Türkiye'de Özel Eğitim Hizmetlerinin Sunumu ve Kaynaştırma-Bütünleştirme Uygulamaları PDF

REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM (PDF304) Türkiye’de Özel Eğitim Hizmetlerinin Sunumu ve Eğitimde Kaynaştırma ve Bütünleşme Uygulamaları Doç. Dr. Demet VURAL YÜZBAŞI  Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin başlangıcı, 20. yüzyılın başlarına dayanır. İlk olarak ik...

REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM (PDF304) Türkiye’de Özel Eğitim Hizmetlerinin Sunumu ve Eğitimde Kaynaştırma ve Bütünleşme Uygulamaları Doç. Dr. Demet VURAL YÜZBAŞI  Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin başlangıcı, 20. yüzyılın başlarına dayanır. İlk olarak iki okul ile başlayan özel eğitim, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) bünyesinde bir şube müdürlüğü tarafından yönetilmiştir. Günümüzde ise özel eğitim alanı çok daha kapsamlıdır ve MEB bünyesinde, genel müdürlük düzeyinde koordinasyonu sağlanmaktadır. MEB’in farklı birimleri, özel eğitim hizmetleri sunmaktadır ve bu birimlerin başında Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ÖERHGM) bulunmaktadır. ÖERHGM'nin Tarihsel Gelişimi 1951: Türkiye’de özel eğitim hizmetleri MEB tarafından sunulmaya başlanmıştır. 1959: İlköğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde, "Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Şube Müdürlüğü" kurulmuştur. 1980: Özel Eğitim Genel Müdürlüğü kurulmuş, ardından 1982’de Özel Eğitim Daire Başkanlığına dönüşmüştür. 1983: Daire başkanlığına rehberlik hizmetleri de eklenmiş ve ismi Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı olarak değiştirilmiştir. 1992: Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. 2011: Bakanlık, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün adını değiştirmiş ve danışmanlık görevini dışlamıştır. ÖERHGM’nin Yapısı ve Görevleri 2011 sonrası, ÖERHGM 7 daire başkanlığı ve özel bürodan oluşan 8 ana birimle hizmet vermeye başlamıştır. Bu birimlerin görevleri şu şekilde sıralanabilir: Eğitim Politikaları Daire Başkanlığı: Özel eğitim hizmetlerine yönelik politikalar geliştirilir ve koordine edilir. Programlar ve Öğretim Materyalleri Daire Başkanlığı: Eğitim programları ve materyalleri hazırlanır, öğretim araçları geliştirilir. Özel Eğitim ve Kaynaştırma Daire Başkanlığı: Özel eğitim hizmetlerinin uygulama standartları belirlenir ve kaynaştırma yoluyla eğitim sağlanır. Özel Yeteneklilerin Geliştirilmesi Daire Başkanlığı: Özel yetenekli bireylerin eğitim stratejileri geliştirilir. Rehberlik Hizmetleri Daire Başkanlığı: Rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetleri sağlanır. İzleme ve Değerlendirme Daire Başkanlığı: Eğitim süreçleri izlenir ve değerlendirilir. Araştırma-Geliştirme ve Projeler Daire Başkanlığı: Özel eğitim alanındaki araştırmalar ve projeler yürütülür. Yasal Düzenlemeler ve Çalışmalar ÖERHGM’nin hizmetleri, 573 sayılı KHK ve Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelere dayanmaktadır. Ayrıca, MEB ve diğer kamu kuruluşlarıyla işbirliği içinde yürütülen projeler, özel eğitim hizmetlerinin kapsamını genişletmektedir. MEB’in Diğer İlgili Birimleri MEB, özel eğitim hizmetlerinin sunumunda başka birimleriyle de işbirliği yapmaktadır. Bunlar arasında Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü (ÖÖKGM) yer alır. Bu birim, özel eğitim okulları ve rehabilitasyon merkezlerinin yönetiminden sorumludur ve bu hizmetlerin yasal zeminini Özel Öğretim Kurumları Kanunu oluşturur. Türkiye’de yaklaşık 30 özel eğitim okulu ve 2.700 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlerde yaklaşık 450.000 öğrenci eğitim görmekte, 27.000 öğretmen görev yapmaktadır. Özetle, Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin sunumu, kapsamlı bir kurumsal yapı ve sürekli güncellenen yasal düzenlemelerle yönetilmektedir. Bu yapı, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin daha etkili bir şekilde desteklenmesini sağlamaktadır. Türkiye'de sunulan çeşitli özel eğitim hizmetleri  Yaygın Eğitim: Bireylerin yaşam becerilerini geliştirmek, mesleki becerilerini artırmak ve aile katılımını sağlamak için programlar düzenlenir. Bu programlarda, bireylerin gelişim özellikleri, çevre olanakları ve iş piyasası ihtiyaçları dikkate alınır. Tamamlayıcı Eğitim: Özel eğitim okullarında, örgün eğitim saatleri dışında öğrencilerin gelişim ve eğitim ihtiyaçlarına yönelik tamamlayıcı eğitim faaliyetleri düzenlenir. Eğitim, bireysel ya da küçük gruplarla verilebilir.  Evde Eğitim: Sağlık sorunları nedeniyle okula devam edemeyen öğrenciler için evde eğitim hizmetleri sunulur. Haftada en az 10 saat eğitim planlanır ve özel eğitim öğretmenleri tarafından verilir. Hastanede Eğitim: Sağlık sorunları nedeniyle hastanede tedavi gören öğrenciler için hastanelerde sınıflar açılır. Eğitim, evde eğitimle benzer şekilde, öğrencinin takip ettiği öğretim programına uygun olarak yürütülür. Aile Eğitimi: Ailelerin eğitime aktif katılımı, özel eğitim hizmetlerinin başarısını artırır. Ailelere yönelik eğitim programları, MEB tarafından hazırlanır ve okulda uygulanır. Bu yapı, Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin kapsamlı, esnek ve öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış olmasını sağlar. Erken Çocukluk Özel Eğitim Hizmetleri: 0-36 ay arasındaki çocukları kapsar. Eğitim, okulda veya evde yapılabilir, ancak çocukların normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte eğitim alması esastır. Eğitim, il milli eğitim müdürlükleri tarafından koordine edilir ve çocuğun ve ailenin ihtiyaçlarına göre haftada 2 gün, 2 saat olarak planlanır. Okul Öncesi Eğitim Hizmetleri: 36 aylık ve üzeri özel gereksinimi olan çocuklar için okul öncesi eğitim zorunludur. Eğitim, kaynaştırma ortamlarında yapılır, ancak gerektiğinde özel eğitim sınıflarında da sunulabilir. İlköğretim: Özel eğitime ihtiyaç duyan öğrenciler, ya kaynaştırma eğitimine devam eder ya da özel eğitim okullarına yerleştirilir. Yerleştirme kararları, öğrencinin ihtiyaçlarına göre ilgili resmi kuruluşlar tarafından verilir. Ortaöğretim: Öğrenciler, kaynaştırma yoluyla ya da sınavla öğrenci alan okullara devam edebilirler. Başarısız oldukları takdirde, kaynaştırma ortamlarında eğitimlerine devam edebilirler veya açık öğretime geçebilirler. Yükseköğretim: Özel gereksinimi olan öğrenciler, yükseköğretim kurumlarına giriş sınavlarında gerekli düzenlemelerle kabul edilir. Üniversitelerde engelli öğrenciler için koordinasyon birimleri bulunur ve bu birimler, öğrencilerin eğitim hayatlarını kolaylaştırmak için gerekli tedbirleri alır. Özel Eğitim Okul ve Kurumları