New Tafsir Summary PDF
Document Details
Uploaded by VersatileRevelation
دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی, دکتر علی نصیری, دکتر ابراهیم کالنتری, دکتر عبدالکریم بهجت پور, دکتر علیرضا کمالی
Tags
Summary
This document provides a summary of a Quranic tafsir (interpretation) book. It discusses various topics, including the knowledge of the Quran, its connection to the Prophet's family (Ahl al-Bayt), and the concepts of God and creation in Islamic context.
Full Transcript
اُستادانه همانند یک اُستاد یاد بگیرید! خالصه کتاب تفسیر موضوعی قرآن کریم جدید دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی ،دکتر علی نصیری ،دکتر ابراهیم کالنتری ،دکتر...
اُستادانه همانند یک اُستاد یاد بگیرید! خالصه کتاب تفسیر موضوعی قرآن کریم جدید دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی ،دکتر علی نصیری ،دکتر ابراهیم کالنتری ،دکتر عبدالکریم بهجت پور ،دکتر علیرضا کمالی فهرست مطالب فصل یکم:شناخت قرآن 7.................................................................................................................................... درآمد7................................................................................................................................................................................ : اقسام شناخت قرآن7....................................................................................................................................................... : شناخت سندی7............................................................................................................................................................... : دالیل بی نیازی قرآن از شناخت سندی7................................................................................................................... : شناخت تحلیلی8.............................................................................................................................................................. : شناخت ریشه ای8............................................................................................................................................................: فرض های بنیادین در شناخت قرآن8......................................................................................................................... : وحیای بودن الفاظ قرآن9............................................................................................................................................... : ابدیت و تغییر9..................................................................................................................................................................: حوزه های مباحث قرآن9................................................................................................................................................: اسرار ماندگاری قرآن در بستر زمان9........................................................................................................................... : ژرفای نامحدود قرآن9..................................................................................................................................................... : اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! نمونه های ژرفاری قرآن9............................................................................................................................................... : پیوند قرآن و عترت10..................................................................................................................................................... : فلسفه پیوند قرآن با عترت10........................................................................................................................................: ثمرات پیوند قرآن و عترت10........................................................................................................................................ : اجتهاد روشمند در قرآن10............................................................................................................................................ : فصل دوم:انس با قرآن12................................................................................................................................... درآمد12............................................................................................................................................................................. : مراتب انس با قرآن12......................................................................................................................................................: گوش فرادادن و نظر کردن به ایات قرآن12............................................................................................................... : تالوت قرآن12................................................................................................................................................................... : درک معانی و مفاهیم قرآن12....................................................................................................................................... : تفسیر قرآن12...................................................................................................................................................................: تدبر در قرآن13................................................................................................................................................................ : فصل سوم:خدا در قرآن14.................................................................................................................................. درآمد14............................................................................................................................................................................. : اسماء و صفات خدا در یک نگاه14............................................................................................................................... : تفسیر برخی از صفات15................................................................................................................................................ : آفریدگار15.........................................................................................................................................................................: خدای متعال افریدگار هستی15................................................................................................................................... : آفریدگاری،نقطه آغاز معرفت16.................................................................................................................................... : پردازش،اندازه گیری و هدایت16.................................................................................................................................. : نکته ها16.......................................................................................................................................................................... : پروردگار16........................................................................................................................................................................ : در جست و جوی پروردگار16....................................................................................................................................... : تدبیرگر هستی،پروردگار انسان16................................................................................................................................ : ربوبیت تکوینی هستی،دلیل ربوبیت انسان17........................................................................................................... : احتجاج نمرود با حضرت ابراهیم17............................................................................................................................. : مناظره حضرت موسی با فرعون17............................................................................................................................... : دانش گسترده17.............................................................................................................................................................. : قدرت بی پایان17.............................................................................................................................................................: افرینش مرگ و زندگی،دلیل قدرت خدا18................................................................................................................ : فصل چهارم:اهداف آفرینش 19........................................................................................................................... درآمد19............................................................................................................................................................................. : اهداف افرینش جهان19..................................................................................................................................................: 2 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! افرینش جهان برای انسان19......................................................................................................................................... : دانش افزایی بشر19......................................................................................................................................................... : معاد و عدالت19................................................................................................................................................................: اهداف افرینش انسان20..................................................................................................................................................: آزمایش20.......................................................................................................................................................................... : عبادت20............................................................................................................................................................................ : رحمت20............................................................................................................................................................................: مالقات الهی20..................................................................................................................................................................: تاثیر هدفمندی جهان و انسان در معناداری زندگی21........................................................................................... : فصل پنجم:قرآن و علوم 22................................................................................................................................. درآمد22............................................................................................................................................................................. : اشاره های قرآن به منابع و روش های علمی22........................................................................................................ : کاربرد های علم در قرآن22........................................................................................................................................... : علم به معنای خاص(الهیات)22.................................................................................................................................... : علم به معنای عام22........................................................................................................................................................ : اشاره های علمی قرآن22............................................................................................................................................... : اشاره های اندیشه ساز قرآن22..................................................................................................................................... : اشاره های شگفت اور قرآن22....................................................................................................................................... : اغاز جهان و چگونگی پیدایش ان23............................................................................................................................ : حرکت