POJĘCIA PDF

S T R U K T U R A R A P O R T U B A D A W C Z E G O sk r ó t...

S T R U K T U R A R A P O R T U B A D A W C Z E G O sk r ó t A P A - A m er y k a ń s k i e T o w a rz y s t w o P s y c h o lo g i c z n e , s t o w a r zy s z e ­ ni e n a u k o w e c zę ś ci r a p or t u ba d a w cze g o : - s t ron a ty t u ł o w a - s t r e sz cz en i e ( a b st r a k t ) - w p r o w a d zen i e - m et o d a - w y n i ki - d y sk u sj a - li t e r a t u r a cy t o w a n a L U B b i b li o g r a f i a - z a ł ą cz n i k i - n o t a au t o r s k a S T A T Y S T Y C Z N Y O P IS D A N Y C H ro zk ła d em p i r y cz n y → t y p ro zk ł a d u zm i en n ej lo s o w e j , b ę d ą c y ro z k ­ ł a d em w y n i k ó w w k o n k r et n y m e k sp e r y m en ci e ro z k ł a d t e o r e t y cz n y → t y p ro zk ł a d u zm i en n ej lo s o w e j ; r o z k ł a d m o ż li w y d o u zy s k a n i a w s y t u a c j i m o d e l o w e j ( c z y li j e s t m o d el o w y ) - r o zk ła d n o r m a l n y → ? m i a r y t e n d e n cj i cen t r a l n ej : - śre d n i a a r y t m e t y cz n a → su m a w s z y st k i ch w ar t ośc i po d z i e l o n a p rz e z i ch li c z b ę. C e c h y : l i m w i ę c e j d a n y ch o t ej s a m e j w a r t o ś ci , t y m b li ż s za t e j w a r t o ś ci ś r e d n i a , 2 ) „ w r a ż li w o ś ć " n a w y st ę p o w a n i e w a r t o ś ci e k st r em a l n y ch - m e d i a n a → w ar t o ś ć zm i en n e j , p o w y ż ej i p on i ż ej kt ó re j z n aj d u j e si ę d o k ł a d n i e p o 5 0 % o b s er w a c ji ( d zi el i w ięc z b i ór na d w ie ró w n e g ru p y ). T ak a w ar t o ść , d l a k t ó re j pr a w d o p o d o bi eń st w o , ż e p r zy p a d k o w o w y lo s o w a n a li c z b a ze zb i o r u b ę d zi e m n i e j sza lu b w i ę k s za o d ni ej , j e s t d o k ł a d n i e t a k a sa m a. - m o d a ( m o d a l n a ) → m o ż n a j ą u st a l i ć d la ka ż d e j z e sk a l p o - m i ar o w y c h. J est t o w a r t o ść , kt ó ra w z b i o r ze d a n y ch p o j aw i a si ę n a j c z ę ś ci e j - m i ary z m i en n o ś c i i - w a r i an cj a → su m a p o d n i e s i o n y ch d o k w a d r a t u o d c h y le ń po sz- cz e g ó ln y ch w y n i k ó w zb i o r u o d j e g o ś r e d n i ej , p o d zi el o n a p r ze z li c z b ę el e m e n t ó w t e g o z b i or u. I m b a r d zi ej z r ó ż n i co w a n e d an e w w eb i o n e t y m w a r i an cj a ro ś n i e. - o d c h y le n i e st a n d a r d o w e → pi er w i a st e k kw a d r a t o w y z w a r i a n c j i. W aż n y w s k a ź n i k zm i en n o ści w n o r m a l n y m ro z k ł a d zi e zm i en ­ n ej lo so w e j Z D R O W O R O Z S Ą D K O W Y P O G L Ą D N A N A U K Ę , P R O B LE M IN D U K C J I - in d u k cj o n i z m → w y w o d zen i e u o g ó ln i o n y ch t eo r ii n a p o d st a w i e o b ser­ w a cj i d a n e g o z j aw i s k a i n d u k cj o n i zm n ai w n y t ca ł o ś ć w i ed z y n au k o w ej p o w s t a j e n a p o d st a­ w i e o b s e r w a cj i d e d u k c ja → w y ci ą g a n i e s z c ze g ó ł o w y ch w n i osk ó w n a p o d st a w ie o g ó ln y c h t eo r i i/ f ak t ó w n a u k o w y ch. P o z w a l a n a p r ze w i d y w a n i e n a u k o w e w a d y in d u k cji : - p r o b le m in d u k cj i → in d u k cj ę p r ó b u j e się u za s a d n ić za p o m o cą sa m ej in d u k cj i , bł ę d n e ko ł o w ro z u m o w a n i u - n i e w i ad o m o j ak a ilo ść o b s e r w a cj i j est w y st a r c z a j ą c a - p r a w d zi w e p r ze s ł a n k i m o g ą d opr o w a d zi ć d o f a ł s z y w y ch w n i os k ó w ( o in d y ku ) - z d a n i a o b se r w a cy j n e są o b e l a ln e → n au k a si ę ro z w i j a , w i ę c st a r e t eo