Dünyada ve Türkiye'de özel eğitim hizmetleri, genellikle iki ana yöntemle sunulmaktadır: Birlikte Eğitim ve Ayrı Eğitim. Birlikte eğitim; kaynaştırma veya bütünleştirme olarak bilinir ve özel gereksinimi olan öğrencilerin, normal gelişim gösteren akranlarıyla aynı ortamda eğitim almasını sağlar. Ayrı eğitim ise, özel gereksinimi olan öğrencilerin benzer özelliklere sahip diğer öğrencilerle birlikte eğitim gördüğü, genellikle özel eğitim okulları ve kurumlarında sunulan bir yöntemdir. Özel Eğitim Kurumlarının Amaçları ve İşleyişi Özel eğitim kurumları, öğrencileri topluma hazırlamayı, çevreye uyumlarını sağlamayı ve onları üretken, mutlu bireyler olarak yetiştirmeyi amaçlar. Bu kurumlarda özel eğitim programları, yöntemler ve materyaller kullanılarak öğrencilerin ilgi, ihtiyaç, yetenek ve yeterliliklerine göre eğitim verilerek, üst öğrenime, iş hayatına ve hayata hazırlıkları sağlanır. Türkiye'deki özel eğitim okul ve kurumları, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Okul Öncesi Eğitim Kurumları Özel gereksinimi olan öğrenciler için 36-66 ay arası dönemde özel eğitim anaokulu ve özel eğitim anasınıfları açılabilir. Bu sınıflarda eğitim, MEB tarafından belirlenen eğitim programı çerçevesinde yapılır. Özel eğitim anasınıflarında sınıf mevcudu en fazla 5 öğrenci ile sınırlıdır ve etkinlikler, okul öncesi öğretmeni ve özel eğitim öğretmeni tarafından yürütülür. İlköğretim Kurumları İlköğretim kurumlarında, engel türüne ve derecesine göre, işitme, görme, bedensel yetersizlik, zihinsel yetersizlik gibi çeşitli gruplara yönelik özel eğitim sınıfları bulunur. Bu okullarda, öğrencilere eğitim programları BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı) doğrultusunda uygulanır ve dersler özel eğitim öğretmeni tarafından ya da ilgili alan öğretmenleri tarafından verilir. İşitme engelli öğrencilere yabancı dil dersi verilmez. Ayrıca, zihinsel yetersizliği olan öğrenciler için özel sınıflar açılabilir. Ortaöğretim Kurumları Ortaöğretim kurumlarında da özel eğitim hizmetleri sunulmaktadır. Özel eğitim meslek liseleri, işitme ya da bedensel yetersizliği olan öğrenciler için meslek eğitimi sunar. Özel eğitim meslek okulları ise, görme engelli, işitme engelli ve otizm spektrum bozukluğu gibi çeşitli gereksinimleri olan öğrencilere meslek edinme eğitimi verir. Özel eğitim uygulama okulları, orta ve ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenciler ile otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için açılır. Birden Fazla Yetersizliği Olan Bireylerin Eğitimi Birden fazla yetersizliği olan öğrenciler için özel eğitim okullarında sınıflar açılabilir. Ancak bu tür öğrenciler için bağımsız okullar bulunmamaktadır. Özel eğitim programları ve BEP doğrultusunda eğitim verilir. Özel Yetenekli Bireylerin Eğitimi Özel yetenekli bireyler genellikle normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte eğitim alırlar. Ancak, özel yetenekli öğrenciler için bir bilim ve sanat merkezleri gibi destek eğitim kurumları da mevcuttur. Eğitimde Kaynaştırma ve Bütünleşme Uygulamaları Kaynaştırma, Bütünleştirme ve Normalleştirme Kavramları Bu üç kavram, özel gereksinimi olan öğrencilerin akranlarıyla birlikte eğitim görmelerini farklı açılardan açıklayan terimlerdir. Kavramlar, kapsam ve içerik bakımından farklılaşmakla