Pitanja za maturante, Druga Ocena (PDF)

Питања за усмено одговарање 1. **Систем органа за варење, усна дупља и желудац.** -Hrana se kroz digestivni trakt kreće zahvaljujući kontrakciji glatkih mišića u zidovima organa za varenje. To su peristaltički pokreti. Organi sistema za varenje su obloženi sluzokožom u kojoj su sm...

Питања за усмено одговарање 1. **Систем органа за варење, усна дупља и желудац.** -Hrana se kroz digestivni trakt kreće zahvaljujući kontrakciji glatkih mišića u zidovima organa za varenje. To su peristaltički pokreti. Organi sistema za varenje su obloženi sluzokožom u kojoj su smještene žlijezde koje mogu lučiti kiseline/sokove za varenje. U usnoj duplji su zubi, jezik i pljuvačne žlijezde i tu varenje započinje. Jezik miješa hranu I olakšava gutanje, zubi kidaju i usitnjavaju, a pljuvačne žlijezde luče pljuvačku koja olakšsava gutanje. Amilaza je pljuvačni enzim i ona započinje razlaganje ugljenih hidrata. Imamo 32 stalna zuba i 20 mliječnih. Zubi su obloženi gleđu, ispod je dentin a zatim ide pulpa-meko tkivo koje sarži krvne sudove i nervne završetke. Postoje 4 tipa zuba:sjekutići, očnjaci, prekutnjaci i kutnjaci. Karijes je bolest zuba i bol počinje da se osjeća kada karijes zahvati dentin. [Ždrijelo] je organ za varenje i disanje. Iz ždrijela hrana ide u jednjak, a vazduh u dušnik. Između njih je grkljanski poklopac koji nam omogućava da se oni ne pomiješaju. [Želudac] je šupalj mišićni organ u kom se luči želudačni sok koji se sastoji iz pepsin i HCl-a. U želucu započinje varenje proteina. Nevoljnim kontrakcijama želuca se vrši mehaničko varenje i potiskivanje hrane. U sluzokoži želuca nalaze se dvije vrste žlijezda- jedne koje luče HCl i pepsin i druge koje luce sluz koja štiti sluzokožu želuca od pepsin i HCl-a. 2. **Систем органа за варење, танко црево, јетра и панкреас.** -Najveći dio hemijskog varenja se obavlja u tankom crijevu, tj. njegovom početnom dijelu-dvanaestopalačnom crijevu. Zid tankog crijeva grade glatki mišići i sluzokoža. Žlijezde sluzokože luče sluz i crijevni sok, koji olakšava apsorpciju hranljivih materija. Apsorpcija je prelazak vode i hranljivih materija iz crijeva u krv i limfu. Da bi apsropcija bila lakša površina tankog crijeva je naborana, a na naborima su resice/vili(izgrađene od eritrocita koji imaju izraštaje-mikrovile). Enzimi tankog crijeva su zapravo enzimi jetre i pankreasa, koji u crijevo stižu izvodnim kanalima. [Jetra] je najveća žlijezda u tijelu, koja se nalazi ispod dijafragme i sastoji se iz dva režnja. Obavlja detoksikaciju, deponovanje glikogena i razlaganje istrošenih eritrocita. Jetra luči žuč koja se deponuje u žučnoj kesi i sastoji iz žučnih soli, čija je uloga da razbiju masti na sitne kapljice. Nakon toga na te kapljice djeluju enzimi lipaze iz pankreasa. [Pankreas] luči pankreasni sok koji se sastoji iz amilaze, lipaze i tripsina i himotripsina. Amilaza razlaže ugljene hidrate do disaharida. Lipaza razlaže lipide do masnih kiselina. Tripsin i himotripsin razlažu protein do oligopeptida i dipeptida. Kad ih pankreas izluči oni su neaktivni i postaju aktivni tek po dolaksu u dvanaestopalačno crijevo. 3. **Системи за циркулацију телесних течности, састав крви човека.