Στερεά Απορρίμματα 2021 (νέο) PDF

Διαχείριση Στερεών Αστικών και Βιομηχανικών Απορριμμάτων ΠΑΝΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Τμ. ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Τα στερεά απορρίμματα είναι υλικά :  στερεής ή ημίρρευστης φυσικής κατάστασης  μηδ...

Διαχείριση Στερεών Αστικών και Βιομηχανικών Απορριμμάτων ΠΑΝΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Τμ. ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Τα στερεά απορρίμματα είναι υλικά :  στερεής ή ημίρρευστης φυσικής κατάστασης  μηδενικής ή σχεδόν μηδενικής αξίας  άχρηστα για τον κάτοχο τους  ο κάτοχός τους επιθυμεί ή υποχρεώνεται να απαλλαγεί από αυτά ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Στα στερεά απορρίμματα περιλαμβάνουν υλικά που ανήκουν :  τα αστικά ή δημοτικά στερεά απορρίμματα  τα βιομηχανικά στερεά απορρίμματα  τα αγροτικά στερεά απορρίμματα  τα μολυσματικά (νοσοκομειακά) απορρίμματα  τα προϊόντα εκσκαφών και κατεδαφίσεων. Σημειώνεται ότι τα ραδιενεργά υλικά αποτελούν εντελώς διαφορετική κατηγορία. Τοξικά και επικίνδυνα υλικά μπορεί να περιέχονται στα βιομηχανικά απορρίμματα, αλλά και στα αστικά ή αγροτικά. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ  Οικίες  Εμπορικά καταστήματα κλπ  Κτίρια Υπηρεσιών κλπ  Βιοτεχνίες  Κήποι ή δενδροστοιχίες Ακόμη στα αστικά απορρίμματα περιλαμβάνονται :  ογκώδη αντικείμενα όπως έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές  εγκαταλελειμμένα οχήματα  στάχτη από τζάκια. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Τα υλικά αυτά :  δεν είναι ανομοιογενή στο βαθμό που είναι τα αστικά  δεν είναι αναγκαστικά τοξικά ή επικίνδυνα στερεά  πολλές φορές είναι υλικά που αξίζουν περαιτέρω αξιοποίηση  η ποσότητα και η σύστασή τους καθορίζεται από :  τη φύση (είδος) της βιομηχανικής δραστηριότητας  το μέγεθος της βιομηχανίας  τη μέθοδο παραγωγής  τη φύση των πρώτων υλών. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Στη βιβλιογραφία υπάρχουν πίνακες για κάθε κλάδο βιομηχανίας όπου αναφέρονται :  οι ποσότητες των απορριμμάτων ανά μονάδα προϊόντος και  η σύσταση των απορριμμάτων.  Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα μεταλλευτικά απορρίμματα λόγω της σύστασης (κυρίως ανόργανα) και λόγω μεγέθους επέμβασης στο περιβάλλον. Στα βιομηχανικά στερεά απορρίμματα περιλαμβάνεται και η βιολογική λάσπη μονάδων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Στα υλικά αυτά περιλαμβάνονται :  παραπροϊόντα της αγροτικής φυτικής παραγωγής ποιοτικά ακατάλληλα προϊόντα  περισσεύματα της αγροτικής φυτικής παραγωγής που απομακρύνονται από την αγορά για λόγους τιμής ή επιχορηγήσεων  κοπριά ζώων  πτώματα ζώων. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η οργανική φύση των υλικών αυτών. ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Προέρχονται από νοσοκομειακές ή εργαστηριακές μονάδες Προφανώς δεν περιλαμβάνουν τα απορρίμματα εστίασης των ασθενών  Σημεία προέλευσης αυτών εντός των νοσοκομείων είναι :  ορισμένα εργαστήρια  χειρουργεία  κατηγορίες υλικών από θαλάμους νοσηλείας.  Τα μολυσματικά απορρίμματα συλλέγονται ιδιαίτερα. ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Σε γενικές γραμμές οδεύουν σε ιδιαίτερη θερμική επεξεργασία (καύση)  Ανθρώπινα μέλη ή όργανα από χειρουργεία μπορεί να οδηγούνται σε ταφή. Οι ραδιενεργές ουσίες, τα δοχεία αυτών και οι μολυσμένες σύριγγες/ βελόνες συλλέγονται αποκλειστικά μόνα τους  Είναι προφανές πως η καύση δεν εξουδετερώνει τη ραδιενέργεια  Αποτελεί σοβαρό πρόβλημα η ανάμειξη ραδιενεργών καταλοίπων με μολυσματικά απορρίμματα. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Παράγοντες που διαμορφώνουν την ποσότητα Η ανά κάτοικο παραγόμενη ποσότητα στερεών απορριμμάτων εξαρτάται από : το εισόδημα των καταναλωτών που καθορίζει το βιοτικό επίπεδο και την καταναλωτική δύναμη  την κυβερνητική πολιτική στο θέμα διαχείρισης στερεών απορριμμάτων  τις καταναλωτικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής όπως διαμορφώνονται από την εμπορική προπαγάνδα (διαφήμιση) και την πολιτική των επιχειρήσεων  το μέγεθος της πληθυσμιακής κοινότητας  το είδος του πληθυσμού (αστικός, αγροτικός)  ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Παράγοντες που διαμορφώνουν την ποσότητα Έχει διαπιστωθεί ότι :  Ο αγροτικός πληθυσμός παράγει μικρότερες ποσότητες στερεών απορριμμάτων σε σχέση με τον αστικό λόγω :  ιδιοπαραγωγής τροφίμων  αξιοποίησης υπολειμμάτων τροφών  μη εύκολης πρόσβασης σε εμπορικά κέντρα  Για τον αστικό πληθυσμό καταγράφεται ότι όσο μεγαλύτερο το μέγεθος της πόλης τόσο μεγαλύτερη και η κατά κεφαλήν παραγωγή στερεών απορριμμάτων. ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ  Αυτή κυμαίνεται σε ευρέα όρια από 0,3 – 3,0 kg/κατ. ημ.  Στις ελληνικές μεγάλες πόλεις ανέρχεται σε 1,1 – 1,2 kg/κατ. ημ. Στις περισσότερο πλούσιες χώρες της Ευρώπης ανέρχεται σε 1,5 – 2,0 kg/κατ. ημ. και  Στις πλούσιες πολιτείες των ΗΠΑ άνω των 2,5 kg/κατ. ημ.  