birlikte, hepsi özel gereksinimi olan bireylerin eğitimde yer almasının önemini vurgular. Kaynaştırma: Kaynaştırma, özel gereksinimi olan öğrencilerin, genel eğitim ortamlarında, yani akranlarıyla aynı sınıf ve okulda eğitim almalarını ifade eder. Bu süreçte birlikte eğitim ve destek eğitim anahtar rol oynar. Kaynaştırmada, öğrencinin genel eğitim sınıfında yer alması ve öğretmene özel eğitim desteği sağlanması önemlidir. Millî Eğitim Bakanlığı, kaynaştırmayı, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin, akranlarıyla etkileşimde bulunmalarını ve eğitim hedeflerini gerçekleştirmelerini sağlamak amacıyla destek eğitim hizmetleri sunarak tanımlar. Kaynaştırma süreci, öğrencilerin sosyal, duygusal ve akademik gelişimlerine yardımcı olur, ancak bu desteklerin etkili olabilmesi için uygun eğitim yöntemleri ve kaynakların sağlanması gerekmektedir. Bütünleştirme: Bütünleştirme, daha geniş kapsamlı bir kavramdır ve öğrencilerin eğitimsel, sosyal, kültürel ve diğer fırsatlardan eşit şekilde yararlanmasını hedefler. Bütünleştirme, tüm okulları kaynaştırma ortamları olarak kabul eder ve burada özel gereksinimi olan öğrencilerin, akranlarıyla eşit şartlarda eğitim almasını amaçlar. Bütünleştirme, her bireyin toplumsal hayata aktif katılımını, ekonomik ve sosyal fırsatlardan eşit şekilde yararlanmasını savunur. Türkiye'de, 2005 yılında kabul edilen 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’da, özel gereksinimi olan bireylerin eğitim hakkı, hiçbir gerekçeyle engellenemez ve normal gelişim gösteren akranlarıyla eşit şartlarda eğitim alması gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme de bu hakkı güvence altına alır. Normalleştirme: Normalleştirme, özel gereksinimi olan bireylerin akranlarıyla birlikte genel eğitim ortamlarında eğitim almalarını ve normal yaşam fırsatlarından eşit şekilde yararlanmalarını ifade eder. 1960'ların sonlarına doğru Danimarka ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yasalarda yer bulmaya başlayan normalleştirme kavramı, kaynaştırma ve bütünleştirmenin benimsenmesinde etkili bir faktör olmuştur. Normal yaşam fırsatları, öğrencilerin evde, işte ve sosyal yaşamda, eğlence etkinlikleri gibi alanlarda normal gelişim gösteren akranlarıyla eşit fırsatlar sunulmasını kapsar. Normalleştirme, özel gereksinimi olan bireylerin sosyal entegrasyonunu destekler ve bu bireylerin toplumsal yaşamda daha aktif bir rol almasını hedefler.  Bu üç kavram, özel gereksinimi olan öğrencilerin eğitime katılımını arttırmaya yönelik farklı yaklaşımlar sunar. Kaynaştırma, bütünleştirme ve normalleştirme süreçlerinin başarıyla uygulanması, öğrencilerin toplumsal uyumunu ve gelişimini güçlendirebilir. Bütünleştirme Kimleri Kapsar? Bütünleştirme, sadece özel gereksinimli veya engeli olan çocukları değil, sosyal, kültürel, eğitimsel ve yaşamsal fırsatlara erişimde güçlük çeken tüm çocukları kapsar. Bu kapsamda yer alan bireyler: Özel Gereksinimli ve Engelli Çocuklar: İşitme, görme, zihinsel engelliler gibi çeşitli engelleri olan çocuklar. Gelişimsel, sosyal veya psikolojik açıdan dezavantajlı çocuklar. Dezavantajlı Gruplar: Eğitim fırsatlarına erişimde zorluk çeken, düşük sosyo-ekonomik düzeydeki çocuklar. İhmal ve istismar riski taşıyan, sokakta yaşayan, çocuk işçiler, suça itilmiş veya suç işleme riski altında olan bireyler. Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları: Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim, özel gereksinimi olan öğrencilerin, normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte eğitim görmelerini sağlamayı ve eğitim hedeflerini en üst düzeyde gerçekleştirmeyi amaçlar. Bu uygulamalar, özel gereksinimi olan öğrencilerin her kademedeki eğitimde, akranlarıyla etkileşime girerek, eğitim amaçlarına ulaşmalarını sağlayan bir süreçtir. Ayrıca, bu öğrenciler için destek eğitim hizmetleri sunularak, kaynaştırma/bütünleştirme süreci desteklenir. 1) Sınıf içi hizmetler Danışman Destekli Genel Eğitim Sınıfı: Bu uygulamada, özel gereksinimi olan öğrenci tüm gün boyunca genel eğitim sınıfında bulunur ve öğretmeni aracılığıyla özel eğitim desteği alır. Özel eğitim danışmanı, sınıf öğretmenine öğretim yöntemlerini uyarlama, materyal geliştirme, etkinlik tasarlama, davranış yönetimi ve sosyal kabulün artırılması gibi alanlarda rehberlik eder. Buradaki ana sorumluluk sınıf öğretmenine aittir. Özel Eğitim Öğretmeni Destekli Sınıf Uygulamaları: Bu modelde, özel gereksinimi olan öğrenci, genel eğitim sınıfında hem sınıf öğretmeniyle hem de özel eğitim öğretmeniyle eğitim alır. Özel eğitim öğretmeni, öğrencinin uyum problemlerine yönelik çözümler geliştirmeye ve sınıf öğretmeninin öğrenciyle çalışmasını kolaylaştırmaya yardımcı olur. Bu destek hizmetinin süresi, öğrencinin ihtiyaçlarına göre değişir. Yardımcı Öğretmen Destekli Genel Eğitim Sınıfı: Yardımcı öğretmen destekli uygulamalarda, hem genel eğitim öğretmeni hem de özel eğitim öğretmeni sınıf içinde genel sorumluluğu paylaşarak, hem normal gelişim gösteren hem de özel gereksinimi olan öğrencilerin eğitimini sürdürürler. Bu iş birliği, her iki öğretmenin birlikte çalışarak öğrencilerin gereksinimlerini daha etkili şekilde karşılamalarını sağlar. 1) Sınıf dışı hizmetler Destek Eğitim Odası: Destek eğitim odası, kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim gören özel gereksinimi olan öğrenciler için tasarlanmış özel bir eğitim ortamıdır. Bu odalar, öğrencilerin özel gereksinimlerini karşılamak amacıyla düzenlenmiş ve eğitim materyalleri ile donatılmış sınıflardır. Destek eğitim odaları, öğrencilerin akranlarıyla birlikte eğitim aldığı sınıflarda sunulan eğitim hizmetlerinden daha verimli faydalanmalarını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Destek eğitim odası, bütünleştirme sürecinin önemli bir parçası olarak, öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için sağlanan donanımlı bir eğitim ortamıdır. Destek Eğitim Odası Uygulama Esasları: Fiziki Koşullar: Destek eğitim odası, öğrencilere özel eğitim hizmetleri sunabilmek için uygun fiziki koşullara sahip olmalıdır. Donanım ve Materyaller: Destek eğitim odasında, özel gereksinimi olan öğrenciler için gerekli olan araç ve gereçler bulunmalıdır. Öğretmen Çalışma Programları: Destek eğitim odasında görev alacak öğretmenlerin çalışma programları okul yönetimi tarafından yapılacaktır. Birden Fazla Destek Eğitim Odası: Okulda birden fazla destek eğitim odası açılabilir, özellikle öğrenci sayısına göre. Eğitim Saatleri: Destek eğitimi, okulun normal ders saatleri dışında, gerektiğinde hafta sonu da planlanabilir. Özel Eğitim Danışmanlığı Özel eğitim