** -Cirkulatorni sistem raznosi kiseonik i hranljive materije do ćelija, a odnosi ugljen dioksid i štetne materije. Sunđeri i dupljari imaju tjelesnu tečnost hidrolimfu. Složeniji beskičmenjaci imaju otvoren cirkulatorni sistem kojim protiče hemolimfa(protiče kroz sudove, ali se i izliva u proctor između tkiva). Životinje sa većim energetskim potrebama imaju zatvoren cirkularni sistem(srce+krvni sudovi). Krv je tečno vezivno tkivo crvene boje i slanog ukusa. Sastoji se iz krvne plazme i krvnih elemenata-crvena i bijela krvna zrnca i trombocita. Krvna plazma je 90% voda u kojoj su organski molekuli i elektroliti. Krvne ćelije nastaju u kostnoj srži pljosnatih kostiju od matičnih ćelija. Taj proces se zove hematopoeza. 4. **Крвне ћелије, еритропоеза.** -Krvne ćelije su trombociti, eritrociti i grupa bijelih krvnih zrnaca(među kojima su najpoznatiji leukociti). Eritrociti su bikonkavnog oblika, crvene boje koja potiče od pigmenta hemoglobin. Eritrociti sisara ne posjeduju jedro(posledica toga je bikonkavni oblik). Uloga eritrocita je transport kiseonika od pluća do svih ćelija i transport ugljen dioksida od ćelija od pluća. Njihov životni vijek je od 90 do 120 dana. Nastaju procesom eritropoeze u kostnoj srži od stem ćelija, a razgrađuju se u jetri i slezini. Kod mušakaraca testosterone reguliše process eritropoeze pa im je samim tim i veći broj eritrocita. U citoplazmi eritrocita se nalazi protein hemoglobin. Čine ga 4 subjedinice i svaka ima po jednu hem grupu u kojoj se nalazi gvožđe. Za gvožđe se vezuju O2 i CO2. Sedimentacija eritrocita je brzina taloženja eritrocita izvan organizma. Sedimentacije brža od normalne može ukazivati na anemiju, reumu ili malignitet(grupa tumora). Hemoliza eritrocita je razaranje i izlazak hemoglobin iz ćelije usled pucanja ili povećanja popustljivosti membrane. Hemoliza je normalna pojava kad je eritrocit star. Patološka hemoliza se javlja usled visoke/niske temperature, prisustva zmijskog otrova u tijelu, transfuzije neodgovarajuće krvi... Leukociti se dijele na agranulocite(ovalno jedro, sazrijevaju u jetri/slezini, žive do nekoliko godina), granulocyte(reženjevito jedro, žive oko 5 dana), monocite(vrše fagocitozu organizama), eozinofile(alergijske reakcije, parazitske infekcije), bazofile(zapaljenske reakcije), neutrofile(fagocitoza bakterija), B limfocite(antitijela), T limfocite(ćelijski imunitet), HK ćelije ubice(ubijaju sopstvene maligne ćelije i ćelije zaražene virusom). Trombociti su visokodiferencirani djelovi citoplazme koji žive od 4 do 8 dana. Glavna uloga im je u zgrušavanju krvi. Povreda krvnog sudanagomilavanje trombocitareaguju sa kolagenim vlaknima krvnog sudapostaju ljepljivipozivaju I ostale trombocite da dodjunastaje ugrusak nedovoljno jak pa ga ojacava fibrin koji pravi fibrinsku mrezu(ona vetuje ivice ostecenog krvnog suda). 5. **АБО систем крвних група и Rh фактор** -Postoje 4 krvne grupe, A, B, AB i 0. A ima A tip eritrocita, B antitijelo i A antigen. B ima B tip eritrocita, A antitijelo i B antigen. AB ima AB tip eritrocita i oba antigena, a nema antitijela. 0 nema ertitrocite i nema antigene, a ima i A i B antitijelo. 