Tarih ve Zaman - Tarih ve Zaman

**Tarih ve Zaman** **Tarih Nedir?** Tarih, geçmişte yaşamış toplumların **siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerini**, yer ve zaman belirterek inceleyen bir bilim dalıdır. **Tarihin İncelediği Unsurlar** 📜 **İnsanların geçmişteki faaliyetleri**: Toplumların günlük yaşamları, siyasi ol...

**Tarih ve Zaman** **Tarih Nedir?** Tarih, geçmişte yaşamış toplumların **siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerini**, yer ve zaman belirterek inceleyen bir bilim dalıdır. **Tarihin İncelediği Unsurlar** 📜 **İnsanların geçmişteki faaliyetleri**: Toplumların günlük yaşamları, siyasi olaylar, savaşlar, antlaşmalar gibi geçmişte gerçekleşen olaylar incelenir.\ 📍 **Yer ve zaman ilişkisi**: Olayların hangi bölgelerde ve hangi tarihlerde yaşandığı belirlenir.\ 🔗 **Sebep-sonuç bağlantıları**: Tarihi olayların nedenleri ve sonuçları arasında ilişki kurularak olaylar analiz edilir. ⚠️ **Tarihin kendine özgü özellikleri** - Tarih, **tekrar edilemez**; olaylar yalnızca bir kez yaşanır ve aynı koşullarla yeniden gerçekleşmez. - Tarihi olaylar, doğrudan **deney** ve **gözlem** yöntemleriyle incelenemez. Bunun yerine belgeler, arkeolojik buluntular ve tanıklıklar gibi dolaylı kaynaklar kullanılır. **TARİHİN YÖNTEMLERİ** **1) Kaynak Arama (Tarama) 🔎**\ Tarihi olaylarla ilgili bilgi veren her türlü belge ve bulguyu toplama aşamasıdır. Arşiv belgeleri, yazılı kayıtlar, sözlü anlatılar veya görsel materyaller bu kapsamda değerlendirilir. **2) Kaynakların Sınıflandırılması (Tasnif) 🗂️**\ Toplanan bilgileri türlerine göre ayırma ve düzenleme sürecidir. Yazılı, sözlü ya da görsel kaynaklar, araştırmanın daha rahat yönetilmesi için kategorilere ayrılır. **3) Kaynakların Çözümleme ve Değerlendirilmesi (Tahlil) 🔬**\ Elde edilen belgelerin detaylı incelemesi yapılır. İçerik bakımından doğruluk, tutarlılık ve güvenilirlik gibi unsurlar kontrol edilir. **4) Kaynakların Eleştirilmesi (Tenkit) ⚖️**\ Kaynakların doğruluk ve güvenilirliği sorgulanır. Araştırmacı, bilgilerin çelişkili olup olmadığını ve hangi koşullarda oluşturulduğunu göz önünde bulundurur. **5) Sentez Yapma (Terkip) 🤝**\ Tüm veriler birleştirilerek tutarlı bir tarihsel anlatı oluşturulur. Böylece geçmişe dair bütüncül bir bakış sağlanır ve sonuçlar değerlendirilir. **Tarih Biliminin Özellikleri** **Tekrar edilemez:** Tarihi olaylar bir kez yaşanır ve aynı şekilde yeniden gerçekleşemez.\ **Deneye ve gözleme dayanmaz:** Tarihi bilgiler, deney ve gözlemle değil, belgeler ve bulgularla elde edilir.\ **Neden-sonuç ilişkisi kurar:** Tarihi olayların arka planındaki sebepler ve bunların doğurduğu sonuçlar analiz edilir.\ **Kesinlik yoktur:** Tarihsel olaylar farklı yorumlara açık olduğu için her zaman kesin bilgiler sunamayabilir. **Tarih Biliminin Yardımcı Dalları** 🌍 **Coğrafya:** Tarihi olayların geçtiği yerlerin coğrafi özelliklerini inceler.