Samenvatting Kunsthistorisch Bedrijf PDF

Week 1 Kennis: Doceren & Documenteren **Vrije academie** De vrije academie is sinds 1990 het grootste landelijke onderwijsinstituut voor kunst en cultuur. Het maakt culturele kennis toegankelijk voor een zo breed mogelijk publiek. Ze hebben een groot team van professionele sprekers en maken daarme...

Week 1 Kennis: Doceren & Documenteren **Vrije academie** De vrije academie is sinds 1990 het grootste landelijke onderwijsinstituut voor kunst en cultuur. Het maakt culturele kennis toegankelijk voor een zo breed mogelijk publiek. Ze hebben een groot team van professionele sprekers en maken daarmee gedegen plezierige lessen over kunst en cultuur om kennis te laten maken. Het hoofdkantoor zit in Amsterdam en er is onderwijs aanbod in meer dan 50 plaatsen in Nederland. Naast kunstgeschiedenis worden er ook andere onderwerpen aangeboden zoals: geschiedenis, architectuur, muziek, fotografie, filosofie, biologie, mode en literatuur. Het is hun missie om alle soorten mensen te verrijken door onderwijs aan te bieden op een inspirerende bijzondere wijze op het gebied van kunst en cultuur, maar ook geschiedenis en de wetenschap. **Educator** Als educator breng je kunsthistorische kennis over aan het publiek. Waar het vroeger meer een kwestie was van teksten vertalen en uitleg geven bij kunstwerken tijdens rondleidingen, is het nu meer van belang om de bezoeker bij het kunstwerk te betrekken. Als educator wil je dat het verhaal om het kunstwerk duidelijk wordt voor de bezoeker en de focus ligt ook sterk op het kunstwerk zelf. Wat ook belangrijk is, is dat informatie overdracht simpel blijft zodat het begrijpelijk is voor een breder publiek. Tegenwoordig wordt er, naast tekst, meer gewerkt met andere educatieve middelen. Door de hedendaagse technologie zijn er allerlei manieren om met video- en audiotours of games mensen te onderwijzen. **RKD, Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis** Het RKD is een van de belangrijkste kunsthistorische kennisinstellingen ter wereld. Het instituut verzameld, beheert, onderzoekt en presenteert een unieke rijkscollectie, waaronder meerdere databases, honderden archieven en 's werelds grootste bibliotheek met betrekking tot beeldende kunst van de Nederlanden in internationale context, van de late middeleeuwen tot heden. Ze maken al deze Nederlandse kunsthistorische informatie toegankelijk en openbaar voor, musea, wetenschap en publiek wat daar geïnteresseerd in is. Er worden er lezingen en symposia gehouden in de publieksruimtes en ook hebben ze een eigen vaste tentoonstelling met bijzondere werken uit de collecties. In de studieruimtes kun je deze grootste verzameling van Nederland vinden, het bevat veilingcatalogi, naslagwerken, publicaties, maar ook heel veel archiefstukken. Deze worden allemaal bewaard in het depot. Al deze informatie wordt online gezet op de site waardoor je handig kan zoeken en de informatie toegankelijk en snel te vinden is. In 1932startte het RKD heette het nog Rijksbureau voor Kunsthistorische en Iconografische Documentatie. Het RKD had toen vijf verschillende locaties en de afdelingen raakten steeds meer verspreid tot het RKD in 1982 als geheel complex samen wordt gebracht in het huidige gebouw. De basis van het RKD bestaat uit drie geschonken verzamelingen beelddocumentatie en catalogi. 1. Dr. Cornelis Hofstede de Groot (1863-1930) laat een collectie van 100.000 foto's over de Noord- en Zuid-Nederlandse zeventiende-eeuwse kunst. 2. Frits Lugt (1884-1970) voegt nog voor de opening van het RKD 100.000 reproducties, 22.000 veilingcatalogi en een paar duizend boeken. 