Medeni Hukuk 3. Hafta (18.10.2024) PDF

3. HAFTA MEDENİ HUKUK 18.10.2024 HAKLARIN KAZANILMASI ve KAYBEDİLMESİ HUKUKİ OLAY: Hukukun kendisine sonuç bağladığı olaylardır. HUKUKİ FİİL: Kendilerine hukukî sonuç bağlanmış olan iradî insan fiilleridir. Hukuka Aykırı Fiiller: - Haksız fiiller - Borca aykırılık Hukuka Uygun Fiiller: - İrade...

3. HAFTA MEDENİ HUKUK 18.10.2024 HAKLARIN KAZANILMASI ve KAYBEDİLMESİ HUKUKİ OLAY: Hukukun kendisine sonuç bağladığı olaylardır. HUKUKİ FİİL: Kendilerine hukukî sonuç bağlanmış olan iradî insan fiilleridir. Hukuka Aykırı Fiiller: - Haksız fiiller - Borca aykırılık Hukuka Uygun Fiiller: - İrade açıklamaları - Bilgi açıklamaları - Duygu açıklamaları A. İrade Açıklamaları: İradeyi dış dünyaya bildiren fiillerdir. Hukuki işlemler, hukuki işlem benzeri fiiller, maddî fiiller olarak üçe ayrılır. 1. Hukuki İşlemler: Bir veya birden çok kişinin, hukukî bir sonuç doğurmaya yönelmiş /irade açıklaması veya irade açıklamalarından oluşan hukukî olgudur. 2. Hukukî İşlem Benzeri Fiiller: Hukuk düzeninin, irade açıklamasına, açıklayanın iradesinden bağımsız olarak, hukukî sonuç bağlamasıdır. 3. Maddî Fiiller: Hukuk düzeninin, hukukî sonucu, iradî olarak dış dünyada meydana gelen maddî değişikliğe bağlamasıdır. B. Düşünce (Tasavvur-Bilgi) Açıklamaları: Hukuk düzeninin, hukukî sonuç bağladığı, kişinin bir konuya ilişkin görüş, bilgi beyan etmesidir. Örn: ayıp ihbarı C. Duygu (His) Açıklamaları: Hukuk düzeninin bir duygunun açığa vurulmasına hukukî sonuç bağlamasıdır. Örn: zina yapan eşi affetme. HUKUKİ İŞLEMLER: Hukukî İşlem Türleri: I. Hukukî İşleme Katılanların Sayısına Göre: A. Tek Taraflı Hukukî İşlemler: Tek bir kişinin irade beyanı ile meydana gelip, hukukî sonuçlar doğuran hukukî işlemlerdir. Örn. vakıf kurma, vasiyetname yapma. B. İki /Çok Taraflı (kararlar) Hukukî İşlemler: Hukukî işlemin meydana gelebilmesi için iki veya daha fazla tarafın irade açıklamalarının gerekli olduğu hukukî işlemdir. Sözleşmeler ve kararlar olarak ikiye ayrılır. 1. Sözleşme: Hukukî bir sonuca yönelik, birbirine uygun ve karşılıklı irade beyanlarından oluşan hukukî işlemdir. Tek taraflı hukuki işlem eşit değildir tek tarafa borç yükleyen (tek taraflı) iki taraflı hukuki işlem (sözleşme) 2. Karar: Kişi topluluklarında, hukukî bir sonucu gerçekleştirmek üzere, yeter sayıda kişinin iradelerini aynı yönde açıklamaları ile meydana gelen hukukî işlemdir. Örn: Dernek Genel Kurul Kararı Var olan bir hukukî ilişkiye dayanır. İrade beyanları; karşılıklı değildir, bir merkeze yöneltilmiştir. II. Hukukî İşlemin Sonuçlarını Doğurduğu Değere Göre: A. Kişi Varlığına İlişkin Hukukî İşlemler: Doğrudan kişiye ilişkin olan, kişisel ilişkileri düzenlemek için gerçekleştirilen hukukî işlemlerdir. Örn. nişanlanma, evlenme. B. Malvarlığına İlişkin Hukukî İşlemler: Etkilerini kişinin malvarlığında meydana getiren hukukî işlemlerdir. Örn. taşınmaz veya taşınır mülkiyetinin devri III. Malvarlığına Yaptıkları Etki Bakımından: Malvarlığına ilişkin hukukî işlemler; Malvarlığı AZALAN Taraf İçin; Borçlandırıcı İşlem veya Tasarruf İşlemi Malvarlığı ARTAN Taraf İçin; Kazandırıcı İşlem adını alır. İlli(sebebe bağlı) X soyut A. Borçlandırıcı İşlemler: Hukukî işlemi yapan kişinin, malvarlığının pasifine yeni bir borç ekleyerek, onun malvarlığının PASİF kısmını ARTIRAN hukukî işlemlerdir. Sözleşme niteliğinde (örn. satım sözleşmesi) veya Tek taraflı hukukî işlem (örn. vasiyetname) niteliğinde olabilir. B. Tasarruf İşlemleri: Bir hakkı veya hukukî ilişkiyi doğrudan etkileyen, onu diğer tarafa geçiren, içeriğini sınırlayan, içeriğini değiştiren, ortadan kaldıran hukukî işlemlerdir. İşlemi yapan