Plant Tissue Culture - PDF

6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant tissue culture) ดร.ปานจันทน์ สุจริตธุรการ 1 การเพาะเลีย้ งเนื้อเยื่อพืช การปั่นตา (กล้วยไม้) Plant tissue culture Clonal pro...

6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant tissue culture) ดร.ปานจันทน์ สุจริตธุรการ 1 การเพาะเลีย้ งเนื้อเยื่อพืช การปั่นตา (กล้วยไม้) Plant tissue culture Clonal propagation Micropropagation Aseptic culture Axenic culture In vitro culture 2 1  6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Plant tissue culture) การนาชิ้นส่วนพืช (explant) ที่เป็นเนื้อเยื่อเจริญ เพาะเลี้ยงบนอาหารสังเคราะห์ ภายใต้สภาวะที่ เหมาะสมและปลอดเชื้อ (Aseptic) เซลล์ของสิ่งมีชีวิตมีคุณสมบัติ Totipotency หมายถึง ความสามารถของเซลล์ที่จะมีการพัฒนา ไปเป็นสิ่งมีชีวิตที่สมบูรณ์ใหม่ได้ 3 ห้องปฏิบัติการ และอุปกรณ์ ในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง (Media preparation room) ห้องย้ายเนื้อเยื่อ (Transfer room) ห้องเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ (Culture room) 4 2  6/24/2024 ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง 5 ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง 3  6/24/2024 ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง 4  6/24/2024 ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง 10 5  6/24/2024 ห้องเตรียมอาหารเพาะเลี้ยง ห้องย้ายเนื้ อเยื่อ ตู้ย้ายเนื้ อเยื่อ (Laminar air flow cabinet) Horizontal Laminar Flow http://www.thaiind.com/machine-tools-spare-parts-accessories.php?post_id=3500 12 6  6/24/2024 13 Vertical Laminar Flow ตู้ย้ายเนื้ อเยื่อ (Laminar air flow cabinet) Horizontal Laminar Flow Vertical Laminar Flow http://www.terrauniversal.com/laminar-flow-hoods/horizontal-laminar-flow-hoods.php 14 7  6/24/2024 ตู้ย้ายเนื้ อเยื่อ (Laminar air flow cabinet) http://www.sc.su.ac.th/knowledge/cell.pdf 15 ห้องเพาะเลี้ยงเนื้ อเยื่อ อุณหภูมิ 25+2 0C ความเข้มแสง 1,000-3,000 ลักซ์ 12-16 ชั่วโมงต่อวัน 16 16 8  6/24/2024 ห้องเพาะเลี้ยงเนื้ อเยื่อ Timer ห้องเพาะเลี้ยงเนื้ อเยื่อ 9  6/24/2024 หลักการที่สาคัญของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยือ่ พืช ต้องใช้เทคนิคปลอดเชื้อ วางเลี้ยงบนอาหารสังเคราะห์ในสภาพปลอดเชื้อ เซลล์จากชิ้นส่วนต่าง ๆ เจริญเติบโตเป็นต้น แคลลัส (callus) โซมาติก เอมบริโอ (somatic embryo) เมื่อ subculture สามารถเพิ่มปริมาณได้เป็นจานวนมาก ต้นที่ได้มีลักษณะเหมือนกันทุกประการ 19 การทาให้ ปราศจากเชื้ อ 1. การใช้ความร้อน ได้แก่ ❖ หม้อนึ่งอัดไอ (Autoclave) - ใช้ความร้อนชื้นที่ความดันไอน้า 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว อุณหภูมิ 1210C เป็นเวลา 15-20 นาที 2. การกรองด้วย Millipore filter - วิตามินหรือสารควบคุมการเจริญเติบโตของพืช สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 20 10  6/24/2024 การทาให้ การท าให้ปปราศจากเชื ราศจากเชื้ อ้ อ 3. การใช้รังสี - ฆ่าเชื้อที่พื้นผิววัตถุด้วยแสงอัลตราไวโอเลต (UV) เป็นเวลา 30 นาที 4. การใช้สารเคมี - แอลกอฮอล์ 70% และ 95% - NaOCl + Tween- 20 - Clorox สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 21 สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 22 11  6/24/2024 Media 1. Inorganic salt 2. Carbon sources 3. Vitamins 4. Plant growth regulators (PGRs) 5. Others 23 1. Inorganic salt 1. Macronutrients C, N, O, P, S, Ca, Mg 2. Micronutrients