زمین23.................................................................................................................................................................: اشاره های اعجاز امیز قرآن23....................................................................................................................................... : درحوزه علوم انسانی23................................................................................................................................................... : در حوزه علوم طبیعی23................................................................................................................................................. : نمونه هایی از اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی23......................................................................................: نیروی جاذبه23................................................................................................................................................................. : حرکت های خوردشید23............................................................................................................................................... : حرکت انتقالی مستقیم خورشید درون کهکشان راه شیری24.............................................................................. : ادامه حیات خورشید تا زمان معین24.........................................................................................................................: حرکت درونی خورشید24.............................................................................................................................................. : زوجیت24.......................................................................................................................................................................... : لقاح(زایا کردن گیاهان و ابرها توسط باد)24............................................................................................................. : چینش مراحل افرینش انسان24................................................................................................................................... : نظریه پردازی های علمی قرآن24................................................................................................................................ : www.ostadaneh.com 3 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! تاثیر عوامل معنوی در اقتصاد24.................................................................................................................................. : تاثیر عوامل معنوی در کنترل افراد و بازدارندگی از تخلفات25............................................................................. : جهت دهی علوم انسانی بر اساس قرآن25................................................................................................................. : فصل ششم:قرآن و بهداشت روان26................................................................................................................. : درآمد26............................................................................................................................................................................. : مفهوم شناسی26.............................................................................................................................................................. : یک.بهداشت روانی26...................................................................................................................................................... : دو.فشار روانی26............................................................................................................................................................... : نشانه های فشار روانی26................................................................................................................................................ : عوامل فشار روانی26........................................................................................................................................................ : شفابخشی قرآن26........................................................................................................................................................... : راهکارهای قرآنی تامین بهداشت روانی27..................................................................................................................: بیماری های فکری و عقیدتی و راهکار درمان انها27.............................................................................................. : توحید قرآنی عامل وحدت شخصیت و سالمت ان27.............................................................................................. : نقش ایمان در بهداشت روانی27.................................................................................................................................. : ممنوعیت ناامیدی و تاثیر ان در کاهش افسردگی27.............................................................................................. : تاثیر هدفمندی آفرینش و معنا داری زندگی در بهداشت روانی27...................................................................... : تاثیر اصل قضاوقدر(تصادفی نبودن حوادث)در ارامش انسان28............................................................................ : تاثیر اعتقاد به معاد و نگاه مثبت به مرگ در بهداشت روانی28............................................................................ : رابطه توکل با بهداشت روانی28.................................................................................................................................... : نگاه وظیفه مدارانه به جای نتیجه پرایی به امور28.................................................................................................. : بیماری های اجتماعی و راهکارهای رفع آنها28........................................................................................................ : راهکار رفع جهل28.......................................................................................................................................................... : عدالت محوری راهکار رفع ظلم28............................................................................................................................... : تعدیل ثروت راهکار رفع فقر28..................................................................................................................................... : حمایت اقتصادی از اقشار اسیب پذیر اجنماع راهکار جبران کمبود ها29.......................................................... : حمایت از یتیمان29........................................................................................................................................................ : حمایت از نیازمندان با پرداخت ها29.......................................................................................................................... : امانت داری و رعایت عهد و راهکار رفع خیانت29.................................................................................................... : دعوت به وحدت راهکار دفعع تفرقه29....................................................................................................................... : صلح گرایی برای جلوگیری از جنگ29....................................................................................................................... : امر به معروف و نهیاز منکر برای سالم سازی محیط و مبارزه با فساد29.............................................................: دفاع از حقوق بانوان برای جلوگیری از ظلم به انان29............................................................................................ : 4 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! گسترش نظام حمایت خانواده در اجتماع از راه محبت به پدر و مادر و صله رحم29...................................... : ازدواج زمینه ساز بهداشت روانی جامعه30.................................................................................................................: بیماری های اخالقی و راهکار های رفع انها30.......................................................................................................... : اخالص ورزی راهکار رفع نفاق اخالقی30...................................................................................................................: شجاعت ورزی راهکار غلبه بر ترس30.........................................................................................................................: سفارش به صبر و باال رفتن سطح مقاومت در عوامل استرس زا30...................................................................... : انفاق و ایثار راهکار رفع دنیا پرستی30....................................................................................................................... : حسن ظن به مردم راهکار رفع فشار روانی30........................................................................................................... : بیماری های روحی-روانی و راهکار های قرآنی30.................................................................................................... : یاد خدا عامل ارامش روحی30...................................................................................................................................... : دعا زمینه ساز سالمت و ارامش انسان31................................................................................................................... : نماز عامل پاکی و آرامش روح31.................................................................................................................................. : قرائت قرآن و تاثیر آن در کاهش اضطراب31............................................................................................................ : روزه و تاثیرات روانی آن31............................................................................................................................................ : توبه راهکار رفع فشار روانی گناه31..............................................................................................................................: قوانین بازدارنده تامین بهداشت روانی31.................................................................................................................... : قوانین کنترل کننده شهوت31..................................................................................................................................... : حجاب31............................................................................................................................................................................ : دوری از نگاه شهوت امیز به جنس مخالف32............................................................................................................ : ایجاد موانع برای خودکشی در اموزه های دینی32.................................................................................................. : فصل هفتم:حقوق انسان از منظر قرآن 33............................................................................................................ درآمد33............................................................................................................................................................................. : حق حیات انسان از منظر قرآن33................................................................................................................................: نمونه هایی از موانع حق حیات انسان در اموزه های قرآنی33............................................................................... : خودازاری33...................................................................................................................................................................... : قتل نفس33...................................................................................................................................................................... : گمراه کردن دیگران33....................................................................................................................................................: رابطه حق حیات انسان با حکم قصاص نفس34........................................................................................................: حق انتخاب عقیده انسان از منظر قرآن34................................................................................................................. : ارتباط آزادی عقیده با پدیده ارتداد34........................................................................................................................ : رابطه