ri e m o g ę si ę o k a za ć f a ł szy w e , a t e m og ę d a w a ć bł ę d n e Z A L E Ż N O Ś C O B S E R W A C J I w s k a zó w k i O D T E O R II - t e oria p o p r ze d z a o b s e r w a cj ę , w i ę c n au k a się n a ni ej ni e o pier a - d o m a n i a w zr o k o w e z a w i er a j ą t e ż. n p. n a s ze o c z ek i w a n i a K R Y T E R IU M D E M A R K A C J I i kr y t e r i u m d e m ar k a cj i → m a po z w a l a ć ro z r ó ż n ić w ie d z ę n a u k o w ą o d t e g o , co ni ą n i e j e st ( n p. p s e u d o n a u k i , i d e o lo g i i ). T r u d n o j e s t j e d n a k zn a l eź ć t a k i e za sa d y ( p r o b le m d em a r k a cji ) lo g i k a in d u kc y j n a → p r a w d o p o d o b i eń st w o t e o r i i okr e ślon e j es t w z a l e ż n o ś ci od w s z y s t k i ch d o s t ę p n y ch d o w o d ó w p r o g ra m y ba d a w cze → sy st em y ro zw i ą zu j ą ce p r o b le m y , p r ze p o w i a d a. j ą n o w e f a k t y , za w i er a j ą hi po t ez y po m o cn i c z e k ry t e r i u m f a l sy f i k o w a l n o ś c i ( P o p p er ) - t eo r ia m o ż e b y ć n a u k o­ w a lu b n i en a u k o w a n i e z a leż n i e od f a k t ó w. N a u k o w a , j e ś li k t o ś j e s t w s t a n i e w y k a z a ć j ej f ał s z a n i e n a u k o w a , g d y k t o ś o d m a w ia w y k a z a n ia f a ł s zu ( r o zu m o w a n i e bł ę d n e , bo i s t n i ej ą t eż h i p o t ez y p o m o c n i cz e ). P o d zi a ł n a po st ę p o w e i d eg en e r a c y j n e. k a n o n y M i ll a → za s a d y o p r a c o w a n e p rz e z J o h n a M i ll a , m a j ą ce p o m ó c w y ci ą g n ą ć w n i osk i o p r z y cz y n a c h z j a w i sk n a p o d s t a w ie i ch o b s e r w a cj i P R A W D A , R E A L IZ M , IN S T R U M E N T A L IZ M r ea li zm → t eo r i e o p i su j ą ś w i at t a k i m ,j a k i m j e st , n a u k a d ą ż y d o p ra w d y i n st r u m en t a l i zm → t eo r i e t o n a r zę d z i a , s ł u ż ą c e d o k o j a rz e n i a p e w n y ch zb i o r ó w i u ł a t w i an i a o b li c z e ń , n i e o p i su j ą rze c z y w i s ­ t o ś c i ,, ko r e s p o n d en c y j na t eo r i a p r a w d y " → z d a n i e j est p r a w d zi w e ,j e śli k o r e s p o n d u j e z f a k t a m i ( w a ż n e u ż y ci e m e t a j ę zy k a ) → T ar sk i. P o p p er w z b o g a c a t en a p a r a t t e c h n i cz n y o z d ro w o r o zsą d k o w e p o j ę ci e pr a w d y p rz y b l i ż e n i e d o p r a w d y ( P o p p e r ) → t en. p r a w d o m p o d o b n i en i e , st a re t eo r i e s ą są f a ł szy w e , a n o w e są b a r d zi ej p r a w d o p o d o b n i e pra w ­ d zi w e W a d y z d r o w o ro z s ą d k o w eg o p o j ęci a i - o d m i en n e sf o r m u ł o w a n ie t y ch s a m y ch t eo r i i - t eo ri e są t w o r zo n e p r ze z lu d z i , k t ó rz y się zm i en i a j ą i w em j aj ą , a z a ch o w a n i e św i a t a n i e m o ż e by ć z m i en i o n e - m et a j ę zy k p o w in i en u m o ż li w i ć m ó w i en i e o t e o r ii/ f ak t a ch / zdan i ed, al e m ó w i m y o n i ch u ż y w a j ąc t y ch sa m y ch po j ęć , k t ó r e są j uż w ni ch za w a r t e S P E C Y F IK A P S Y C H O L O G II s c e p t y c y zm - ni e m o ż n a by ć p ew n y m , c zy w ł a sn e d o z n a n i a są t a k i e sa m e , a na w et po d o b n e d o o d cz u ć in n y ch. K o - r el a cja b o d ź c a i p r ze ż y c i a ni e m u si by ć w ka ż d eg o t a k a s a m a , t a k s a m o j ak k o r e l a cj a p r ze ż y ć ze w n ę t r zn y ch i o k re ś lo n y ch t y p ó w o b s e r w o w a ln y ch r e a k cj i ( n i e d a s ię t eg o z b a d a ć ). n aj r a d y k a l n i e j s zy s c e p t y cy z m - cz y k t o k o lw i e k o p r ó cz m n i e