Human Anatomy: Axial Skeleton PDF

Radio-anatomie van het musculoskeletaal stelsel HC 3: Axiaal skelet Kylie Gerlo AJ 2024-2025 Axiaal skelet  Functie:  Stevigheid & bescherming orgaanstelsels gelegen in de sch...

Radio-anatomie van het musculoskeletaal stelsel HC 3: Axiaal skelet Kylie Gerlo AJ 2024-2025 Axiaal skelet  Functie:  Stevigheid & bescherming orgaanstelsels gelegen in de schedel, spinaal kanaal en de thoraxholte,  Groot oppervlakte voor de aanhechting van spieren Inhoud Het axiaal skelet 1 2 3 De schedel De wervelkolom De beenderige thorax Neuro- & viscerocranium Cervicale, thoracale, Ribben & sternum lumbale & sacrale wervelkolom 1. De schedel Het axiaal skelet De schedel  Totaal 22 beenderen  Neurocranium  Viscerocranium  7 bijhorende beenderen  Os hyoideum  6 gehoorsbeenderen  Functie:  Bescherming van de hersenen De schedel Neurocranium  Synoniem: de hersenschedel  8 beenderen  2 gepaarde beenderen  2 os pariëtale  2 os temporalis  4 ongepaarde beenderen  1 os occipitale  1 os sphenoïdale  1 os etmoïdale  1 os frontale Neurocranium Sutura Onbeweeglijke beenverbindingen tussen schedelbeenderen  Sutura coronalis  Sutura sagittalis  Bregma = anterieure begrenzingspunt  Vertex capitis = bovenste benige punt van het schedeldak, ligt +/- halverwege de sutura sagittalis  Lambda = posterieure begrenzingspunt  Sutura lambdoidea  Sutura squamosa  Bevindt zich beiderzijds lateraal tussen het os pariëtalis en os temporalis  Niet afgebeeld op figuur Neurocranium Sutura Andere kleinere onbeweeglijke verbindingen van het neurocranium  Sutura sphenofrontalis  Sutura sphenosquamosa  Sutura parietomastoidea  Sutura squamomastoidea  Sutura occiputmastoidea Neurocranium Os frontale  Vormt het voorhoofd & het dak van de orbita  Vormt het anterieure deel van de schedelbasis  Omvat de frontale sinussen Neurocranium Os pariëtale  De grootste beenderen van de schedel  Vierkant van vorm (+/-)  Vormen de zijkanten & het dak van het schedelgewelf  Articuleren anterieur met het os frontalis (sutura coronalis)  Articuleren mediaal met elkaar (sutura sagittalis)  Articuleren posterieur met het os occipitalis (sutura lambdoidea) Neurocranium Os occipitale  Syn,: occiput  Vormt het posterieur deel van de schedelbasis (achterhoofd)  Articuleert met beide os pariëtale (sutura lambdoidea)  Articuleert met het os temporale (sutura squamosa)  Articuleert met de wervelkolom ter hoogte van de condylus occipitalis Neurocranium Os occipitale  Omvat het foramen magnum  Mediaan lokaliseert zich de protuberantia occipitalis externa Neurocranium Os temporale  Vormt (bi)lateraal de slaap  Articuleert met het os pariëtale  Superieur (sutura squamosa)  Posterosuperieur (sutura parietomastoidea)  Articuleert met het os sphenoïdale (sutura sphenosquamosa)  Articuleert posteroinferieur met het os occipitale (sutura occipitmastoidea) Neurocranium Os temporale  Bestaat uit 4 delen:  Pars squamosa  Pars petrosum  Rotsbeen  Pars tympanica  Pars mastoïdeus Neurocranium Os temporale  Pars squamosa  Pars petrosum  Rotsbeen  Pars tympanica  Pars mastoïdeus Case courtesy of Maxime St-Amant, Radiopaedia.org. From the case rID: 55609 Neurocranium Os sphenoïdale  Groot vlindervormig bot  Vormt mee een deel van de inferieure schedelbasis & de orbitabodem  Omvat de sphenoïdale sinussen Neurocranium