danışmanlığı, dolaylı bir destek hizmeti sunar. Bu hizmet, sınıf öğretmeninin özel gereksinimi olan öğrenciye daha etkili eğitim vermesine yardımcı olmak amacıyla uzman bir eğitmen tarafından sağlanır. Danışman, öğretmene gerektiğinde rehberlik eder ve öğrenci için uygun yönlendirmeler yapar. Bütünleştirme Uygulamalarında Görev ve Sorumluluklar Bütünleştirme uygulamaları, özel gereksinimli öğrencilerin eğitim süreçlerine dahil edilmesi ve bu süreçte tüm paydaşların işbirliği yaparak etkin bir eğitim ortamı oluşturulması gerektirir. Bu sürecin başarılı olabilmesi için okul yönetimi, öğretmenler, aileler, rehberlik servisi, destek personel ve diğer paydaşların belirli görev ve sorumlulukları vardır. Okul Yönetimi Eğitim Çabası: Okul yönetimi, her öğrenciye en uygun eğitimi sağlamak adına okuldaki faaliyetlerin kararlılıkla sürdürülmesini sağlar. Özel Gereksinimli Öğrencilerin Düzenlemeleri: Kayıt sürecinde ve sonrasında, özel gereksinimli öğrenciler için uygun öğrenme ortamlarının düzenlenmesinde aktif rol oynar. Destek Personel ve Materyal Temini: Öğrencilerin ihtiyaç duyduğu destek personelinin ve materyallerin temin edilmesi konusunda okul yönetimi girişimlerde bulunur. BEP Yönetimi: Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) hazırlanır ve uygulanması takip edilir. Aile Bilgilendirme: Ailelerin, öğrencilerin eğitim süreçleri hakkında bilgilendirilmesini sağlar. Paydaş İşbirliği: Okulda, farklı paydaşlar arasında işbirliğini teşvik eder. Öğretmenler Gelişim İzleme: Öğretmenler, öğrencilerin eğitsel ve sosyal gelişimini izler ve değerlendirir. İşbirliği ve Yönlendirme: Öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun olarak, okul yönetimi ve rehberlik servisi ile işbirliği yaparak çeşitli yönlendirmeler (RAM, sağlık kurumları vb.) yapar. Uyarlama Yapma: Öğretmenler, öğrenme sürecini her öğrencinin ihtiyaçlarına göre uyarlamak için farklı öğretim yöntemleri kullanır. Gözlem ve Değerlendirme: Öğrencinin gelişimini düzenli olarak gözlemler ve bu gözlemler doğrultusunda gerekli uyarlamaları yapar. BEP Süreci: BEP sürecine katkı sağlar ve aile ile iletişimde olur. Aileler Yasal Haklar ve Sorumluluklar: Aileler, çocuklarının eğitim süreçlerine katılım sağlayarak, yasal hak ve sorumluluklarının bilincinde olurlar. İşbirliği ve Katılım: Öğretmenle işbirliği yaparak eğitim süreçlerine aktif katılım gösterir ve çocuklarının eğitim planlama sürecine dahil olur. BEP Sürecine Katkı: Aileler, öğrencinin ihtiyaçları hakkında bilgi vererek BEP sürecine katkıda bulunurlar. Örnek: Ailenin, çocuğun bireysel ihtiyaçları ve öğrenme tarzları hakkında okula sağladığı bilgilerle BEP oluşturulmasına katkı sağlanır. Süreç boyunca öğretmenle sürekli iletişim halinde olunur. Okul Rehberlik Servisi İşbirliği: Sınıf öğretmeni, aile ve destek personeli ile işbirliği yaparak öğrencilere gerekli rehberlik ve destek hizmetleri sunar. BEP Destek: Rehberlik servisi, BEP birimine destek verir ve öğrencilere yönelik hizmetler planlar. Toplumsal İşbirliği: RAM, hastaneler ve STK'lar ile işbirliği yapar. Destek Personel BEP Uygulama: Destek personel, öğretmenle işbirliği yaparak BEP doğrultusunda öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlanan planları uygular. Mevzuata Uygunluk: Özel eğitim hizmetleri ile ilgili mevzuatı ve sorumlulukları