HAYVAN FİZYOLOJİSİ (Sinir) PDF

10/6/2023 HAYVAN FİZYOLOJİSİ Hayvan Fizyolojisi Hücre Fizyolojisi...

10/6/2023 HAYVAN FİZYOLOJİSİ Hayvan Fizyolojisi Hücre Fizyolojisi Endokrinoloji Karşılaştırmalı Fizyoloji Ekofizyoloji Uzay ve Havacılık Fizyolojisi Hayvan Fizyolojisi dersinde hangi konular işlenecek? BIO 305 FİZYOLOJİ 1 1. Sinir sistemi (5 hafta) 2. Kas sistemi (2 hafta) 3. Özel Duyular sistemi (2 hafta) 4. Sindirim sistemi (2 hafta) BİO 306 FİZYOLOJİ 2 1. Kan ve bağışıklık sistemi 2. Dolaşım sistemi 3. Solunum sistemi 4. Boşaltım sistemi 5. Üreme sistemi 1  10/6/2023 Sınavlar ? I. Ara Sınavı, sinir fizyolojisi konusundan 20 adet soru ile 24 KASIM, II. Ara Sınavı, kas ve özel duyular fizyolojisi konularından 20 adet soru ile 29 ARALIK tarihinde yapılacaktır 1. ara sınavı: %15 2. ara sınavı: %15 Final sınavı: %40 Laboratuvar Sınavları Ortalaması: %30 Laboratuvarlar ? Alttan (F1 hariç), ikinci, not yükseltme, laba gelmeyecek Çalışma kağıtları HADİ üzerinden sisteme yüklenecek, hazırlanmanız önemli Her hafta laboratuvar çalışması ile ilgili sınav labın başlangıcında quiz yapılacak Grup raporları izleyen cuma HADİ’ye imzalanarak yüklenecek 2  10/6/2023 Laboratuvarlar ? Laboratuvarlar ? 3  10/6/2023 Laboratuvarlar ? SİNİR FİZYOLOJİSİ Sinir sistemi neden var? Sinir sisteminin bileşenleri 1. Ders Aksiyon potansiyelinin oluşumu 4  10/6/2023 Floransa- ITALYA Floransa- ITALYA 5  10/6/2023 Leonardo di ser Piero da Vinci (1452 – 1519) 6  10/6/2023 1.3 kg ağırlığındaki erişkin beyninde yaklaşık olarak 1011 adet sinir hücresi bulunmaktadır. Galaksimiz Samanyolunda tahmini 1011 yıldız bulunmaktadır. Bir insan beynindeki nöronlar, iki veya daha fazla nöronun iletişim kurduğu birleşme noktaları olan 1014 sinapsla bağlanmaktadır. Dünyada 9 x 109 kişi bulunmaktadır. Bir canlı için içortam şartlarının değişmez tutulması 7  10/6/2023 Mysterious new brain cell found in people Rosehip neurons Nature Neuroscience 2018 Sinir Sistemine Neden Gerek Duyuldu? Bir canlı için içortam şartlarının değişmez tutulması HOMEOSTAZİS olarak adlandırılır. Bu ise iki yol ile başarılabilir: 1. KİMYASAL MADDELER ile (hormonlar) 2. ELEKTRİKSEL İLETİM ile (sinirler) Çok Uzak Bir Geçmişte... 8  10/6/2023 Sinir Sistemine Neden Gerek Duyuldu? Sinirlerle Kontrol 1. Uyarılabilme (Reseptör Fonksiyonu) 2. Uyarının İletilmesi (Nöron Fonksiyonu) 3. İlişki Kurulması (Merkezler) 4. Cevap Verme (Effektör Organlar) Sinir Sistemi Nasıl Gelişti? Önü arkası olan ilk canlı: Planariya Placozoa hareketi sırasında fiziksel ve kimyasal etkileri daha etkin bir şekilde karşılayan yönüne duyu almaçlarını ve sinir yumaklarını daha çok ön tarafa toplamış ve bu kısmı ön (anteriyör), diğer tarafı da arka (posteriyör) dönüştürmüştür. Böylece bileteral simetri de ortaya çıkmıştır. 9  10/6/2023 Sinir Sistemine Neden Gerek Duyuldu? 