Samenvatting TRIM 1 PDF

[Inleiding]: is geschiedenis het vertellen van verhalen? 1. **[Standbeelden Leopold II]** - motief: grondstoffen en slaven (in wanarbeid) winstgevend **[argumenten al dan niet behouden van de standbeelden]** PRO - Herinneringsfunctie: LII en zijn daden niet vergeten - Hij heeft België v...

[Inleiding]: is geschiedenis het vertellen van verhalen? 1. **[Standbeelden Leopold II]** - motief: grondstoffen en slaven (in wanarbeid) winstgevend **[argumenten al dan niet behouden van de standbeelden]** PRO - Herinneringsfunctie: LII en zijn daden niet vergeten - Hij heeft België veel economische welvaart gebracht - Toeristische trekpleister CONTRA - We willen LII niet meer eren, het geeft de boodschap dat België het eens zou zijn met zijn racistische wereldbeeld en al zijn daden - Onderhoud van het standbeeld kost geld - Herinnering aan alle slachtoffers Leopold II wordt op een zeer eenzijdige manier in het openbaar voorgesteld. Hij wordt positief getoond in openbare ruimtes. De beelden hadden als doel oorspronkelijk om propaganda te maken, ze zouden nu dus beter in een museum bewaard worden zodat er meer historische context is en de slachtoffers ook worden herinnerd 2. **[Beeldvorming: het gevaar van eenzijdige verhalen]** De geschiedeniswetenschap, een puzzel met te weinig stukken **[Historisch referentiekader ]** +-----------------------------------+-----------------------------------+ | tijd | Chronologie, periode, | | | (dis)continuïteit en verandering, | | | breuk, evolutie vs revolutie, | | | duur, korte-middellang-lang | | | termijn... | +===================================+===================================+ | ruimte | Lokaal, regionaal, natoinaal, | | | mondiaal, stedelijk vs ruraal, | | | continentaal vs maritiem, | | | (niet-)Westers, centrum vs | | | periferie, open vs gesloten | | | samenleving | +-----------------------------------+-----------------------------------+ | Maatschappelijke domeinen | - **Politiek**: | | | regeling/organisatie van een | | | samenleving, | | | (machts)conflicten. | | | | | | Politiek-bestuurlijk (hoe & door | | | wie) vs politiek-territoriaal | | | (grondgebied van een land/volk) | | | | | | - **Cultureel**: goed/kwaad, | | | (on)recht, geloof, idealen, | | | kunst, wetenschap | | | | | | - **Economisch**: de manier | | | waarop mensen hun materiële | | | bestaan organiseren, en welke | | | activiteiten, hulpmiddelen en | | | -- technieken er worden | | | gebruikt. handel & geld | | | | | | - **Sociaal**: manier waarop | | | mensen samenleven, | | | klassen-/standen-maatschapij, | | | sociale verhouding, | | | (on)gelijkheid, vrijheid van | | | mensen, minderheden. | | | Wij-zij-denken | +-----------------------------------+-----------------------------------+ **Geschiedenis vs collectieve herinnering** - **Geschiedenis**: is de reconstructie/samenhang van het verleden op basis van bronnen (veranderlijk) - **Collectieve herinnering**: een gedeeld verhaal/herinnering van een gemeenschap over het verleden dat een eigentijds doel of ideologie ondersteunt. Word verspreid door dominante ideologische groepen of overheid. Met emoties, eenzijdig, selectieve blik **TIJD: de tijdvakken** [Thema 1]: de afbouw van het ancien regime +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | dom | Situatie AR | Afbouw AR door | Situatie | | | (500-1750) | | moderne | | | | | samenleving na | | | | | 1800 | +=================+=================+=================+=================+ | soc | Standenmaatscha | Opstand | Klassenmaatscha | | | ppij | burgerij voor | ppij | | | op basis van | meer | op basis van | | | afkomst: Adel, | gelijkheid: | bezit en | | | clerus, derde | revoluties & | opleiding | | | stand | Verlichting | | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | pol | Absolutistische | Franse | Macht v/d vorst | | | macht van de | Revolutie / | wordt ingeperkt | | | vorst (soms met | Amerikaanse | | | | hulp van de | Revolutie / | scheiding der | | | adel) Geen | (Verlichting) | machten | | | inspraak voor | | | | | het volk | | Het volk krijgt | | | | | meer macht: | | | | | (aanvankelijk | | | | | enkel de rijke | | | | | burgerij | | | | | cijnskiesrecht) | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | eco | Landbouwsamenle | industriële | industriële | | | ving | Revolutie | samenleving: | | | + ambachtelijke | (start in GB) | | | | nijverheid | | ➔ Technologie | | | | Machtsbalans | | | | Wereldmacht: | kantelt door | ➔ | | | Azië = kern, | industriële | massaproductie/ | | | Europa = | Rev. | consumptie | | | periferie | | | | | | | Wereldmacht: | | | | | Europa = kern | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ | cult | irrationele | Verlichtingside | Rationele | | | maatschappij: | eën: | maatschappij: | | | wereldbeeld | kritisch | wereldbeeld | | | gebaseerd op | nadenken over | gebaseerd op | | | irrationele | de maatschappij | | | | argumenten | zonder invloed | rationele | | | Grote invloed | van het geloof | argumenten | | | van geloof en | "Durf te | | | | kerk op het | denken" -- I. | Geloof in | | | leven en de | Kant | wetenschap en | | | wetenschap Geen | | techniek/ | | | rationeel of | | kritische geest | | | vrij denken | | | | | | | neemt over. | | | | | | | | | | Invloed van | | | | | kerk neemt af. | +-----------------+-----------------+-----------------+-----------------+ Waarom beschouwen historici de periode 1750-1800 als een breakmoment met de vroegmoderne tijd en dus als begin van de moderne tijd? - [Scharniermoment], er waren veel veranderingen (discontinuïteit) op elk domein. - Er was ook continuïteit: het [cijnskiesrecht] [Thema 2]: vrijheid, gelijkheid en zelfbeschikking **Hoofdstuk 1: de erfenis van de Franse revolutie (1789 -- 1815)** [Oorzaken FR (podcast)] - Sociaal: driestandenmaatschappij (op basis van de familie waarin je geboren bent), 3^de^ stand wilt meer inspraak (lange termijn) - Politiek: vorstelijk absolutisme, de koning heeft alle macht. (lange termijn) - Economisch: Frankrijk had schulden door het Amerika helpen tegen de Britten (Franse aardsvijand) tijdens de Amerikaanse revolutie. (middellange termijn) - Cultureel: nieuwe verlichtingsideeën zorgen ervoor dat mensen voor zichzelf gaan denken en willen strijden voor hun eigen rechte, vrijheid en gelijkheid. (korte termijn) [Aanleiding FR] Bestorming van de Bastille door revolutionaire (14 juli 1789) - Beeld (collectieve herinnering): politiek symbool van de vorstelijke willekeur. - Realiteit: wapenopslag plunderen en 6 à 7 politieke gevangen vrijlaten. De opstand was vrij klein en kwam zelfs niet tot bij Lodewijk XVI [Werkelijke aanleiding FR] Koning roept staten generaal (3 standen vertegenwoordigd) samen na bijna 200 jaar. - Doel koning: belastingen heffen om schulden van Frankrijk af te betalen - Doel 3^de^ stand: een paar klachten/eisen van hun voorleggen - Er werd geen rekening gehouden met de klachten van de 3^de^ stand dus vertrok de burgerij + sommige leden van de clerus - Eed op de kaatsbaan / Assemblee National (20 juni 1789) ze maakte een belofte om samen te blijven tot er een grondwet is waar hun eisen in werden verwerkt: herverdeling van de belastingen en macht van de koning beperken (niet afzetten!) - Grondwet kwam er: Les droits de l'homme et du citoyen Bron 4, visie Brucke: is niet tegen de revolutie of verlichting maar is er van overtuigd dat er langzaam aan moet gewerkt worden omdat er anders chaos ontstaat. Fases van de revolutie (niet lineair) 1^ste^ volk grijpt de macht daardoor ontstaan burgeroorlogen. Toenemende democratie 2^de^ Robbespierre + Genotine 3^de^ gematigde fase 4^de^ Napoleon komt aan de macht en veranderd veel in europa samenvatting Napoleon Zie document op smartschool! **Hoofdstuk 2: Het Europese machtsevenwicht hersteld: Het Congres van Wenen (1815)** 1815 Napoleon definitief verslagen, kantelpunt - Congres van Wenen (van leiders die tegen Napoleon streden) - Doel: orde en stabiliteit in Europa brengen [Politieke doelstellingen van het Congres van Wenen:] Orde en stabiliteit brengen in Europa door: - Politiek machtsevenwicht 'Balance of power': - Franse buit verdelen + Kaart Europa hertekenen zodat geen enkele grootmacht een overwicht kon uitbouwen - Oprichtingen van [bufferstaten] om conflicten te voorkomen - Het 'gevaar' frankrijk indammen - [Restauratiepolitiek] = terugkeer situatie ancien régime Hoe? - Legitimiteitsprincipe: Vorsten die uitverkoren zijn door God om te regeren (zoals in het AR) - Revolutionaire ideeën onderdrukken - Het [legitimiteitsprincipe] (vorst regeert) ↔ het [nationaliteitenprincipe] (volk regeert) - Solidariteit = Wederzijdse bescherming van de vorstelijke belangen tegen revolutionaire ideeën en bewegingen door: - Oprichting van de grote alliantie om de restauratiepolitiek te beschermen - Militair Europees bondgenootschap en conservatief controleorgaan (eerste Europese topoverleg) - Interventierecht (= het recht om tussen beide te komen) - Het Congres van Wenen is tegen democratie en FR =\> contrarevolutie - Congres van Wenen is [conservatief] **[Samenvatting]**: Het Congres van Wenen was contrarevolutionair omdat het gericht was op het herstellen van de oude politieke en maatschappelijke orde vóór de Franse Revolutie. De leiders wilden de macht van vorsten en dynastieën terugbrengen en revolutionaire ideeën zoals vrijheid, gelijkheid en volkssoevereiniteit terugdringen. Door het legitimiteitsprincipe te verdedigen, probeerde het congres de invloed van liberale en revolutionaire ideeën te stoppen en de traditionele monarchieën te herstellen. De grote mogendheden werkten samen om opstanden en revoluties te onderdrukken en hun belangen te beschermen tegen democratische en nationale bewegingen. [De nieuwe machtsverhoudingen in Europa: ] De grootmachten hadden de macht naar zich toe getrokken en voerden een conservatief beleid, daarbij hielden ze geen rekening met: - De kleine landen en volkeren van Europa Gevolg: nationale krachten zouden opkomen - De revolutionaire ideeën van de burgerij Gevolg: een liberale liet van zich horen - De veranderende economische wereld door de industriële revolutie De grote Alliantie zou genoodzaakt zijn liberale en nationale revoluties uit te schakelen om haar macht te kunnen behouden winaars/ hoofdrolspelers en ideeën van het Congres van Wenen: - Engeland, Rusland, Oostenrijk-Hongarije, Pruisen zijn... Doelen grote Alliantie: - rust en orde verzekeren/ revolutie vermijden - behoud van de (constitutionele) monarchie - internationale samenwerking Territoriale wijzigingen; gericht op het isoleren van Frankrijk & het compenseren van de winnaars: - bufferstaten tegen Frankrijk - Frankrijk herleid tot prerevolutionaire proporties - Rusland en Pruisen kregen gebiedsuitbreidingen en GB kreeg steunpunten (handelshavens) - Liberale en nationalistische krachten komen in opstand tegen de beslissingen op het Congres van Wenen +-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+ | | conservat | Liberalen | Radicale | socialist | Nationali | | | ieven | (1815) | democrate | en | sten | | | | | n | | | +===========+===========+===========+===========+===========+===========+ | Wie | \- oude | \- | \- armere | \- | \- alle | | | adel | progressi | | woordvoer | groepen/ | | | | eve | \- | ders | lagen van | | | \- | adel | gestudeer |..arbeid/ | de | | | verliezer | | den | 3^de^ | samenlevi | | | s | \- rijke | | klasse | ng | | | in FR | -(burgeri | \- te | | | | | | j) | weinig | \- | | | | | | betaald | arbeider | | | | | | voor | | | | | | | cijnskies | | | | | | | recht | | | +-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+ | Doelen | \- | Veranderi | | | | | | gedeeltel | ng | | | | | | ijke | | | | | | | restaurat | | | | | | | ie | | | | | | | AR | | | | | | | | | | | | | | \- | | | | | | | vorstelij | | | | | | | ke | | | | | | | soeverein | | | | | | | iteit | | | | | | | zonder | | | | | | | verantwoo | | | | | | | rding | | | | | | | aan | | | | | | | volk-(ver | | | | | | | tegenwoor | | | | | | | d-igers) | | | | | +-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+ | | | \- | \- | \- | \- | | | | **liberal | republiek | radicale | natiegevo | | | | e | | sociale | elens | | | | vrijheid* | \- | gelijkhei | | | | | * | radicale | d | \- elk | | | | door | politieke | | 'volk' | | | | constitut | gelijkhei | \- | /'natie' | | | | ionele | d : | afschaffi | heeft | | | | monarchie | democrati | ng | recht op | | | | | sch | privébezi | een eigen | | | | \- | | t | staat | | | | **parleme | \- | | | | | | ntair**: | parlement | | | | | | ministers | o.b.v. | | | | | | voor | algemeen | | | | | | parlement | stemrecht | | | | | | | | | | | | | \- | rechtstaa | | | | | | **censita | t | | | | | | ir**: | | | | | | | parlement | | | | | | | o.b.v. | | | | | | | cijnskies | | | | | | | recht | | | | | | | | | | | | | | [rechtsta | | | | | | | at | | | | | | | en | | | | | | | CPM]{.und | | | | | | | erline} | | | | | | | | | | | | | | Vrijheid | | | | | | | voor het | | | | | | | individu\ | | | | | | | * | | | | +-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+-----------+ \* vrijheid voor het individu op alle vlakken (volgens liberalisme) **Economisch -** scheiding der machten - weinig/geen overheidstussenkomst - vrije initiatief & concurrentie **cultureel** - godsdienstvrijheid - scheiding van kerk en staat **opdracht over vrijemeningsuiting volgens John Stuart Mill** - de grens aan de vrije meningsuiting: - Elk individu heeft het recht om een vrije meningsuiting te hebben, zolang het niet op roept tot haat en geweld, dus geen schade aan iemand brengen. - Motivering voor deze vrij verregaande vrijheid: - Tirannie van de meerderheid: als de meerderheid dezelfde mening heeft, maar 1 iemand een andere, dan heeft die evenveel recht om zijn mening te uiten dan de andere - Mensen stoppen anders met denken als er maar 1 waarheid is. - No Harm principe: iedereen moet vrij zijn om zijn mening te uiten tenzij je er iemand mee pijn doet. - Rol van de overheid: - Vrijheid waarborgen: De overheid moet de individuele vrijheid beschermen - Geweldsmonopolie: mag alleen geweld gebruiken om individuelen te beschermen tegen schadelijk gedrag van andere (misdaad) - Schadeprincipe: overheidsbemoeienis is alleen gerechtvaardigd als iemands handelen anderen fysiek schade toebrengt **Nationalisme** Streefdoel: een eigen staat voor een volk (als ieder volk een eigen staat verwerft, zorgt dit voor internationale harmonie) = NATIESTAAT **!** zie begrippen (volk, natie, natiestaat, staat, nationalist) Problemen 19^de^ -eeuwse Europa geen natiestaten - één volk leeft verspreid over meerdere staten bv. Nederland - In één staat wonen meerdere volkeren hedendaags nationalisme - vlaanderen: vlaams belang - Joden: Zionisme - Schotland: Schotse nationalisten winnen verkiezingen - Oorlog Rusland en Oerkraïne BESLUIT: De samenvoeging en afsplitsing van gebieden verstoorde het Europese machtsevenwicht vastgelegd op het Congres van Wenen. Kiemen WOI! **De tweede revolutiegolf: casus de Belgische revolutie** [Begrippen] - **Scharniermoment :** Een moment waar er discontinuïteit op ieder domein en zorgt voor een kantelpunt - **Cijnskiesrecht :** het stemrecht is voorbehouden aan personen die vermogend genoeg zijn om minimaal een bepaald bedrag aan belastingen te betalen. - **Bufferstaat :** Een (meestal klein) land dat tussen twee andere landen inligt om oorlog te voorkomen - **Restauratiepolitiek -- De restauratie :** De Restauratie was de periode van 1815 tot 1830 in de Europese geschiedenis die begon na de ondergang van Napoleon. Er werd geprobeerd om de gevolgen van de democratische revoluties terug te draaien en zo het oude régime herstellen - **Legitimiteitprincipe :** Alleen vorsten met historisch recht op de troon mogen regeren, om stabiliteit te herstellen. - **Nationaliteitsprincipe :** Volkeren met gedeelde taal en cultuur hebben recht op een eigen staat en zelfbestuur. - **Conservatief :** iets dat hetzelfde blijft, behoudsgezind - **Rechtstaat :** op basis van een grondwet - **CPM :** constitutionele (gescheiden macht), parlementaire, monarchie (koning) - **Volk :** een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken: een gemeenschappelijk verleden, een gemeenschappelijke taal, religie, gewoonten,... - **Natie :** wanneer een volk de wil heeft om zich ook politiek te organiseren, vanuit een sterk gevoel van groepssolidariteit - **Natiestaat :** een staat waarbinnen slechts één natie leeft, dit met het doel een soeverein territorium te bieden aan deze natie - **Staat :** een afgebakend grondgebied waarbinnen een soevereine organisatie gezag uitoefent op de bevolking die op dat grondgebied leeft - **Nationalist :** iemand die streeft naar een eigen staat - **Contrarevolutionair :** reactie op een revolutie