0 krva grupa je univerzalni davalac, a AB univerzalni primalac. Rh faktor je antigen na površini eritrocita. Postoji Rh+ i Rh-. Rh+ prima i + i - krv. Rh- prima samo -- krv. Rh sistem je veoma važan, posebno u trudnoći. Ako je majka Rh- a plod Rh+, tada je plod za organizam majke kao strano tijelo. To je veoma opasno jer može doći do miješanja krvi prilikom porođaja i izazvati produkciju antitijela u tijelu majke. 6. **Грађа срца код различитих група кичмењака и човека.** -Kod riba: 1 pretkomora i 1 komora kroz koje prolazi dezoksigenisana krv. Kod kičmenjaka postoje pregradea(djelimične ili potpune) između komora i pretkomora i razdvaja se dezoksigenisana i oksigenisana krv. Vodozemci imaju dvije pretkomore i nepodijeljenu komoru(ipak, u njoj ne dolazi do miješanja krvi zbog naizmjeničnih kontrakcija pretkomora), gmizavci imaju nepotpuno podijeljenu komoru, a kod ptica i sisara su komore razdvojene potpuno. Kod čovjeka srce se nalazi u centru grudne koši, iza grudne kosti, između plućnih krila, ali je donji dio srca pomjeren ulijevo. Obavijeno je vezivnim tkivom-srčanom maramicom. Zid srca čine 3 sloja, srednji je miokard-srčano mišićno tkivo. Krv u srce dovode vene, a iz srca ga odvode arterije. Šuplje vene donose dezoksigenisanu krv u desnu pretkomoru, iz nje ide u desnu komoru. Iz desne komore krv se oksigeniše u kapilarima plućnog krvotoka. Nakon toga plućnom venom ide u lijevu pretkomoru, a iz nje u lijevu komoru. Iz lijeve komore aortom izlazi iz srca. Srce takođe posjeduje zaliske koji omogućavaju da krv cirkuliše u jednom smjeru. Imamo plućni zalistak, trolisni zalistak, mitralni dvolisni zalistak i aortni zalistak. 7. **Системска и плућна циркулација.** -Sistemska crikulacija(veliki krvotok) je put krvi od srca(lijeva komora) do svih organa i nazad do srca(desna pretkomora). Plućna cirkulacija (mali krvotok) je put krvi od srca(desna komora) do pluća i nazad do srca(lijeva pretkomora). 8. **Грађа крвних судова, крвни притисак и пулс.** -Krvni sudovi su vene i arterije. Arterije nose oksigenisanu krv, krv struji radom srca, visok krvni pritisak, debeli zidovi, nema zalistaka. Vene nose dezoksigenisanu krv u srce, krv struji radom glatkih mišića i kretanjem, nizak krvni pritisak, tanji zidovi, ima zalistaka. Arterije i vene povezane su kapilarima. Puls predstavljaju ritmičke oscilacije elastičnih zidova arterija. Krv koju lijeva komora izbaci udari u zid aorte što se dalje prenosi kao talas duž zidova arterija. Normalni puls je od 60 do 80 pulsiranja u minuti. Krvni pritisak je pritisak koji krv vrši na zidove krvnih sudova. Postoje gornji i donji krvni pritisak. Oba se mjere na istom mjestu. Gornji je pritisak u arterijama za vrijeme grčenja komora i iznosi oko 120-130mm/Hg. Donji je pritisak u arterijama za vrijeme opuštanja komora i iznosi oko 60-80mm/Hg. 9. **Регулација срчаног рада и спроводни систем срца.** -Srce posjeduje posebne ćelije koje mogu samostalno da stvaraju akcioni potencijal i izazivaju ritmičko grčenje srčanog mišića. Te ćelije su grupisane u dva čvora: [SA i AV čvor]. SA čvor je čvor u zidu desne pretkomore. Impulsi sa ovog čvora se šire kroz pretkomore i dolazi do grčenja mišića. Impuls se dalje prenosi na AV čvor. AV čvor se nalazi između desne pretkomore i komore. On usporava ritam pa se prvo grče pretkomore, zatim komore. Impuls ide dalje preko Hisovog snopa(sprovodna vlakna u međukomornoj pregradi) do Purkinjeovih vlakana u zidu