10  10/6/2023 Periferal ve Merkezi Sinir Sistemi Sinir sisteminde bilgi akışı merkezden perifere (efferent) ve periferden merkeze (afferent) olmak üzere iki yönlüdür. Sinir Sisteminin Fonksiyonel Organizasyonu Duyu (afferent) sinir yolları Motor (efferent) sinir yolları 11  10/6/2023 LUCY: Australopithecus afarensis Sinir Sisteminine Genel Bakış 12  10/6/2023 Sinir Sisteminine Genel Bakış Sinir Sisteminine Genel Bakış 13  10/6/2023 Sinir Sisteminine Genel Bakış Gazetecinin kendisine doğrulttuğu kamerayı silah sanıp hemen ellerini kaldıran Suriyeli kız çocuğu 8 Haziran 2017 Milliyet Sinir Sistemi Hücreleri 1. Nörogliya Merkezisinirsistemindebulunanlar: a) Astrositler Yapısal destek oluştururlar. Kan-beyin settinin korunmasını sağlarlar. Beyin dokusu sıvısının bileşimini düzenlerler. b) Mikrogliya Merkezi sinir sisteminin korunma hücreleridir. Fagositoz yoluyla hücre atıklarını ve patojenleri yok ederler. c) Oligodendrositler Aksonların miyelin kılıfını oluştururlar. d) Ependimal hücreler Beyindeki ventriküllerin ve omuriliği merkezi kanalının içduvarını oluştururlar. Beyin-omuriliği sıvısının oluşumunu ve dolaşımını sağlarlar. Periferal sinirsisteminde bulunanlar: e) Schwann hücreleri Aksonların miyelin kılıfını oluştururlar f) Uydu hücreleri Gangliyonlarda nöron gövdelerine destek oluştururlar. 2. Nöronlar Sinir sisteminin fonksiyonel birimleridir. Sinirsel haberleşme bu hücrelerce sağlanır. 14  10/6/2023 Kan Beyin Seddi Yapısı Kandan beyin dokusuna madde geçişini sınırlayan, fiziksel bir bariyerdir. Esas olarak, beyin kılcal damarlarının endotel hücreleri arasında bulunan sıkı bağlantı bölgeleri (tight junctions) nedeniyle oluşur. Bir nöroglia tipi olan astrositlerin uzantıları kılcal damar duvarını sarmak yoluyla bariyerin oluşmasına katkıda bulunur. İşlevi Beyinde homeostasisin korunmasını sağlar. İyon derişimlerindeki dalgalanmaları önler. Zaralı olabilecek kimyasalların beyin dokusuna geçmesini önler. Genelde suda çözünen (hidrofilik) maddeler bu bariyerden hiç geçemezken, yağda çözünenler geçebilir (O2, CO2, etanol, kafein). Bariyerin Olmadığı Bölgeler Hipofize yakın alanlar- Sentezlenen hormonların kan dolaşımına katılabilmesi için. Subfornikal organ (hipotalamusa yakın bir bölge)- Bir kemosensitif alandır. Buradaki bazı nöronlar kanın ozmotik basıncına duyarlıdır ve bu da vücudun su dengesinin korunması için önemlidir. Postrema alanı- Kandaki toksinlere duyarlı bir alandır. Uyarılınca kusma refleksi başlar Nöron ve Akson Tipleri 15  10/6/2023 Sinir Tipleri Bir Sinir Demetinin yapısı Bir sinir (ör. Nervus vagus), demetler halinde düzenlenmiş çok sayıda sinir telinden oluşur. Bir sinirin içinde hem afferent (merkeze giden) hem de efferent (merkezden çıkan) sinir telleri birarada bulunabilir. 16  10/6/2023 Akson Rejenerasyonu 17  10/6/2023 Akson Rejenerasyonu Akson Büyümesi Büyüme konisinin amipsi davranışı Ramon Cajal tarafından 1890 yılında tanımlanmıştır. Büyüme için aktin polimerizasyonu en önemli unsurdur. Filopodium’un ilerlemesi için, öncü kenardaki aktin polimerizasyon oranının yıkım oranını geçmesi gerekmektedir. 1963 yılında Roger Speery “kimyasal duyarlılık hipotezi” ile koninin büyüme hedefini bulmasının nasıl olduğunu açıklayıcı bir öneri getirmiştir. Koninin büyümesi başlangıçtan varışa kadar olan gradient oluşturan kimyasal izleri bulması ile olmaktadır. Bunlarda resöptörleri ie akson büyümesini ve yönlenmesini sağlayan dört protein ailesi bulunmaktadır. Efrinler, Semaforinler, Netrinler, Robo ve slit proteinleri. 