Samenvattingen Mens & Maatschappij P2 PDF

Samenvattingen mens & maatschappij p2 Module 1 **[Soorten kaarten: ]** - Staatkundige overzichtskaarten - Natuurkundige overzichtskaarten - Thematische kaarten - Isolijnenkaarten **[Wat is een schaal:]** een verhouding tussen een afstand op een kaart en de overeenkomstige afstand in...

Samenvattingen mens & maatschappij p2 Module 1 **[Soorten kaarten: ]** - Staatkundige overzichtskaarten - Natuurkundige overzichtskaarten - Thematische kaarten - Isolijnenkaarten **[Wat is een schaal:]** een verhouding tussen een afstand op een kaart en de overeenkomstige afstand in werkelijkheid. Kaarten die een relatief klein gebied weergeven, noemen we **grootschalig** en kaarten van grote gebieden, zoals Nederland, Europa of de gehele wereld, zijn **kleinschalig** **[Wat is een schaalniveau:]** Een schaalniveau is de grootte van een gebied dat staat aangegeven op een kaart. **[Soorten schaalniveaus:]** - Mondiaal - Continentaal - Nationaal - Regionaal - Lokaal **Mondiaal :** Gehele wereld, aardbol **Continentiaal:** Meerdere landen, werelddeel, stukken van meerderen werelddelen **Nationaal:** Eén land **Regionaal:** Een stad met een omgeving, provincie, streek, deel van een land **Lokaal:** Wijk, dorp, deel van een stad, stad **[Rekenen met de schaal:]**  Module 2\ De geschiedenis van Utrecht is onlosmakelijk verbonden met de oevers van de Rijn, een rivier die door Nederland stroomt en zo'n tweeduizend jaar geleden de noordelijke grens vormde van het Romeinse Rijk. De Rijn diende als een natuurlijke grens tussen het Romeinse Rijk en de Germaanse stammen, zoals de Bataven, die reeds decennia in dit gebied woonden. Ter bescherming van deze grens, die bekendstaat als de limes, legden de Romeinen forten, wachttorens en wegen aan langs de rivier. Langs de limes werden forten gebouwd, waarvan de restanten nog steeds in de grond liggen. Voorbeelden hiervan zijn forten in Woerden (Laurium), het Castellum Hoge Woerd (Fletio) in Leidsche Rijn en het Fort bij Vechten (Fectio) in Bunnik. Deze forten waren cruciaal voor de verdediging en stabiliteit van het Romeinse Rijk in dit gebied. Door de kaarten te bestuderen, is precies te zien welke plaatsen langs de Limes lagen. Rond het jaar 45 na Christus bouwden de Romeinen het castellum Trajectum op de locatie van het huidige Domplein, een houten fort dat onderdak bood aan ongeveer 500 soldaten. Om dit fort heen ontstonden zogenaamde \'vici\', deze nederzettingen waren de thuisbasis voor de lokale bevolking, handelaren, ambachtslieden, en de familieleden van de soldaten. Deze interactie tussen de Romeinen en de lokale bevolking leidde tot een bloeiende gemeenschap. **Wist je dat...** Tijdens een renovatie van de Domkerk en de Domtoren in 1927, werden er resten van het castellum Trajectum ontdekt onder het Domplein? Deze archeologische schatten zijn tegenwoordig te bewonderen in DOMunder, waar bezoekers met een zaklamp onder het Domplein kunnen afdalend om de opgravingen te verkennen. **Trecht: Bidden voor God en Geld** Na de val van het Romeinse Rijk vestigden Angelsaksische monniken, waaronder de bekende monnik Willibrord, zich binnen de muren van het verlaten fort. Willibrord zette zich in voor de verspreiding van het christendom in de streek door een christelijke kerk en klooster te bouwen binnen het fort, wat leidde tot de oprichting van de nederzetting Trecht. Deze plek zou uiteindelijk uitgroeien tot een prominent religieus centrum van Nederland. Naarmate de tijd vorderde, kreeg Trecht naast religieuze invloed ook politieke macht, aangezien bisschoppen niet alleen het kerkelijke bestuur hadden, maar ook als wereldlijke leiders optraden. Dit dynamische leiderschap trok handelaren aan, waardoor Trecht in de 10e eeuw uitgroeide tot een welvarend handelscentrum vol ambachtslieden en kooplieden. De groei van Trecht werd verder versneld door de toekenning van stadsrechten door keizer Hendrik V op 2 juni 1122. Dit maakte Utrecht officieel een stad en een van de eerste steden van Nederland. Met de bouw van een verdedigingsmuur en het aanleggen van de unieke Oudegracht, die fungeerde als een lange haven, werden de fundamenten gelegd voor de economische bloei die de stad in de middeleeuwen zou doormaken. De grachten werden omringd door prachtige stadskastelen en woningen van rijke handelaren, wat resulteerde in een netwerk van straten en steegjes. In 1321 begon de bouw van de Domtoren. Na zestig jaar bouwen werd deze toren, met zijn hoogte van 112,32 meter, voltooid. De Domtoren staat niet alleen symbool voor de kerkelijke macht, maar ook voor de stad Utrecht zelf, en is tot op de dag van vandaag de hoogste kerktoren van Nederland. **Val van de Vredeborch** In de vroegmoderne tijd kwam Nederland onder de Spaanse invloed van keizer Karel V. De bisschoppen van Trecht behielden weliswaar hun religieuze invloed, maar de stad kwam onder de heerschappij van een stadhouder die direct bestuurd werd door de Spaanse koning. Dit werd slecht ontvangen door veel rijke burgers, omdat ze hierdoor een deel van hun machtspositie verloren. De verplichting om katholiek te zijn, net als de koning, leidde tot onvrede onder de bevolking. Om de stad te controleren en in geval van onrust een tegenaanval te kunnen bieden, besloot Karel V om de stadsmuren te moderniseren en de Vredenburg te bouwen, waar een garnizoen soldaten werd gelegerd. In 1566, in reactie op de groeiende onvrede over het Spaanse bestuur, begon de Tachtigjarige Oorlog met een gewapende opstand die 80 jaar zou duren. De Spaanse commandant richtte zijn kanonnen op de stad Utrecht, maar na een korte en heftige strijd verlieten de Spaanse soldaten de stad. Onder leiding van Trijn van Leemputte kwam een groep vrouwen samen om de Vredenburg steen voor steen af te breken. Het hedendaagse plein Vredenburg markeert de locatie waar de Vredenburg in de 16e eeuw lag. Restanten van deze burcht zijn nog steeds te bezichtigen, zoals een deel van de hoofdpoort dat zichtbaar is in de parkeergarage aan de Rijnkade en in de fietsenkelder op Vredenburg 104. Vanaf de 17e eeuw begonnen andere steden in het westen van het land, zoals Amsterdam, Middelburg en Leiden, steeds belangrijker te worden voor de handel, wat leidde tot een economische verschuiving. Dit resulteerde in toenemende werkloosheid in Utrecht, waardoor steeds meer mensen de stad verlieten. Pas in de 19e eeuw, tijdens de Industriële Revolutie, herwon Utrecht zijn betekenis als prominente stad.