Os ethmoïdale  Vormt mee een deel van de inferieure schedelbasis  Vormt mee het mediale orbitaoppervlak  Vormt mee het dak en de wand van de neusholten  Crista galli = driehoekig uitsteeksel op de mediaanlijn  Omvat de ethmoïdale sinussen Neurocranium Os ethmoïdale  Omvat de ethmoïdale sinussen  Omvat de Conchae nasalis  Superior  Media De schedel Viscerocranium  Syn.: de aangezichtsbeenderen  Botten zonder cerebrale oppervlakken  Totaal: 14 beenderen  6 gepaarde beenderen  Ossa nasalia  Ossa maxillae  Ossa lacrimalia  Ossa zygomaticum  Ossa palatum durum  Inferieure conchae nasale  2 ongepaarde beenderen  Os vomer  Os mandibula Viscerocranium Ossa nasalia Vormen de neusbrug die zich tussen de orbitae bevindt Viscerocranium Ossa maxillae  Vormt de bovenkaak  Vormt de bodem en het mediale aspect van de orbita  het anterieur deel van het palatum durum (hard verhemelte)  Omvat de maxillaire sinussen Viscerocranium Ossa lacrimalia  Traanbeenderen  Vormen mee het mediale aspect van de orbita Viscerocranium Ossa zygomaticum  Vormen de jukbeenderen  Vormen het laterale aspect van de orbitae  Arcus zygomaticus (jukboog) Viscerocranium Ossa palatinum Vormt het posterieur deel van het palatum durum (hard verhemelte) Bovenste horizontale aspect maakt deel uit van de bodem van de neusholten en orbitae Viscerocranium Conchae nasalis inferior  Met slijmvlies bedekte beenderige neusschelpen  Bevinden zich aan de laterale zijde van de neusholten  Buigen de luchtinstroom via de neus af richting het reukorgaan Viscerocranium Os vomer  Klein en horizontaal gesitueerd botstuk  Maakt deel uit van het septum nasalis (neustussenschot) Viscerocranium Os mandibula  Vormt de onderkaak  Maakt deel uit van het art. temporomandibularis (kaakgewricht), waarbij de processus condylaris mandibulae articuleert met de fossa mandibularis (ossis temporalis) Protuberantia mentalis bepaalt de grootte en vorm van de kin De schedel Bijhorende beenderen van de schedel  Totaal: 7 beenderen  6 gepaarde gehoorsbeenderen  Malleus (hamer)  Incus (aambeeld)  Stapes (stijgbeugel)  1 ongepaard bot  Os hyoideum Bijhorende beenderen van de schedel Gehoorsbeenderen  6 gepaarde gehoorsbeenderen  Malleus (hamer)  Incus (aambeeld)  Stapes (stijgbeugel) Bijhorende beenderen van de schedel Os hyoideum  Klein, hoefijzervormig tongbeen  “Zwevend botstuk”, gefixeerd door ligamenten en spieren  Functie:  Aanhechtingsplaats voor musculatuur van de larynx, tong en keelholte  Stabilisator van de positie van het strottenhoofd Uit hoeveel botstukken bestaat het neurocranium?  22  8  7  14 https://tigerpapers.wordpress.com/tag/alain-de-botton/ Welke botstuk omvat geen sinusholten?  Os occipitale  Os frontale  Os ethmoïdale  Os sphenoïdale  Os maxilla https://tigerpapers.wordpress.com/tag/alain-de-botton/ Op welk botstuk van het viscerocranium doel ik als ik zeg dat ik highlighter aanbreng op mijn jukbeenderen?  