j es t w o g ó le św i a d o m y ? c zy is t n i ej ą in n e u m y sł y ? lu b c zy św i a d o m o ś ć j e s t b a r d z i ej p o w s z e c h n a ? ( n p. cz y m a j ą ą t eż r o ś li n y ? ) O d u a l i zm → c zł o w iek sk ł a d a si ę z d w ó ch od m i en n y ch c zę ś ci i o r g a ­ n i zm u f i z y cz n e o o i c z ę ś ci p s y ch i c z n e j , c z y li d u s zy f i zy k a l i e m → cz ł o w iek s k ł a d a si ę w y ł ą cz n i e z m a t e r ii f iz y c z n e j a s t an y p s y c h i c z n e ( p rz e ż y c i a ) t o st a n y f i zy cz n e m ó zg u ( p r oce s y m ózg o w e ) , by ć m o ż e u m y sł m a bi o lo g i cz n ą n a t u r ę t eo r i a p o d w ó j n e g o a s p e k t u → ż y ci e p s y ch i cz n e r o z g r y w a si ę w m ó zg u , k t ó r y za w i er a si ę św i a d o m o ś ć , al e p rz e ż y c i a to n ie j ed y n i e st a ry f i zy cz n e. Pro ce s o d w ó ch a s p e k t a ch i f i zy cz n y m i p s y c h i cz n y m. P R O B L E M B A D A W C Z Y I H IP O T E Z Y ci ek a w o ś ć p o zn a w c z a → im p u l s d o zm i er z a n i a w k i er u n k u p o w ie - n i a św i a t a p y t a n ie ba d a w c ze → n a d a je p r o b le m o w i ba d a w c zem u f o r m ę py t a n i a. D w a ro d za j e i py t an i a r o z s t r zy g n i ę c i a ( a t a k " lu b.. n i e " ) o r a z d o p eł­ n i en i a - C e ch y : p o w i n n a by ć j a sn e ( z r o z u m ia ł e ) i speł n i a ć w a r u ­ n ek r o z s t r zy g a l n o ś c i ( m oż n a s zu k a ć o d p o w i e d zi za p o m o cą d o st ęp ­ n y ch ś ro d k ó w. n a j cz ę st s ze ro d z a j e w y j a ś n i en i a w p sy ch o lo g i i i in d u k cj a i d ed uk­ cja ko n s t r u kt t e o r e t y cz n y → p r o ce s o p e w n y ch wł a ś ci w o ś ci a ch w y m y ślo n y c h p r ze z ba d a cz y L U B o b i ek t i d e a l n y. P o zw al a le p i ej w y ja śn i ć ob ser w o ­ w aln e zj a w i s k o - t eo r i a → fi n a ln y p r o d u kt w y ja śn i a n ia , w ra z z p ra w a m i n au k o w y m i i za ł o ż en i a m i w t er m i n a ch t e o r e t y cz n y c h f a l s y f i k a cj a ( P opp er ) → p r ó ba o ba l e n i a i st n i ej ą ce j t eo r i i hi p o t e za ba d a w c za → zd an i e t w i er d zą ce , d o t y cz ą c e p rz e w i d y w a n e g o w y ni ku ek s p e r y m en t u , sk o n s t r u o w a n a by u zy sk a ć o d p. n a py t a n i e ba d a w c z e. N ie po w i n n y by ć a n i zb y t sz c ze g ó ł o w e an i zb y t o g ó ln e. Pow inn a sp e ł n ia ć w a r u n ek w e r y f i k o w a l n o ś ci ( b y ć em pi ry cz n i e sp r a w d za l n e), o r a z p r o st o t y p ra w o n a u k o w a → p o t w ie r d zo n a i n o g ó ln i o n a hi po t e za ba d a w c z a m o c p r e d y k t y w n a → p o zw a l a n a p rz e w i d y w a n i e p rz y s z ł y c h w y d a ­ r zeń i✓ Ź ró d ł a d a n y ch sł o w n y ch : - kw e st i o n a r iu s z - n a r r a cj a b i o g r a f i cz n a p o t r ze b a i n t r o s p e k cj i , j a k a j e s t m a n y - - w y w ia d g od n o ść sp ra w o z d an i a sł o w n e b a d a n ie p r ze d ek sp e r y m e n t a l n e , t z n i z a p o z n ać o s o b ę z pr o ce d u r ą b a d a n i a , za d a n i a m i i w y m a g an i a m i , j e d n a k nie po zw al a się j ej t y ch za d a ń w y ko n a ć. N a st ę pn ie p o d d a j e się j ą b ad a n i u ek sp er y - m en t a l n e m u t a k j ak b y rze c z y w i ś ci e u czes tn i cz y ł a w ty m ek s p e ry. m en ci e ( i sp y ta ć się o t o , j a k a j est p r zy p u s zc z a n a h i po t ez a ) p o d zi ał n a b a d an i a ek s p er y m en t a l n e i k o r el a cy j n e i n t r o s p e k cj a → ś w ia d o m a o b s e r w a cj e i an a l i za sw o i ch w e w n ę t rzn y c h p rze ż y ć