Produksyon at Pagkonsumo

Produksyon

• Ang produksyon ay ang paglikha ng mga produkto at serbisyo na tumutugon sa mga pangangailangan at kagustuhan ng tao.
• Ito ang proseso kung saan pinagsasama ang mga salik ng produksyon (lupa, paggawa, kapital, at entrepreneurship) upang mabuo ang isang produkto (output).

Pagkonsumo

• Ang pagkonsumo ay tumutukoy sa paggamit o pagbili ng mga produkto at serbisyo upang matugunan ang ating mga pangangailangan.
• Ang mamimili ay ang mga taong bumibili at gumagamit ng mga produkto at serbisyo.
• Ang mga matalinong mamimili ay may mga sumusunod na katangian:
  • Nakakakilala ng pangangailangan at kagustuhan
  • Nakakapag-budget
  • Nakakapaghambing ng presyo at kalidad
  • Nakakapamili ng produkto at serbisyong ligtas at maayos
  • Maingat sa paggastos
  • Nakakaunawa ng kanilang mga karapatan
  • Naghahanap ng impormasyon upang magkaroon ng mas mahusay na desisyon
• Ang mga karapatan ng mamimili ay kinabibilangan ng:
  • Karapatan na magkaroon ng pangunahing pangangailangan
  • Karapatan na magtamo ng kaligtasan
  • Karapatan sa Patalastas
  • Karapatan sa Pagpili
  • Karapatang Dinggin
  • Karapatang Mabayaran at Matumbasan sa Anumang Kapinsalaan
  • Karapatan na Maturuan Tungkol sa Pagiging Matalinong Mamimili
  • Karapatan sa Isang Malinis na Kapaligiran

Negosyo

• Ang negosyo ay anumang gawaing pang-ekonomiya na may layuning kumita o tumubo.
• Ang apat na pangkalahatang uri ng organisasyon ng negosyo ay:
  • Sole proprietorship
  • Partnership
  • Corporation
  • Cooperative

Ekonomiks

• Nagmula ang ekonomiks sa salitang Griyego na "Oikonomia".
  • Oikos = Tahanan
  • Nomos = Pamamahala
• Ito ang sangay ng agham panlipunan na nag-aaral kung paano tutugunan ang tila walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao gamit ang limitadong pinagkukunang yaman.
• Ang trade-off ay sitwasyon ng pagpili o pagsasakripisyo ng isang bagay kapalit ng ibang bagay.
• Ang opportunity cost ay tumutukoy sa halaga ng bagay na handa mong isakripisyo sa iyong pagdedesisyon.
• Ang incentives ay ang dagdag na kapakinabangan na maaaring makaapekto sa iyong pagpili.
• Ang marginal thinking ay tumutukoy sa karagdagang benipisyo at kabawasan sa sakripisyo sa gagawing desisyon.
• Ang maykroekonomiks ay tumutukoy sa ugnayan sa desisyong binubuo ng bawat sambahayan at bahay-kalakal. Sinusuri ng maykoekonomiks ang galaw ng bawat negosyo at bawat konsyumer.
• Ang makroekonomiks ay tumutukoy sa kabuuang ekonomiya. Tinatalakay ng Makroekonomiks ang kabuuang salik ng produksyon ng bansa, maging ang pambansang kita.

Pangangailangan at Kagustuhan

• Ang pangangailangan ay ang mga bagay na mahalaga sa pananatili ng buhay ng tao, tulad ng pagkain, damit, at bahay.
• Ang kagustuhan ay mga bagay na maaaring tugunan o hindi tugunan sapagkat hindi nakasalalay ang buhay ng tao dito.

Alokasyon

• Ang alokasyon ay isang paraan upang maayos na maipamahagi at magamit ang lahat ng pinagkukunang-yaman ng bansa.
• Ito rin ang paraan upang ang lipunan ay makaagapay sa suliraning dulot ng kakapusan.
• Ang kakapusan ay umiiral dahil limitado ang pinagkukunang-yaman at walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao.
• Ang kakulangan ay nagaganap kung may pansamantalang pagkukulang sa supply ng isang produkto.

Apat na Katanungan sa Paglikha ng Produkto

• Ano ang gagawin?
• Paano ito gagawin?
• Para kanino ito gagawin?
• Gaano karami ang gagawin?

Sistemang Pang-ekonomiya

• Ang sistemang pang-ekonomiya ay tumutukoy sa isang institusyonal na kaayusan at paraan upang maisaayos ang paraan ng produksyon, pagmamay-ari at paglinang ng pinagkukunang-yaman, at pamamahala ng gawaing pang-ekonomiko ng isang lipunan.
• Ang apat na sistemang pang-ekonomiya ay:
  • Tradisyonal na ekonomiya
  • Market economy
  • Command economy
  • Mixed economy