\ 🛕 **Arkeoloji:** Toprak altında kalan eserleri ortaya çıkarır ve analiz eder.\ ⏳ **Kronoloji:** Tarihi olayları zaman sırasına göre düzenler.\ 📝 **Paleografya:** Eski yazıların çözülmesine yardımcı olur.\ 💰 **Nümizmatik:** Eski paralar üzerinden ekonomik ve kültürel bilgiler sağlar.\ 📖 **Filoloji:** Dillerin yapısı, kökeni ve evrimini inceler.\ 📜 **Diplomatik:** Resmi belgelerden siyasi ve idari bilgileri ortaya çıkarır. **Kaynaklar** **Birinci El Kaynaklar** Geçmişte yaşanan olayın doğrudan tanığı olan belgeler ve bulgular:\ 🪨 **Kitabeler:** Taş veya metal üzerine yazılmış yazıtlar.\ 📜 **Yazıtlar:** Dönemin olaylarını belgeleyen metinler.\ 🏺 **Arkeolojik Buluntular:** Kazılarda ortaya çıkan tarihi eserler (heykeller, çömlekler vb.).\ 💰 **Paralar:** Üzerindeki simgeler, yazılar ve tarihlerle bilgi verir.\ 📖 **Fermanlar:** Devletin resmi emirleri ve kararları. **İkinci El Kaynaklar** Birinci el kaynakların yorumlanması veya yeniden düzenlenmesi ile oluşturulan eserler:\ 📚 **Tarih Kitapları:** Geçmiş olayları anlatan yazılı eserler.\ 🗂️ **Ansiklopediler:** Genel bilgilerin toparlandığı eserler.\ 📰 **Gazeteler ve Dergiler:** Tarihi süreçlerdeki gelişmeleri yansıtır. **Kaynakların Değerlendirilmesi** Tarihi kaynaklar şu yöntemlerle analiz edilir:\ 📂 **Tasnif (Sınıflandırma):** Kaynakların türlerine göre düzenlenmesi.\ 🔍 **Tahlil (Çözümleme):** Kaynakların detaylı incelenmesi.\ ✅ **Tenkit (Eleştirme):** Güvenilirliğinin ve doğruluğunun kontrol edilmesi.\ 🧩 **Terkip (Birleştirme):** Elde edilen bilgilerin bir araya getirilmesi. **Türklerin Kullandığı Takvimler** **1. On İki Hayvanlı Türk Takvimi** ☀️ **Güneş yılı esaslıdır.**\ 🐉 12 hayvan isimli yıllardan oluşur.\ 🌱 Başlangıç tarihi **21 Mart (Nevruz)** kabul edilir. **2. Hicri Takvim** 🌙 **Ay yılı esaslıdır.**\ 🕌 İslamiyet'in kabulüyle kullanılmıştır.\ 📍 Başlangıç tarihi **Hicret (622)**\'tir. **3. Miladi Takvim** ☀️ **Güneş yılı esaslıdır.**\ 📆 Türkiye'de **1926 yılında** kullanılmaya başlanmıştır. **4. Rumi Takvim** ☀️ **Güneş yılı esaslıdır.** - Osmanlı Devleti\'nde **mali işler** için kullanılmıştır. - **Başlangıç tarihi Hicret (622)**\'tir. - 365 gün 6 saatlik yıl esas alınmıştır. - **Tanzimat Dönemi\'nde (1839)** resmi takvim olarak kullanılmaya başlanmıştır. **Tarihi Olay ve Olgu** **Tarihi Olay** 🔹 **Başlangıcı ve bitişi belli olan olaylardır.**\ **Örnek:**\ İstanbul'un Fethi (1453)\ Malazgirt Meydan Muharebesi (1071) ⚔️\ Lozan Antlaşması (1923) 📜 **Tarihi Olgu** 🔸 **Zamanla gelişen, başlangıç ve bitişi belli olmayan süreçlerdir.**\ **Örnek:**\ Anadolu'nun Türkleşmesi 🌄\ Milliyetçiliğin yayılması 🗳️\ Sanayi Devrimi'nin etkilerinin dünyaya yayılması 🏭