18  10/6/2023 Akson Büyümesi Sperry “girişim” ve “kimyasal duyarlık” modellerini ayırt etmek için kurbağa gözü ve beyni arasında aksonların nasıl bağlantıyı başardıklarına ilişkin çalışmalar yapmıştır. Normal olarak, gözün ventral kısmından gelen retinal gangliyon hücre aksonları tektumun medyan kısmına bağlanırken, gözün dorsal kısmından gelen aksonlar tektumun lateral kısmına bağlanmaktadır Sperry çalışmalarında bir gözü 180 derece döndürerek dorsal ve ventral bölgeleri tersine çevirmiştir. Eğer girişim hipotezi doğruysa, yani rejenerasyonu mekanik kuvveti takip eden fonksiyonel ayrılma yönetiyorsa, görsel sistemin normal olarak çalışmaya devam etmesi gerekmektedir çünkü doğru bağlantılar kurulacak ve sürdürülecektir. Eğer kimyasal duyarlık ile yönlendirme varsa, görme tersine dönmelidir çünkü rotasyona rağmen ventral aksonlar lateral tektumda ve dorsaller medial tektumda yollarını bulacaklardır Akson Büyümesi Beyindeki hücreler Rejenerasyondan ve kurbağa sonra fibreler ve kablolar, yukarıdan muhtemelen geçen bir sineğe dilini sitokimyasal aşağı uzatarakyapıda, bir çeşit cevap vermişti. bireysel etiket içermek Normal olmayanve durumundalar yerlerden bunlarlaköken alan aksonlar hemen hemen yine debölgede her doğru tek bağlantıya nöron giden yolu düzeyinde biribulmuşlardı, diğerinden yani ters çevrilen göz kurbağanın ayrılabilmektedir. beynini yanıltmaktadır. Kimyasal duyarlık hipotezi onaylanmıştı. -Roger Sperry, 1963 19  10/6/2023 Akson Büyümesi Sema3A gibi çözünen semaforinler ya da Sema4D gibi glial hücrelerdeki semaforinler büyüme konisini döndürmek için plexin reseptörlerini ve hücre içi haberci sistemlerini kullanmaktadır. Sinyallerdeki asimetri, bu hücrenin ‘‘sağında’’ (Ras pasifleşmesine bağlı olarak) büyüme konisinin integrinden ayrılmasına, mikrotübüllerin kararsızlaşmasına ve (Rho aktivasyonuyla) aktomiyozin kasılmasının artışına neden olmaktadır. Aynı anda ‘‘sol’’da aktif Rac’ın etkisinde lamellipodia uzanmakta ve aktifleşmiş Ras etkisinde hücre dışı matrikse integrin bağlanması oluşmaktadır. [R.P. Kruger, J. Aurandt, ve K.-L. Guan, 1005, Nature Rev. Cell. Mol. Biol. 6:789- 800.2005] Nöronlar Arası Haberleşme Nöronlar arası haberleşme, nöronun hücre zarında meydana gelen geçici bir elektriksel (potansiyel) değişikliğin nöronlar arasında iletilmesiyle gerçekleşir. Bu potansiyel değişikliğin oluşması, bazı iyonların hücre zarının iç ve dış yüzeyleri arasındaki dağılımının farklı olması ve hücre zarının bazı yapısal özelliklerinden kaynaklanır. İyonların farklı dağılımı, aslında tüm vücut hücrelerinde hücre zarının içi ve dışı arasında bir elektriksel potansiyel oluşturur. Sadece sinir ve kas hücreleri bu potansiyeli iletilebilir sinyallere dönüştürme özelliğine sahiptir Bunlara UYARILABİLİR HÜCRELER denir. 