SMP101 Anatomy-Istanbul Gelisim University 2008 PDF

T.C. İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ Bölümün Adı : Tıbbi Görüntüleme T., Tıbbi Laboratuvar T., Radyoterapi, İlk ve Acil Yardım, Optisyenlik Dersi Kodu ve Adı : SMP101-ANATOMİ Dersin Günü ve Saati : Cuma, Salı, Cuma, Çarşamba, Cuma 3 sa Ders Kredi/AKTS Bilgileri :...

T.C. İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ Bölümün Adı : Tıbbi Görüntüleme T., Tıbbi Laboratuvar T., Radyoterapi, İlk ve Acil Yardım, Optisyenlik Dersi Kodu ve Adı : SMP101-ANATOMİ Dersin Günü ve Saati : Cuma, Salı, Cuma, Çarşamba, Cuma 3 sa Ders Kredi/AKTS Bilgileri : 3 KREDİ – 4 AKTS Sınav Şekli/ Not Dağılımı : TEST / %50 VİZE -%50 FİNAL Dersin Öğr. Elemanı :Öğr. Gör. Sibel CANİTEZ E-posta ve Telefon :scanitez@gelişim.edu.tr Öğr. Elemanı Odası :403 Danışmanlık Bilgileri :Salı 12:00-15:00, Perşembe 15:00-17:00 GBS Linki :https://gbs.gelisim.edu.tr/ders-detay-13-42-3394-1 ALMS Linki :https://lms.gelisim.edu.tr/Account/LoginBefore AVESİS Linki :  14 HAFTALIK DERS KONULARI 1. Anatomi ile ilgili temel terim ve kavramlar 2. Kafatası iskeleti 3. Omurga Ve Toraks Anatomisi 4. Üst Ve Alt Extremite Anatomisi 5. Eklemler (Artroloji) 6. Kas Sistemi 7. Solunum Sistemi 8. ARA SINAV 9. Dolaşım Sistemi 10. Sindirim Sistemi 11. Sinir Sistemi 12. Endokrin Sistem 13. Boşaltım Sistemi 14. Üreme Sistemi 15. Duyu Organları  HAFTALIK ÖĞRENİM KAZANIMLARI Kas Sistemi  GÜNLÜK AKIŞ N.Ö (Tıbbi Laboratuvar T., İlk ve Acil Yardım, Tıbbi Görüntüleme T. 09.00-09.50/ 1. DERS 10.00-10.50/ 2. DERS 11.00-11.50/ 3. DERS İ.Ö (İlk ve Acil Yardım, Optisyenlik) 17.00-17.45/ 1. DERS 17.50-18.35/ 2. DERS 18.40-19.25/ 3. DERS İ.Ö (Radyoterapi) 19.30-20.15/ 1. DERS 20.20-21.05/ 2. DERS 21.10-21.55/ 3. DERS  İskelet ve eklem sistemleri pasif bir bütünlük arzeder. Bu pasif sistem, yaklaşık 600 iskelet kasından ibaret olan kas sistemi yardımı ile hareket edebilir. Bir kaldıraç sistemine benzetebileceğimiz hareket sisteminde, kemikler kaldıraç kollarına, eklemler bu kolları bölen dayanağa, kaslar ise kuvvet koluna uygulanan kuvvete uyar. İskelet kasları ancak eklemleri çaprazlayıp iki kemiğe tutunarak hareket oluşturabilir.  Her iskelet kası makroskopik olarak kas gövdesi (venter) ile bu gövdeyi kemiklere bağlayan kiriş (tendo) lerden oluşmuştur. Kirişler, bağ dokusundan yapılmış olup, kasılma yeteneğine sahip değillerdir. Kirişlerden, az hareket edenin yapışma yeri kasın başlangıcı (origo), hareketli olanın yapışma yeri kasın sonlanışı (insertio) olarak kabul edilir. Kas gövdesinin origo'ya yakın bölümüne baş (caput) denir.  Kas gövdesi en dışta epimisyum olarak adlandırılan bağ dokusu kılıfı ile sarılmıştır. Herbir kas gövdesi, birbirlerinden perimisyum ile ayrılmış kas lifi demetleri (fasikulus)'nden, fasikuluslar da paralel olarak seyreden ve birbirlerinden endomisyum ile ayrılmış kas lifleri (myofibra, myocytus)'nden yapılmıştır.  