ازادی عقیده با جهاد ابتدایی34......................................................................................................................... : فصل هشتم:تکالیف انسان در برابر خدا36........................................................................................................... درآمد36............................................................................................................................................................................. : www.ostadaneh.com 5 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! تکالیف باوری انسان در برابر خدا36............................................................................................................................ : معاد باوری36.................................................................................................................................................................... : تکالیف رفتاری انسان در برابر خدا37.......................................................................................................................... : انجام فرایض دینی37...................................................................................................................................................... : ترک معاصی38................................................................................................................................................................. : فصل نهم:تفسیر سوره حمد 38........................................................................................................................... درآمد38............................................................................................................................................................................. : گرامی ترین ایه39............................................................................................................................................................ : ستایش،ویژه پروردگان عالمیان39............................................................................................................................... : مالک حقیقی قیامت40................................................................................................................................................... : تنها معبود و یاریگر40..................................................................................................................................................... : درخواست هدایت به صراط مستقیم40....................................................................................................................... : برترین مصداق صراط مستقیم40................................................................................................................................. : 6 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! فصل یکم:شناخت قرآن درآمد: علت اهمیت شناخت قرآن برای مسلمانان-1:منبع اساسی دین است -2قرآن معنا بخش به دین،ایمان،اندیشه و زندگی است -3بیانگر پایه های جهان بینی و اصول تفکر و خردورزی در نظام افرینش برای انسان جست -4عرضه اصول اخالق نیکو و شیوه بنای یک جامعه انسانی و ارزش محور و جو گر -2تطبیق اصول بر فرو دین دلیل لزوم مراجعه به سنت معتبر و اجتهاد روشمند-1:تفسیر و تشریح اصول -3یافتن پاسخ های منطقی دین به تناسب نیازهای جدید نکته:اساس اندیشه دینی ،جهان بینی ح و شریعت اسالمی قرآن است شناخت قرآن:نقطه آغاز شناخت و تالش فکری و الهام بخش عمل و سلوم مسلمانان اقسام شناخت قرآن: این اقسام عبارت اند از: -1شناخت سندی -2شناخت تحلیلی -3شناخت ریشه ای شناخت سندی: -1سنجش اعتبار قرآن از نظر اسناد و انتساب به گوینده و نویسنده با استفاده از ابزار های الزم -2صحت درست بودن تمام است=ناد یا درست بودن بخشی از آن -3دلیل و مدرک برای درستی یا نادستی انتساب علت بی نیازی قرآن بر شناخت سندی:در انتساب سوره و اورنده ان شکی رخ نداده است و هیچ سوره ی مشکوکی در قرآن وجود ندارد دالیل بی نیازی قرآن از شناخت سندی: پیوند این عوامل سبب بی نیازی قرآن از شناخت سندی میشود: -3شرایط ویژه عصر نزول -2تالش های مستمر پیامبر و مومنان راستین -1هویت ذاتی قرآن دالیل بی نیازی قرآن از شناخت سندی: -2تفاوت نزول قرآن (نزول تدریجی)با سایر -1دریافت وحی از سوی پیامبر به صورت علم حضوری -4جنبه ادبی و هنری قرآن(فصاحت -3نگارش قرآن کریم از همان آغاز نزول وحی کتب اسمانی -5بسیط و بدوی بودن جامعه آن روز و بالغت) علم حضوری:از روش های دریافت وحی توسط پیامبر www.ostadaneh.com 7 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! ماهیت علم حضوری:دریافت کننده نسبت به چیزی که دریافت میکند تردیدی روا نمی دارد تفاوت نزول ران با سایر کتب:نزول قرآن به صورت تدریجی و سایر کتب به صورت یکباره صورت گرفته است مشکل نزول یکباره:مشتبه شدن نسخه اصلی با سایر نسخه ها مزیت نزول تدریجی:هموار کردن فرایند اطمینان بخش برای پیامبر و مومنان کاتبان وحی:نویسندگانی که از اغاز وحی ان را نگارش می کردند علت محفوظ ماندن قرآن از تحریف:نگارش بی وقفه آیات قرآن علت کسب اطالعات مسلمانان از طریق دیدن و شنیدن-1:ذهن خالی -2حافظه قوی -3نداشتن سواد عوامل تهدید قرآن به تحریف-1:توسعه سریع قلمرو اسالم -2فاصله زیاد عموم مسلمانان از مدینه وظیفه اصلی کمیته قاریان و حافظان قرآن:تهیه و تدوین نسخه واحد قرآن شناخت تحلیلی: -1آگاهی یافتن به مطالب و محتوای کتاب -2رسیدن به شناخت درس نسبت به هدف و،پیام،سبک بیان و شیوه برخورد این کتاب با مسائل بنیادین جهان -3روشن کردن عیار و ارزش علمی و محتوایی کتاب شناخت تحلیلی قرآن-1:اسا و زیربنای ایمان -2جهت دهنده رفتار و اخالق مسلمانان شناخت ریشه ای: -2مقایسه قرآن با سایر -1اثبات اینکه محتوای این کتاب تراوش ذهن پدیدآورنده است یا شخص دیگری کتب مذهبی نکته:شناخت ریشه ای فرع بر شناخت تحلیلی است نکته:در صورت شناخت صحیح پژوهشگر به اصالت الهی قرآن رهنمود میابد اصالت الهی-1:قرآن از افقی باالتر از ذهن و اندیشه پیامبر افاضه گردیده و ایشان صرفا حامل وحی بوده است -2معجزه بودن قرآن فرض های بنیادین در شناخت قرآن: علت توجه دانشمندان به این کتاب-1:تنوع -2گستردگی -3جذابیت ساختار و معارف رخداد هایی که منجر به ایجاد زاویه های جدید در پژوهش قرآن شد: -2گام نهادن جهان به عصر جدید -1توسعه و گسترش اسالم در مناطقمختلف جهان 8 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! وحیای بودن الفاظ قرآن: -2منحصر به فرد بودن دالیل مبنی بر الهی بودن الفاظ قرآن-1:معرفی شدن قرآن به عنوان سخن خدا -3آیات بسیاری داللت بر وحیانی بودن الفاظ و ساختار متن ساختار ظاهری متن،سبک بدیع و