komora. Regulacije srčanog rada je trojaka. [Autoregulacija] je promjena srčanog rada u zavisnosti od količine krvi koja pristigne u srce. [Nervna regulacija] je regulacija preko autonomnog nervnog sistema. Simpatikus ubrzava rad srca, povećava snagu kontrakcija i nadražljivost srčanih ćelija. Parasimpatikus radi sve obrnuto. [Humoralna regulacija] je regulacija preko koncentracije hormona i elektrolita u krvi. Adrenalin i tiroksin stimulišu rad srca, kalijum usporava rad srca, a kalcijum ubrzava. Velike koncentracije Ca i K mogu izazvati prestanak rada srca. 10. **Грађа срца фетуса и промене након рођења.** -Kod fetusa se razmjena materija vrši preko placente jer pluća nisu dovoljno funkcionalna. Kapilari su slijepljeni i krv iz srca ne ide u pluća na oksigenaciju. Zbog toga je u srcu fetusa veći pritisak u desnom dijelus srca. U srcu dolazi do miješanja oksigenisane i dezoksigenisane krvi. Srce fetusa sadrži neke određene strukture koje se po rođenju trajno mijenjaju i gube. To su duktus venozus, duktus arteriozus i foramen ovale. [Duktus venozus] omogućava da oksigenisana krva iz pupčane vrpce dođe do srca fetusa zaobilazeći jetru(jer nije u potpunosti funkcionalna). [Duktus arteriosus] omogućava da krv iz plućne arterije ode u aortu(jer plućna arterija ne nosi krv u pluća pošto nisu funkcionalna). [Foramen ovale] je otvor između lijeve i desne pretkomore koji omogućava da krv iz desne pretkomore ode u lijevu pretkomoru. Kada novorđenče prvi put udahne vazduh, šire se pluća i krvni sudovi. Kako pluća postaju funkcionalna preuzimaju ulogu placente i smanjuje se pritisak u desnom dijelu srca. Dolazi do zatvaranja foramen ovale i prestaje miješanje krvi. Postepeno nestaje duktus venozus i zatvara se duktus arteriozus. Put oksigenisane krvi: venom u desnu pretkomoru, odatle kroz foramen ovale u lijevu pretkomoru, zatim u lijevu komoru pa u aortu. Put dezoksigenisane krvi: šupljom venom u desnu pretkomoru, zatim u desnu komoru. Iz desne komore plućnom arterijom prelazi u aortu zahvaljujući duktusu arteriozusu. Aortom stiže do placente gdje se ponovo oksigeniše. 11. **Систем органа за дисање код човека, грађа.** -Razlikujemo dva disanja, spoljašnje i unutrašnje. [Spoljašnje] je razmjena gasova između organizma i spoljašnje sredine i odvija se preko kože, škrga, traheje i pluća. Razmjena gasova odvija se procesom difuzije. [Unutrašnje] se odvija u ćelijama i predstavlja razgradnju glukoze uz prisustvo O2. Sistem organa za disanje kod čovjeka čine [disajni putevi] i [pluća]. Disajni putevi sprovode vazduh do pluća i iz pluća u spoljašnju sredinu. Pluća učestvuju u razmjeni gasova. [Disajni putevi] se dijele na gornje i donje. Gornji su nos, usna duplja, ždrijelo i grkljan. A donji su dušnik, bronhije i bronhiole. Svi disajni putevi sadrže hrskavičave i koštane elemente koji im daju oblik i drže ih stalno otvorenim za prolazak vazduha. [Pluća] se nalaze u grudnom košu i sastoje se iz dva plućna krila. Desno ima tri, a lijevo dva režnja. Pluća su obavijena plućnom maramicom. Unutrašnji list naleže na pluća, a spoljašnji na grudni koš. Između ta dva lista je celomska tečnost. U plućima se nalaze bronhije, bronhiole i alveole. [Put vazduha:] ulazi kroz nosnu duplju(a može i na usta)nosne dlačice zadržavaju krupne