Os mandibula  Os nasalis  Os maxilla  Os zygomaticus https://tigerpapers.wordpress.com/tag/alain-de-botton/ 2. De wervelkolom Het axiaal skelet De wervelkolom  Totaal 33 vertebrae  7 cervicaal  12 thoracaal  5 lumbaal  5 sacraal  4 coccygeaal  Functie:  Ondersteuning van het lichaam  Stabiliteit  Faciliteert mobiliteit  Biedt bescherming aan het ruggenmerg De wervelkolom Opbouw van de vertebrae Gelijklopende opbouw (excl. C1 en C2)  Anterieur corpus  Posterieure arcus  2 processus transversi  4 facies articularis  1 processus spinosi  Verschillen in vorm worden onderverdeeld op basis van het wervelniveau De wervelkolom Opbouw van de vertebrae  Corpus vertebrae  Massief gedeelte Gescheiden door een discus vertebralis De wervelkolom Opbouw van de vertebrae  Arcus vertebrae  Gevormd door pediculi & laminae  Vormt de posterieure begrenzing van het foramen vertebrale De wervelkolom Opbouw van de vertebrae  Foramen vertebralis  Doorgang waar het ruggenmerg doorheen loopt  Diameter neemt van craniaal naar caudaal af (in analogie met de diameter van het ruggenmerg) De wervelkolom Cervicale wervelkolom  Art. atlanto-occipitalis  7 vertebrae C1 (atlas)  C2 (axis)  C3 tem 6  C7 (vertebrae prominens)  Fysiologische lordose  Foramen transversarium Cervicale wervelkolom Atlas-axis Bovenaanzicht C4  C1 en C2 zijn unieke wervels  C1  Ringvormig  beschikt niet over een wervelcorpus  Laterale massa’s “dragen” de schedel  C2  Processus odontoïdeus (dens)  Vormt een draaipunt met de atlas  Art. atlantodentalis Cervicale wervelkolom Atlas-axis Cervicale wervelkolom Atlas-axis Cervicale wervelkolom Opbouw C3-C7 Bovenaanzicht C4  Driehoekig foramen vertebrale  Corpus vertebrae +/- even groot als foramen vertebrale  Massa lateralis voorzien van foramen transversarium (doorgang voor arteria vertebralis) Cervicale wervelkolom Vertebrae prominens Lateraal aanzicht C7  C7  Grote en prominent aanwezige processus spinosi De wervelkolom Thoracale wervelkolom  12 vertebrae  Fysiologische kyfose  Art. costotransversalis (ribverbindingen) Cervicale wervelkolom Opbouw Th1-Th12 Bovenaanzicht Th4  Hartvormig corpus vertebrae (groter dan op cervicaal niveau)  Grote, dunne, posteroinferieur georiënteerde processus spinosi  Eerder driehoekig canalis vertebralis  Ribverbindingen Cervicale wervelkolom Opbouw Th1-Th12 Lateraal aanzicht Th5  Ribverbindingen  Processus transversi met bilaterale art. costotransversaria (rood)  Art. costovertebralis (blauw)  Superior  Inferior  (zie beenderige thorax) De wervelkolom Lumbale wervelkolom  5 vertebrae  Fysiologische lordose Cervicale wervelkolom Opbouw L1-L5 Bovenaanzicht L3 Dikker en meer ovaal corpus vertebrae (groter dan op thoracaal niveau)  Relatief grote en stompe processus spinosi  Eerder platte processus transversi (zonder ribverbindingen)  Eerder ovaalvormig canalis vertebralis De wervelkolom Het sacrum  Vergroeid geheel 5 vertebrae  Processus spinosi → cristas sacralis mediana  Processus transsversi → bilateraal 4 sacrale foramina  Art. lumbosacralis thv basis ossis sacri met onderste lumbale wervel  Art sacro-iliacalis (SIG) thv laterale facies auricularis met ilium  Art. sacrococcygea thv apex ossis sacri met os coccygis De wervelkolom Het sacrum  Vergroeid geheel  +/-4 vertebrae  Art. sacrococcygea thv apex ossis sacri met os coccygis  Functie:  Aanhechtingsplaats van de sluitspier  Schokdemper De lumbale wervelkolom bestaat uit … vertebrea?  4  5  7  12 https://www.etsy.com/listing/1349871575/thinking-skeleton-art-philosopher-art Van welk deel van de wervelkolom vertebrae prominens maakt deel uit?  CWK  TWK  LWK  SWK  Coxxygis https://www.etsy.com/listing/1349871575/thinking-skeleton-art-philosopher-art Wat maakt de thoracale wervelkolom uniek?  