اسلوب ان -5تمایز اشکار ساختار ظاهری -4دالیلت ایات بر عدم دخالت پیامبر در ساختار ظاهری قرآن دارند -6برخورداری معارف و محتوای قرآن از ژروفا و عظمت متن قرا با سخن پیامبر تحدی:فراخواندن همگان به اوردن مثل قرآن ابدیت و تغییر: باور اساسی انسان میلمان:جاودانگی قرآن حوزه های مباحث قرآن: حوزه های بیان معارف و احکام الهی توسط قرآن-1:روابط انسان با خدا -2روابط انسان با خود -3روابط انسان با طبیعت -4روابط انسان با دیگر انسان ها حوزه های متاثر از تحوالت زمان-1:روابط انسان با طبیعت -2روابط انسان با دیگر انسان ها بیشترین مباحث قرآن-1:چگونگی رابطه ابدیت و تغییر اسرار ماندگاری قرآن در بستر زمان: عوامل اساسی جاودانگی قرآن-1:ژرفای نامحدود قرآن -2پیوند قرآن و عترت -3اجتهاد روشمند در قرآن ژرفای نامحدود قرآن: یکی از ویژکی های ذاتی قرآن است ویژگی ژرفای نامحدود به بیان دیگر-1:بطن -2بطون علت تمایز متن قرآن از متون انسانی:برخورداری ایات قرآن از بطون دالیل محدود نبودن قرآن به زمان و مکان-1:دارا بودن منبع قدسی -2فوق زمان و مکان بدن -3صاحب علم بی پایان -4محیط بر همه هستی و پدیده های آن نخستین و اصلی ترینرمز ماندگاری قرآن در بستر زمان:ژرفای نهایت ناپذیر قرآن نمونه های ژرفاری قرآن: -1نهی از پرستش بت ها -2وعده به زنده کردن مردگان و برپا خواستن قیامت برای متوجه کردن منکران تحلیل های نهی بت پرستی-1:نهی به دلیل خزوع و فروتنی در برابر غیر از خدا -2در اطاعت انسان میان خود و غیر تفاوتی نیست -3ممنوع بودن توجه به غیر از خدا www.ostadaneh.com 9 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! معانی مختلف و اله های مختلف ایات قرآن-1:بخش ساده برای فهم عامه -2بخش عمیق برای خواص -3 بخش کامال عمیق برای زبده های خواص یا اعصار و قرون دیگر پیوند قرآن و عترت: الزمه ی بر قراری ارتباط قرآن با نیاز های مومنان-1:به فعلیت رسیدن ظرفیت نامحدود قرآن(بر امده از بطون) -2تفسیر متناسب با نیاز های زمان اصلی ترین ویژگی قرآن-1:هدایتگری -2معرفت بخشی عواقب عدم تفسیر و تبیین ایات قرآن-1:از دست دادن اصلی ترین ویژگ خود یعنی هدایت گری و معرفت بخشی -2بزماندن از عرصه ورود به زندگی آدمیان نخستین و اصلی ترین سازکار در تبیین و تفسیر قرآن:پیوند جاودانه ناگسستنی قرآن و عترت کتاب صامت:قرآن بدون پیوند با عترت فلسفه پیوند قرآن با عترت: ضروری بودن حضو مستمر مفسری آگاه به معارف و اسرار وحی در کنار قرآن -2ظهور نیازهای جدید در ضرورت حضور مفسران اگاه به اسرار و ژرفای وحی-1:جاودانگی و ابدیت قرآن عرصه حیات فردی و اجتماعی مومنان ثمرات پیوند قرآن و عترت: -1تبیین و تفسیر صحیح آیات قرآن متناسب با نیاز و مسائل جدید جامعه اسالمی -2آموزش شیوه صحیح دستیابی ضابطه مند به مفاهیم وحی در غیاب عترت -3تامین حضور همیشگی انسان کامل به عنوان اسوه نیکو در میان ادمیان -4رهبری سیاسی جامعه اسالمی رهاورد های رهبری سیاسی جامعه اسالمی-1:رهبری سیاسی اهل بیت به تبیین دقیق و کاربردی -2ساختن جامعه الهی و ارزش محور در کمال دق و اطمینان اجتهاد روشمند در قرآن: پوند قرآن با عترت برای همگان در همه زمان ها و مکان ها مقدور نیس و برای حل این مشکل ساز و کار های پیشنهادی زیر را داریم-1:اصل اجتهاد -2خردورزی در ایات وحی تفقه:در طلب چیزی بودندر صورت تمحض و تخصص یافتن در ان تفقه در دین:فراگرفتن دین به صورت تخصصی 10 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! عوامل تاثیر گذار در اهمیت اجتهاد و خردورزی در حیات جاودانه قرآن-1:تعقل -2تفکر -3تدبر عوامل زنده ماندن قرآن در بستر متحول زمان-1:امامت -2اجتهاد www.ostadaneh.com 11 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! فصل دوم:انس با قرآن درآمد: -4خودپسندی عوامل به خطر انداختن هویت انسان در حوزه فردی-1:بد خلقی -2سوءظن -3حسادت -5غرور -6بدزبانی -7افراط و تفریط -4فریب -5 عوامل ابتذال زندگی انسان در حوزه اجتماعی-1:سودجویی -2خیانت -3منفعت طلبی هوس بازی -6کام جویی نامشروع مراتب انس با قرآن: اصلی ترین بخش اندیشه و باور دینی:ایمان به قرآن عوامل موثر صعود به مراتب باالی انس با قرآن-1:تالش -2جدیت -3فراهم اوردن شرایط الزم -3درک معانی و مفاهیم مراتب انس با قرآن-1:گوش فرادادن و نظر کردن به ایات قرآن -2تالوت قرآن قرآن -4تفسیر قرآن -5تدبر در قرآن گوش فرادادن و نظر کردن به ایات قرآن: استماع:نخستین و عام ترین مرتبه انس با قرآن چهار نگاه که از نظر پیامبر عبادت است-1:نگاه به علی بن ابی طالب -2نظر به والدیت همراه با لطف و رحمت -3نظر در قرآن -4نظر به کعبه تالوت قرآن: تالوت:نوعی ذکر زبانی نکته:تالوت قرآن بای مسلمانان بسیار حائز اهمیت است -4 -3صوت نیکو -2ترتیل(شمرده شمرده خواندن) شرایط صحیح تالوت قرآن-1:با طهارت حزین -5رعایت ادب در حضور پیشگاه الهی درک معانی و مفاهیم قرآن: -2اگاهی از لغات و مهم ترین زمینه برای درک معانی و مفاهیم قرآن-1:آشنایی با زبان و ادبیات عرب مفردات الفاظ قرآن کریم تفسیر قرآن: نکته:تفسیر نوعی تالش فکری است دست اورد های تفسیر: 12 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! -1شناخت جامع و منسجم مفاهیم و پیام های قرآن -2فرا رفتن از مرحله ابتدایی و شکل گیری یک اندیشه نظام مند قرآنی -3آشکار سازی ارتباط معنایی بسیاری از ایات -4دست یابی به دیدگاه قرآن درباره مسائل و موضوعات گوناگون مورد نیاز بشر -5ضرورت فراهم ساختن ابزار های دیگری مثل اگاهی از شان نزول و...تا در پرتو ان مفسر به تفسیر رای مبتال نشود ابزار های الزم برای جلوگیری از ابتالی مفسر به تفسیر رای-1:اگاهی از شان نزول ایات -2علوم قرآنی -3 دانش ادبیات عرب -4علم منطق -5روایات و سنت معصومان ارجمند ترین علوم دین:تفسیر علت ارجمندی تفسیر-1:ارتباط مستقیم با کالم خداوند -2رنگ بخشیدن به ذهن و زندگی انسان تدبر در قرآن: باالترین نوع انس با قرآن:تدبر در قرآن مفاهیم تدبر -1:عبور از سطوح اولیه و مفاهیم ظاهری ایات و ورود اندیشمندانه ب الیه های ژرف برای کشف حقایق پنهانی -2جریانی فکری-روحی که از نوعی ارتباط میان عقل و قلب پدید می اید جامع ترین و عمیق ترین درجه تدبر در قرآن-1:پیامبر -2عترت پاک ایشان www.ostadaneh.com 13 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! فصل سوم:خدا در قرآن درآمد: شناخت ایات قرآن-1:فهم دیگر معارف دینی -2میزان تعهد به دستور های الهی ویژگی های خدای عهد عتیق-1:بخیل -2دروغگو -3پشیمان -4فراموشکار -5مادی -6خسته -7 خشمگین و غیر حلیم -8ضعیف در برابر کید و قدرت انسان و شیطان خدای عهد جدید-1:مهربان -2سیره نگاری هایی از حضرت عیسی نکته:قرآن ظرف تجلی اسماء و صفات الهیی است اسماء و صفات خدا در یک نگاه: -3واحد:ذاتی بدون اجزا و بدون -2اله:شایسته عبادت -1اهلل:جامع همه کمال ها به طور کامل و مطلق -5اخر:اخر است و بی انتها(ابدی) -4اول:از اغاز بوده و اغازی ندارد(ازلی) شبیه و مانند -7حق:وجود ثابت و پایدار،دارای عینیت -6نور:روشنی بخش،فرمان دهنده،هدایت کننده -10ظاهر:دارای ذات پاک کامال ظاهر و اشکار -9باقی:بدون فنا -8حی:زنده،فعال و مدبر -11باطن:بیرون از دسترس بودن کنه ذاتش -12صمد:بی نیاز و مقصود همگان،براورده کننده حاجات -13غنی:بی نیازی به غیر و ابزار و اعضا -14واسع:غنی،بی نیاز،گسترده -15عدل:داور دادگر و حاکم عادل -17جبار:مسلط بر همه چیز،دور از دست بودن عظمتش از -16ملک:مالک حکومت و حاکم بر جهان -19بصیر:احاطه بر همه دیدنی ها -18احاطه به همه شنیدنی ها افکار،اصالح گر هر امر -22علیم:اگاه از ذات و اسرار درون ما -21شهید:شاهد و حاضر -20رائی:بیننده وآگاه -24خبیر:عالم و اگاه از باطن امور و اسرار درون -23حکیم:دارای اعمال صحیح و خالی از فساد -26قدوس:پاک از هر نو نقص و الودگی -25مبین:نمایان بودن اثار قدرت و حکمت او -29علی:بلند مقام -30اعلی:پیروز و -28جلیل:صاحب جالل و اکرام -27مجید:صاحب مجد و عظمت برتر -31عظیم:بزرگ و قادر و قاهر -32کبیر:بزرگ و اقا -33متکبر:نبودن چیزی برتر از او -37 -36ذاری:اظهار کننده -35بدیع:ابداع اشیاء جهان بدون الگو -34حمید:شایسته حمد وثنا -40حفیظ:حافظ و -39فالق:دریدن پرده عدم با افرینش -38مصور:صورت گر صانع:سازنده و خالق -41رقیب:حافظ و نگهبان -42حسیب:حسابگر،بی نیاز کننده -43رازق:روزی دهنده نگهدارنده -45قابض:گیرنده روح از بدن،نور به هنگام غروب و روزی برای برخی از انسان -44قیوم:قائم به ذات خود -47کافی:کفایت و بی نیاز کردن بندگان از دیگران ها -46باسط:گستردن فیض هستی 14 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! -50وارث:عدم از دست دادن مالکیت -49وکیل:سرپرست،حافظ،پناه،ملجا -48هادی:هدایت کننده -51باعث:محشور کننده مردگان در قیامت و مبعوث کننده پیامبران -52دیان:جزا دهنده -55محیط:آگاهی و احطه به اشیاء -54مهیمن:گواه،شاهد و حافظ -53مولی:یاری دهنده و سرپرست -58رحمن:گسترنده ی رحمت -59رحیم:مهربان -56قدیر:توانا -57حلیم:بردبار -63غفور:آمرزنده،رساندن -62تواب:توبه پذیر -60رئوف:مهربان -61عفو:محو کننده گناهان بندگان -64سالم:سرچشمه سالمت -65مومن:عمل کننده به وعده ها -66صادق:راستگو بندگان به کمال -69منان:بخشنده نعمت ها -68قریب:نزدیک ترین به انسان -67فتاح:حاکم و گشاینده مشکالت -70جواد:نیکوکار و بخشنده -71بره:راستگو،نیکوکار و بخشنده -72کریم:عزیز،جوا و بخشنده -73اکرم:کریم و بزرگوار -74وهاب:بسیار بخشنده(از ماده هبه) -75شافی:شفادهنده -77ناصر:یاور -78خیرالناصرین:یاری دهنده و -76کاشف الضر:برطرف کننده ناراحتی ها و درد و رنج ها -80وفی:وفا کننده به عهد و -79ودود:دوست دارد دیگران و دوست داشتنی خالی از هر عیب و نقص پیمان -81شکور:ارج نهادن لبه اعمال نیک بندگان -82لطیف:ابراز لطف و محبت به بندگان -85رب:صاحب -84خالق:افرینش از عدم محض -83حفی:ابراز نیکی و لطف به دیگران و عالم و اگاه -87هادی:شکوفا کننده ظرفیت -86مقدر:تعیین کننده اندازه و ظرفیت اختیار و مدبر امور پدیده ها موجودات تفسیر برخی از صفات: -4قادر صفات مورد بررسی-1:آفریدگار -2پروردگار -3عالم آفریدگار: تمام موجودات،هستی خود را از دیگری گرفته اند تکیه گاه تمام موجودات هستی:حقیقتی نامحدود،پایدار،مطلق،غیر مشروط و بی نیاز و حاضر در همه زمان ها -4عاریه و موقت نبودن -2خد هستی -3راه نیافتن نسبیت در ان ویژگی های افریدگار-1:فنا ناپذیر هستی ان خدای متعال افریدگار هستی: -2نظم دادن چیزی از ماده ای که پیش تر معانی واژه خلق-1:ایجاد کردن چیزی بعد از معدوم بودن آن ایجاد شده است خلق:افریدکار به معنای نخست www.ostadaneh.com 15 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! آفریدگاری،نقطه آغاز معرفت: ویژگی های پروردگار بیان شده در سوره علق-1:هستی آفرین -2انسان افرین اقره:دستور به خواندن نکته:قرآن به انحصار افرینش اصرار دارد لن:بیانگر ضعف و ناتوان در هر موجود غیر خدا پردازش،اندازه گیری و هدایت: مالزم افرینش موجودات-1:پردازش -2اندازه گیری -3راهنمایی نکته:خداوند همه موجودات را در یک مجموعه کامال مرتبط و هماهنگ با یگدیگر افریده است تقدیر:اعطای ظرفیت و استعداد ویژه به همه مخلوقات هدایت:نشان دادن راه گذر از وضع موجود تا رسیدن به وضع مطلوب نکته ها: -1امکان شناخت اغاز هستی(از نظر قرآن)از طریق مطالعه زمین و سیر درافاق وجود دارد -2افریدگار هستی خداست تفاوت مشرک با دیگران:شرک پرستش و بندگی نه در اعتقاد وجود خالق -3بیهوده نبودن افرینش(از طریق مطالعه جهان) پروردگار: معنی لغوی رب-1:ریشه ربب:صاحب اختیار و تدبرگر شیء -2ریشه ربو:مربی و تربیت کننده و رشد دهنده انحصار ربوبیت به خدا:صاحب اختیار و تدبرگر شیء اولین معارف نقل شده از پیامبر بر مردم-1:توحید در ربوبیت -2انحصار ربوبیت به خدا در جست و جوی پروردگار: توحید خالص:روی اوردن به سوی پرروردگار و اغازگر هستی تدبیرگر هستی،پروردگار انسان: شاهد توحید ربوبیت خدا بر انسان-1:تدبیر مستمر امور هستی -2رسیدگی به امور مخلوقات نکته:خداوند به اسمان و زمین هستی بخشیده در نتیجه صاحب اختیار امر و مدبر و پروردگار انهاست 16 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! ربوبیت تکوینی هستی،دلیل ربوبیت انسان: مهم ترین مناظره پیامبر با پادشاهان و مترفان:صاحب اختیاری و ربوبیت احتجاج نمرود با حضرت ابراهیم: نکته:بر پایه معرفت توحیدی افریدگار هستی حق تصرف کامل در موجودات(از جمله احیا و میراندن)را دارد مناظره حضرت موسی با فرعون: نکته:همه موجودات و انسان ها جزئی از کل نظام هستی اند نکته:راه تکامل موجودات از نظام هستی اثر می پذیرد دانش گسترده: از اوصاف خدای متعال:علم و دانایی اموری که موجودات به ان اگاه اند-1:گذشته و حال و آینده -2دنیا و اخرت -3غیب و شهادت -4ظاهر و باطن -5نیات و گفتار عواقب پذیرش علم و نظارت پروردگار حکیم بر انسان ها-1:مراقبت انسان از اندیشه ها،باور ها و رفتار های -3امیدواری در برابر نورانیت درونی و رفتاری خود به -2ناظر دانستن خداوند بر اعمال خویش خود -4اندیشه ورزی و اتخاذ گرایش ها و رفتار های ناصواب نگران و بیمناک به هنگام لغزش پاداش الهی نکته:افرینش امری مستمر است الزمه پذیرش ارتباط میان افریدگار و افریده شده:مشاهده دائمی افریدگار -2هستی بخشیدن دائمی به انها علت اگاهی خدا بر پدیده ها-1:افریدن ظاهر و باطن پدیده ها توسط خدا جهر:ظهور کامل یک پدیده 8در برابر چشم یا گوش لطیف بودن خداوند:اشاره به علم او به اسرار دقیق و ظریف افرینش قدرت بی پایان: از مهمترین مباحث صفات کمال و جمال خدا:مسئله قدرت واژه های بیاگر توانایی بی پایان خدا-1:قادر -2قوی -3عزیز -4بطش -5قهر -6غالب الزمه افرینش هستی و تدبیر امور:قدرت و توانایی خالق و مدبر جهان و جهانیان ذلک:اشاره به افرنش انسان،گیاه و تدبیر امور انها نکته:اهلل حق است و امری باطل و خیالی نیست نکته:انتقال خاک مرده از وضعی به وضع دیگر اثبات کننده توان خداوند در زنده کردن مردگان است www.ostadaneh.com 17 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! نکته:علم و دانشی که بشر درباره اسمان به ان احاطه دارد درباره اسمان اول است -2احاطه علمی او بر مخلوقات و پدیده از ثمرات تدبیر در امر افرینش-1:درک قدرت خدا بر همه موجودات ها نشانه قدرت الهی:برقراری تعادل موجود در میان اسمان و زمین افرینش مرگ و زندگی،دلیل قدرت خدا: ید:استعاره برای قدرت قهر:غلبه و ذلیل کردن،نوعی غلبه و پیروزی معنی قاهر:غالب مقصود از قهر الهی:عدم توانایی مقاومت در برابر قدرت خدای متعال 18 