Sanskrit Past Paper PDF - Jan 2024

This question paper contains 2 printed pages. Roll No. : Unique Paper Code : 121301103 Title of the Paper : साहित्य: नैषधीयचरितम् एवम् मृच्छकहिकम् Sahitya: (Naishadheeyacaritam &...

This question paper contains 2 printed pages. Roll No. : Unique Paper Code : 121301103 Title of the Paper : साहित्य: नैषधीयचरितम् एवम् मृच्छकहिकम् Sahitya: (Naishadheeyacaritam & Mricchhakatikam Name of the Course : M.A., Sanskrit (LOCF), Examination, Jan 2024 Semester : I Duration : 3 Hours Maximum Marks : 70 इस प्रश्नप्रत्र के मिलते ही ऊपर दिए गए मिर्धाररत स्थधि पर अपिध अिुक्रिधाँक मलमिए । Write your Roll No. on the top immediately on receipt of this question paper रिप्पणी: अन्यथध आवश्यक ि होिे पर इस प्रश्न-पत्र कध उत्तर संस्कृ त यध महन्िी यध अंग्रज े ी दकसी एक भधषध िें िीमजए, परन्तु सभी प्रश्नों कध िधध्यि एक ही होिध चधमहए । Note: Unless otherwise required in a question, answers should be written in Sanskrit, Hindi, or English, but the same medium should be used throughout the paper. 1. निम्िनिनित पद्यों की सप्रसगं व्याख्या कीनिए: 7x4 = 28 Explain the following verses with reference to the context : (क). अधीनतबोधाचरणप्रचारणैः दशाश्चतस्रैः प्रणयन्िपु ानधन ैः । चतदु श द त्वं कृ तवाि् कृ तैः स्वयं ि वेनि नवद्यासु चतदु श द स्वयम् ॥ अथवा/OR िगज्ियं तेि च कोशमक्षयं प्राणीतवाञ्शशवशेषवाियम् । सिा रतीशस्य ऋतयु दथा विं वपस्ु तथानिड्गदथास्य यौविम् ॥ (ि). अथ स्वमादाय येि मन्थिानचचरत्िरत्िानधकमनु चचतं नचरात् । नििीय तनस्मनन्िव सन्िपांनिनधवदिे तडागो दृशशेवविी िु ा ॥ अथवा/OR मदेकपत्रु ा िििी िरातरु ा िवप्रसनू तवदरटातपनस्विी । गनतस्तयोरे ष ििस्तमददयन्िहो ! नवधे ! त्वां करुणा रुणनि ि ॥ (ग). सिु ं नह दैःु िान्यिु यू शो ते घिान्धकारे नववव दीपदशदिम् । सि ु ात्तु यो यानत िरो दररद्रतां धृतैः शरीरे ण मृतैः स िीवनत ॥ अथवा/OR कृ त्वा शरीरपररणाहसि ु प्रवेशं नशक्षाबिेि च बिेि च कमदमागदम् । गचछानम नू मपररसपदणघृष्टपार्श्वो निमचदु यमाि इव िीणदतिु िदु ङ्गैः ॥ (क). आिोनकतं गृहनशिनडडन रुत्किापैः, हसं नयदयासनु रपाकतमन्ु मिस्कैः । आकानिकं सपनद दनु ददिमन्तररक्षमत्ु कनडितस्य हृदयञ्च समं रुणनि ।। अथवा/OR मिशतपररपतू ं गोत्रमद्भ ु ानसतं मे सदनस निनबडचत्यब्रह्मघोषैः परु स्तात् । मम मरणदशायां वतदमािस्य पाप- स्तदसृशशमिवु यघवदु यते घोषणायाम् ।। 2. निम्िनिनित पर नटप्पणी निनिए नििमें से एक संस्कृत में हो । 5+5+5+7=22 Write short notes on the following, out of which one must be in Sanskrit. (क). िषध महाकाव्य के अिसु ार रािा िि का महत्व तथा उसकी नवद्वत्ता । Importance of King Nala and his wisdom according to Naishadham epic. अथवा/OR महाकनव श्रीहषद का ‘कृ नतत्व’ । ‘Krititva’ of Mahakavi Sriharsha. (ि). िषधीयचररतम् का ‘महाकाव्यत्व’ । The ‘epicness’ of the Naishadhiyacharitam. अथवा/OR िषध में अिक ं ार योििा । Alankara Yojana in Naishadha. (ग). मृचछकनटक में वनणदत स्त्री । The woman described in Mrichchhakatika. अथवा/OR मृचछकनटक में ‘दनु ददि’ । ‘Durdina’ in Mrichchakatika. (घ). मृचछकनटकम् में वनणदत नवनवध किा । Various arts described in Mrichchhakatikam. अथवा/OR मृचछकनटकम् के अिसु ार वसन्तसेिा का चररत्र-नचत्रण Characterization of Vasantasena according to Mrichchhakatikam. 3. “िषधं नवद्वदौषधम”् का नवस्तृत वणदि कीनिए । 10 Describe in detail “Naishadham Vidvadaushadham अथवध/OR िषधमहाकाव्य के प्रथमसगद के आधार पर दाशदनिक तत्त्वों का प्रनतपादि कीनिए । Explain the philosophical elements on the basis of the first canto of the “Naishadha Mahakavya”. 4. मृचछकनटकम् के कथािक की िाट्यशास्त्र के अिसु ार समीक्षा कीनिए । 10 Review the Mrichchhakatikam plot according to Natyashastra. अथवध/OR मृचछकनटक-कािीि राििनतक नस्थनत पर निबन्ध निनिए । Write an essay on the political situation during Mrichchhakatikam period.