Samenvatting Sociale Psychologie Deel 1 - Ferre Muermans

# SAMENVATTING SOCIALE PSYCHOLOGIE ## INHOUDSOPGAVE - SAMENVATTING SOCIALE PSYCHOLOGIE 1 - INLEIDING 5 - WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE? 5 - UITGANGSPUNTEN VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE 5 - SOCIALE PSYCHOLOGIE EN MENSENKENNIS 6 - ROL VAN WAARDEN IN SOCIALE PSYCHOLOGIE 6 - HOOFDSTUK 1: METHOD...

# SAMENVATTING SOCIALE PSYCHOLOGIE ## INHOUDSOPGAVE - SAMENVATTING SOCIALE PSYCHOLOGIE 1 - INLEIDING 5 - WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE? 5 - UITGANGSPUNTEN VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE 5 - SOCIALE PSYCHOLOGIE EN MENSENKENNIS 6 - ROL VAN WAARDEN IN SOCIALE PSYCHOLOGIE 6 - HOOFDSTUK 1: METHODES SOCIAALPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK 8 - OBSERVATIE 8 - ZELFBESCHRIJVINGEN 8 - CORRELATIONEEL ONDERZOEK 10 - HET EXPERIMENT 11 - DE EMPIRISCHE CIRKEL 15 - : SOCIALE INVLOED 26 - INVLOED EN AANWEZIGHEID VAN ANDEREN 26 - IMPLICIETE SOCIALE INVLOED: MEERDERHEIDSINVLOED 32 - IMPLICIETE SOCIALE INVLOED: MINDERHEIDSINVLOED 35 - MEERDERHEID VERSUS MINDERHEID: FUNDAMENTEEL VERSCHILLEND? 37 - EXPLICIETE SOCIALE INVLOED: INWILLIGEN VAN VERZOEKEN 38 - IMPLICIETE EN EXPLICIETE INVLOED: FUNDAMENTEEL VERSCHILLEND 54 - HOOFDSTUK 4: ATTITUDES 55 - METINGEN VAN ATTITUDES EN HUN VOORSPELLENDE WAARDE 55 - DE VORMING VAN ATTITUDES 61 - ATTITUDEVERANDERING VIA GEDRAGSVERANDERING 72 - HOOFDSTUK 5: AGRESSIE 82 - HOE VALT AGRESSIE TE BESTUDEREN? 84 - DE FREUDIAANSE VISIE OP AGRESSIE 87 - DE FRUSTRATIE-AGRESSIE HYPOTHESE 89 - PROVOCATIE EN AGRESSIE 91 - AGRESSIE, MACHT EN ONMACHT 97 - GENERAL AGGRESSION MODEL 101 - HOOFDSTUK 6: ALTRUÏSTISCH GEDRAG 109 - DEFINITIE VAN ALTRUÏSTISCH GEDRAG 109 - METHODOLOGIE VAN ALTRUÏSTISCH ONDERZOEK 110 - ALTRUÏSTISCHE INTENTIE EN BEOORDELING VAN GEDRAG 111 - WAAROM HELPEN MENSEN? 111 - SLOTBESCHOUWING 120 - HOOFDSTUK 7: STEREOTYPES 122 - WAT ZIJN STEREOTYPES? 122 - HOE ZIJN STEREOTYPES TE METEN? 123 - WAAR KOMEN STEREOTYPES VANDAAN? 124 - STEREOTYPES EN DE VERWERKING VAN INFORMATIE OVER PERSONEN 126 - STEREOTYPES BEPALEN MEE HOE WE MENSEN BEOORDELEN 129 - STEREOTYPES BEPALEN MEE OVERT GEDRAG 130 - FACTOREN DIE INVLOED VAN STEREOTYPES BEPALEN 132 - STEREOTYPES HOUDEN ZICHZELF IN STAND 138 - HOE KUNNEN STEREOTYPES VERANDEREN? 142 - SLOTBESCHOUWING 143 - HOOFDSTUK 8: SOCIALE VERGELIJKING 144 ## INLEIDING * **WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE?** > De studie van hoe we denken, voelen en ons gedragen in sociale situaties. * **UITGANGSPUNTEN VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE** > - Individuen zijn sociale wezens. > - Gedragingen zijn het resultaat van interacties tussen sociale en persoonlijke factoren. * **SOCIALE PSYCHOLOGIE EN MENSENKENNIS** > Psychologen proberen de sociale invloeden op het gedrag van individuen te verklaren. * **ROL VAN WAARDEN IN SOCIALE PSYCHOLOGIE** > De persoonlijke waarden van de onderzoeker beïnvloeden het onderzoeksproces. # **HOOFDSTUK 1: METHODES SOCIAALPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK** * **OBSERVATIE** > - Rechtstreeks observeren van gedrag in natuurlijke omgevingen (veldobservatie). > - Gebruik maken van archiefgegevens. * **ZELFBESCHRIJVINGEN** > - Deelnemers worden gevraagd hun gedachten, gevoelens en gedrag te beschrijven. > - Moeilijk te bepalen of deze beschrijvingen overeenkomen met realiteit. * **CORRELATIONEEL ONDERZOEK** > - Onderzoekt of er een verband bestaat tussen twee of meer variabelen. > - Bepaalt hoe sterk het verband is. > - Kan geen oorzaak-gevolgrelatie aantonen. * **HET EXPERIMENT** > - Manipuleert onafhankelijke variabelen om de invloed op de afhankelijke variabelen te bestuderen. > - Kan oorzaak-gevolgrelatie aantonen. > - Kritiek op ecologische validiteit * **DE EMPIRISCHE CIRKEL** > - Inductiefase: theorie gebaseerd op observaties > - Deductiefase: toetsen van de theorie door middel van experimenten > - Afronding: terugkoppeling naar theorie ## : **SOCIALE INVLOED** * **INVLOED EN AANWEZIGHEID VAN ANDEREN** > - Sociale facilitatie: aanwezigheid van anderen verbetert performantie op eenvoudige taken. > - Sociale inhibitie: aanwezigheid van anderen vermindert performantie op complexe taken. * **IMPLICIETE SOCIALE INVLOED: MEERDERHEIDSINVLOED** > - Conformisme: aanpassen aan het gedrag van anderen, vooral wanneer er een sociale druk is. * **IMPLICIETE SOCIALE INVLOED: MINDERHEIDSINVLOED** > - Innovatie: invloed van een kleine groep op de meerderheid, vooral wanneer de minderheid consistent en overtuigend is. * **MEERDERHEID VERSUS MINDERHEID: FUNDAMENTEEL VERSCHILLEND?** > - Consequentie van gedrag is belangrijk om tot verandering te leiden. Een consistent gedrag heeft meer invloed. * **EXPLICIETE SOCIALE INVLOED: INWILLIGEN VAN VERZOEKEN** > - Gehoorzaamheid: uitvoeren van een verzoek of bevel, vooral wanneer er een machtsverschil is. # **HOOFDSTUK 4: ATTITUDES** * **METINGEN VAN ATTITUDES EN HUN VOORSPELLENDE WAARDE** > - Attitudes zijn niet direct observeerbaar, maar worden gemeten door middel van zelfbeschrijvingen of indirecte metingen. * **DE VORMING VAN ATTITUDES** > - Evaluatief leren: een neutrale prikkel krijgt een evaluatieve betekenis door associatie met een betekenisvolle prikkel. * **ATTITUDEVERANDERING VIA GEDRAGSVERANDERING** > - Cognitieve dissonantietheorie: wanneer gedrag en attitude niet in overeenstemming zijn, ontstaat er een onaangenaam gevoel van dissonantie. Dit gevoel probeert men te reduceren door attitude aan te passen. # **HOOFDSTUK 5: AGRESSIE** * **HOE VALT AGRESSIE TE BESTUDEREN?** > - Fysieke agressie is moeilijk te onderzoeken in een lab setting, dus wordt vaak gebruik gemaakt van verbale of indirecte agressie. > - Provocatie is een veelgebruikte techniek om agressie uit te lokken. * **DE FREUDIAANSE VISIE OP AGRESSIE** > - Agressie wordt gezien als een gevolg van een aangeboren doodsdrift. * **DE FRUSTRATIE-AGRESSIE HYPOTHESE** > - Agressie wordt gezien als een reactie op frustratie. * **PROVOCATIE EN AGRESSIE** > - Het is niet altijd duidelijk of agressie ontstaat door de provocatie zelf, of door de waargenomen ernst van de schade die door de provocatie is veroorzaakt. * **AGRESSIE, MACHT EN ONMACHT** > - Agressie kan gezien worden als een poging om macht te herwinnen na machtsverlies. > - Oncontroleerbare aversieve prikkels versterken agressie. * **GENERAL AGGRESSION MODEL (G.A.M.)