20  10/6/2023 Hücre Zarı Aksiyon Potansiyeli Oluşumu Zarı geçebilen Sodyum, potasyum, kalsiyum, klor... Geçemeyen, Hücresel proteinler, ATP’nin fosfat grupları, büyük organik moleküller SONUÇTA OLUŞAN SADECE BİR PİL 21  10/6/2023 Zar Potansiyelinin Oluşması- Difüzyon potansiyeli İyonların hücre zarının iki yüzeyi arasındaki farklı dağılımı sonucunda hücre içi ile dışı arasında bir potansiyel (elektriksel) fark oluşur. Buna ZAR (DİNLENME) POTANSİYELİ denir. Zar potansiyelinin oluşmasının temeli hücre zarının seçici geçirgenlik özelliğidir. Aşağıdaki gibi yapay bir sistemde meydana gelen olaylar: Zar hem K+’a hem de Cl-’a geçirgen Zar sadece K+’a geçirgen K+ ve Cl- derişimleri her iki bölgede K+ 1. Bölgeden 2’ye geçer. Cl- geçemez. 2. eşit olana kadar 1. Bölgeden 2.’ye Bölge pozitif yük kazanır ve 1. Bölge, 2. geçiş olur. İki bölgedeki iyon Bölgeye göre daha negatif olur. Bir süre derişimleri eşit olunca iyon geçişi sonra 2. Bölge’de oluşan + yükler daha fazla durur. K+ geçişini önler (derişim farkına rağmen) ve K+ her iki bölgede dengeye ulaşır. Zar Potansiyelinin Oluşması- Difüzyon Potansiyeli Bu durumu hücreye uygularsak: A: Hücre zarı sadece K+’a geçirgen. K+ derişimi hücre içinde daha yüksek. Hücreden K+ (pozitif yük) çıkışı oluyor (kırmızı kesikli oklar). Hücre içi dışına göre 94 mV daha negatif olunca K+ difüzyonu dengeye ulaşıyor. B: Hücre zarı sadece Na+’a geçirgen. Na+ derişimi hücre dışında daha yüksek. Hücreye Na+ (pozitif yük) girişi oluyor (kırmızı kesikli oklar). Hücre içi dışına göre 61 mV daha pozitif olunca Na+ difüzyonu dengeye ulaşıyor. 22  10/6/2023 Gibbs - Donnan Dengesi Hücre zarının iki yanında potansiyel fark bulunmaktadır İç kısım daha elektronegatiftir. Buna zar potansiyeli denir. Zar potansiyeli Gibbs-Donnan Dengesi ile açıklanabilir. Buna göre; zarın bir tarafında zarı geçebilen (Na+, K+ ve Cl-) ve geçemeyen (eksi yüklü büyük moleküller), diğer tarafında zarı geçebilen (Na+, K+ ve Cl-) iyonlar olduğunda, eğer zarı geçebilen iyonlar sadece pasif olarak hareket edebiliyorlarsa meydana gelecek iyon konsantrasyonu dağılımına Gibbs- Donnan Dengesi denir. Sonuçta membranı geçemeyen moleküllerin elektrik yükü doğrultusunda bir potansiyel fark meydana gelir Denge Potansiyeli Hücre zarının iki yönünde net bir iyon geçişinin olmadığı durumda, iki yüzey arasındaki potansiyel farkına o iyon için DENGE POTANSİYELİ adı verilir. Denge potansiyeli hesaplanabilir. Bunun için kullanılan denkleme NERST DENKLEMİ adı verilir. NERNST DENKLEMİ: Ex= X iyonu için denge potansiyeli (milivolt) R = Termodinamik gaz sabiti T = Mutlak sıcaklık Z = İyonun yükü/değerliği F = Faraday sabiti [X]dış = İyonun hücre dışı derişimi [X]iç = İyonun hücre içi derişimi Memeli vücut sıcaklığı olan 37oC’de ve log10 tabanına göre Nernst Denklemi: Difüze olan iyon + yüklüyse -61, – yüklüyse +61 olur. 23  10/6/2023 Membran Üzerindeki Kanallar Sinir hücresi üzerindeki elektiriksel aktivite sonucu zarda bulunan kanallar açılır veya kapanırlar Membran Üzerindeki Kanallar 24  10/6/2023 Nikotinik Asetilkolin Reseptörü All five subunits in the nicotinic acetylcholine receptor contribute to the ion channel Nikotinik Asetilkolin Reseptörü Standart bir sinir hücresinin zarında mikrometre karede (m2) yaklaşık 10 adet voltaj- kapılı Na+ kanalı bulunmaktadır. Her kanal, açık olduğu bir milisaniye boyunca ≈5000- 10.000 iyon geçirebilir. Her bir aksiyon potansiyelinde, hücre zarının mikrometre karesinden en çok 105 iyon hücre içine doğru hareket edebilir. 