nečistoćeide do ždrijelaprolazi pored grkljanskog poklopca(on sprečava da tokom gutanja hrana dospije u grkljan)prolazi kroz grkljan(koji ima nabore-glasne žice)prolazi kroz dušnik(cijev koja prolazi kroz vrat i grudni koš i kasnije se dijeli na dvije glavne bronhije)dolazi do bronhija(svaka bronhija ulazi u jedno plućno krilo, a potom se grana na manje bronhiole koje se završavaju alveolama) dijafragma(odvaja grudnu od trbušne duplje) 12. **Систем органа за дисање код човека, физиологија дисања.** -Razmena gasova na nivou pluća se događa putem **međurebarnih mišića, dijafragme i plućne maramice.** Međurebarni mišići omogućavaju pokretanje grudnog koša. Te pokrete nazivamo **disajni pokreti** i oni se odvijaju u ciklusima. Jedan **disajni ciklus** čini udisaj, izdisaj i kratka pauza. [Udisaj] je aktivni proces koji započinje kontrakcijom međurebarnih mišića. Istovremeno dolazi do kontrakcije dijafragme i njenog spuštanja. Grudni koš se širi. Dijafragma i rebra povlače plućnu maramicu, a ona povlači plućna krila. Pluća prate širenje grudnog koša i rastežu se jer su elastična. Pritisak u plućima se smanjuje i kada postane manji od atmosferskog, vazduh ulazi u pluća. [Izdisaj] započinje relaksacijom međurebarnih mišića i dijafragme što izaziva skupljanje grudnog koša, a samim tim i pluća. Povećava se pritisak vazduha i kad postane veći od atmosferskog, on izlazi iz pluća. [Ventilacija pluća] je obnavljanje vazduha u plućima. Metoda kojom se ispituje sposobnost plućne ventilacije i disajnih funkcija je spirometrija. [Disajni volumen] je količina vazduha koja se unese prilikom mirnog disanja, oko 500ml. [Rezervni udisajni volumen] je količina dodatno unijetog vazduha intenzivnim disanjem. [Rezervni izdisajni volumen] je količina vazduha koji možemo izbaciti iz pluća nakon normalnog izdisaja. [Rezidualni volumen] je količina vazduha koja ostaje u plućima nakon maksimalnog izdisaja. [Vitalni kapacitet pluća] se sastoji od respiratornog, inspiratornog, rezervnog i ekspiratornog rezervnog volumena i zavisi od pola, starosti i aktivnosti. 13. **Размена гасова у здравим плућима.** -Razmjena gasova u plućima se odvija između alveola i kapilara koji se nalaze oko njih. Razmena gasova se vrši difuzijom. Kiseonik iz vazduha u alveolama, difuzijom prodire u kapilare i dospeva u krv. U krvi koja dolazi iz tela do alveola je manja koncentracija kiseonika, a veća koncentracija ugljen dioksida. Kiseonik difunduje sve dok se ne izjednači koncentracija kiseonika u alveoli i krvi. Ugljen-dioksid iz kapilara difunduje u alveole. Kiseonik se u krvi vezuje za hemoglobin u eritrocitima pri čemu nastaje **oksihemoglobin.** Oksigenisana krv odlazi do svih ćelija i tkiva. U ćelijama, kiseonik odlazi u mitohondrije gdje učestvuje u procesu ćelijskog disanja. Ugljen-dioksid nastaje kao nusprodukt ćelijskog disanja i iz ćelija difunduje u krv. Dezoksigenisana krv odlazi do alveola i ugljen dioksid se izbacuje iz pluća. Ugljen-dioksid se transportuje vezan za hemoglobin, u vidu bikarbonata i kao fizički rastvoren gas. 14. **Плућне болести.** -Plućne bolesti su penumonija i emfizem. [Pneumonija] je upala pluća nastala usked bakterijske, virusne ili gljivične infekcije. Mikroogranizmi nekada uspiju da prođu do alveole gdje ih uklanjaju ćelije imunog sistema, ali ako je on oslabljen, mikroogranizmi se prenamnožavaju i dolazi do upale bronhiola i alveola. Upala izaziva da se alveole napune tečnošću što dovodi do otežane razmjene gasova. Simptomi su: otežano disanje, bol u grudima, kašalj, visoka temperatura i malaksalost. [Emfizem] je destrukcija pluća koja dovodi do smanjene funkcije pluća. Glavni uzrok emfizema je pušenje. Dolazi do razaranja pregrada između alveola što dovodi do smanjena porvšine za razmjenu gasova. Simptomi su otežano disanje, osjećaj gušenja i brzo zamaranje. 15. **Регулација дисања.** -Regulacija disanja se odvija na dva nivoa: humoralnom i nervnom. [Nervna regulacija] se ostvaruje preko **centra za disanje u produženoj moždini, Varolijevog mosta i kore velikog mozga. U produženoj moždini se nalazi centar za udisaj koji radi automatski, spontano šalje impulse na nervne ćelije kičmene moždine. One izazivaju grčenje međurebarnih mišića i dijafragme i dolazi do udisaja. Ovaj centar reguliše normalnu frekvencu disanja i šalje impulse u trajanju od 2 sekunde. Nakon udisaja, slanje impulsa se prekida na 3 sekunde i dolazi do izdisaja. Prilikom normalnog disanja, izdisaj je pasivan proces -- dolazi do opuštanja respiratornih mišića. Centar za izdisaj (takođe u produženoj moždini) se aktivira u određenim aktivnostima, prilikom vježbanja ili pojačane fizičke aktivnosti. Djeluje na neurone kičmene moždine koji izazivaju kontrakciju unutrašnjih međurebarnih mišića i mišića trbuha. Oni pomažu pri izdisaju. U Varolijevom mostu se nalaze centri koji kontrolišu i fino modifikuju ritam disanja. Čovjek može voljno privremeno da zaustavi disanje, međutim nakon kratkog vremena se aktiviraju receptori za istezanje u zidu pluća i oni šalju impulse na centar za udisaj da ga ponovo aktiviraju.** - [Humoralna regulacija] se ostvaruje preko **promjene koncentracije kiseonika i ugljen dioksida u krvi.** **Smanjenu koncentraciju kiseonika u krvi detektuju hemoreceptori u zidu aorte i karotidnih arterija. Povećanu koncentraciju ugljen-dioksida i vodonikovih jona registruju receptori oko centra za udisaj. Obje promjene djeluju na centar za udisaj da ubrza disanje.** 16. **Осмотска хомеостаза и осморегулација код различитих група животиња. (nedovršeno)** -Osmotska homeostaza je stalnost koncentracije vode i elektrolita u ćelijama i tjelesnim tečnostima. Osmoregulacija je održavanje osmotske homeostaze različitim mehanizmima. Izbacivanje štetnih materija vrši se preko ekskretornog sistema. Sistem za izlučivanje ima glavnu ulogu u osmoregulaciji i izbacivanju štetnih materija. Većina morskih beskičmenjaka nema osmoregulacione mehanizme. Usljed toga ne mogu da podnesu drastične promjene spoljašnje sredine..... 17. **Систем органа за излучивање код човека, грађа бубрега.** -Kod čovjeka, sistem organa za izlučivanje se sastoji od bubrega i mokraćni putevi-mokraćovod, mokraćna bešika i mokraćna cijev. [Bubrezi] su parni organi patuljastog oblika. Smješteni su uz kičmu i obloženi su kapsulom, ispod nje je kora, a u centru bubrega je srž. Srž bubrega čine kanalići koji se ulivaju u bubrežne čašice, a one se ulivaju u bubrežnu karlicu. U karlici se skuplja urin i dalje odvodi do bešike. Funkcija bubrega je izlučivanje svih štetnih produkata metabolizma, ravnoteža vode i elektrolita i endokrina uloga jer sintetišu hormon renin. 18. **Бубрези, грађа нефрона.** -Osnovna jedinica građe bubrega je nefron. Nefron se sastoji iz Malpigijevog tjelašca i bubrežne cjevčice. [Malpigijevo tjelašce] se nalazi u kori bubrega i čine ga bubrežna čaura i glomerul. Glomerul je splet arterijskih kapilara. Bubrežna čaura obavija glomerol i nastavlja se na bubrežne cjevčice, koje prolaze kroz koru, spuštaju se u *srž *u vidu ukosnice -- **Henleove petlje** koja ima svoj silazni i uzlazni dio kojim se vraća u koru. Na povratku u koru, bubrežne cjevčice se ulivaju u sabirne kanaliće. Sabirni kanalići se spuštaju u srž, ulivaju u bubrežne čašice, zatim u bubrežnu karlicu i na kraju u mokraćovod. Bubrezi imaju svoje posebne krvne sudove-bubrežne arterije i bubrežne vene. Bubrežna arterija koja dovodi krv u bubreg se grana u manje arterije. Krv dolazi u Malpigijevo tjelašce dovodnom arteriolom, prolazi kroz glomerul i napušta odvodnom arteriolom. 19. **Стварање и излучивање мокраће.** -Mokraća se stvara u **nefronima,** iz arterijske krvi koja dolazi u bubreg. U **Malpigijevom tjelašcu,** krv koja je **dovodnom arteriolom** stigla u glomerul se filtrira u bubrežnu čauru. Filtracijom krvi nastaje **primarna mokraća.** Primarna mokraća je istog sastava kao krv, ali ne sadrži krvne ćelije i proteine. Primarna mokraća iz bubrežne čaure prelazi u bubrežnu cjevčicu. Duž bubrežnih cjevčica se vrši **reapsorpcija** vode i različitih materija, u zavisnosti od potreba organizma. U određenim djelovima bubrežnih cevčica se reapsorbuju određene materije. U **početnom **dijelu bubrežne cevčice se reapsorbuje sve što je neophodno, a u **Henleovoj petlji **se vrši reapsorpcija vode. Glukoza, amino-kiseline, vitamini, joni se **aktivnim transportom **vraćaju iz bubrežnih cjevčica u kapilare. Voda se prenosi **pasivno, osmozom. Sve neophodne materije (glukoza, aminokiseline, vitamini, joni (Na, K, Cl) prelaze u kapilare koji se nalaze oko mokraćne cjevčice i vraćaju se u krvotok. Ono što je preostalo čini sekundarnu (finalnu) mokraću koja dolazi u sabirne kanaliće. U sabirnim kanalićima se po potrebi vrši reapsorpcija vode, ali aktivnim transportom, uz dejstvo hormona *vazopresina.* Finalna mokraća sadrži i neke materije koje ne potiču iz krvi, već se sintetišu u bubregu. Iz bubrega se mokraćovodom urin odvodi do mokraćne bešike. Mokraćna bešika je šupalj, kesast mišićni organ u kome se sakuplja mokraća. Kod muškaraca je mokraćna cijev ujedno i kanal polnog sistema, dok je kod žena poseban odvod.** 20. **Болести уринарног тракта.** -[Glukoza] u urinu, samo kod dijabetičara, ne bi trebalo da je ima u mokraći zdravih ljudi. [Kamenje u bubrezima] nastaje usled smanjene zapremine mokraće i taloženja materija(npr. kalcijuma). Kad kamenje krene kroz mokraćne puteve, osjeća se veliki bol, a može biti prisutna i krv u mokraći jer kamenje oštećuje sluzokožu. Infekcije urinarnog trakta obično nastaju kada bakterije iz spoljašnje sredine prodru do bešike. Simptomi su peckanje, stlana potreba za mokrenjem, bolovi i krv u urinu. Žene su podložnije infekcijama urinarnog trakta jer imaju kraću mokraćnu cijev. Infekcije se liječe isključivo antibioticima, a važno je i povećati unos tečnosti.