Kaslar, kendilerine komşu kan damarlarndan gelen muskuler dallarla beslenirler. Herbir kas bir veya daha çok sinir tarafından innerve edilir. Bir motor sinir girdiği kas kitlesi içinde birçok kas lifini innerve eder. Kaslar innervasyon özellikleri nedeniyle, dinlenme anında bile bir kasılma halindedirler, buna tonus diyoruz. Sinirden yoksun kaslarda bu tonus kaybolur ve zamanla atrofi gelişir.  Motor sinirin kasa girdiği yere motor nokta denir. Motor nokta, kasların elektrikle uyarımı ve EMG'de önem taşır. İskelet Kaslarının Adlandırılması Ve Sınıflandırılması Vücudumuzda bulunan yaklaşık 600 kas, şekil, boyut, yerleşim özelliği, yapışma yerleri, fonksiyonları ve çalışma düzeni özellikleri dikkate alınarak adlandırılıp sınıflandırılmıştır.  Bazı kasların adlandırılması gövde şekline göre.Kaslar, sahip oldukları kas liflerinin düzenlenişine göre Kare şeklindeki kaslar kuadrat kas (örneğin, Dik seyirli (örneğin, m.quadratus lumborum), m.rectus femoris) Çember şeklindeki kaslar Oblik seyirli (örneğin, orbiküler kaslar (örneğin, m.obliquus externus) ve m.orbicularis oris) Horizontal seyirli (örneğin, Silindirik kaslar teretik kaslar m.transversus abdominis) (örneğin, m.teres major) kaslar olarak olarak adlandırılmıştır. adlandırılmıştır.  Fonksiyonlarına göre kaslar, fleksor, ekstensor, adduktor, abduktor ve rotator kaslar olarak 5 gruba ayrılmıştır. Örneğin, radiokarpal eklemde fleksiyon hareketi yaptıran bazı önkol ön grup kasları m.flexor carpi radialis, m.flexor carpi ulnaris vb. KAS TİPLERİ:  Çizgili kaslar (İskelet k)  Düz kaslar  Kalp kası (Miyokard) Düz kas İskelet kası Kalp kası (Miyokard) İğ şekilli ve tek Çizgili ve çok Çizgili ve tek çekirdeklidir. çekirdeklidir. çekirdeklidir İç organlarda yer İskeleti örter Kalpte yer alır alır İstemli kasılır. İstemsiz ve ritmik İstemsiz kasılır kasılır  Kaslar çalışma düzeni bakımından sinerjist kaslar ve antagonist kaslar olarak adlandırılır. Bunlar: Sinerjist kaslar: Bir ekleme aynı yönde etki yapan, aynı hareketin yapılmasını sağlayan kaslardır. Antagonist kaslar: Bir ekleme aksi yönde etki yapan, farklı hareketlerin yapılmasına imkan sağlayan kaslardır.  ÖZEL KAS BİLGİSİ Klasik anatomi öğretiminde vücut kasları, baş boyun, gövde, üst ekstremite ve alt ekstremite kasları olmak üzere dört ana başlık altında incelenir. BAŞ VE BOYUN KASLARI (musculi capitis et colli) BAŞ KASLARI (musculi capitis) Bu başlık altında mimik kasları ve çiğneme kasları ele alınır.  Mimik kasları 1. Ruhsal durumları (sevinç, üzüntü, öfke…) tanımlayan yüz hareketlerini yapmamızı sağlarlar. 2. Tümünü N. Facialis inerve eder. 3. Origoları yüz kemiklerine, insersioları fasya veya deriye yapışmıştır.  