Fe, Cl, Mn, Zn, B, Mo 24 12  6/24/2024 2. Carbon sources Organic compound Energy sucrose 2-6% 25 3. Vitamins Thiamine (B1) Pyridoxine (B6) Nicotinic acid (Niacin) Myo-Inositol 26 13  6/24/2024 4. PGRs Auxin Cytokinin 27 Auxin cell elongation root initiation callus induction 14  6/24/2024 Auxin IAA: Indole-3-acetic acid NAA: Napthaleneacetic acid IBA: Indolebutyric acid 2,4-D: 2,4-dichlorophenoxyacetic acid 29 Cytokinin cell division shoot initiation and plant regeneration axillary buds formation 15  6/24/2024 Cytokinin Kinetin 2iP (N6-isopentenyladenine) Zeatin BAP (N6-benzylaminopurine) หรือ BA (Benzyladenine) TDZ (Thidiazuron) 31 4. PGRs 32 16  6/24/2024 Intermediate-callus formation High-root formation Low-shoot formation 33 Auxin-Cytokinin Ratio Intermediate High Low 17  6/24/2024 5. Others Agar Activated charcoal Coconut water, banana, potato Distilled water Amino acid; Glycine 35 การเตรียมอาหาร สูตรอาหาร เช่น สูตร Murashige and Skoog (MS) สูตร Vacin and Went (VW) องค์ประกอบของอาหารมักเตรียมเป็น สารละลายเข้มข้น (Stock Solution) เพื่อ - ลดข้อผิดพลาดในการชั่งสาร - ประหยัดเวลาในการชั่งสารเคมี 36 18  6/24/2024 MS ( ) MS 1. NH4NO3 1,650.00 KNO3 1900.00 KH2PO4 170.00 CaCl2 1H2O - Ca(NO3) 2 4H2O - CaCl2 2H2O 440.00 MgSO4 7H2O 370.00 37 ปริมาณสาร (มิลลิกรัมต่อลิตร) 2. KI 0.83 H3BO3 6.20 K2SO4 - MnSO41H2O 16.90 ZnSO4 7H2O 10.60 CuSO4 5H2O 0.025 Na2MoO4 0.25 CoCl 2H 2O 2 6H2O 0.025 38 19  6/24/2024 3. FeSO47H2O 27.80 Na2EDTA 37.30 4. Myo-inositol 100.00 Nicotinic acid 0.50 PyridoxineH 0.50 CL Thiamine.HC (Vit B6) 0.10 5.lThiamineHC (Vit B1) Glycine 2.00 LSucrose (3%) 30,000.00 39 สมพร ประเสริฐส่งสกุล. ม.ป.ป. คูม่ ือปฏิบตั ิกำร วิชำ 722-487 ปฏิบตั ิกำรเพำะเลีย้ 40 มหำวิทยำลัยสงขลำนครินทร์ วิทยำเขตปัตตำนี. งเนือ้ เยื่อพืช. คณะวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี 40 20  6/24/2024 การเตรียมชิ้นส่วนพืช เลือกพืชที่แข็งแรง ไม่เป็นโรค เลือกเนื้อเยื่อส่วนที่อ่อน ขนาดของเนื้อเยื่อ - ใหญ่ ปนเปื้อนสูง อัตราการเจริญสูง - เล็ก ปนเปื้อนน้อย อัตราการเจริญต่า 41 สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 41 การฟอกฆ่าเชื้อที่ผิว (surface sterilization) 1. NaOCl (Sodium hypochlorite) ความเข้มข้น 1% เวลา 5-30 นาที 2. Clorox ความเข้มข้น 5-20% เวลา 5-20 นาที ❖ หยด Tween- 20 เพื่อให้สารฟอกฆ่าเชื้อสัมผัสกับ ผิวของชิ้นส่วนพืชดียิ่งขึ้น 3. Alcohol 95% ผ่านเปลวไฟ 2-3 ครั้ง 42 21  6/24/2024 ขั้นตอนการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช ชิ้นส่วนพืช ฟอกฆ่าเชื้อที่ผิว วางเลี้ยงบนอาหาร สับคัลเจอร์ 43 สมพร ประเสริฐส่งสกุล. กำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืช. พิมพ์ครัง้ ที่ 2. คณะวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี มหำวิทยำลัยสงขลำนครินทร์,, 2541. 43 การเจริญของเนื้อเยื่อพืช Explants Cell division Callus Plantlets 44 22  6/24/2024 แคลลัส (Callus) กลุ่มเซลล์ที่ยังไม่พัฒนาเป็นเนื้อเยื่อหรืออวัยวะ ต่างๆ (undifferentiated mass) ประกอบด้วยเซลล์ parenchyma สัดส่วนสมดุลฮอร์โมน auxin = cytokinin เนื้อเยื่อที่มีส่วนของแคมเบียม (cambium) Compact callus และ Friable callus 45 คำนูณ กำญจนภูมิ. 2540. กำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อและอวัยวะพืช. คณะวิทยำศำสตร์ มหำวิทยำลัยสงขลำนครินทร์. 