7 vertebrae  Corpus vertebrae is +/- even groot als canalis vertebralis  Ovaalvormig canalis vertebralis  Art. costovertebralis  Grote processus spinosi https://www.etsy.com/listing/1349871575/thinking-skeleton-art-philosopher-art 3. De beenderige thorax De beenderige thorax Het ribbenrooster  Begrenzing “cavea thoracis”  Apertura thoracis superior  Apertura thoracis inferior  12 paar costae  7 costae verae (ware ribben)  Costae I-VII  vertebrospinale ribben  5 costae spuriae (valse ribben)  Costae VIII-X  Vertebrochondrale ribben  Costae XI-XII  Costae fluctuantes (zwevende ribben) De beenderige thorax Apertura thoracis superior & inferior De beenderige thorax Opbouw van de costae Bovenaanzicht costae 7  Gelijklopende opbouw (excl. costae XI-XII)  Anterieur → extremitas sternalis (excl costae XIXII  Art. costosternalis  Corpus  Posterieur aspect → extremitas vertebralis  Caput  Collum  Tuberculum  Angulus costae  Art. costovertebralis & costotrasversaria De beenderige thorax Opbouw van de costae Bovenaanzicht costae XII  Algemene kenmerken  Posterieur aspect ligt +/- 7 cm hoger dan anterieur aspect  Kromming thv de angulus costae  Sulcus costae bevindt zich aan de binnen- en onderkant vd rib  Bescherming van:  Arterie  Vene  zenuw De beenderige thorax Opbouw van de costae Bovenaanzicht costae I & II  Costae prima (I)  Kort  Breed  Sterk gebogen  Vericaal verloop →ribparen worden langer tot costae VII →Beenderige thorax is breedst thv costae VIII-IX De beenderige thorax Ribverbindingen Lateraal aanzicht Th5  Processus transversi met bilaterale art. costotransversaria (rood)  Art. costovertebralis (blauw)  Superior  Inferior De beenderige thorax Ribverbindingen  Processus transversi met bilaterale art. costotransversaria (rood)  Art. costovertebralis (blauw)  Superior  Inferior De beenderige thorax Het sternum  Manubrium sterni  Breed, driehoekig en +/- 5 cm lang  4 inkepingen  1 anatomisch landmark  Incisura jugularis  3 functionele inkepingen  Incisura clavicularis  Art. sterno-clavicularis  Incisura costalis I  Art. costosternalis I  Incisura costalis II  Art. costosternalis II  Corpus sterni  7 inkepingen  Incisura costalis II-VII  art. costosternalis II-VII  Processus xyphoideus  Zwaardvormig uitsteeksel De beenderige thorax Welke begrenzing van de beenderige thorax wordt hier aangeduid met de pijlen?  De cavea thoracis  Het ribbenrooster  Apertura thoracis inferior  Apertura thoracis superior De beenderige thorax Hoeveel ribben telt het ribbenrooster?  24  20  12  10 De beenderige thorax De thorax is het breedst thv …  Costae I-II  Costae IV-V  Costae V-VI  Costae VIII-IX  Costae XI-XII Bibliografie 1. Martini FH, Bartholomew EF. Anatomie en fysiologie een inleiding. 4th ed. Amsterdam: Pearson education; 2010. 794. 2. Kapandji IA, Kauer JMG, Rutten-Dobber CE. Bewegingsleer 1: Het bovenste lidmaat. Bohn Stafleu Van Loghum; 2009. 3. Putz.R PabstR. Sobotta Atlas of Human Anatomy Volume 1. Atlas of Human Anatomy. 2013. 4. Van Wingerden JP. Rugpijn en andere onbegrepen klachten. Bohn Stafleu Van Loghum; 2014. 5. Radiopeadia. Radiopeadia anatomy [Internet]. Available from: https://radiopaedia.org/encyclopaedia/anatomy/all?lang=us 6. Anatomy. Anatomy standard [Internet]. Available from: https://www.anatomystandard.com/ Bedankt!