3. Jhr. Mr. Dr. Eltjo van Beresteyn (1876-1948) brengt zijn materiaal op het gebied van het Nederlandse portret onder bij het RKD. Kort na de tweede wereldoorlog wordt de traditionele collectie oude Nederlandse teken- en schilderkunst uitgebreid met negentiende-eeuwse kunst, (inter)nationale moderne en hedendaagse kunst en aangevuld met een collectie persdocumentatie, archivalia en beeldhouwkunst. Deze aanvullingen laten het RKD uitgroeien tot een veelzijdig en internationaal toonaangevend kennisinstituut, met analoge en digitale collecties. In 2014 is daarom de naam ook veranderd naar Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Het is dan al vanaf 1995 een zelfstandig instituut dat valt onder de erfgoedwet en namens het Rijk de unieke rijkscollectie beheert. **NA, Nationaal Archief** Het Nationaal Archief is de grootste archief instelling van Nederland, zij beheren een grote hoeveelheid aan notulen, aktes, brieven, kaarten, foto's enzovoorts. De collectie is onderverdeeld in drie soorten instellingen: - Rijksoverheid documenten - Provincie documenten - Particuliere documenten - Tijdens het bezoek aan het NA werd er een inzage gegeven in het beleid rondom nazi roofkunst en welke partijen hiermee te maken hebben. Het CABR (collaborateursarchief) is een archief dat alle namen van collaborateurs tijdens de tweede wereldoorlog bevat. Niet al deze mensen zijn berecht dus het is een gevoelige kwestie of dit archief openbaar moet worden gesteld of niet. Als er nazi roofkunst wordt gevonden dan wordt de kwestie behandelt volgens het restitutiebeleid en uitgevoerd door de restitutiecommissie, deze commissie is door de overheid in het leven geroepen om nabestaanden te helpen. Het beleid zelf bestaat uit een aantal stappen: 1. Claimant 2. Overheid 3. Musea 4. Onderzoekers NOID (instituut voor Holocaust- en Genocidestudies) 5. Restitutiecommissie Deze stappen worden nagelopen en dan kan er een uitspraak worden gedaan. Het probleem is alleen wel dat de kunstmarkt de regels vaak niet kent en dat veilinghuizen niet altijd meewerken. De herkomst van een kunstwerk onderzoeken kan door middel van archiefdetective spelen. Schilderijen hebben vaak toeschrijvingen. Achter op schilderijen staan vaak ook stickers die iets over de geschiedenis kunnen vertellen, daarnaast heb je alle archieven die je kan afspeuren. Zo kun je van veiling tot veiling de weg die het schilderij heeft afgelegd bekijken. **NI, Nieuwe Instituut** Het Nieuwe Instituut is van oorsprong een architectuurarchief en beheert de rijkscollectie voor architectuur en stedenbouw. De collectie bestaat uit museale tekeningen, schetsen, voorontwerpen, werktekeningen, zakelijke en persoonlijke correspondentie, foto's, maquettes, affiches, en verzamelde knipsels. Hiermee is het NI een van de grootste architectuurarchieven ter wereld. Ook heeft het NI een 'born digital' archief met 3d-modellen, video's, animaties, renderings en computercode. Voorheen heette de organisatie NAi (Nederlands Architectuurinstituut) en dit was een fusie van drie organisaties: SAM (Stichting Architectuur Museum), NDB (Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst) en Goed Wonen. In 2014 fuseerde het Nai samen met Stichting Premensela en Virtueel Platform en veranderde de naam naar Het Nieuwe Instituut. Het NI beheerd ook een grote bibliotheek met boeken over architectuur en stedenbouw. Met een grote nadruk op bouwkunst vanaf de 19^e^ eeuw. **Huis Sonneveld** Huis Sonneveld is een bewaard gebleven woonvilla in de stijl van het nieuwe bouwen. Het gebouw is ontworpen begin jaren 30 door architecten bureau Brinkman en Van der Vlugt. Hier