** > - Verklaart agressie vanuit een combinatie van persoonsgebonden factoren en situationele determinanten. > - Routes van agressie: activatie van agressieve gedachten, opwekken van agressieve emoties, verhogen van arousal. # **HOOFDSTUK 6: ALTRUÏSTISCH GEDRAG** * **DEFINITIE VAN ALTRUÏSTISCH GEDRAG** > - Gedrag dat men vertoont met de intentie om de situatie van een ander te verbeteren. > - Altruïstisch gedrag versus prosociaal gedrag. * **METHODOLOGIE VAN ALTRUÏSTISCH ONDERZOEK** > - Altruïsme wordt vaak gemeten met behulp van cover stories, omdat deelnemers geneigd zijn om altruïstischer te handelen wanneer ze weten dat ze worden geobserveerd. * **ALTRUÏSTISCHE INTENTIE EN BEOORDELING VAN GEDRAG** > - Mensen beoordelen gedrag dat zowel voor de persoon die helpt als degene die geholpen wordt positief. * **WAAROM HELPEN MENSEN?** > - Evolutionaire benadering: helpend gedrag is gunstig voor overleven van genen. > - Sociale versterkers verhogen kans om geholpen te worden en verminderen kans om bekritiseerd te worden. > - Interne beloningen: mensen vinden het prettig om anderen te helpen. * **SLOTBESCHOUWING** > - Altruïstisch gedrag komt voor in vele vormen. > - Determinanten van altruïstisch gedrag zijn complex en hangen ook af van de situatie. # **HOOFDSTUK 7: STEREOTYPES** * **WAT ZIJN STEREOTYPES?** > - Mentale beelden van een groep mensen, waarin een aantal eigenschappen zijn vervat die we als typisch ervaren. * **HOE ZIJN STEREOTYPES TE METEN?** > - Stereotypes worden gemeten door middel van zelfbeschrijvingen of impliciete associatietesten. * **WAAR KOMEN STEREOTYPES VANDAAN?** > - Stereotypes ontstaan door categorisering van informatie. > - Stereotypes worden beïnvloed door ervaringen en culturele normen. * **STEREOTYPES BEPALEN MEE HOE WE MENSEN BEOORDELEN** > - Assimilatie: mensen die lijken op het stereotype worden ook zo beoordeeld. > - Contrast: mensen die afwijken van het stereotype worden anders beoordeeld. * **STEREOTYPES BEPALEN MEE OVERT GEDRAG** > - Stereotypes activeren verwachtingen over groepleden. > - Stereotypes lokken emotionele reacties uit die tot bepaald gedrag leiden. * **HOE KUNNEN STEREOTYPES VERANDEREN?** > - Contacthypothese: contact tussen groepen kan helpen om stereotypes te veranderen (maar het is niet altijd even effectief). > - Subtypemodel: een enkel groepslid dat afwijkt van het stereotype, kan helpen om het stereotype te veranderen. > - Decategorisering: de grenzen tussen categorieën minder scherp maken. * **SLOTBESCHOUWING** > - Stereotypes hebben zowel positieve als negatieve kanten. > - Onderzoek naar stereotypes is complex en vraagt om verschillende methodes. # **HOOFDSTUK 8: SOCIALE VERGELIJKING** * **BYSTANDER EFFECT** > - De aanwezigheid van anderen vermindert de kans dat mensen helpend gedrag vertonen. > - Verklaring: diffusie van verantwoordelijkheid, pluralistische ontkenning, impliciete sociale invloed. * **SLOTBESCHOUWING** > - Het bystander effect is een complex fenomeen dat beïnvloed wordt door verschillende factoren. > - De implicaties van het bystander effect zijn belangrijk voor het begrijpen van sociale interacties.