Στις χώρες που ανήκουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο 0,7 kg/κατ. ημ. Πολύ φτωχές χώρες της Αφρικής έχουν μικρότερη από 0,3 kg/κατ. ημ. έως και μηδενική. (Οι ποσότητες δεν περιλαμβάνουν στάχτη από τζάκια, ξυλόσομπες) ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Ουσιαστικά η κατά κεφαλήν ποσότητα απορριμμάτων είναι συνάρτηση του πλούτου/ του κατά κεφαλή εισοδήματος μιας χώρας Είναι αντιφατικό γεγονός ότι οι ποσότητες απορριμμάτων και κατά συνέπεια ρύπων είναι αυξημένες στις «πολιτισμένες» χώρες  Για την Αθήνα αντιστοιχούν 5000tn/ ημέρα απορριμμάτων  Για κάθε κάτοικο έχουμε περίπου 420kg/έτος στερεών απορριμμάτων με αυξητικές τάσεις 2% ετησίως ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η ποιοτική σύσταση των απορριμμάτων έχει και αυτή άμεση σχέση :  με το εισόδημα των καταναλωτών  τις καταναλωτικές συνήθειες/ τρόπο ζωής  ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες Γενικά ισχύει ότι οι καταναλωτές υψηλών εισοδημάτων έχουν μεγαλύτερα ποσοστά χαρτιού και υλικών συσκευασιών. ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μια τυπική σύσταση στερεών απορριμμάτων για την Αθήνα είναι :  Ζυμώσιμα 47%  Χαρτί 20%  Πλαστικά, ελαστικά 8-9%  Μέταλλα 3-4%  Γυαλί 3-4%  Υφάσματα, Ξύλα, Δέρμα 5%  Αδρανή και άλλα το υπόλοιπο % Η σύνθεση μεταβάλλεται από συνοικία σε συνοικία. ΛΟΙΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ  Υγρασία 55%  Θερμογόνος δύναμη 1200-1500 kcal/kg  Πυκνότητα 0,20 – 0,25 kg/lt Σε περιοχές με μεγάλο εισόδημα αντιστοιχεί μικρότερη πυκνότητα με υψηλά ποσοστά χαρτιού, πλαστικού, μετάλλων και γυαλιού. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελληνικών στερεών απορριμμάτων είναι :  η υψηλή υγρασία λόγω λαχανικών και  το παράδοξο του ασυνήθιστα υψηλού ποσοστού πλαστικών. ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Τα στάδια διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων περιλαμβάνουν :  την προσωρινή αποθήκευση  την περισυλλογή/ μεταφορά  την τελική διάθεση Το υψηλότερο κόστος αφορά την περισυλλογή/ μεταφορά. Η τελική διάθεση των στερεών απορριμμάτων αποτελεί μείζον πρόβλημα για τις μεγαλουπόλεις και η επίλυσή τους καταδεικνύει το βαθμό οργάνωσης της κοινωνίας και την αποτελεσματικότητα του κράτους.  ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η προσωρινή αποθήκευση των στερεών απορριμμάτων γίνεται σε :  σάκους από πολυαιθυλένιο, αδιαφανείς, στεγανούς  δοχεία πλαστικά ή μεταλλικά, ανθεκτικά, στεγανά, με κάλυμμα  κάδους, πακτωμένους μεταλλικούς  κάδους κυλιόμενους μεταλλικούς (έχουν αντοχή) ή πλαστικούς (δεν κάνουν θόρυβο). Συνήθως έχουν όγκο 1,1 m3 και έχουν θέσεις ανάρτησης containers όγκου μερικών κυβικών για μεγάλα κτίρια. Είναι δυνατόν να έχουν μηχανισμό συμπίεσης.  φρέατα που ευρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους ΠΕΡΙΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Η περισυλλογή των αστικών στερεών απορριμμάτων γίνεται :  στις πυκνοκατοικημένες γειτονιές μια φορά την ημέρα  στα κέντρα των πόλεων, εμπορικά κέντρα πιθανόν και περισσότερες από δύο φορές την ημέρα  στις υπόλοιπες περιοχές είναι υποχρεωτικό να γίνεται τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα για λόγους αποφυγής δυσοσμίας και διακοπής του κύκλου πολλαπλασιασμού των μυγών  δυστυχώς σε αραιοκατοικημένες περιοχές, εξοχικές, αγροτικές εμφανίζεται το θλιβερό φαινόμενο της αραιής αποκομιδής με συνέπεια τη δημιουργία σωρών απορριμμάτων  ο σχεδιασμός της διαδρομής των απορριμματοφόρων είναι πολύπλοκος και γίνεται με κριτήριο το ελάχιστο του γινομένου φορτίου επί απόσταση. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ  Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται ειδικά οχήματα  Τα ανοικτά συνήθη φορτηγά πρέπει να αποφεύγονται λόγω διασποράς απορριμμάτων, διαφυγής υγρών, δυσοσμίας και αισθητικής  Τα χρησιμοποιούμενα απορριμματοφόρα έχουν μεγάλη χωρητικότητα και διαθέτουν μηχανισμό ανύψωσης των κάδων Είναι απαραίτητο να εξοπλίζονται με μηχανισμό συμπίεσης των απορριμμάτων λόγω της μικρής πυκνότητας τους Τα οχήματα θα πρέπει να έχουν μεγάλη χωρητικότητα. Δεν υποφέρουν από υπερβολικό φορτίο (βάρος). ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ Το μέγεθος των απορριμματοφόρων καθορίζεται από τις οδικές καταστάσεις. Το απαιτούμενο προσωπικό είναι συνήθως ο οδηγός και 2 ακόμη άτομα Τα άτομα αυτά εκτίθενται σε ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας και βαρεία εργασία Έχουν κατασκευαστεί οχήματα με αυτόματο μηχανικό βραχίονα αρπάγης και ανύψωσης κάδων  Ακόμη κατασκευάστηκαν οχήματα κινητά πλυντήρια κάδων  Τέλος αναφέρονται στα μέσα μεταφοράς τρένα ή και πλοία  Ακόμη και πνευματική μεταφορά απορριμμάτων με ρεύμα αέρα (υποπίεση) έχει εφαρμοσθεί.  ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ  Ο χώρος τελικής διάθεσης είναι πιθανόν να ευρίσκεται σε απόσταση από τα σημεία συλλογής  Τα απορριμματοφόρα διατρέχουν αυτή την απόσταση όντας γεμάτα, αλλά το φορτίο τους έχει μικρό βάρος λόγω της μικρής πυκνότητας των απορριμμάτων  Η λύση βρίσκεται με την κατασκευή ενός σταθμού μεταφόρτωσης απορριμμάτων στην άκρη της πόλης. ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ Ο σταθμός μεταφόρτωσης περιλαμβάνει :  τάφρο όπου εκκενώνονται τα απορρίμματα  μηχανισμούς συμπίεσης των απορριμμάτων σε υψηλές πιέσεις πχ. 180 atm  Τα απορρίμματα, συμπιεσμένα πλέον, μεταφέρονται στο χώρο διάθεσης με ειδικά οχήματα βαρέως τύπου  Με τον τρόπο αυτόν :  ο όγκος των απορριμμάτων μειώνεται σημαντικά (4-5 φορές)  τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων εντός πόλης αντικαθίστανται με λιγότερα δρομολόγια των βαρέων οχημάτων (4-5 φορές)  εξοικονομείται χρόνος οχημάτων, χρόνος προσωπικού και χιλιόμετρα  τα απορρίμματα καταλήγουν συμπιεσμένα στο χώρο διάθεσης.  ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ  Είναι ευνόητο ότι οι σταθμοί μεταφόρτωσης δεν είναι χώροι προσωρινής αποθήκευσης απορριμμάτων  Τα απορρίμματα της ημέρας μεταφέρονται αυθημερόν στο χώρο διάθεσης  Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται οχλήσεις από έντομα και οσμές.  Ιδιαίτερη περίπτωση είναι η κατασκευή σταθμού δεματοποίησης απορριμμάτων ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΕΛΙΚΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ Στις μεθόδους τελικής διάθεσης περιλαμβάνονται :  η υγειονομική ταφή  η λιπασματοποίηση  η θερμική επεξεργασία (καύση) και δυστυχώς για τη χώρα μας  η ανεξέλεγκτη απόρριψη και  η απλή διάθεση. Λιγότερο συνηθισμένες λύσεις είναι:  η πολτοποίηση και διάθεση στην αποχέτευση  η απόθεση σε ορυχεία  η απόρριψη στη θάλασσα (απαγορευμένη πλέον)  Η ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ  Με τον τρόπο αυτόν ο οδηγός του οχήματος αδειάζει το περιεχόμενο του φορτηγού σε μέρος όπου δεν τον βλέπουν ή δεν αντιδρούν  Προφανώς πρόκειται για την πλέον καταστροφική λύση  Είναι λύση που δε μπορεί να εφαρμοστεί μόνιμα, αλλά περιστασιακά λόγω αντιδράσεων  Συνήθως σε αυτήν καταλήγουν πολλά φορτία από εκσκαφές και κατεδαφίσεις.  Η ΑΠΛΗ ΔΙΑΘΕΣΗ  Στην περίπτωση αυτή ο οδηγός του οχήματος αδειάζει το περιεχόμενο του φορτηγού σε συγκεκριμένο χώρο  Για τον χώρο αυτόν έχει συνήθως δοθεί και σχετική έγκριση  Ακόμη ο χώρος αυτός μπορεί να διαθέτει περίφραξη ή ελεγχόμενη είσοδο  Για τα απορρίμματα δε λαμβάνεται καμία σχεδόν μέριμνα συνήθως  Αυτά σήπτονται ακάλυπτα στον αέρα  Σε σπάνιες περιπτώσεις γίνεται επικάλυψη με χώμα ή  Σε άλλες περιπτώσεις επιδιώκεται η πυρπόληση τους για λόγους κυρίως μείωσης του όγκου τους.  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ Τα δημιουργούμενα προβλήματα από την απλή διάθεση στερεών απορριμμάτων είναι πολλαπλά :  Διασπορά των απορριμμάτων από τον άνεμο  Δυσοσμία  Δημιουργία ανθυγιεινών καταστάσεων  Προσέλευση αδέσποτων ζώων, πτηνών (γλάρων κυρίως), τρωκτικών  Ανάπτυξη εστιών εντόμων  Δραστηριότητες ρακοσυλλεκτών  Οπτική ρύπανση, υποβάθμιση του τοπίου  ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ  Λόγω των ζυμώσεων αναπτύσσονται θερμοκρασίες που προκαλούν ανάφλεξη των απορριμμάτων  Τα καιόμενα πλαστικά παράγουν τοξικές ενώσεις πχ. διοξίνες που διασπείρονται στο ευρύτερο περιβάλλον ανάλογα με τον άνεμο.  Η φωτιά μπορεί να διαδοθεί σε γειτονικό δάσος  Τα στραγγίσματα που παράγονται από τα απορρίμματα τελικά διεισδύουν στο υπέδαφος, οπότε μολύνουν και ρυπαίνουν τον υδροφόρο ορίζοντα  Η ρύπανση πλέον κινείται μαζί με τα υπόγεια νερά  Εκπέμπονται διάφοροι αέριοι ρύποι καθώς και μεθάνιο To μεθάνιο συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκαπίου Είναι τα μειονεκτήματα των γνωστών «χωματερών».  Η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΦΗ  Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν εξαιτίας της λειτουργίας των «χωματερών» ή Χ.Α.Δ.Α. Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων αντιμετωπίζονται με τη μέθοδο της Υγειονομικής Ταφής  Εξαιτίας της λειτουργίας 1200 περίπου ΧΑΔΑ στην Ελλάδα υπάρχουν προβλήματα με την Ε.Ε.  Εκτός από τους ΧΑΔΑ εν λειτουργία υπάρχουν άλλοι 1000 περίπου σε εγκατάλειψη.  Στην Ελλάδα το 56% των απορριμμάτων οδεύει σε ΧΥΤΑ και 46% σε ΧΑΔΑ  Με τη μέθοδο της ταφής (ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ) διατίθεται το 98,5% των απορριμμάτων ενώ το 1,5% κομποστοποιείται.  ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ Οι βασικές αρχές της υγειονομικής ταφής συνοψίζονται σε : 1. Κάλυψη των απορριμμάτων εντός της ίδιας μέρας 2. Προστασία του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα 3. Αντιμετώπιση του βιοαερίου Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι η υγειονομική ταφή είναι μέθοδος απλή και οικονομική και μπορεί να λύσει τα προβλήματα των ΧΑΔΑ.  ΣΥΝΗΘΗ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ  Η μέθοδος της υγειονομικής ταφής εφαρμόζεται στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)  Για την κατασκευή ενός ΧΥΤΑ είναι απαραίτητα η ανεύρεση και δέσμευσης μεγάλης έκτασης γης  Για λόγους μείωσης των διαδρομών ο ΧΥΤΑ δε μπορεί να είναι σε μεγάλη απόσταση από την πόλη που εξυπηρετεί  Οι εκτάσεις γης κοντά στις πόλεις αποκτούν αξία και κατά συνέπεια οι ιδιοκτήτες τους αντιδρούν στην κατασκευή ΧΥΤΑ.  