leefde een welgestelde Rotterdamse familie die hun huis zowel van binnen als van buiten in een extreme 'nieuwe bouw' stijl inrichten. Het huis is voorzien van destijdse hypermoderne technologie met radio's, klokken en lampen in elke kamer. Het huis is altijd bewaar gebleven en zo goed als onaangeraakt overgenomen door meerdere kopers. Het is nu beschikbaar gesteld als museum voor het publiek. Week 2 Verzamelen: Verwerven & Bewaren **Het Veilinghuis** Het veilinghuis is een instelling die functioneert als tussenpersoon voor verkopers en kopers van kunst. Je kan kunst via het veilinghuis verkopen en taxeren. De taxatie van kunst en de waarde wordt op een aantal punten bepaalt: - Kunstenaar - Onderwerp - Formaat - Conditie - Herkomst - Tentoonstelling geschiedenis - Markt-fris Mede op basis van deze punten doet het veilinghuis een uitspraak over de waarde van het werk. Het beroep is dus geld gedreven vak en het gaat om winst behalen. In dit beroep ben je veel bezig met mensen, contacten onderhouden en dus ook het onderzoeken van kunstwerken, want er worden ook essays geschreven over de werken. Handige eigenschappen voor dit werk zijn dan ook: - Kennis - Commerciële skills - Klantgerichte houding - Deal making - Gedrevenheid **Rijksmuseum aankopen** Het Rijksmuseum heeft een miljoen kunstwerken in de collectie, waarvan een groot deel op papier. Er worden 5000 werken per jaar aangekocht en daar behoren ongeveer 5 schilderijen toe. Om deze werken te verkrijgen moet het rijksmuseum zelf actief zoeken en aankopen. De werken die worden aangekocht moeten trekkend zijn voor het publiek en tegelijkertijd wil je ook verrassen en meegaan met de veranderende smaak van de bezoekers. Een voorbeeld van een grote aankoop is de vaandeldrager, in de documentaire zie je het proces van de aankoop van deze Rembrandt. Het is een duur schilderij en er komt ontzettend veel bij kijken. Alles moest in het geheim worden georganiseerd via ministers in Nederland en Frankrijk en het geld moest ook vanuit verschillende bronnen worden ingezameld. Dit alles om een kans te kunnen maken om het schilderij te bemachtigen. **Vereniging Rembrandt** Vereniging Rembrandt is een vereniging voor kunstliefhebbers, ze hebben meer dan 17.000 leden met als doel de kunst toegankelijk maken. Het is ontstaan in 1883 toen een groep kunstliefhebbers die zich inzetten om Nederlandse topkunst te behouden in het land en ervoor zorgen dat er een collectie aan Nederlandse prenten bewaard kunnen blijven. De vereniging blijft groter worden en door giften van leden kan de vereniging geld inzamelen om musea te steunen bij aankopen van, in eerste instantie, Nederlandse kunst en op een gegeven moment ook buitenlandse kunst. **Kunstgalerie** Een kunstgalerie is een plek waar kunstwerken kunnen worden tentoongesteld met het idee verkocht te worden. Het bied kunstenaars een de mogelijkheid hun werken aan een breder publiek te laten zien, met dus de mogelijkheid tot verkoop. Kunstgaleries kunnen zowel werken van gevestigde kunstenaars als opkomend talent tonen. Vooral bij opkomende talenten biedt de galerie een mogelijkheid om te kunnen vestigen binnen de kunstwereld. De galerie maakt namelijk promotie voor de kunstenaar en trekt zo mensen aan, ook hebben veel galeries een vast publiek omdat ze een bepaald kunst concept hanteren in hun eigen galerie. **Curator** Het beroep van de curator stamt af uit het hof van Lodewijk XIV, in die tijd was de hoofschilder aan het hof ook verantwoordelijk voor het beheren van de koninklijke collecties. Na de revolutie werden nationale musea opgericht en kwam hier verandering in, er waren opeens