25  10/6/2023 İstrahat Halinde Akson K+ Na+ kanalı kanalı Denge Potansiyelinin Oluşumu Hücre zarı K+ ya karşı daha geçirgendir, K+ hücre içine kolaylıkla girer. K+ hücre içinde yaklaşık 35 kat daha fazladır, çünkü hücre içindeki (-) yüklü büyük moleküller K+’mu içeri çekerler. Fakat hücre içindeki (-) yüklü büyük molekülleri nötrleyecek kadar K+ içeri giremez, çünkü ekstraselüler sıvıda (-) yüklü büyük molekülleri nötrleyecek kadar K+ bulunmaz. K+ mun yönünü belirleyen iki güç vardır. Elektriksel ve kimyasal güç. Elektriksel güç K+ mu içerde tutmak isterken kimyasal güç gradient farkı yüzünden K+ mu dışarı çıkarmak ister. Böylece bir denge potansiyeli oluşur. 26  10/6/2023 Nöronlarda Zar Potansiyelinin Oluşması Nöronlarda zar potansiyelinin oluşmasında üç faktör rol oynar: 1. Hücre zarının K+’a geçirgenliği (K+hücre içinde fazla- yaklaşık 35 kat). 2. Hücre zarının Na+’a geçirgenliği (Na+hücre Hücre zarının K+’a dışında fazla- yaklaşık 10 geçirgenliği çok daha kat). fazladır. 3. Na+ ve K+’un aktif taşınması (Na+-K+pompası- Elektrojenik pompa) Omurgalılarda Bazı Katyon ve Anyonların Dağılımı 27  10/6/2023 İstrahat Halinde Akson K+ Na+ kanalı kanalı İstrahat halinde Kapalı Aksiyon Potansiyelinin Meydana Gelmesi 28  10/6/2023 Eşik Değeri Aksiyon potansiyelinin oluşması için zar potansiyelinin belli bir değere yükselmesi gerekir. Buna EŞİK DEĞER denir. Eşik değerin altında aksiyon potansiyeli oluşmaz; eşik değerde ise maksimum genlikle oluşur. İstrahat Halinde Akson Sinir sinyalleri AKSİYON POTANSİYELİ olarak iletilir. Bunlar, zar (dinlenme) potansiyelindeki hızlı ve geçici değişimler olup sinir teli boyunca iletilir. Her aksiyon potansiyeli zar potansiyelinin pozitif potansiyele doğru ani değişimiyle başlar ve aynı hızla tekrar negatif potansiyele dönmesiyle sonlanır. Oluşan aksiyon potansiyeli sinir teli boyunca iletilir. Aksiyon Potansiyelinin Aşamaları: 1. Dinlenme Aşaması- Aksiyon potansiyeli başlamadan önceki dinlenme potansiyeli (-90 mV). Zar “polarize” durumdadır (pozitif yükler dış yüzeyde, negatif yükler iç yüzeyde dizilmiş). 2. Depolarizasyon Aşaması- Zarın sodyuma geçirgenliği aniden artar ve çok sayıda Na+ hızla aksonun içine difüze olur. Zar potansiyeli pozitife doğru yükselir. Zar “depolarize” olur (pozitif yükler iç yüzeyde, negatif yükler dış yüzeyde). 3. Repolarizasyon Aşaması- Zarın sodyuma geçirgenliği azalmaya başlar, potasyuma geçirgenlik artar. K+ hızla dışar ıçıkar, zar dinlenme potansiyeline döner (“repolarize” olur). 29  10/6/2023 Aksiyon Potansiyelinin Meydana Gelmesi Refraksiyon Zamanı Na+ kanallarının aktivasyon ve inaktivasyon kanallarının kapalı olduğu süre içinde ikinci bir uyarım gelirse yeni bir aksiyon potansiyeli oluşmaz. Bu süreye REFRAKSİYON ZAMANI adı verilir. Bu süre içerisinde sinir hücresinde yeni AP oluşamaz. 