Mimik kasları 1. Mimik Kasları Burun etrafındaki Göz etrafındakiler Ağız etrafındakiler Kulak etrafındaki  Burun çevresindeki kaslar M. Nasalis (Burun deliklerini genişletir ) M. Procerus (Kaşların iç yan uçlarını aşağı çeker)  Göz kapakları çevresindeki kaslar M. orbicularis oculi Göz kapaklarını daraltır. o M. Corrugator Supercilii: M. Orbicularis oculi altında kaşın iç ucunda, küçük bir kastır. Kaşları ortaya çeker (Kaş çatma) Mimik kasları- ağız çevresi 1. M. Orbicularis Oris: Ağız deliği çevresindedir. Ağzı kapatır. 2. M. Buccinator: Alt ve üst çene kemikleri arasında yanakta oluşan aralığı doldurur. Yanakları dişlere doğru sıkıştırır. (Üfleme) 3. Dudak üst grup 4. Dudak alt grup Mimik kasları- ağız çevresi Dudak üst grup: Üst dudağı ve/veya dudak köşesini yukarı çeker 1. M. Levator Labii superioris aleque nasi 2. M. Levator Labii superioris 3. M. Zygomaticus major 4. M. Zygomaticus minor 5. M. Levator anguli oris 6. M. Risorius Mimik kasları- ağız çevresi Dudak alt grup: Alt dudağı ve/veya dudak köşesini aşağı çeker 1. M. Depressor anguli oris 2. M. Depressor labii inferioris 3. M. Mentalis Mimik kasları- kulak çevresi  Çiğneme kasları (musculi masticatorii) M. temporalis Çeneyi kapatırlar M. masseter M. pterygoideus medialis M. pterygoideus lateralis Çeneyi açar N.Trigeminus’un dalı olan N. Mandibularis tarafından innerve Edilirler.  m.temporalis m.masseter  BOYUN KASLARI (musculi colli) Yüzeyel, orta ve derin olarak konumlanmış birçok boyun kası vardır. Yüzeyel olanlar platysma (boyun mimik kası) ve m.sternocleidomastoideus (m.scm)'tur. Orta planda suprahiyoid (örn. m digastricus, m. stylohyoideus) ve infrahiyoid (ör. m.sternohyoideus, m. sternothyroideus, m.omohyoideus) kaslar yer alır. M. platysma Fonksiyonu: Boyun derisini gerer, çeneyi aşağı çeker Boyun Kasları Boyun yan kısmında M. Sternocleidomastoideus bulunur Tek taraflı kasıldığunda baş ve boynu aynı tarafa eğer İki taraflı kasıldığında boyun flexiyonu Suprahyoid Boyun ön bölgesinde kaslar suprahyoid ve infrahyoid kaslar bulunur. Bu kaslar hyoid kemik aracılığı ile larynx ve dolayısı ile trachea’nın yutma, konuşma solunum sırasındaki pozisyonlarını ayarlayarak fonksiyonların amaca infrahyoid uygun yapılmasını kaslar sağlar. Dil Kasları (musculi linguae):dilin içinde dilin şeklini veren ve enine, boyuna ve eğik uzanan çizgili kaslar bulunur. Üst Ekstremite Kasları Üst ekstremite kasları; omuz kasları, kol kasları, önkol kasları ve el kasları olarak 4 gruba ayrılarak incelenir.  Omuz Kasları M. Deltoideus, omuz ekleminin hareketleri (flexiyon, içe rotasyon, adduksiyon, abduksiyon 15-90 derece, extansiyon dışa rotasyon) M. Teres Minor (kolun dış rotasyonu) ve major (kolun iç rotasyonu) M.supraspinatus, kolun abduksiyonu (ilk 15 derece) M.infraspinatus, kolun dış rotasyonu M. Subscapularis, kolun iç rotasyonu OMUZ KASLARİ M. Supraspinatus M. infraspinatus M. Teres minor M. Subscapularis Rotator Cuff kasları Rotator Cuff kasları: Omuzu sabitler, eklemin yerinden çıkmasını engeller. Daha çok zorlu itme hareketi ile yırtıkları olabilir. Kol kasları Flexorler Extansörler Ön grup M. Biceps brachii Arka grup M. Coracobrachialis M. Triceps brachii M. Brachialis M. Anconeus - N. musculocutaneus - N. radialis Önkol ön bölge kasları (fleksör grup) M.pronator teres M.flexor carpi radialis M.palmaris longus M.flexor carpi ulnaris Önkol arka bölge kasları (ekstensör grup) M.brachioradialis M.ekstensor digitorum M.ekstensor carpi radialis longus M.ekstensor carpi radialis brevis M.ekstensor carpi ulnaris El kasları Palmar yüzde kaslar üç kısma ayrılır. 1.Tenar kaslar 2.Orta kaslar 3.Hipotenar kaslar Tenar Kasları: Başparmağın ön yukarısında tenar kabartısını yapan kaslardır. Bu kaslar başparmağa; abduksiyon, fleksiyon ve adduksiyon yaptırır. Hipotenar Kasları: Elin küçük parmağının ön üstündeki hipotenar kabartısını yapan kaslardır. Küçük parmağa abduksiyon, fleksiyon yaptırır. Mm. Lubbraciales:El ayasının ortasında bulunan kaslardır. Mm interossei:Metekarpal kemiklerin dolduran 7 adet küçük kastır.  ALT EKSTREMİTE KASLARI Kalça kemeri, uyluk, bacak ve ayak kasları olmak üzere 4 grupta incelenir. Alt Ekstremite Kasları M. Gluteus medius  Kalça bölgesi uyluğun en Gluteus maximus Gluteus kuvvetli medius Gluteus minimus abduktorüdür M. Gluteus maximus uyluğun en kuvvetli extansörüdür Uyluk bölgesi Ön Sartorius Pectineus Quadriceps femoris (Patellar tendon aracılığı ile tibia’ya tutunur) Medial Adductor kaslar Uyluk Arkası Hamstring Kasları -M.Biceps femoris (uyluk ext. bacak flex) -M.Semitendinosus: Uylugun arka iç tarafında bulunur. -M.Semimembranosus: Os ischii ile tibia arasına uzanır. Bacak kasları 1. M. Tibialis anterior 1. M. Peroneus longus 2. M. Peroneus brevis 3. M. Gastrocnemius 4. M. Soleus M. Peroneus longus/brevis, ayağa pronasyon ve abduksiyon yaptırır M. Gastrocnemius, M. Soleus, ayağın en güçlü flexörüAchilleus tendonu Ayak kasları Ayakta elden farklı olarak hem plantar hem de dorsal yüzde kaslar bulunur.  GÖVDE KASLARI Gövde kasları sırt kasları (mm. dorsi), göğüs kasları (mm.thoracis) ve karın kasları (mm. abdominis) olmak üzere üç alt bölümde incelenir.  Sırt Kasları: Yüzeyel ve derin olarak iki konumda yer alırlar. Yüzeyel konumda m. trapezius, m. latissimus dorsi, mm. rhomboidei, m. levator scapulae bulunur. Derin planda birçok kas bulunur.  Sırt kasları o M.Trapezius, skapulayı yukarı kaldırır o M.Latissimus Dorsi, omuzu aşağı arkaya çeker. Kola adduksiyon, extansiyon içe rotasyon yaptırır, en güçlü barfix kasıdır.  M.Rhomboideus Major: Trapez kasın altında, dörtgen şeklinde küçük, yassı bir kastır. Scapulayı yukarı ve içe çeker. M.Rhomboideus Minor: Büyük rhomboid kasın yukarısındadır. Scapulayı içe doğru çeker. M. Levator Scapula: (Scapula kaldıran kas) Boynun arka dış tarafındadır. Scapulayı yukarıya çeker, boynu dış yana büker.  