musea die een curator nodig hadden om het museum te beheren. De rol van de curator veranderde en de curator verdween naar de achtergrond, weg van het publiek. Tegenwoordig is de curator veel meer betrokken en verantwoordelijk voor het maken van tentoonstellingen, ook zijn er nu curatoren die particulier tentoonstellingen maken en niet in dienst zijn van een museum. Het is vandaag de dag ook heel belangrijk dat alles toegankelijker wordt voor diverse groepen. Als conservator bij het Rijksmuseum ben je verantwoordelijk voor het beheren en verzorgen van de collectie om deze door te kunnen geven aan de komende generaties. Daarnaast begeleid je de restauratoren en maak je de tentoonstellingen. Hiervoor moet je veel onderzoeken en catalogi raadplegen. Je moet nadenken over hoe je het verhaal aan het publiek wilt brengen, dit doe je door het verhaal zelf te vertellen via teksten en door de zaal esthetisch aan te passen. Een goede conservator moet goeie en originele vragen kunnen stellen. Het gevoel voor het heden is ook belangrijk omdat moderne kunst en de maatschappij steeds vaker een rol speelt. Je moet veel kennis hebben, dus veel studeren en veel schrijven. **RCE, Rijksdienst Cultureel Erfgoed** Het RCE is een overheidsinstelling wiens taak het is om de cultuurhistorische waarde van gebouwen, objecten, natuurgebieden en andere erfgoedcomponenten te bewaren voor toekomstige generaties. Een aantal belangrijke taken van het RCE zijn dan ook het beschermen van cultureel erfgoed en ervoor zorgen dat waardevolle objecten en gebouwen bewaard blijven, het RCE werkt samen met provincies en gemeenten om dit voor elkaar te krijgen. Om dit in stand te houden doet het RCE ook adviseren aan provincies en gemeenten. Deze adviezen gaan over de aanwijzing van rijksmonumenten en het beheer van deze monumenten, waarbij ze het helpen met beleid ontwikkeling en subsidies uitdelen. Het RCE helpt vervolgens ook bij het handhaven van dit beleid en ze zorgen ervoor dat monumenten dus niet zomaar gesloopt kunnen worden. Naast het behoud en beheer doet het RCE ook onderzoek naar de monumenten, de resultaten hiervan worden gedeeld met het publiek en andere instellingen. **CCNL, CollectieCentrum Nederland** CCNL is een samensmelting van vier rijkscollecties en deze vormen samen het fysieke geheugen van Nederland. De vier instellingen die in samenwerking CCNL vormen zijn: - Nederlands Openluchtmuseum - Paleis het Loo - Rijksmuseum - Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed In het CCNL worden meer dan een half miljoen objecten bewaard en dit is uiteenlopend van schilderkunst, kunstnijverheid en meubels tot sierraden, kleding en klokken. De samenwerking van de vier instellingen gaat verder dan alleen het gebouw, er is sprake van een gezamenlijke bedrijfsvoering. Ze vormen dus één team. Zo kan CCNL unieke faciliteiten aanbieden aan de gehele cultuursector. Denk dan aan een quarantaineruimte, fotostudio, röntgenkamer en twee grote restauratieateliers. Al deze faciliteiten worden gedeeld door de instellingen. CCNL stimuleert ook onderzoek naar de collecties en maakt het daarom dus makkelijk om spullen in bruikleen te nemen. Ook is het gebouw op afspraak open voor bezoek voor onderzoek en onderwijs. Een tweede belangrijk punt is duurzaamheid, het hele gebouw is ontworpen op duurzaamheid en het staat in de top 10 meest duurzame gebouwen in Nederland. Dit komt door slimme toepassingen in de architectuur. Week 3 Onderzoek: Instituten Apparaat en output **Kunsthistorisch onderzoek** **KNIR en NIKI** Het koninklijk Nederlands Instituut Rome en Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut zijn twee organisaties in Rome en Florence die de mogelijkheid aan studenten bieden om daar te studeren. Het is mogelijk om via deze organisaties verblijf, cursussen en beurzen aan te vragen. Je kan er bijvoorbeeld je minor of scriptie afronden. **Promotie onderzoek** **Verschil in tentoonstelling en publicatie** Tussen de gemaakte tentoonstelling van een onderzoek en de daadwerkelijke publicatie zit een verschil. Vooral als het gaat om een sociaal geëngageerd thema zoals de tentoonstelling als De Nieuwe Vrouw. In de publicatie van het boek kon Maaike Rikhof doen wat ze wilde zonder hierbij tegen te worden gehouden. Bij de tentoonstelling ligt dat toch anders, hierbij is goedkeuring nodig van het museum zelf en is het dus belangrijk dat je de leiding van het museum ervan weet te overtuigen dat het onderwerp belangrijk is. Dit kun je doen door in te spelen op de soort persoon die voor je zit. Gaat het om een groep oude witte mannen, dan is het dus van noodzaak om niet los te gaan met 'moderne terminologie'. Wat beter werkt is dan zo pitchen dat het voor hen een goed idee lijkt en dan vervolgens je eigen woorden later toch wel gebruiken. In je publicatie kun je wel opschrijven wat je wilt omdat je deze toch zelf bepaalt. **Stichting De Appel** De Appel is een stichting die in 1975 geboren werd om als alternatief institutioneel model te functioneren. Het idee is geboren uit de behoefde van kunstenaars om meer performance art en videokunst te kunnen presenteren. Vandaag de dag functioneert De Appel nog steeds als host voor artistieke en curatoriele experimenten. Ook is de stichting al vanaf de oprichting een pionier op het gebied van nieuwe presentatievormen. De Appel biedt ook een 30 jaar oud Curatorial Programme aan waarbij gekozen deelnemers gedurende 10 maanden reizen en langs kunstenaars en curatoren gaan. Ze bezoeken instellingen en bouwen relaties op met elkaar en de instellingen. Na de 10 maanden samen te hebben gewerkt presenteren zij hun project. Het is een van de eerste en de oudste curatoriele programma's ter wereld en de deelnemers bouwen levenslange relaties op en vestigen zich onder andere in de wereld van de performance art. **Onderzoek bibliotheek en prentenkabinet Rijksmuseum** Het rijksmuseum heeft een de Rijksmuseum onderzoek bibliotheek is een van de belangrijkste kunstbibliotheken ter wereld en verzameld sinds 1885 al boeken, tijdschriften, jaarverslagen, veiling-, tentoonstelling-, handels- en collectiecatalogi die gerelateerd zijn aan de museumcollectie. De bibliotheek zit in het Rijksmuseum en beschikt over een leeszaal en een studiezaal. In de leeszaal kun je aangevraagde boeken aanvragen en bestuderen en in de studiezaal kun je aangevraagde stukken uit het prentenkabinet bekijken en bestuderen. Het prentenkabinet heeft ongeveer 700.000 papieren en is daarmee de grootste collectie van het rijksmuseum. Het onderzoek hiernaar resulteert in tentoonstellingen, online bestandcatalogi, publicaties, lezingen en symposia. **Rijkserfgoedlaboratorium** Het rijkserfgoedlaboratorium maakt onderdeel uit van het RCE en doet onderzoek naar de makelij van objecten om zo inzicht te krijgen in het verval van materialen en in de betekenis van objecten. Zo vertellen zij de materiele biografie van erfgoed. In het lab worden methoden, technieken en strategieën ontwikkeld om zorgvuldig met erfgoed om te kunnen gaan. Erfgoedprofessionals en erfgoedbeheerders van musea, archieven, bibliotheken en monumenten kunnen ook een aanvraag indienen voor laboratoriumonderzoek. De vraag kan gaan over materiaal, makelij, samenstelling, gebruik sporen, verval en conservering