takip eder Okul Aile Birliği Fiziksel Düzenlemeler: Okulda gerekli fiziksel düzenlemeler için malzeme temin eder. Farkındalık Etkinlikleri: Toplumda farkındalık yaratmaya yönelik etkinlikler düzenler. Ozel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri İşbirliği: Okul yönetimi, sınıf öğretmeni, aile ve destek personeli ile işbirliği yapar. BEP Destek: Eğitim sürecinde BEP birimine destek sağlar. Sivil Toplum Kuruluşları, Belediyeler ve İlgili Kurum ve Kuruluşlar Sivil toplum kuruluşları, belediyeler ve diğer ilgili kurumlar, özel gereksinimli öğrencilerin eğitim sürecini destekleyen önemli paydaşlardır. Bu kuruluşlar, çeşitli alanlarda okul ve eğitim hizmetlerine katkı sağlarlar. Görev ve sorumlulukları şu şekildedir: Sosyalleşme ve Toplumsal Yaşam Desteği: Öğrencilerin toplumsal yaşama katılımlarını artırmak ve sosyalleşmelerine katkı sağlamak amacıyla okullara çeşitli destekler sunar. Fiziksel Düzenlemeler ve Malzeme Temini: Okulda, özel gereksinimli öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun fiziki düzenlemeler yapılmasına katkıda bulunur ve gerekli malzemeleri temin eder. Farkındalık Yaratma Etkinlikleri: Toplumda özel gereksinimli bireylerin eğitimine ve toplumsal yaşama katılımlarına dair farkındalık oluşturmak amacıyla eğitim, gezi, gösteri gibi etkinlikler düzenler ve okullara bu etkinliklerde destek verir. Mevzuata Uygunluk: Özel eğitim hizmetleriyle ilgili mevzuat ve sorumluluklar hakkında bilgi sahibi olup, bu kurallara uygun bir şekilde faaliyet gösterir.  Sonuç olarak, bütünleştirme uygulamaları, tüm paydaşların işbirliği yaparak öğrencinin ihtiyaçlarına uygun bir eğitim süreci sağlamalarını gerektirir. Her bir paydaşın sorumlulukları, sürecin etkili bir şekilde yürütülmesini ve öğrencinin başarılı bir şekilde eğitilmesini sağlamak için önemlidir. Bütünleştirmenin Faydaları Özel Gereksinimli ve/veya Engelli Olan Çocuklar İçin: Kendine güven: Sosyal uyum ve akademik başarı artışı. Sosyal beceriler: Topluma kabul, etkin sosyal iletişim, işbirliği, ve uyum becerileri kazanılır. Olumlu tutumlar: Olumsuz tutumlar azalır, toplumla etkileşimde hoşgörü ve işbirliği artar. Normal Gelişim Gösteren Akranlar İçin: Önyargıların azalması: Hoşgörü artar, yardımlaşma ve kabul davranışları gelişir. Farklı bireyleri tanıma: Ortak yaşam alanlarında birlikte yaşamayı öğrenirler.  Öğretmenler İçin: Ailelerle işbirliği: Özel gereksinimli çocuklara nasıl yaklaşılacağı, işbirliği yapma ve eğitimde ailelerin etkin katılımı sağlanır. Öğretim sürecinin uyarlanması: Sınıf ortamı ve öğretim programı, öğrencilerin gereksinimlerine göre düzenlenir ve sürekli güncellenir. Mesleki gelişim: Sürekli gelişim için eğitim ve araştırmalara katılım sağlanır. Aileler İçin: Eğitime katılım: Aileler, çocuklarının eğitimine aktif olarak katılır, yeni yöntemler öğrenir ve diğer ailelerle deneyimlerini paylaşırlar. Yasal haklar: Aileler, çocuklarının eğitimle ilgili hak ve sorumluluklarını öğrenir.  TEŞEKKÜRLER Kaynaklar: 1) Sak, U. vd. (2020). Türkiye’de Özel Eğitim Hizmetleri. MEB Yayınları:Ankara. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/13143029_TURKYYEYDE_OZEL_EYYTYM_HYZMETLERY.pdf 2) Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018). Erişim adresi: https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm