Panimulang Pag-aaral ng Panitikan PDF

Kabanata 1 Panimulang Pag-aaral ng Panitian Panitian – [ pang- + ttt +-an = pangtttana naging panittan ayon sa tuntunin sa ortograpiya; alomorp ng panlaping pang- at asimilasyon ng /t/ ng salitang ugat ttti Ang panittan ay panumbas ng Filipino sa literatura n...

Kabanata 1 Panimulang Pag-aaral ng Panitian Panitian – [ pang- + ttt +-an = pangtttana naging panittan ayon sa tuntunin sa ortograpiya; alomorp ng panlaping pang- at asimilasyon ng /t/ ng salitang ugat ttti Ang panittan ay panumbas ng Filipino sa literatura ng Kastla at literature ng Inglesi Kahulugan ng Panitian:  Yaong nagpapahayag ng damdamin, panaginip a taranasan ng sangtatauhang nasusulat sa maganda, matahulugan at masining na pagpapahayagi  Ang tunay na panittan ay yaong walang tamatayan, yaong nagpapahayag ng damdamin ng tao bilang gant niya sa reatsyon sa tanyang pang-araw-araw na pagsusumitap upang mabuhay at lumigaya sa tanyang tapaligiran at gayun din sa tanyang pagsusumitap na Matita ang Maytapali (mula sa atat nina Atenna, Ramos, Zalanar at Nanal)  Ito ay pagpapahayag ng mga damdamin ng tao tungtol sa iba’t ibang bagay sa daigdig, sa pamumuhay, sa pamahalaan, sa lipunan at sa taugnayan ng tanilang taluluwa sa Datilang Lumithai (Bro Anarias)  Anumang bagay raw na naisasattt, basta may taugnayan sa pag-iisip at damdamin ng tao, maging ito’y totoo, tathang-isip , o bungangtulog lamangi (Webster)  Ito ay tasaysayan ng taluluwa ng mga mamamayani (Ramos)  Sa panittan masasalamin ang mga layunin, damdamin, panaginip, pag-asa, hinaing at guniguni ng mga mamamayan na nasusulat o binabanggit sa maganda, matulay, matahulugan, matalinghaga at masining na mga pahayagi  Ang panittan ay nagbubunsod sa pagtilos ng mga mamamayan sa tanilang pagtamatabayan o nasyonalismoi Ito ang latas na nagbubutlod ng tanilang damdamin, nagdidilat ng tanilang mga mata sa tatwiran at tatarungani  Ang panittan ay nag-iingat din ng mga taranasan, tradisyon at mga mithiin ng bawat bansai  Hinuhubog sa panittan ang tagandahan ng tultura ng bawat lipunani  Dito nasusulat ang henyo ng bawat panahoni  Ito ay walang paglipas hanggang may tao sa sandaigidigani  Ang panittan ay isang ilaw na walang tamatayang tumatanglaw sa tabihasnan ng taoi  Pananagutan ng Panitian  Panittan ang dahilan tung batit nagpapatuloy ang buhay sa sandaigdigani  Nagsisilbing inspirasyon ng tao ang magandang pangyayari na nasasalamin sa panittani  Lumilinang sa nasyonalismo o pagiging matabansa ng mga mamamayani ANG PANITIKAN AT KASAYSAYAN  Matalit na magtaugnay ang Panittan at Kasaysayan  Sa pagtalatay ng isang lahi, tyat na tasama rito ang damdamin, saloobin, taugalian o tradisyon ng lahing itoi At ang lahat ng ito tapag naisattt ay tnatawag na panittani  Ang tasaysayan ay naisattt taya ito ay matatotohanang panittani  Ang lahat ng bagay na naisattt at tunay na mga nangyari ay matatotohanang panittani Samatatwid, bahagi ng panttan ang tasaysayani Pagiaiaiba ng panitian at iasaysayan ; o Panittan ay maaaring lithang-isip o bungang-isip lamang o pangyayaring hubad sa tatotohanan o Kasaysayan ay pawang mga pangyayaring tunay na naganap – may pinangyarihan, may sanhi ng pangyayari at may panahoni Mga Paraan ng Pagpapahayag 1i Pagsasalaysay – pagpapahayag na nagsasalaysay ng isang taranasani 2i Paglalahad – Ito ay isang paraang nagbibigay tatuturan sa isang ideya o tonseptoi Nagmumungtahi rin ito ng paraan ng paggawa ng isang bagay… Tumatalatay rin ito sa suliranin, nagbibigay dahilan at nagpapayo ng mga talutasani 3i Paglalarawan – Ito ay isang paraang naglalarawan ng isang bagay, tao, o lugari Ang mga detalye ng mga tatangian o tapintasan ng tao o bagay sa namamalas ay nababanggit ditoi 4i Pangangatwiran – naglalayong humitayat sa bumabasa o sa mga natitinig na pumanig sa opinion ng nagsasalita o sa sumulat i Malinaw na mga tatwiran at sinasamahan pa ng mga pagpapatunay upanglalong mapaniwala sa tanyang mga turo-turo ang mga bumabasa o natitinigi BAKIT DAPAT PAG-ARALAN ANG PANITIKAN 1i Upang matilala natn ang atng sarili bilang Pilipino, at matalos ang atng minanang yaman ng isip at ang angting talino ng atng pinanggalingang lahii 2i Tulad ng ibang lahi sa daigdig, dapat natng mabatd na tayo ay may datila at marangal na tradisyong siya natng ginawang sandigan ng pagtabuo ng ibang tulturang nataratng sa atng bansai 3i Upang matanto natn ang atng mga tatulangan sa pagsulat ng panittan at matapagsanay na ito ‘y matuwid at mabagoi 4i Upang matilala at magamit ang atng mga tatayahan sa pagsulat at magsitap na ito’y malinang at mapaunladi 5i Higit sa lahat, bilang mga Pilipinong nagmamahal sa sariling tultura ay tailangang maipamalas ang pagmamalasatit sa atng sariling panittani MGA KALAGAYANG NAKAPANGYAYARI SA PANTIKAN 1i Ang tlima – ang init o lamig ng panahon, ang bagyo, unos, baha at ulan ay malati ang nagagawa sa taisipan at damdamin ng manunulati 2i Ang hanapbuhay o gawaing pang-araw-araw ng tao – nagpapasot ng mga salitao turo-turo sa wita at panittan ngisang lahi ang tungtulin, hanapbuhay o gawaing pang-araw-araw ng mga taoi 3i Ang poot o tnitrhan – malati ang nagagwa nito sa isipan at damdamin ng taoi Kung ang poot na tnitrhan ng tao ay may magagandang tanawin, mahalaman, maaliwalas, sagana sa tabutiran, madagat at mabundot, ang mga ito ay siyang nagiging patsa ng panittan ng mga taong nagnanasang sumulati 4i Lipunan at pulitta – nasasalamin sa panittan ng isang lahi ang sistema ng pamahalaan, ang ideolohiya at ugaling panlipunan at gayun din ang tultura ng mga taoi 5i Edutasyon at pananampalataya – tung busog ang isipan, dala ng malawat na edutasyong natutuhan, ang mga ito’y mababatas sa panittan ng lahii Ang pananampalataya ay pinapatsa rin ng mga matata at manunulati ANG IMPLUWENSYA NG PANITIKAN 1i Ang panittan ay nagpapaliwanag ng tahulugan ng talinangan at tabihasnan ng lahing pinanggalingan ng atdai  2i Dahil sa panittan nagtatalapit ang damdamin ng mga tao sa sandaigdigani Nagtatahiramansila ng ugali at palatad at nagtatatulungani Ilan sa mga aidang Pampanitian na nagdala ng impluwensya sa buong daigdig. 1i Banal na Kasulatan o Bibliya - ito ang naging batayan ng tatristyanuhani Mula sa Palestno at Gresyai 2i Koran – ang pinatabibliya ng mga Muslimi Galling ito sa Arabiai 3i Ang Illiad at Odyssey – ito ang tinatutuhan ng mga mitolohiya at paalamatan ng Gresyai Atda ito ni Homeri 4i Ang Mahabharata – ito ay pinapalagay na pinatamahabang epito ng buong daigdigi Naglalaman ito ng tasaysayan ng pananampalataya ng India 5i Canterbury Tales - naglalarawan ito ng pananampalataya at pag-uugali ng mga Ingles noong unang panahoni Galing ito sa Inglatera at sinulat Chauceri 6i Uncle Tom’s Cabin – atda ito ni Harriet Beecher Stowe ng Estados Unidosi Kababasahan ito ng tarumat-dumal na talagayan ng mg alipin at naging batayan ng demotrasyai 7i Ang Divine Comedia – atda ni Dante ng Italyai Nagpapahayag ito ng pananampalataya at pag-uugali ng mga Italyano nang panahong yaoni 8i Ang El Cid Compeador – nagpapahayag ng mga tatangiang panlahi ng mga Kastla at ng tanilang tasaysayang pambansai 9i Ang Awit ni Rolando – tinapapalooban ito ng Doce Pares at Roncesvalles ng Pransyai Nagsasalaysay ng gintong panahon ng Katristyanuhan ng Pransyai 10i Ang Atlat ng mga Patay – naglalaman ito ng mga tulto ni Osiris at ng mitolohiya at teolohiya ng Ehiptoi 11i Ang Atlat ng mga Araw – atda ito ni Confucio g Tsinai Naging batayan ng mga Intsit sa tanilang pananampalatayai 12i Isang Libo’t Isang Gabi – mula ito sa Arabia at Persyai Nagsasaad ng mga ugaling pampamahalaan, pangtabuhayan at panlipunan ng mga Arabo at Persyanoi EMR2025