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! فصل چهارم:اهداف آفرینش درآمد: دغدغه دیرینه بشر:شناخت اهداف افرینش عواملی که شناخت هدف افرینش بر انها تاثیر گزار است-1:انگیزه ها -2باور ها -3اعمال و رفتار -4غایی انواع علت هر چیز-1:فاعلی -2مادی -3صوری مقصود از هدف واهداف افرینش:علت غایی و نهایی هر چیز در مسیر حرکت خویش منظور از هدف افرینش انسان:غایت کمال انسان روش های شناخت اهداف افرینش-1 :روش عقلی -2روش تجربی -3روش وحیانی اهداف افرینش جهان: -4برای دانایی بشر ویژگی های جهان-1:هدفدار -2بر پایه حق و عدل -3در خدمت بشر واژه حق در مقابل واژه باطل است بازیچه(لعب):کار فاقد هدف صحیح بیهوده(لهو):عمل بازدارنده انسان از انجام کار و هدف مهم اهداف افرینش جهان به شرح زیر است: -3معاد و عدالت -2دانش افزایی بشر -1افرینش جهان برای انسان افرینش جهان برای انسان: -2سپازگزاری از نعمت اقدامات انسان برای رسیدن به سعادت و کمال-1:شناختن نعمت و نعمت افرین افرین -3دوری از راه شرک و ناسپاسی دانش افزایی بشر: عام و افزایش اگاهی انسان نسبت به صفات علم و قدرت خداوند از کماالت مهم انسانی و معیار برتری انسان ها است باالترین علوم:خداشناسی معاد و عدالت: -2در پیش گیرندگان راه ناسپاسی،گناه،کفر و انواع انسان ها-1:قدرشناس و سپاسگزار نعمت های الهی شرک غایت و نهایت جهان:برپایی رستاخیز و نظام عدل www.ostadaneh.com 19 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! اهداف افرینش انسان: علت هدف واال در افرینش انسان:به اقتضای حکمت الهی کار بیهوده و بدون هدف انجام دادن ممکن نیست اهداف افرینش انسان به شرح زیر است: -3رحمت -4مالقات الهی -1آزمایش -2عبادت آزمایش: هدف از زندگی و مرگ:آزمایش انسان هدف از ازمایش انسان-1 :رسیدن به حسن عمل -2پرورش مفهوم حسن عمل:تکامل معرفت و خلوص نیت و انجام هر کار خیر علت ازمایش انسان با مشکالت:مشخص شدن افراد شکیبا نتیجه ازمایش-1:اشکار شدن کماالت -2اشکار شدن هنر سپاسگزاری افراد -3اشکار سازی کیفیت اعمال -4پاداش دادن به افراد شایسته نکته:مرگ چیزی وجودی است نه عدمی و انتقال از مرحله ای به مرحله بعد است مفهوم پرورش:ورزیده و آزموده و پاک شدن انسان عبادت: مفهوم عبودیت-1:اظهار اخرین درجه خضوع در برابر معبود -2نهایت تسلیم در برابر ذات پاک معبود عبودیت کامل:اندیشیدن تنها به معبود واقعی(کمال مطلق) و گام برداشتن در راه او عبد:کسی که همه وجودش به موال و صاحب خود تعلق دارد عبادت:انجام تمام دستور های الهی(اعم از نماز و روزه و )... مقدمه هر عبادت-1:معرفت -2علم سرچشمه معرفت:عبادت رحمت: مظهر رحمت الهی:وحدت نکته:رحمت الهی همان هدایت الهی است مالقات الهی: هدف سیر و غایت تالش های انسان:پروردگار 20 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! مقصود از مالقات انسان با پروردگار به دو صورت زیر است: -1شهود باطنی و لقای شهودی پروردگار -2حضور در صحنه رستاخیز و مالقات ان صحنه پایان رنج انسان:بسته شدن پرونده دنیا تاثیر هدفمندی جهان و انسان در معناداری زندگی: -3معنا فواید هدفمندی زندگی انسان-1:دمیده شدن روحی تازه در کالبد انسان -2جهت دهی به زندگی -5تقویت بهداشت روانی دار شدن زندگی -4رسیدن به ارامش www.ostadaneh.com 21 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! فصل پنجم:قرآن و علوم درآمد: عوامل تشویق انسان به دانش افزایی-1:توجه قرآن به علم -2اموزه های پیامبر و اهل بیت معنی واژه علم:مجموعه قضایای حقیقی که از راه تجربه حسی قابل اثبات است -2علوم عقلی -3علوم نقلی -4علوم شهودی انواع دسته بندی علوم-1:علوم تجربی(طبیعی و انسانی) اشاره های قرآن به منابع و روش های علمی: -4شهودی -2تجربی -3نقلی انواع روش های علمی-1:تعقلی کاربرد های علم در قرآن: معانی مختلف علم در قرآن به شرح زیر است: -1علم به معنای خاص -2علم به معنای عام علم به معنای خاص(الهیات): هدف افرینش:آگاهی انسان به علم و قدرت الهی(علم اعلی) علم اعلی:آگاهی از صفات خداوند لدنی:دانشی که خدا به انسان می اموزد علم به معنای عام: معیار های تشخیص برتری افراد-1:علم -2ایمان علم:مسبب فضیلت انسان علم در معنای عام مقید به الهیات نشده و شامل همه دانشمندان می شود اشاره های علمی قرآن: -3اشاره های -2اشاره های شگفت اور قرآن دسته بندی این اشارات-1:اشاره های اندیشه ساز قرآن اعجاز امیز قرآن اشاره های اندیشه ساز قرآن: برخی ایات انسان را به تفکر درباره پدیده ها وا می دارد و انها را نشانه خدا و معاد می شمارد و مطلب شگفت اوری در ظاهر ایات وجود ندارد اشاره های شگفت اور قرآن: مباحثی که قرآن به انها اشاره کرده است-1:کیهان شناسی -2زمین شناسی -3علوم پزشکی 22 www.ostadaneh.com [email protected] کرمان – ایران اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! اشارات شگفت اور قرآن به شرح زیر است: -4ممنوعیت شراب -3پیدایش حیات از اب -2حرکت زمین -1اغاز جهان و چگونگی پیدایش ان خواری و اعالم زیان ها اغاز جهان و چگونگی پیدایش ان: مطالب قرآن درباره پیدایش زمین با نظریه انفجار بزرگ و جداشدن اسمان و زمین از یکدیگر هماهنگ است حرکت زمین: قرآن در زمان نظریه بطلمیوس(سکون و مرکزیت زمین)از حرکت زمین خبر داده است اشاره های اعجاز امیز قرآن: حوزه های این اشارات-1:علوم انسانی -2علوم طبیعی درحوزه علوم انسانی: جهات اعجاز علمی در علوم انسانی: نقش موثر قرآن در تحول علمی مسلمانان -2ارائه نظام علمی -1ارائه گزارش های علمی بی سابقه در حوزه علوم طبیعی: بیان مطالبی علمی که پیش از قرآن نسبت به انها اگاهی وجود نداشت و دانشمندان قرن ها بعد به انها پی برده اند نمونه هایی از اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی: مواردی از این اعجارها به شرح زیر است: -4لقاح -5چینش مراحل افرینش انسان -3زوجیت -2حرکت های خورشید -1نیروی جاذبه نیروی جاذبه: واژه عمد:ستون ها نیروها و ستون های متعددی بین کرات اسمانی وجود دارد که هنوز کشف نشده اند حرکت های خوردشید: حرکت هایی که قرآن به انها اشاره دارد: -1حرکت انتقالی مستقیم خورشید درون کهکشان راه شیری -2حرکت وضعی خورشید که به دور خود می چرخد -3ادامه حیات خورشید تا زمان معین www.ostadaneh.com 23 [email protected] Kerman, Iran اُستادانه – همانند یک اُستاد یاد بگیرید! -4حرکت درونی خورشید حرکت انتقالی مستقیم خورشید درون کهکشان راه شیری: حرکت طولی خورشید به سمت معین ادامه حیات خورشید تا زمان معین: عمر خورشید در اثر انفجار هسته ای و سوخت مواد درونی ان چند میلیارد سال دیگر به پایان میرسد حرکت درونی خورشید: خورشید دائما در حال انفجار های هسته ای است تا انرزی و نور و گرما تولید کند زوجیت: در ایات قرآن به زوجیت چیزهایی اشاره شده است که انسان از انها اطالعی ندارد در عالم غیر حیوانات:دوچیزی که قرینه یکدیگر هستند واژه زوج:در عالم حیوانات :نر و ماده لقاح(زایا کردن گیاهان و ابرها توسط باد): اشاره علمی قرآن به لقاح ابر ها اعجاز علمی قرآن است اما اشاره قرآن به لقاح گیاهان مطلب شگفت انگیز علمی قرآن است(اعجاز علمی نیست) علت:انسان ها از گرده افشانی اطالع داشتند چینش مراحل افرینش انسان: مراحل زندگی انسان به شرح زیر است: -4نطفه مخلوط