30  10/6/2023 Bütün Bir Nöronda Aksiyon Potansiyelinin Oluşması ve İletilmesi Aksiyon potansiyeli bir nörondan diğerine iletildiğinde önce kademeli potansiyeller oluşturur. Alıcı nöronda ilk aksiyon potansiyeli nöronun akson tepeciği bölgesinde oluşur ve akson boyunca iletilir. Aksiyon Potansiyelinin İletilmesi (A) Dinlenme durumundaki aksonda pozitif yükler zarın dış yüzeyinde, negatif yükler iç yüzeyinde dizilmiştir. (B) Sinir telinin uyarılan bölgesinde (ok) oluşan aksiyon potansiyeli sonucunda o bölge depolarize olur (yükler yer değiştirir). Bu depolarize bölge her iki yanındaki (1-2 mm uzaklıktaki) zar bölgelerine doğru bir lokal elektrik akımı yaratır. Bunun sonucunda bu komşu bölgelerde Na+ geçirgenliği artar ve yeni aksiyon potansiyelleri oluşur. Böylece ilk aksiyon potansiyeli kendini yeniler (iki yöne doğru iletilir). (C-D) Bu olay zar boyunca tekrarlanarak aksiyon potansiyelleri letilir. İletilen bu aksiyon potansiyeline İMPULS adıverilir. İmpuls iletimi tek yönlüdür. Aksiyon potansiyelinin oluştuğu ilk bölge refraksiyon zamanında olduğu için oluşan aksiyon potansiyeli ters yönde ilerleyemez. 31  10/6/2023 Aksiyon Potansiyelinin Meydana Gelmesi Kademeli Potansiyeller: Hiperpolarizasyon ve Depolarizasyon Kademeli Kademeli Depolarizasyon: Aksiyon Potansiyeli: Hiperpolarizasyon: Na+ kanallarının Kademeli depolarizasyon K+ veya Cl- kanallarının açılmasına yol açan belli bir düzeye yükselirse açılmasına yol açan faktörlerin etkisiyle oluşur. (eşik değer) aksiyon faktörlerin etkisiyle oluşur. Potansiyel değişiklik eşik potansiyeli oluşur. değerin altındadır. 32  10/6/2023 “Ya hep ya hiç” prensibi Bir sinir hücresi eşik değerinin altındaki bir değerde uyarılırsa aksiyon potansiyeli meydana getirmez. Eğer bir sinir hücresi eşik değeri veya bunun üzerindeki bir değerle uyarılırsa tüm gücüyle cevap verir. Buna “ya hep ya hiç prensibi” adı verilir Soru...? Peki bu duruma göre duyu şiddeti veya motor cevap şiddetleri nasıl ayarlanıyor? Çünkü sistem içerisinde eşik değerleri birbirinden farklı yüzlerce sinir demeti bulunuyor. Şiddet arttıkça uyarılan sinir hücrelerinin sayısı da artıyor Bu ise merdiven etkisi ile açıklanır... 33  10/6/2023 Supramaksimal Uyarı Aksiyon potansiyelinin oluşma süresi olan 2 milisaniye ye, uyarılamaz olduğu 1 milisaniyelik refraksiyon dönemi de eklendiğinde, yeni bir aksiyon potansiyelinin oluşumu yaklaşık 3 milisaniye sonra gerçekleşebilir. Böylece bir sinir hücresi saniyede 300 kereye kadar aksiyon potansiyeli çıkarabilir. İşte uyaranın devam etmesi durumunda ya hep ya hiç prensibine sinir hücresi uyarak birden fazla uyarıyı çıkartmaya başlar. Uyarım sayısı yani frekans artmıştır. Buna frekans etkisi adı verilir. Uyarımın şiddeti arttıkça uyarılan sinir hücrelerinin sayısı ve çıkarılan aksiyon potansiyeli sıklığı artarak, frekans etkisi ve merdiven etkisi ile maksimum cevaplama elde edilir. Sinir demeti bundan daha şiddetli uyarılara da aynı cevabı verecektir. Uyarımın şiddeti artsa bile artık daha fazya sayıda ve frekansta cevap ortaya çıkarılamaz. Bu durumda verilen uyarıya “supramaksimal” uyarı adı verilir. Bu durumda uyarılan sinir demetine ise supramaksimal düzeyde uyarılmış sinir demeti adı verilir. Duyu Şiddetinin Ayırt Edilmesi 34  10/6/2023 Bitiş Teşekkürler, sorular ve yoklama lütfen 35