هویت :کاوش بدون رسیدن به احساس تعهد ضبط هویت :احساس تعهد بدون احساس کاوش پراکندگی هویت :حالت بی تفاوتی که مشخصه ی آن فقدان کاوش و احساس تعهد است خودآگاهی تغییرات خودپنداره برداشت نوجوان از خود پیچیده تر ،سازمان یافته تر و با ثبات تر می شود. صفات مجزا را در توصیف کننده های انتزاعی تر ادغام می کنند. خودهای متفاوت و اضطراب ناشی از آن آگاهی از اینکه ویژگی های روانشناختی می توانند از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر کند. تأکید بیشتر بر فضائل اجتماعی رشد اخالقی نظریه ی پیاژه الهام بخش نظریه ی الرنس کلبرگ بود مرحله ی اول :اخالق دگر مختار ۵تا ۱۰سالگی مقررات را صاحبان قدرت به صورت دائمی و تغییر ناپذیر وضع می کنند که باید اطاعت کرد رشد اخالقی نظریه ی پیاژه مرحله ی دوم :اخالق خود مختار مقررات دیگر ثابت نیست در نظر فرد قواعد انعطاف پذیرند و در مورد آن ها توافق اجتماعی صورت گرفته که در صورت لزوم می تواند تغییر کند کودکان بزرگتر و نوجوانان از معیار عدالتی به نام معامله به مثل ایده آل استفاده می کنند رشد اخالقی گسترش نظریه ی پیاژه توسط کلبرگ استفاده از مصاحبه ی بالینی ارائه ی مسائل اخالقی به پسرهای ۱۰تا ۱۶ساله داستان ها تضاد بین دو ارزش اخالقی را نشان می داد تأکید او بر نحوه ی استدالل نه محتوای پاسخ که پختگی اخالقی را تعیین می کند تعریف سه سطح کلی در شش مرحله درک اخالقی توسط همان عواملی ایجاد می شود که پیاژه معتقد بود در رشد شناخت اهمیت دارد.۱ :دست و پنجه نرم کردن با مسائل اخالقی و توجه به نقاط ضعف در استدالل فعلی .۲ پیشرفت در درک دیدگاه دیگران رشد اخالقی گسترش نظریه ی پیاژه توسط کلبرگ سطح پیش عرفی :اصول اخالقی به صورت بیرونی کنترل می شوند مرحله ی :۱جهت گیری تنبیه و اطاعت و ترس از صاحبان قدرت مرحله ی :۲جهت گیری هدف وسیله ای /تو این کار را برای من بکن و من آن را برای تو خواهم کرد رشد اخالقی سطح عرفی :اطاعت از مقررات اجتماعی مهم چون روابط مثبت و نظم اجتماعی را تضمین می کند مرحله ی :۳جهت گیری پسر خوب -دختر خوب و همکاری بین فردی و حفظ محبت و تأیید /توانایی در نظر گرفتن رابطه ی دو نفر از دیدگاه یک مشاهده گر بیرونی بی طرف و درک مقابله به مثل ایده آل مرحله ی :۴جهت گیری حفظ کردن نظم اجتماعی /مقررات باید به صورت یکسان در مورد همه اجرا شوند و هر عضو جامعه وظیفه دارد از آن ها اطاعت کند رشد اخالقی سطح پس عرفی یا اخالقی :فراتر رفتن از حمایت بی چون و چرای قوانین جامعه و تعریف آن بر حسب اصول انتزاعی که در تمام موقعیت ها و جوامع به اجرا گذاشته می شوند مرحله ی :۵جهت گیری قرارداد اجتماعی /قوانین برای پیشبرد اهداف انسان هستند و قوانین باید عادالنه تعبیر شده و تغییر کنند /اهمیت هماهنگی با اکثریت جهت رسیدن به رفاه مرحله ی :۶جهت گیری اصول اخالق همگانی /عمل درست به وسیله ی اصول اخالقی خودگزیده ی وجدان تعریف می شود که برای همه صرف نظر از توافق اجتماعی معتبرند /ارزش ها انتزاعی هستند نه مقررات اخالقی عینی /ارزش و شرافت هر انسان باید محترم شمرده شود فصل سیزدهم رشد جسمانی و شناختی در اوایل بزرگسالی (جوانی) انتقال تدریجی :پدیدار شدن بزرگسالی پدیدار شدن بزرگسالی از اواخر نوجوانی تا ۲۰الی ۳۰سالگی ادامه دارد هنوز از پذیرفتن مسئولیت های بزرگسالی فاصله دارند هنگامی که ساختارهای بدنی در نوجوانی و ۲۰تا ۳۰سالگی به حداکثر توانایی می رسند، پیری زیستی یا سالخوردگی آغاز می شود -کاهش هایی در عملکرد اندام ها و سیستم ها که تحت تأثیر وراثت ژنتیک قرار داشته و در تمامی افراد گونه ی ما عمومیت دارد. رشد شناختی تفکر پساصوری :رشد شناختی فراتر از عملیات صوری پیاژه نظریه ی پری :شناخت معرفتی -معرفتی به معنای درباره ی دانش شناخت معرفتی به تأمالت ما درباره ی نحوه ای که به واقعیت ها ،عقاید و اندیشه ها می رسیم اشاره دارد. دانشجویان از تفکر دوگانه نگر یعنی تقسیم اطالعات به درست و غلط به سمت تفکر نسبیت گرا یا آگاهی از واقعیت های متعدد پیش روی می کنند سرانجام افراد بسیار پخته به سمت تعهد در چارچوب تفکر نسبیت گرا پیش می روند ،دیدگاهی که تضادها را ترکیب می کند. انتخاب شغل از طریق دوره ی خیالی که به موجب آن کودکان گزینه های سغلی را از طریق بازی کاوش می کنند دوره ی دودلی که به موجب آن نوجوانان مشاغل مختلف را در برابر تمایالت ،توانایی ها و ارزش های خود سبک سنگین می کنند و دوره ی واقع گرایی که به موجب آن جوانان در یک طبقه ی شغلی و بعد شغلی خاص تثبیت می شوند صورت می گیرد فصل چهاردهم رشد هیجانی و اجتماعی در اوایل بزرگسالی (جوانی) نظریه ی اریکسون:صمیمیت برابر انزوا این در افکار و احساسات جوانان در مرد احساس تعهد دائمی به یک همسر صمیمی انعکاس می یابد صمیمیت ایجاب می کند جوان مقداری از استقالل خود را چشم پوشی کرده و هویت خود را دوباره تعریف کنند تا ارزش ها و تمایالت هردو را دربرگیرد یک هویت ایمن همان گونه که اریکسون تأیید کرد دستیابی به صمیمیت را تسهیل می کند چرا که تعهد نسبت به ارزش ها و هدف هایی که شخصاً معنی دار هستند ،جوان را برای تعهدات میان فردی آماده می کند عناصر عشق نظریه ی مثلث عشقی رابرت استرنبرگ سه عنصر را مشخص می کند صمیمیت که عنصر هیجانی است گرمی ،ارتباط محبت آمیز ،ابراز عالقه و میل به پاسخ متقابل را شامل می شود شهوت میل به فعالیت جنسی ،عنصر برانگیختگی جسمانی و روانی است تعهد عنصر شناختی است که باعث می شود زوج ها به این نتیجه برسند که عاشق هستند و این عشق را حفظ کنند عناصر عشق هنگام شروع رابطه عشق شهوانی -جاذبه ی شهوانی شدید -نیرومند است به تدریج شهوت کاهش یافته و صمیمیت و تعهد جایگزین آن می شوند که مبنای عشق همدل را شکل می دهد تعهد برای رابطه ی رضایت بخش و بادوام ضروری ست فصل شانزدهم رشد هیجانی و اجتماعی در میانسالی نظریه ی اریکسون :زایندگی در برابر رکود زایندگی مستلزم به فکر دیگران بودن به صورت هدایت کردن نسل بعدی ست زایندگی به مقدار زیاد گسترش می یابد یعنی احساس تعهد از خویشتن(هویت) و شریک زندگی(صمیمیت) فراتر رفته و گروه بزرگتر خانواده و جامعه را دربرمی گیرد زایندگی دربرگیرنده ی هر چیز ایجاد شده ای است که به دوام بیشتر خود کمک کرده و تداوم و پیشرفت جامعه را تضمین نماید :فرزندان ،دیدگاه ها ،دستاوردها و آثار پدر و مادری وسیله ی مهمی برای تحقق بخشیدن به زایندگی ست اما تنها وسیله نیست میانساالن نیاز دارند دیگران به آن ها احتیاج داشته باشند.آن ها می خواهند به فناناپذیری نمادی دست یابند یعنی خدمتی بکنند که بعد از مرگشان باقی بماند نظریه ی اریکسون :زایندگی در برابر رکود اریکسون معتقد بود وقتی افراد به هدف های زندگی خاصی می رسند مانند ازدواج ،فرزندان و موفقیت شغلی امکان دارد خودمحور و تن پرور شوند نمی توانند در رفاه جامعه مشارکت کنند آسایش و امنیت خود را به چالش و فداکاری ترجیح می دهند افراد میانسالی که اغلب بین مراقبت کردن از والدین بیمار یا معلول ،کمک کردن به فرزندان بزرگسال و نوه ها و برآورده ساختن مسئولیت های کار و جامعه گیر می کنند ،نسل ساندویچ نامیده می شوند. نظریه ی اریکسون :آخرین تعارض انسجام برابر ناامیدی کنار آمدن با زندگی انسجام همراه با احساس یکپارچگی ست و رضایت از دستاوردها ناامیدی در صورتی رخ می دهد که سالخوردگان احساس کنند تصمیمات اشتباه زیادی گرفته اند و زمان به قدری کوتاه است که نمی توان آن ها را تغییر داد