Göğüs kasları M.Pectoralis Major, kolun en kuvvetli adduktorlarından, kola iç rotasyon yaptırır, kolu öne içe çeker M.Pectoralis Minor, skapulayı öne aşağı çeker M. Subclavius, claviculayı aşağı çeker M.Serratus Anterior, (üst) skapulayı asıcı görevi var, (orta) skapulayı öne çeker, (alt) skapulaya rotasyon yaptırır  Derin (Asıl) Göğüs Kasları Bunlar kaburgalar arası kaslar ve diyafragmadır: M. İntercostales Externi: M. İnterkostales İnterni: (Dış kaburgalar arası kaslar) (iç kaburgalar arası kaslar) Kaburgalar arası dışta, yüzeyel bulunan kaslardır. Her bir kas kaburganın alt Kaburgaların arasında derinde olan kenarından başlar, diğer kaburganın üst kaslardır. Her bir kaburganın üst kenarında sonlanır. kenarından başlar, bir üstteki Kaburgaları yukarı kaldırarak göğüs kaburganın alt kenarında sonlanır. boşluğunun hacmini artırır ve soluk almaya(inspirasyon) yardımcı olur Kaburgaları aşağı çekerek göğüs boşluğunun hacmini daraltır ve soluk vermeye (ekspirasyon) yardım eder.  Diaphragma: (Diyafragma kası) Göğüs ve karın boşluğunu birbirinden ayıran, konveks yüzü göğüs boşluğuna bakan, kubbe şeklinde bir kastır. Solunumun temel kasıdır ve kalpten sonra en seri şekilde çalışan kastır. Karın Ön ve Yan Duvar Kasları M.Rectus Abdominis: (Dik karın kası) Karın ön duvarının oluşumuna katılan, orta çizginin sağında ve solunda dikey seyirli liflerden oluşmuş kastır. Symphysispupicadan, kaburgalar ve sternuma kadar uzanır. Kasıldığızaman, gövdeye, öne doğru fleksiyon yaptırır. M. Transversus Abdominis: (Enine karın kası) Karın ön yan duvarının en içte kalan ve en ince kasıdır. Kuvvetli soluk vermede etkilidir. M. Obliguus Externus Abdominis: (Dış eğik karın kası) Karın ön ve yan tarafında bulunur. Karın kaslarının en geniş ve yüzeyel olanıdır. Tek taraflı kasıldığında gövdeyi yana eğer ve gövdeye rotasyon yaptırır. Her iki taraf dış eğik kası birlikte kasılırsa gövdeye fleksiyon yaptırır. Ayrıca defekasyon, (dışkılama) miksiyon, (idrar boşaltma) doğum ve zorlu soluk vermede etkilidir. M. Obliguus İnternus Abdominis: Karın dış eğik kasının altındadır. Enine karın kasının üzerini örter. Dış eğik karın kası ile sinerjist olarak çalışır ve aynı fonksiyonları yapar. M. Pyramidalis: (Piramit kas ) Pubis kemiğinden başlayarak linea albada sonlanır. Üçgen şeklinde yassı bir kastır. Kullanılan Kaynaklar; ŞAHİN B.(2019) ‘ Sağlık Bilimleri İçin Resimli Temel Anatomi’ İstanbul Tıp Kitapevi (1. Baskı) İstanbul VURAL F (2014) ‘ İnsan Anatomisi’ Akademi Basım ve Yayıncılık ( 4. Baskı) İstanbul KARAKAŞ S. (2019) ‘ Anatomi’ Nobel Tıp Kitapevi Ankara (1. baskı) https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/ders/99683/insan-anatomisi-ve-fizyolojisi/ders-icerik 66  BUGÜN NELER ÖĞRENDİK? Kas Sistemi  ÖNERİLEN HAFTALIK ÇALIŞMALAR Haftalık konu tekrarı.  BİR SONRAKİ DERS HAKKINDA Solunum Sistemi  KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… https://gelisim.edu.tr https://shmyo.gelisim.edu.tr