Reviewer-for-First-Quarter.docx

**REVIEWER FOR FIRST QUARTER\_ARALING PANLIPUNAN 9** **ARALIN 1[:]** EKONOMIKS - Nagmula sa salitang Griyego na "OIKONOMIA" Oikos\` = Tahanan Nomos = Pamamahala Sangay ng agham panlipunan na nag-aaral kung paano tutugunan ang tila walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao gamit ang...

**REVIEWER FOR FIRST QUARTER\_ARALING PANLIPUNAN 9** **ARALIN 1[:]** EKONOMIKS - Nagmula sa salitang Griyego na "OIKONOMIA" Oikos\` = Tahanan Nomos = Pamamahala Sangay ng agham panlipunan na nag-aaral kung paano tutugunan ang tila walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao gamit ang limitadong pinagkukunang yaman. Trade off- ito ay sitwasyon ng pagpili o pagsasakripisyo ng isang bagay kapalit ng ibang bagay Opportunity cost- tumutukoy sa halaga ng bagay na handa mong isakripisyo sa iyong pagdedesisyon. Incentives-ay ang dagdag na kapakinabangan na maaaring makaapekto sa iyong pagpili. Marginal Thinking- tumutukoy sa karagdagang benipisyo. At kabawasan sa sakripisyo sa gagawing desisyon. Maykroekonomiks- ito ay ugnayan sa desisyong binubuo ng bawat sambahayan at bahay-kalakal.sinusuri ng maykoekonomiks ang galaw ng bawat negosyo at bawat konsyumer. Makroekonomiks- ito ay tumutukoy sa kabuuang ekonomiya. Tinatalakay ng Makroekonomiks ang kabuuang salik ng produksyon ng bansa, maging ang pambansang kita. **[ARALIN 2]**: PANGANGAILANG - Pangunahing Pangangailangan/ Basic/ Primary Needs \*Mga bagay na mahalaga sa pananatili ng buhay ng tao: Pagkain, Damit, Bahay \*Pangunahing Bagay (Necessities) KAGUSTUHAN - Wants/Secondary Needs Maaaring tugunan o hindi tugunan sapagkat hindi nakasalalay ang buhay ng tao dito. Panluhong Bagay (Luxuries) Bawat tao ay magkakaiba ang pangangailangan at kagustuhan. Sa "Theory of Human Motivation" ni Abraham Harold Maslow (1908-1970), ipinanukala niya ang teorya ng 'herarkiya ng pangangailangan.' Ayon sa kanya, habang patuloy na napupunan ng tao ang kaniyang batayang pangangailangan, umuusbong ang mas mataas na antas ng pangangailangan (higher needs) **[ARALIN 3: ]** Ang **Alokasyon** ay isang paraan upang maayos na maipamahagi at magamit ang lahat ng pinagkukunang-yaman ng bansa. Ito rin ang paraan upang ang lipunan ay makaagapay sa suliraning dulot ng kakapusan. KAKAPUSAN ay umiiral dahil limitado ang pinagkukunang-yaman at walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao KAKULANGAN o shortage ay nagaganap kung may pansamantalang pagkukulang sa supply ng isang produkto. APAT NA KATANUNGAN sa PAGLIKHA NG produkto: 1. 2. 3. 4. SISTEMANG PANG-EKONOMIYA ay tumutukoy sa isang institusyonal na kaayusan at paraan upang maisaayos ang paraan ng produksyon, pagmamay-ari at paglinang ng pinagkukunang-yaman at pamamahala ng gawaing pang-ekonomiko ng isang lipunan. **4 na SISTEMANG PANG-EKONOMIYA;** 1. 2. 3. 4. [**ARALIN 4**:] **PRODUKSIYON** - Paglikha ng kalakal o serbisyo na tumutugon sa mga pangangailangan at kagustuhan ng tao. \- Proseso kung saan pinagsasama ang mga salik ng produksyon (input) upang mabuo ang isang produkto (output). Ang mga salik na **[Lupa, Paggawa, Kapital at entrepreneurship]** ay may malaking ginagampanan sa prosesong ito **[ARALIN 5:]** Ang **pagkonsumo** ay tumutukoy sa paggamit o pagbili ng mga produkto at serbisyo upang tugunan ang ating mga pangangailangan. **MGA SALIK NA NAKAAAPEKTO NG PAGKONSUMO** 1. 2. 3. 4. 5. **MAMIMILI** - Tumutukoy sa mga taong bumibili at gumagamit ng mga produkto at serbisyo upang matugunan ang pangangailangan at magkaroon ng kasiyahan. MGA KATANGIAN NA MATALINONG MAMIMILI: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.  **MGA KARAPATAN NG MAMIMILI:** 1. Karapatan na magkaroon ng pangunahing pangangailangan 2. Karapatan na magtamo ng kaligtasan 3. Karapatan sa Patalastas 4. Karapatan sa Pagpili 5. Karapatang Dinggin 6. Karapatang Mabayaran at Matumbasan sa Anumang Kapinsalaan 7. Karapatan na Maturuan Tungkol sa Pagiging Matalinong Mamimili. 8. Karapatan sa Isang Malinis na Kapaligiran **[ARALIN 6:]** **NEGOSYO** - Ang tumutukoy sa anumang gawaing pang-ekonomiya na may layuning kumita o tumubo. **APAT NA PANGKALAHATANG URI NG ORGANISASYON:** 1\. SOLE PROPRIETORSHIP 2\. PARTNERSHIP 3\. CORPORATION 4\. COOPERATIVE