Қазақстанның Тәуелсіздік Жылдары (PDF)

**Лекция: Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан: Даму кезеңдері және тарихи жетістіктер** **Кіріспе** 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін жариялап, тарихында жаңа кезең басталды. Бұл уақыт аралығында ел өзінің саяси, экономикалық, мәдени және әлеуметтік дамуында айтар...

**Лекция: Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан: Даму кезеңдері және тарихи жетістіктер** **Кіріспе** 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін жариялап, тарихында жаңа кезең басталды. Бұл уақыт аралығында ел өзінің саяси, экономикалық, мәдени және әлеуметтік дамуында айтарлықтай жетістіктерге жетті. Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы дамуы бірнеше маңызды кезеңдерден тұрады. Төменде сол кезеңдердің негізгі оқиғаларына тоқталамыз. **1. Тәуелсіздіктің жариялануы және алғашқы қадамдар (1991--1995)** **1991 жылдың 16 желтоқсаны** -- Қазақстан Жоғарғы Кеңесі "Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы" конституциялық заңын қабылдады. **Нұрсұлтан Назарбаев** елдің тұңғыш президенті болып сайланды (1991 жылдың 1 желтоқсаны). Ядролық қарусыздану: 1991 жылы **Семей ядролық полигоны** жабылды. Бұл қадам Қазақстанның ядролық қарудан бас тарту жөніндегі шешімін білдірді. 1993 жылы **ұлттық валюта -- теңге** енгізілді (15 қараша). Бұл экономикалық дербестікке қол жеткізудің маңызды қадамы болды. 1995 жылы жаңа **Қазақстан Республикасы Конституциясы** қабылданды. **2. Мемлекеттің қалыптасуы және Астананың көшуі (1996--2000)** **1997 жылы** Қазақстанның астанасы Алматыдан Ақмолаға көшірілді, кейін Ақмола **Нұр-Сұлтан (бұрынғы Астана)** болып аталды. **"Қазақстан-2030" стратегиясы** (1997 жыл) -- елдің ұзақ мерзімді даму стратегиясы қабылданды. Бұл құжаттың негізгі мақсаты -- Қазақстанды дамыған мемлекеттердің қатарына қосу болды. Қазақстан ТМД елдерінің ішінде алғашқы болып **Еуропалық Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымына (ЕҚЫҰ)** төрағалық етті. **3. Экономикалық даму және халықаралық интеграция (2001--2010)** **2002 жылы** Қазақстан Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) мүше болу туралы келіссөздерді бастады. 2006 жылы Қазақстан жаңа **мемлекеттік рәміздерін** қабылдады: елтаңба, ту және әнұран. **2008 жылғы әлемдік қаржы дағдарысы** кезінде Қазақстан экономикасын тұрақтандыру мақсатында арнайы мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылды. **2010 жылы** Қазақстан ЕҚЫҰ-на төрағалық етті және Астана Саммитін өткізді. **4. Тәуелсіздіктің 20 жылдығы және "Қазақстан-2050" стратегиясы (2011--2020)** 2011 жылы Қазақстан тәуелсіздігінің **20 жылдығы** атап өтілді. Бұл жыл ішінде елде мәдени және әлеуметтік жобалар жүзеге асырылды. **"ЭКСПО-2017" халықаралық көрмесін** өткізу құқығы жеңіп алынды (Астанада өткізілді). 2012 жылы "Қазақстан-2050" стратегиясы қабылданды. Бұл стратегияның мақсаты -- Қазақстанды әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына қосу. 2019 жылы елдің тұңғыш президенті **Нұрсұлтан Назарбаев** өкілеттілігін тоқтатып, елдің жаңа президенті болып **Қасым-Жомарт Тоқаев** сайланды. Астана қаласының атауы **Нұр-Сұлтан** болып өзгертілді (2019 жыл). **5. Қазіргі заман және "Жаңа Қазақстан" тұжырымдамасы (2021--қазір)** 2021 жылы Қазақстан тәуелсіздігінің **30 жылдығы** атап өтілді. **2022 жылдың қаңтары** -- Қаңтар оқиғасы ел тарихындағы қиын кезеңдердің бірі болды. Бұл оқиғалар Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жүйесінде реформалар қажеттігін көрсетті. 2022 жылы президент Қасым-Жомарт Тоқаев "Жаңа Қазақстан" тұжырымдамасын ұсынды, бұл елді демократияландыру мен әлеуметтік-экономикалық реформалар жүргізуді көздейді. **Тәуелсіздік жылдарындағы негізгі тұлғалар:** **Нұрсұлтан Назарбаев** -- Қазақстанның тұңғыш президенті, ядролық қарудан бас тарту және елдің экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарды. **Қасым-Жомарт Тоқаев** -- қазіргі президент, Қазақстанның жаңа реформаларының бастамашысы. **Дина Нұрпейісова, Бауыржан Момышұлы, Қаныш Сәтбаев** -- елдің рухани және мәдени мұрасын дамытуға үлес қосқан тұлғалар. **Қорытынды** Қазақстанның тәуелсіздік жылдары ел тарихындағы маңызды кезең болып табылады. Бұл жылдар ішінде мемлекет өз болашағын айқындап, халықаралық аренада танылды. Саяси тұрақтылық, экономикалық өсу және мәдени даму -- тәуелсіз Қазақстанның басты жетістіктері. Алдағы жылдарда елдің дамуы жаңа реформалар мен бастамалар арқылы жалғаса бермек.