46 23  6/24/2024 การชักนาแคลลัสจากกลีบดอกเบญจมาศ 24  6/24/2024 การเพาะเลีย้ งเนื้อเยื่อพืช 49 กล้วยไม้ สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 50 25  6/24/2024 สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 51 การเพาะเมล็ดกล้วยไม้ 26  6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเมล็ดกล้วยไม้ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อข้าว 27  6/24/2024 สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 55 สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 56 28  6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเจริญปลายยอดกล้วยหอมทอง หน่อ ลอกกาบใบ แช่ยากันเชื้อรา 1 10 นาที 0 แช่แอลกอฮอลล์ นาเข้าตู้ปลอดเชื้อ 1 1 29  6/24/2024 การฟอกฆ่าเชื้อและตัดแต่งชิ้นส่วน ฟอกฆ่าเชื้อด้วยคลอรอกซ์ 40 % ตัดแต่งชิ้นส่วน เนื้อเยื่อเจริญปลายยอด 1 2 30 6/24/2024 31  6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยือ่ ดาหลา สัปปะรด สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 64 32  6/24/2024 หน้าวัว สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 65 33  6/24/2024 การชักนาการเกิดโพรโทคอร์มไลค์บอดี้จากชิ้นส่วนใบอ่อน ของกล้วยไม้เอื้องกุหลาบกระเป๋าปิด การเพาะเลีย้ งตาข้ าง (Axillary bud culture) 34  6/24/2024 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อกุหลาบ 35 6/24/2024 36 6/24/2024 37  6/24/2024 มะละกอ สุภำพ สุนทรนนท์, บรรณำธิกำร. เทคโนโลยีกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชสวน : เอกสำรวิชำกำร. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ : สถำบันวิจยั พืชสวน, 2546 76 38  6/24/2024 การชักนายอดจากกลีบดอกเบญจมาศ การเพาะเลีย้ งตาดอก (Flower bud culture) ตัดตาดอกนาไปเพาะเลี้ยงบนอาหารโดยตรง กระตุ้นให้ปลายยอดที่เลี้ยงในหลอดทดลองออกดอก 39  6/24/2024 สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 80 40  6/24/2024 http://student.nu.ac.th/ 81 http://www.orchidtropical.com/articleid20.php 82 41  6/24/2024 www.redonapp.com 83 42  6/24/2024 http://taltal1122.blogspot.com/ 85 86 สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ. คู่มือกำรเพำะเลีย้ งเนือ้ เยื่อพืชเบือ้ งต้น สำหรับมือใหม่. พิมพ์ครัง้ ที่ 1. ปทุมธำนี : สำนักงำน, 2556. 86 43  6/24/2024 ประโยชน์ของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยือ่ 1. การขยายพันธุ์ (Micropropagation) ทาให้ได้พืชตรงตามพันธุ์เดิม และปริมาณมากใน ระยะเวลาอันรวดเร็ว 2. การผลิตพืชปลอดเชื้อไวรัส (Virus-free plant) Apical meristem และ Embryo 3. การผลิตสารทุติยภูมิ (Secondary metabolite) พืชผลิตสารที่มีคุณสมบัติทางยาได้มากกว่าธรรมชาติ 88 44  6/24/2024 ประโยชน์ของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ 4. การผลิตสายพันธุ์แท้ (Inbred production) เพาะเลี้ยงอับเรณูและละอองเรณู 5. การคัดเลือกสายพันธุ์กลาย (Mutant selection) คัดเลือกพันธุ์พืชที่ดีเกิดการกลายทาให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม 89 ประโยชน์ของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยือ่ 5. การปรับปรุงพันธุ์พืช (Plant breeding) - การรวมโปรโตพลาสต์ (Protoplast fusion) - พันธุวิศวกรรม (Genetic engineering) - การถ่ายโอนยีน (Gene transformation) 90 45  6/24/2024 ประโยชน์ของการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ 6. การเก็บรักษาพันธุ์พืช (Germplasm conservation) สารชะลอการเจริญเติบโต ไนโตรเจนเหลว -196 0C 7. การศึกษาทางชีวเคมีและสรีรวิทยาของพืช (Biochemical and Physiological study) ควบคุมตัวแปรต่างๆ ได้ง่ายกว่าในธรรมชาติ 91 46