Kuvvet Ünitesi Bilgi Kaynağı PDF

1. Kuvvet Duran bir cismi hareket ettirebilen, hareketli cisimleri hızlandırabilen, yavaşlatabilen veya durdurabilen, hareketin yönünü ve doğrultusunu değiştirebilen, cisimler üzerinde şekil değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir. 2. Dinamometre Her dinamometrenin ölçüm hassasiyeti ve ölçeb...

1. Kuvvet Duran bir cismi hareket ettirebilen, hareketli cisimleri hızlandırabilen, yavaşlatabilen veya durdurabilen, hareketin yönünü ve doğrultusunu değiştirebilen, cisimler üzerinde şekil değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir. 2. Dinamometre Her dinamometrenin ölçüm hassasiyeti ve ölçebileceği kuvvet aralığı aynı değildir. Bu durumun sebebi dinamometrelerde kullanılan yayların esnekliklerinin farklı olmasıdır. Esneklik, yayların kesit alanı ve cinsine göre değişir. Dinamometredeki yayın kesit alanı (kalınlığı) arttıkça dinamometrenin ölçebileceği kuvvet değeri artar. Aynı cins maddeden yapılmış birinde ince, diğerinde kalın yaya sahip dinamometreler karşılaştırılırsa ince yaya sahip dinamometre, kalın yaylı dinamometreye göre daha hassas ölçüm yapar. Dinamometrede kullanılan yayın yapıldığı maddenin cinsi, dinamometrenin ölçebileceği kuvvet aralığını ve hassasiyetini belirleyen bir diğer etkendir. Dinamometrelerde yay ile birlikte gösterge ya da eşit bölmelerden oluşan ölçüm çubuğu vardır. Göstergenin her bir bölmesi, belirli bir kuvvet değerine karşılık gelmektedir. Dinamometre üzerinde yazan kuvvet değeri bölme sayısına bölünerek bir bölmenin karşılık geldiği değer belirlenir. Örneğin üzerinde 50 N yazan 5 bölmeli bir dinamometrenin her bir bölmesi 10 N’lık kuvvet değerine karşılık gelir. Bu dinamometre ile yapılan ölçümde uzama miktarı iki bölme ise ölçülen kuvvet değeri 20 N’dır. 3. Yer Çekimi Kuvveti Yerküre (Dünya), üzerinde bulunan cisimleri kendine doğru çeker. Buna yer çekimi kuvveti denir. Yer çekimi kuvvetinin yönü, Dünya’nın merkezine doğrudur. Bu yüzden yukarı doğru atılan bir cisim, Dünya’nın neresinde olursa olsun yere doğru düşer. Yer çekimi kuvveti, Dünya'nın yüzeyinden uzaklaştıkça azalırken Dünya'nın yüzeyine yaklaştıkça artar. 4. Ağırlık Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetine “ağırlık” denir. Ağırlık dinamometre ile ölçülür ve birimi Newton’dır. Ağırlık cismin bulunduğu konuma göre değişir. Bunun sebebi, cisme etki eden yer çekimi kuvveti büyüklüğünün değişmesidir. Bir cismin ağırlığı, Kuzey Kutbu'nda Ekvator'a göre daha fazladır. Çünkü yer çekimi burada Ekvator’a göre daha fazladır. Deniz seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça yer çekimi kuvvetinin etkisi azalacağı için ağırlık da azalır. Dünya, 1 kilogramlık kütleye yaklaşık 10 N'lık yer çekimi kuvveti uygular. Özdeş cisimlerin ağırlıkları Dünya ve Ay’da farklı büyüklükte ölçülür. Ay, Dünya’ya göre daha küçük bir gök cismidir. Dünya, Ay’a göre cisimlere yaklaşık 6 kat daha fazla çekim kuvveti uygular. Örneğin 60 kg kütleli bir cismin ağırlığı, Dünya’da yaklaşık 600 N ölçülürken Ay’da 100N ölçülür. 5. Sürtünme Kuvveti Birbirine temas eden yüzeyler arasında gerçekleşen ve genellikle harekete zıt yönlü etkiye sürtünme kuvveti adı verilir. Örneğin itme kuvveti uygulanan bir kutunun yüzeyi ile zemin yüzeyi arasında harekete zıt yönde bir direnç oluşur. Bu direnç sürtünme kuvvetidir ve kutunun zemin yüzeyindeki hareketini zorlaştırır. Çok pürüzlü yüzeyler, az pürüzlü yüzeylere göre cisimlere daha çok sürtünme kuvveti uygular.