van objecten en materialen. Met hun activiteit genaamd lab op pad zorgen ze ervoor dat er laagdrempelig onderzoek kan plaatsvinden in kleine musea en daarmee vergroten ze mogelijkheden voor verder samen onderzoek. Zo vergoten ze dus de zichtbaarheid van het rijkserfgoedlaboratorium en trekken ze extra publiek met een kijkje achter de schermen. Week 4: Publiek Journalistiek, Televisie, Nieuwe Media **Kunstjournalistiek** Als kunstjournalist schrijf je artikelen, opiniestukken of essays over kunst. In tegenstelling tot het normale nieuws wat altijd extreem actueel moet zijn, is dit wat trager omdat het niet elke dag in de krant komt. Zo kun je wekelijks een stuk schrijven waarin jij verteld over bepaalde gebeurtenissen binnen de kunstwereld en dit kan een opinie zijn, maar ook mening loos. De voorbeelden die wij kregen gingen over de aankoop van de vaandeldrager, de balans tussen vorm en inhoud in de manier waarop we tegenwoordig naar kunst kijken en een artikel dat reageert op de bekendmaking dat de bekende performance kunstenares Marina Abramovic een cosmetica-lijn in de markt gaat zetten. Al deze stukken liggen qua onderwerp uit elkaar en je kan dus allerlei soorten onderwerpen kiezen die jou interessant lijken om te delen met de lezer. De Volkskrant is een van de weinige kranten die veel mogelijkheid aanbiedt op het gebied van kunstjournalistiek en zij bieden die plek aan in het kantoor om journalistiek werk te verrichten. **De Kunstmeisjes** De kunstmeisjes is een blog waar er wordt geschreven over kunstenaars en actuele tentoonstellingen. Het is ooit klein begonnen als hobby, maar nu is het uitgegroeid tot een bedrijf met meerdere werknemers die schrijven. De blog beschrijft een keer per week een tentoonstelling met als doel om mensen het huis uit te krijgen en aan te sporen naar musea te gaan. Daarnaast hebben ze een actieve Instagram waar ze promoties doen, artikelen plaatsen en kunsttips geven. **Registertaxateur Tussen Kunst en Kitsch** Het programma heeft 25 registertaxateurs die allemaal gespecialiseerd zijn in een bepaald kunsthistorisch veld. In elk veld zijn er minstens twee specialisten die voor elkaar kunnen invallen mocht dat nodig zijn. Het werk van een taxateur is een waarde bepalen van een bepaald object, op televisie moet dit ook nog eens een show zijn. Hiervoor moet je dus veel verstand hebben van een bepaald veld, maar ook goed kunnen praten voor een camera en leuke verhalen kunnen vertellen. Op een draaidag komen er honderden mensen met objecten die allemaal een leuk verhaal nodig hebben en als er wat leuks tussen zit dan komt de camera erbij en wordt er een uitzending van gemaakt. Spullen worden ook veel doorgegeven tussen collega's die er meer verstand van hebben. Achteraf is er een half jaar aan knipwerk te doen voordat er een uitzending wordt gedaan. **Het Geheim van de Meester** Het programma wordt gemaakt door een team van 15 personen. 5 personen zitten in het programma zelf en 10 personen zitten achter het programma. Een deel hiervan doet de praktische kant zoals de productieleiding, geluid- en cameraploeg. Het andere deel is de leidende kant en die bedenkt het verhaal en doet research. De schilderijen die worden gekozen zijn bekende schilderijen van vooraanstaande meesters, er wordt dan vervolgens een inkijk gegeven in interessante materialen en technieken. Over een periode van een half jaar worden er 8 schilderijen geschilderd. Twee researchers doen onderzoek zodat Lisa Wiersma zich kan focussen op het schilderwerk en het presenteren van de kennis, uiteindelijk wordt er maar een heel klein deel van het onderzoek op camera verteld.