kişinin malvarlığının AKTİF kısmı AZALIR. Sözleşme niteliğinde (örneğin, alacağın devri sözleşmesi, borcun ibrası sözleşmesi) veya tek taraflı hukukî işlem niteliğinde (örneğin, tescil talebi) olabilir. C. Kazandırıcı İşlemler: Bir kişinin diğer bir kişiye bir malvarlığı değeri sağladığı hukukî işlemlerdir. Kazananın, ya AKTİFİ ARTAR ya PASİFİ AZALIR. Kazandırma, ivazlı veya ivazsız olabilir. Kazandırma, ya bir Hukukî İşlem ile ya da Maddî Fiil ile gerçekleşir. IV. Hüküm İfade Ettiği An Bakımından: A. Ölüme Bağlı Tasarruflar: Hüküm ve sonuçlarını, işlemi yapan kişinin ölümünden sonra meydana getiren hukukî işlemlerdir. Vasiyetname ve miras sözleşmesi. B. Sağlararası Hukukî İşlemler: Hüküm ve sonuçlarını, işlemi yapan kişi sağ iken meydana getiren hukukî işlemlerdir. HUKUKÎ İŞLEMİN UNSURLARI I. Hukukî İşlemin KURUCU Unsurları: Hukukî işlemi meydana getiren, ona varlık veren unsurlardır. Her hukukî işlemin temel unsuru; irade beyanıdır. İrade Beyanı: Hukukî bir sonuca yönelmiş arzunun açıklanmasıdır. İrade beyanı 3 unsurdan meydana gelir: 1.Fiil İradesi: Beyan sahibinin iradesini ortaya koyan hareketi (söz, yazı, davranış) yapma istediğidir. 2.İşlem (hukukî sonuç) iradesi: Beyan sahibinin belirli bir hukukî sonuca yönelik arzusudur. 3.Beyan (açıklama) iradesi: Beyan sahibinin yaptığı hareketle, işlem iradesini dış dünyaya bildirme iradesidir. Kişide işlem iradesi ve beyan iradesi gerçekte yoksa, kişinin davranışı ona irade beyanı olarak yüklenebilir mi? Güven teorisine göre, iki şart birlikte gerçekleşirse, EVET yüklenebilir. 1. Muhatap, dürüstlük kuralına göre, kendisine yöneltilen fiili, irade beyanı saymakta haklı olmalı. 2. Beyan sahibi, şartların ve dürüstlük kuralının gerektirdiği dikkat ve özeni göstermiş olsaydı, fiilinin, muhatap tarafından bir irade beyanı olarak kabul edileceğini anlayacak durumda olmalı. Bu durumda, beyan sahibi, tazminat ödeyerek, Yanılma (Hata) nedeniyle hukukî işlemi iptal edebilir. Açık ve Örtülü İrade Beyanları 1.Açık İrade Beyanları: Anlamı, kullanılan beyan vasıtalarından (söz, yazı, işaret) doğrudan doğruya anlaşılan irade beyanlarıdır. 2.Örtülü İrade Beyanları: Anlamı, kişinin davranışının mevcut durum ve şartlarla birlikte değerlendirilmesi sonucu anlaşılan irade beyanlarıdır. Başlıca örtülü beyan halleri; a.İradeyi gösteren hareketler: Kişinin işlem iradesinin fiil ve hareketlerinden dolaylı olarak anlaşıldığı durumlardır. b. Susma: Kural olarak: İrade beyanı olarak kabul edilemez. İstisna: Kanun, işin özelliği veya durumun özelliği, susmanın örtülü irade beyanı olarak kabulünü gerektirebilir. HUKUKÎ İŞLEMİN GEÇERLİLİK UNSURLARI: Kurucu unsurları mevcut bir hukukî işlemin, hüküm ve sonuç doğurabilmesi için gerekli olan unsurlardır. A. BÜTÜN HUKUKÎ İŞLEMLERDE GEREKLİ OLAN GEÇERLİLİK UNSURLARI: 1. Hukukî işlem yapan kişinin ehliyetli olması (ayırt etme gücüne sahip olması) 2. Hukukî işlemin konusunun emredici hukuk kurallarına, kamu düzenine, genel ahlâka, kişilik haklarına aykırı olmaması 3. Hukuki işlemin konusunun imkânsız olmaması 4. Hukukî işlemi meydana getiren irade beyanlarının sağlıklı olması (Beyan sahibi, irade sakatlığına (hata, hile, tehdit) maruz kalmamış olmalıdır.) 5. Hukukî işlemin muvazaalı olmaması (Muvazaa: Hukukî işlemin taraflarının, kurdukları hukuk işlemin, hiç hukukî sonuç doğurmaması veya dışa yansıyandan farklı olarak, başka bir hukukî işlemin sonuçlarını doğurması konusunda anlaşmalarıdır). B. BAZI HUKUKÎ İŞLEMLERDE GEREKLİ OLAN GEÇERLİLİK UNSURLARI: 1. Geçerlilik şeklinde tâbi hukukî işlemlerde; şekle uyulması 2. Hukuki işlemde aşırı yararlanma (gabin) bulunmaması (edimler arasında aşırı oransızlık)