Η ευρύτερη περιοχή φορτίζεται από την κυκλοφορία βαρέων οχημάτων που οδεύουν προς το ΧΥΤΑ.  ΣΥΝΗΘΗ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ  Εν κατακλείδι, η δραστηριότητα της ταφής απορριμμάτων, έστω και με τους κανόνες μηχανικής και υγιεινής, υποβαθμίζει την περιοχή  Τελικά για λόγους που έχουν σχέση με τη αποφυγή απαξίωσης περουσιών, αλλά και την προσδοκία ανόδου τιμών υπάρχει αδυναμία εύρεσης έκτασης γης για κατασκευή ΧΥΤΑ  Επιβεβαιώνεται η ρήση «όχι στη δική μου αυλή» για την ταφή των απορριμμάτων.  ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΥΤΑ  Απόσταση από κατοικημένες περιοχές  Απόσταση από αρχαιολογικούς χώρους, τουριστικές περιοχές  Απόσταση από δασικές εκτάσεις, βιοτόπους και εκτάσεις ιδιαίτερου κάλλους  Απόσταση από αεροδρόμια (λόγω των γλάρων)  Ευκολία οδικής πρόσβασης  Μη διέλευση ρεμάτων  ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΥΔΡΟΦΟΡΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑ  Το υπέδαφος της περιοχής πρέπει να προστατευθεί από τα στραγγίσματα των απορριμμάτων  Είναι φρόνιμο να μην επιλέγεται περιοχή όπου τα υπόγεια νερά χρησιμοποιούνται για ύδρευση  Η περιοχή που επιλέγεται ως ΧΥΤΑ συνήθως είναι κοιλότητα, σπανιότερα επίπεδη  Η προστασία του υδροφόρου ορίζοντα εξασφαλίζεται με έργα στεγάνωσης του πυθμένα του ΧΥΤΑ  ΕΡΓΑ ΣΤΕΓΑΝΩΣΗΣ ΠΥΘΜΕΝΑ ΧΥΤΑ  Ισοπέδωση πυθμένα  Κατασκευή γεωλογικού φραγμού με αργιλικό στρώμα πάχους 1,0m  Η άργιλος διαστρώνεται, διαβρέχεται και συμπιέζεται, ώστε να γίνεται μη υδροπερατή  Κατασκευή τεχνητού φραγμού με πλαστική μεμβράνη  Το υλικό που χρησιμοποιείται είναι πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας HDPE, συνήθως πάχους 2mm  Είναι διαθέσιμο σε ρολά πλάτους 6m  Οι λωρίδες HDPE θερμοσυγκολλούνται (αυτογενής συγκόλληση), ώστε η επιφάνεια να είναι ενιαία  Ο χρόνος ζωής του HDPE είναι 50 έτη παρουσία ηλιακού φωτός.  ΕΡΓΑ ΣΤΕΓΑΝΩΣΗΣ ΠΥΘΜΕΝΑ ΧΥΤΑ  Πάνω από τη γεωμεμβράνη διαστρώνεται γεωΰφασμα για προστασία από τραυματισμούς  Εάν υπάρχει λόγος για απόλυτη προστασία η κάλυψη του πυθμένα επαναλαμβάνεται  Δηλαδή νέο αργιλικό στρώμα, νέα γεωμεμβράνη, νέο γεωΰφασμα  Πάνω από το (τελευταίο) γεωΰφασμα κατασκευάζεται αποχετευτικό δίκτυο από διάτρητους πλαστικούς σωλήνες  Το δίκτυο αυτό συλλέγει με τη βαρύτητα τα στραγγίσματα στο χαμηλότερο σημείο  Οι σωλήνες καλύπτονται με στρώμα λεπτού χαλικιού πάχους 0,40-0,50m.  ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΧΥΤΑ  Μετά τη στεγάνωση του πυθμένα αρχίζει η πλήρωση του ΧΥΤΑ με απορρίμματα  Ο όγκος που προσφέρεται για πλήρωση πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού για 20 έτη για λόγους απόσβεσης των εγκαταστάσεων και των έργων  Η πλήρωση του ΧΥΤΑ γίνεται σε επάλληλες στρώσεις απορριμμάτων ύψους 3-4m  Κάθε στρώση καλύπτεται οριζόντια με χώμα 0,3-0,4m  Είναι κατά συνέπεια απαραίτητη η προσέλευση φορτηγών με μπάζα/ χώματα.  ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΧΥΤΑ  Μετά την εκκένωση του απορριμματοφόρου τα απορρίμματα διαστρώνονται και προωθούνται με κατάλληλα μηχανήματα, προωθητές, μηχανήματα παρόμοια με μπουλντόζες  Στη συνέχεια βαρέα μηχανήματα, οι συμπιεστές, που μοιάζουν με ευκίνητους οδοστρωτήρες, αλλά με οδοντωτούς τροχούς, συμπιέζουν και σπάζουν τα απορρίμματα  Η προσέλευση των απορριμματοφόρων γίνεται ή από το πάνω μέρος του στρώματος ή από το κάτω μέρος του προηγούμενου στρώματος  Δημιουργείται πρανές που έχει κλίση 1:3 για την αποφυγή κατολισθήσεων.  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ  Η περίφραξη και ο έλεγχος στην είσοδο αποτρέπει τους ρακοσυλλέκτες  Τα απορριμματοφόρα ελέγχονται (και ζυγίζονται) στην είσοδο για την αποφυγή απόρριψης μη επιτρεπόμενων υλικών  Η συμπίεση και η κάλυψη των απορριμμάτων αποθαρρύνει τα τρωκτικά και τα αδέσποτα  Παράλληλα δεν εκλύονται έντονα οσμές και τα έντομα δε μπορούν να αναπτυχθούν  Μένει όμως σαν ενόχληση η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού πουλιών, κυρίως γλάρων, που τρέφονται από τα απορρίμματα.  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ  Προσπάθειες όπως κρότοι εκρήξεων, κινητά δίκτυα ή ήχοι αρπακτικών πτηνών από μεγάφωνα δεν απέδωσαν  Εάν ο χώρος λειτουργεί σε 8ώρη βάση ημερησίως τότε το προσωρινό πρανές πρέπει και αυτό να καλύπτεται από χώμα για να εμποδίζονται οι οσμές, τα έντομα και τα πτηνά  Τα απορρίμματα αποσυντίθενται, οι δράσεις διαρκούν περισσότερα από 20 έτη μετά το τέλος της πλήρωσης του ΧΥΤΑ, και δημιουργούνται καθιζήσεις  Εξαιτίας των δράσεων εκλύονται αέρια (βιοαέριο) και παράγονται ρυπαρά υγρά (στραγγίσματα).  ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ  Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα των ΧΥΤΑ  Δημιουργούνται ρυπαρά υγρά που έχουν σκούρο καφέ προς μαύρο χρώμα  Είναι πολύ ρυπασμένα με BOD 20 έως 20.000mg/l. 5 Περιέχουν και ανόργανα στοιχεία ακόμη και άλατα βαρέων μετάλλων  Το νερό των στραγγισμάτων προέρχεται από την υγρασία των απορριμμάτων και το νερό της βροχής  Είναι σημαντικός παράγοντας ρύπανσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα.  ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΑ  Όταν τα απορρίμματα είναι μικρής ηλικίας (λίγων ετών), το οργανικό φορτίο των στραγγισμάτων είναι υψηλό  Όταν είναι μεγάλης ηλικίας τα απορρίμματα, έχουν κυρίως ανόργανους ρύπους  Είναι η αιτία που στεγανοποιείται ο πυθμένας των ΧΥΤΑ  Το αποχετευτικό σύστημα του πυθμένα του ΧΥΤΑ καταλήγει σε φρεάτιο, στο βαθύτερο σημείο, όπου συλλέγονται τα στραγγίσματα  Από εκεί τα στραγγίσματα αντλούνται στην επιφάνεια και συλλέγονται σε δεξαμενές.  ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΩΝ  Τα στραγγίσματα μπορούν να διασπαρούν με ράντισμα στην επιφάνεια του ΧΥΤΑ  Κατά τη διάρκεια της κίνησής τους προς τον πυθμένα το οργανικό τους φορτίο αποσυντίθεται  Δηλαδή ο ΧΥΤΑ δρα ως «βιολογικό φίλτρο»  Εναλλακτικά τα στραγγίσματα οδηγούνται σε βιολογικό καθαρισμό, συνήθως διβάθμιο, λόγω του υψηλού οργανικού φορτίου  Για τα στραγγίσματα που έχουν ανόργανους ρύπους η λύση είναι αντίστροφη όσμωση, δηλαδή μέθοδος αφαλάτωσης.  ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΥΤΑ  Οι διάφορες δράσεις που λαμβάνουν χώρα στα απορρίμματα εντός του ΧΥΤΑ είναι αρχικά αερόβιες και στη συνέχεια αναερόβιες  Στην αρχή υπάρχει διαθέσιμο οξυγόνο εντός των κενών των απορριμμάτων  Τα απορρίμματα διασπώνται αερόβια και παράγεται διοξείδιο του άνθρακα  Η παραγωγή του άνθρακα κορυφώνεται σε 1-2 μήνες  Το οξυγόνο είναι περιορισμένο, εξαντλείται είτε λόγω καθιζήσεων είτε εκτοπίζεται. Μηδενίζεται σε 1 μήνα περίπου.  ΑΝΑΕΡΟΒΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Στη συνέχεια το περιβάλλον μετατρέπεται σε αναερόβιο οπότε :  οι πολύπλοκες οργανικές ενώσεις μετατρέπονται σε απλούστερες : φάση υδρόλυσης  οι ενώσεις αυτές με τη δράση οξυγενών βακτηριδιών μετατρέπονται κυρίως σε οξικό οξύ, αλλά και προπανικό οξύ, διοξείδιο του άνθρακα και υδρογόνο : φάση οξυγένεσης  το οξικό οξύ και το υδρογόνο μετατρέπονται από τα μεθανοβακτηρίδια σε μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα : φάση της μεθανογένεσης  Η φάση αυτή ξεκινά μετά από 0,5-1,5 έτη.  ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ  Η φάση της μεθανογένεσης διαρκεί πολλά χρόνια, πάνω από 10 χρόνια και μπορεί να λήξει μετά από πολλές δεκαετίες  Το παραγόμενο αέριο μίγμα περιέχει κυρίως μεθάνιο άνω του 55% και δευτερευόντως διοξείδιο του άνθρακα άνω του 40%  Υπάρχουν και άλλα αέρια, δύσοσμα όπως υδρόθειο, άλλα θειούχα, αλδεΰδες και άλλα οργανικά που είναι αέριοι ρύποι  Το μίγμα αυτό των αερίων ονομάζεται βιοαέριο και είναι καύσιμο, κυρίως λόγω του μεθανίου.  ΑΝΑΓΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ  Το μεθάνιο είναι ελαφρύτερο από τον αέρα και κινείται ανοδικά  Η συνεχής παραγωγή αερίων αυξάνει την πίεση και τελικά το μεθάνιο είτε μεταναστεύει οριζόντια είτε απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα  Το μεθάνιο είναι αιτία πυρκαγιών και εκρήξεων, αποτελεί αέριο που συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου  Άλλα αέρια του βιοαερίου είναι ατμοσφαιρικοί ρύποι  Τα φυτά που οι ρίζες τους είναι σε περιβάλλον αεριών του βιοαερίου δεν αναπτύσσονται ή όταν το βιοαέριο είναι πυκνό, ξηραίνονται.  ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ  Το βιοαέριο ανακτάται με την κατασκευή κατακόρυφων πηγαδιών συλλογής που συνδέονται μεταξύ τους με οριζόντιο δίκτυο πλαστικών σωλήνων  Στα φρεάτια τοποθετούνται διάτρητοι σωλήνες περιβαλλόμενοι από χαλίκια  Η συλλογή του βιοαερίου γίνεται με αναρρόφηση και το αέριο καταλήγει σε εγκαταστάσεις καύσης  Με την καύση μπορεί να έχουμε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (παραγωγή ατμού, κίνηση ηλεκτρογεννητριών)  Εναλλακτικά το βιοαέριο μπορεί να πωληθεί  Η ποσότητα του μεθανίου που εκλύεται συνολικά από τα απορρίμματα κυμαίνεται από 100-300 m3/t. Η ανάκτηση δεν είναι πλήρης  Τα απορρίμματα είναι πηγή ενέργειας.  ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ  Όταν ο ΧΥΤΑ κορεσθεί από απορρίμματα λαμβάνεται μέριμνα τελικής αποκατάστασης  Πάνω από την τελευταία στρώση απορριμμάτων γίνεται επικάλυψη με μη υδροπερατό στρώμα αργίλου ή γεωμεβράνη και γεωΰφασμα  Είναι επιθυμητή η τοποθέτηση αποστραγγιστικού στρώματος χαλικιών  Με τον τρόπο αυτόν εμποδίζονται να διεισδύσουν τα νερά της βροχής  Τελικά διαστρώνεται φυσικό χώμα πάχους 1m περίπου και φυτεύονται φυτά με όχι βαθύ ριζικό σύστημα.  ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΩΝ ΧΥΤΑ  Με τη φύτευση ο χώρος έχει αποκατασταθεί οπτικά  Συχνά τα φυτά δεν έχουν καλή ανάπτυξη  Ο χώρος έχει συνεχείς καθιζήσεις σαν αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων δράσεων  Τα έργα μηχανικής σταθεροποίησης έχουν υπερβολικό κόστος  Οι χρήσεις του χώρου ως γήπεδα αθλοπαιδειών ή κτιριακών εγκαταστάσεων είναι επισφαλείς  Προτιμάται η ανάπτυξη φυσικού οικοσυστήματος με χαρακτήρα σύμφωνο με το ευρύτερο γειτονικό τοπίο.  ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ  Λύση απλή  Ευέλικτη ως προς την ποιότητα των απορριμμάτων  Οικονομική λύση και ως προς τις δαπάνες εγκατάστασης, με την επιφύλαξη της αξίας της γης, και ως προς τα έξοδα λειτουργίας  Δεν απαιτεί πολύπλοκο εξοπλισμό  Υπάρχει, στο τέλος της λειτουργίας του ΧΥΤΑ, η δυνατότητα έστω και με περιορισμούς, επαναχρησιμοποίησης του χώρου ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΩΝ ΤΑΦΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Συνοπτικά έχουμε τις εξής περιπτώσεις: XYTA:χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων ΧΑΔΑ:χώρος ανεξέλεγκτης διάθεσης απορ/των (καμμία μέριμνα για τα απορριπτόμενα υλικά) ΧΔΑ:χώρος διάθεσης απορ/των (στοιχειώδης επικάλυψη των απορ/των ,διοικητικά χωροθετιμένη περιοχή) ΧΥΤΥ: χώρος υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (αφορά τα υπολείμματα άλλων μεθόδων επεξεργασίας απορ/των) ΧΥΤΕΑ: χώρος υγειονομικής ταφής επικίνδυνων απορ/των ΧΥΤΡΕ: χώρος υγειονομικής ταφής ρυπασμένων εδαφών  ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ  Με τη μέθοδο αυτή το οργανικό μέρος των απορριμμάτων, τα ζυμώσιμα, μετατρέπεται σε εδαφοβελτιωτικό που ονομάζεται χούμος, compost (κομποστοποίηση)  Η λιπασματοποίηση επιτυγχάνεται με αερόβια βιοχημική διαδικασία  Επειδή μετέχει μόνο το οργανικό κλάσμα είναι απαραίτητη προϋπόθεση η διαλογή προηγουμένως των άλλων υλικών  Δηλαδή η μέθοδος αυτή συνδυάζεται υποχρεωτικά με κάποιο είδος ανακύκλωσης.  ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ  Από τα απορρίμματα απομακρύνονται υλικά που δε μπορούν να υποστούν ζύμωση, όπως ογκώδη αντικείμενα, μέταλλα, γυαλιά κλπ  Εάν τα απορρίμματα έχουν υποστεί διαλογή, η διαδικασία διευκολύνεται  Εάν τα απορρίμματα φθάνουν σε σάκους, τότε αυτοί σχίζονται και γίνεται διαλογή των υλικών που δε ζυμώνονται  Στη συνέχεια τα απορρίμματα υφίστανται λειοτεμαχισμό.  ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ  Τα υλικά διαχωρίζονται με βάση είτε το μέγεθος είτε το βάρος  Ο διαχωρισμός με βάση το μέγεθος γίνεται σε περιστρεφόμενα κόσκινα  Απομακρύνονται όσα θεωρούνται σκάρτα  Ο διαχωρισμός με βάση το βάρος γίνεται με αναρρόφηση αέρα και κυκλώνες  Εδώ απομακρύνεται το χαρτί και τα πλαστικά. Το υλικό αυτό λειοτεμαχίζεται σε μικρά κομμάτια και αποτελεί το RDF, refuse derived fuel, καύσιμο υλικό για ορισμένες χρήσεις.  ΒΙΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ  Το οργανικό κλάσμα υφίσταται τη βιοχημική ωρίμανση είτε σε μακρόστενους σωρούς είτε σε περιστρεφόμενους αντιδραστήρες  Το υλικό σχηματίζει μακρόστενους σωρούς, σειράδια  Οι σωροί διαβρέχονται με καταιονισμό σταγονιδίων νερού  Επίσης το δάπεδο όπου βρίσκονται οι σωροί υπάρχουν διάτρητοι αεραγωγοί και διαβιβάζεται αέρας από δίκτυο σωλήνων.  Ακόμη κατά διαστήματα τα απορρίμματα με χρήση φορτωτή αναμοχλεύονται κατά διαστήματα.  ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ  Οιδράσεις που λαμβάνουν χώρα είναι αερόβιες και οι οσμές περιορισμένες  Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 2 μήνες, ενώ το καλοκαίρι λόγω υψηλών θερμοκρασιών μειώνεται σε 1 μήνα  Η θερμοκρασία του σωρού αρχίζει να αυξάνει και ανέρχεται σε 70οC περίπου  Σταδιακά μειώνεται η θερμοκρασία του σωρού, επειδή πραγματοποιείται ωρίμανση του υλικού και όταν φτάσει ο σωρός τη θερμοκρασία περιβάλλοντος, η διαδικασία τερματίζεται. ΡΑΦΙΝΑΡΙΣΜΑ  Δυστυχώς το compost έχει πολλές προσμίξεις  Μετά την ωρίμανση μεταφέρεται σε κόσκινα και βαρυμετρικές τράπεζες, όπου απομακρύνονται σκάρτα και κομμάτια χαρτιού και πλαστικού  Το υλικό που λαμβάνουμε είναι φτωχό οργανικό λίπασμα που δυστυχώς ακόμη έχει προσμίξεις και ελαφριά οσμή  Είναι εδαφοβελτιωτικό υλικό  Αυτό είναι περίπου το 45% των απορριμμάτων  Ακόμη περίπου 25% έχουμε RDF και 20% σκάρτα  Οι απώλειες υγρασίας και τα σιδηρούχα μέταλλα είναι τα υπόλοιπα %. (υπολογισμοί μετά τη διαλογή υλικών)  ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ  Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή είναι :  η υγρασία  η θερμοκρασία  η οξυγόνωση και  το pH  Ακόμη είναι ο λόγος C/N  Αυτός πρέπει να είναι 30-35, ενώ στα απορρίμματα είναι υψηλότερος  Η κατάσταση βελτιώνεται με προσθήκη επεξεργασμένης λάσπης βιολογικών καθαρισμών που είναι πλούσια σε Ν και έτσι επιτυγχάνεται η κατάλληλη τιμή  Τέλος, εάν αντί για σειράδια χρησιμοποιηθούν περιστρεφόμενοι αντιδραστήρες, ο χρόνος ωρίμανσης μειώνεται υπερβολικά, λίγες μέρες αρκούν, αλλά αυξάνει σημαντικά το κόστος (επιταχυνόμενη ωρίμανση).  ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΒΙΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ)  Ανάκτηση μέρους των υλικών  Φιλική προς το περιβάλλον λύση, καθώς παράγεται υλικό που καταλήγει σε χρήση στη γη  Το παραγόμενο compost έχει δυσκολίες πώλησης λόγω προσμίξεων  Η λύση ευνοείται όταν τα ζυμώσιμα υλικά στα απορρίμματα είναι πολλά  Έχουμε πολλαπλό κόστος εγκαταστάσεων και λειτουργίας σε σχέση με την Υγειονομική Ταφή (2-3 φορές)  Απαιτείται μηχανολογικός εξοπλισμός  Τα σκάρτα υλικά απαιτούν ΧΥΤΑ για τη διάθεσή τους.  ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ  Συνήθεις θερμικές επεξεργασίες είναι η καύση και η πυρόλυση  Είναι ευνόητο ότι όλες αυτές οι διεργασίες γίνονται σε κλειστές εγκαταστάσεις  Καύση είναι η ένωση με το οξυγόνο με δημιουργία φλόγας. Εξώθερμη αντίδραση  Πυρόλυση είναι η θερμική διάσπαση απουσία αέρα. Ενδόθερμη αντίδραση  Οι τεχνικές αυτές εφαρμόζονται στα οικιακά, μολυσματικά και τοξικά απορρίμματα.  ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΥΣΗΣ  Με την καύση έχουμε έκλυση θερμότητας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για τηλεθέρμανση ή άλλη χρήση π.χ. αφαλάτωση νερού  Υπάρχει όμως το ενδεχόμενο τα απορρίμματα λόγω της υψηλής υγρασίας να μην καίγονται, οπότε απαιτείται προσθήκη καύσιμου υλικού πχ. πετρελαίου  Από την καύση απομένει τέφρα, βάρους 20-25% του αρχικού βάρους και όγκου περίπου 10% του αρχικού όγκου  Η τέφρα δεν περιέχει μικρόβια, συνήθως διατίθεται σε ΧΥΤΑ ή αξιοποιείται πχ. κυβόλιθοι  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΕΡΙΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ  Η εγκατάσταση καύσης απαιτεί μικρή έκταση γης και μπορεί να βρίσκεται κοντά στην πόλη, αλλά  Η καύση δημιουργεί τεράστιες ποσότητες αέριων και στερεών ρύπων που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα  Για το λόγο αυτό απαιτείται η κατασκευή εγκαταστάσεων αέριας αντιρρύπανσης, όπως πύργων πλύσης, ηλεκτροστατικών φίλτρων, σακκόφιλτρων κλπ  Εκτός από τα συνήθη αέρια καύσης παράγονται και επιβλαβή όπως διοξίνες, φουράνια κλπ λόγω των καιόμενων πλαστικών  Η συγκράτηση ρύπωνπρέπει να είναι πλήρης.  ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΨΗΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ  Η θερμική επεξεργασία απαιτεί ειδικό εργοστάσιο καύσης και ειδικευμένο προσωπικό ως χειριστές  Μέσα στα καυσαέρια υπάρχουν διαβρωτικά αέρια όπως υδραλογόνα που υποχρεώνουν στη χρήση ανοξείδωτων κραμάτων αυξάνοντας το κόστος  Το κόστος της καύσης είναι 4-5 φορές υψηλότερο του κόστους υγειονομικής ταφής  Όμως λόγω των αυστηρότερων απαιτήσεων κατά την υγειονομική ταφή, στο μέλλον η διαφορά κόστους θα μειωθεί.  ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Είναι απορρίμματα που υφίστανται θερμική επεξεργασία  Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται πυρόλυση  Παράγονται αέρια καύσιμα, όπως υδρογόνο, μεθάνιο, μονοξείδιο του άνθρακα, αλλά και άλλα όπως διοξείδιο του άνθρακα  Εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας πχ 1000οC είναι αέρια και ενώσεις όπως αλκοόλες, αλδεΰδες, οξικό οξύ κλπ  Τα αέρια αυτά υπόκεινται σε δεύτερο στάδιο καύσης  Η μικρή ποσότητα στάχτης είναι αποστειρωμένη. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Κατηγορίες βιομηχανικών απορριμμάτων :  Τοξικά και επικίνδυνα  Αδρανή  Εξομοιούμενα με οικιακά  Βιομηχανικά με σύσταση σχετική με τη βιομηχανική δραστηριότητα, όπου απαιτούνται ειδικοί χειρισμοί. Ο χειρισμός των βιομηχανικών απορριμμάτων διαμορφώνεται από τη χημική τους σύσταση.  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ  Διάθεση σε γεωργική χρήση  Υγειονομική ταφή  Καύση ή πυρόλυση  Χημική σταθεροποίηση/ στερεοποίηση  Εξουδετέρωση  Διάθεση σε ειδικούς σταθμούς επεξεργασίας όπου εφαρμόζονται ειδικές τεχνικές όπως ιοντοεναλλαγή, αντίστροφη όσμωση, απόσταξη, προσρόφηση κλπ.  ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Τα βιομηχανικά απορρίμματα ανάλογα με τη σύστασή τους δεν είναι υποχρεωτικά άχρηστα, άρα :  μπορεί να γίνει ανάκτηση υλικών  να αξιοποιηθούν σε άλλες χρήσεις  να υποστούν αναγέννηση Με κατάλληλες ενέργειες ακόμη είναι δυνατόν να περιορισθούν οι ποσότητες των υλικών προς απόρριψη. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ  Εναλλακτική λύση όπου τα υλικά που απορρίπτονται επανέρχονται στον οικονομικό κύκλο  Η ανακύκλωση αναφέρεται σε επιστροφή των υλικών στην παραγωγή και στη συνέχεια στην κατανάλωση Τα πλεονεκτήματα της ανακύκλωσης είναι :  η εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών  η προστασία του περιβάλλοντος  η μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων  η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Α. Ανακύκλωση στην πηγή  Προϋποθέτει συμμετοχή και ενεργοποίηση των πολιτών  Τα υλικά που συλλέγονται είναι καθαρότερα  Δεν απαιτείται ιδιαίτερος μηχανολογικός εξοπλισμός  Η κινητοποίηση, ευαισθητοποίηση των πολιτών δεν πρέπει να είναι αποσπασματική  Στην Ελλάδα από τα ανακυκλώσιμα υλικά το 21% ανακυκλώνεται και το 79% οδεύει προς ταφή. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ Πολλές μέθοδοι εφαρμόζονται, ανάλογα με τις τοπικές καταστάσεις και συνήθειες, όπως :  Κέντρα συλλογής υλικών  Κέντρα αγοράς υλικών  Συλλογή σε κάδους  Συλλογή πόρτα – πόρτα  Συλλογή ειδικών κατηγοριών υλικών όπως χαρτί γραφείου, χαρτόνι, απορρίμματα κήπου  Κάθε άλλη μέθοδος πχ. αυτόματα μηχανήματα κλπ. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Β. Ανακύκλωση στον τόπο συγκέντρωσης απορριμμάτων  Σημαντικό κόστος εξοπλισμού  Τα υλικά δε διαχωρίζονται πλήρως και δεν είναι καθαρά Η ανακύκλωση προσδιορίζεται με :  το δείκτη ανάκτησης : ποσοστό των υλικών στόχων που ανακυκλώνεται  το δείκτη εκτροπής : ποσοστό των συνολικών απορριμμάτων που ανακυκλώνεται. ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΟΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ  Χαρτί (πολλών ποιοτήτων) :  Σημαντικά οφέλη νερού και ενέργειας  Δεν ανακυκλώνεται απεριόριστα  Υποβάθμιση ποιότητας χαρτιού  Πρόβλημα κατά την απομελάνωση  Αλουμίνιο :  Τεράστια οφέλη ενέργειας  Δεν υποβαθμίζεται  Απεριόριστες φορές ανακύκλωσης  Το πλέον συμφέρον ανακυκλούμενο υλικό  Άλλα μέταλλα : Σίδηρος, Χαλκός, Κασσίτερος. ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΟΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ  Πλαστικά :  Πρόβλημα οι διάφορες κατηγορίες υλικών  Ανακυκλώνονται τα ίδιας σύστασης  Διευκόλυνση η αναγραφή σύστασης στα τεμάχια  Γυαλί :  Οι φιάλες διαφορετικού χρώματος δημιουργούν ανεπιθύμητες αναμείξεις  Διαχωρισμός κατά χρώμα Σημαντικά ενεργειακά κέρδη  Απορρίμματα κήπου :  Λειοτεμαχισμός  Μετατροπή σε εδαφοβελτιωτικό ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η ιδιαιτερότητα της σύστασης ορισμένων προϊόντων επέβαλε την ξέχωρη αντιμετώπιση τους :  Μπαταρίες ή συσσωρευτές λόγω βαρέων μετάλλων  Ελαστικών αυτοκινήτων λόγω όγκου, μη βιοαποδόμισης και δυνατότητα ιδιαίτερης καύσης  Ηλεκτρικών συσκευών λόγω όγκου και δυνατότητας ανακύκλωσης  Ηλεκτρονικών συσκευών πχ Η/Υ, εκτυπωτών κλπ λόγω δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης του συνόλου ή μέρους, υψηλής ποιότητας πλαστικών, περιεκτικότητας σε τοξικά υλικά  Υλικά κατεδάφισης κτιρίων.  ΒΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Ν.1650/86 (ΦΕΚ 91Α) «Για την προστασία του περιβάλλοντος». Ο βασικός, γενικός ελληνικός νόμος για το περιβάλλον.  ΚΥΑ 50910/2727/3 (ΦΕΚ 1909Β) Μέτρα και όροι για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Εθνικός και περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης. ΚΥΑ ΗΠ 29407/3508/02 (ΦΕΚ 1572Β) Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή απορριμμάτων.  ΒΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Ν.2939/01 (ΦΕΚ 179Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων κλπ».  ΚΥΑ 80568/4225/91 (ΦΕΚ 641Β) Μέθοδοι , όροι και περιορισμοί για τη χρησιμοποίηση στη γεωργία της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων.  ΚΥΑ 19396/1546/97 (ΦΕΚ 604/Β) Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.  ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΑΣΠΗ ΩΣ ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑ  Η βιολογική λάσπη είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών  Η λάσπη συλλέγεται από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια καθίζηση  Η βιολογική λάσπη με κανένα τρόπο δεν πρέπει αν διατεθεί ως έχει. Περιέχει ζώντες μικροοργανισμούς  Στην Ελλάδα παράγονται 415.000 tn/ έτος λάσπης  Οι 285.000 tn/ έτος προέρχονται από την Ψυτάλλεια. Πριν από την ολοκλήρωση των έργων (2004) παράγονταν 110.000 tn/ έτος.  ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΑΣΠΗΣ  Η βιολογική λάσπη περιέχει 97-98% νερό  Είναι απαραίτητο να αφυδατωθεί  Διάφοροι τρόποι χρησιμοποιούνται : πάχυνση, διήθηση με πίεση και χρήση πολυηλεκτρολυτών ως κροκιδωτικά  Η βιολογική λάσπη υφίσταται σταθεροποίηση  Συνήθως υπόκειται σε αναερόβια ζύμωση, μεσόφιλη  Καταστρέφονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί και αποδομούνται οι οργανικές ενώσεις  Τελικά η λάσπη εγκαταλείπει τη μονάδα επεξεργασίας με υγρασία 70%.  ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΑΣΠΗΣ  Σε χώρο διάθεσης πχ. ΧΥΤΑ λύση που πρέπει να μην επιλέγεται γιατί το υλικό αυτό έχει προοπτική καλύτερης χρήσης  Στο φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα σε τραυματισμένα φυσικά ανάγλυφα  Μετά από ξήρανση η λάσπη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο  Η βιολογικά λάσπη αδρανοποιείται αναμειγνυόμενη με ασβέστη (άνοδος θερμοκρασίας και pH)  Ακόμη μπορεί να διατεθεί για γεωργική χρήση.  ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ  Επειδή η βιολογική λάσπη είναι πλούσια σε οργανικό υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία  Σκόπιμο είναι πριν από τη διάθεση να εναποτίθεται για μερικούς μήνες σε κλίνες ξήρανσης  Προτιμητέα είναι η χρήση σε δενδροκαλλιέργεις, ανθοκαλλιέργειες και όχι σε καλλιέργειες λαχανικών  Υπάρχουν περιορισμοί στη γεωργική χρήση της λάσπης ανάλογα με την περιεκτικότητα της σε βαρέα μέταλλα όπως Pb, Hg, Cd, Ni κλπ.  Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ  Προτιμότερη από την ανακύκλωση είναι η επαναχρησιμοποίηση  Δεν απαιτείται μεσολάβηση βιομηχανίας  Απαγόρευση ή αποφυγή συσκευασιών μιας χρήσης. Επιστρεφόμενες συσκευασίες  Απαγόρευση ή αποφυγή προϊόντων μικρού χρόνου ζωής. Δεν είναι όλα αναλώσιμα  Κατασκευή προϊόντων μακράς διάρκειας.  ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ  Αποφυγή άχρηστων προϊόντων. Πολλά αντικείμενα δεν έπρεπε καν να κατασκευάζονται  Μείωση της μάζας προϊόντων, όσο το δυνατόν χρήση λιγότερων υλικών  Ελάττωση της μάζας των συσκευασιών που για λόγους marketing γίνονται εντυπωσιακά ογκώδεις  Σεβασμός στην κληρονομιά φυσικών πόρων  Οι πρώτες ύλες δεν είναι ανεξάντλητες  Δεν απέχει η εποχή όπου θα ανασκάπτονται ΧΥΤΑ και χωματερές για την ανάκτηση υλικών.