Konstrukciebi ArqiteqturaSi PDF

giorgi muxiaSvili, vaxtang fircxalava konstruqciebi arqiteqturaSi nawili I sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~ saqarTvelos teqnikuri universiteti giorgi muxiaSvili, vaxtang fircxalava konstruqciebi arqiteqturaSi nawili I...

giorgi muxiaSvili, vaxtang fircxalava konstruqciebi arqiteqturaSi nawili I sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~ saqarTvelos teqnikuri universiteti giorgi muxiaSvili, vaxtang fircxalava konstruqciebi arqiteqturaSi nawili I damtkicebulia saleqcio kursad saqarTvelos teqnikuri universitetis saredaqcio-sagamomcemlo sabWos mier. 05.07.2019, oqmi #2 Tbilisi 2019 2  uak 721.021.22 saleqcio kursSi ganxilulia samoqalaqo Senobebis ZiriTadi arqiteqturul-konstruqciuli sistemebi da elementebi. de- taluradaa gaanalizebuli sacxovrebel da sazogadoebriv SenobebSi gamoyenebuli konstruqciuli sistemebi, Tanamedrove safasade masalebi. arqiteqturuli obieqtebis elementebis magaliTebze ganxilulia fasadisa da arqiteqturul-konstruqciuli elementebis mowyobis kvanZebi. gamocema gankuTvnilia arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetis studentebisaTvis. recenzentebi: saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetis profesori, arqiteqturis doqtori TinaTin CigogiZe, saqarTvelos teqnikuri universitetis arqiteqturis, urbanistikisa da dizainis fakultetis asocirebuli profesori, arqiteqturis doqtori biZina beriSvili © sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~, 2019 ISBN 978-9941-28-017-7 (yvela nawili) (PDF) ISBN 978-9941-28-544-8 (pirveli nawili) (PDF) http://www.gtu.ge yvela ufleba daculia. am wignis arc erTi nawilis (iqneba es teqsti, foto, ilustracia Tu sxva) gamoyeneba aranairi formiT da saSualebiT (iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri) ar SeiZleba gamomcemlis werilobiTi nebarTvis gareSe. saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT. wignSi moyvanili faqtebis sizusteze pasuxismgebelia avtori/avtorebi. avtoris/avtorTa pozicias SeiZleba ar emTxveodes sagamomcemlo saxlis pozicia. 3  შესავალი სალექციო კურსში განხილულია ის ძირითადი არქიტექტურულ-კონსტრუქციული სისტემები და გეგმარებითი სქემები, რომლებიც გამოიყენება საცხოვრებელი და საზოგადოებრივი შენობების პროექტირებისას. ამ კურსში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლების არქიტექტურული კონსტრუქციების ელემენტებსა და მათ განმარტებებს, კვანძების მოწყობის სახესხვაობებს. ნაშრომში გაანალიზებულია სამოქალაქო შენობების ცალკეული ელემენტები: ფუძე-საძირკვლები, კედლები, ტიხრები, იატაკებისა და გადახურვების ტიპები, სახურავების სახეები, კარ-ფანჯრები, ვერტიკალური კომუნიკაციები — მათ შორის ლიფტები, ესკალატორები და მოძრავი ბილიკები. ნაშრომში ნაწილობრივ განხილულია საკითხები, რომლებიც ეძღვნება ახალი თაობის სამშენებლო ტექნოლოგიებს ხის მასალებითა და კონსტრუქციებით, თანამედროვე საფასადე სისტემებსა და გადახურვის მასალებს. კურსს დართული აქვს სქემები და საილუსტრაციო მასალა — არქიტექტურული ტერმინოლოგიის განმარტებები. 4  სარჩევი შესავალი................................................................................................................................................................................................................................................................ 4 თავი I შენობები და ნაგებობები...................................................................................................................................................................................................................... 8 1. ძირითადი ცნობები შენობებისა და ნაგებობათა შესახებ............................................................................................................................................................. 8 2. შენობებისადმი წაყენებული მოთხოვნები.................................................................................................................................................................................... 10 თავი II სამოქალაქო შენობები........................................................................................................................................................................................................................ 13 ფუძე და საძირკველი................................................................................................................................................................................................................................ 15 3. ბუნებრივი ფუძეები........................................................................................................................................................................................................................... 15 4. გრუნტის წყლები................................................................................................................................................................................................................................ 16 5. ხელოვნური ფუძეები........................................................................................................................................................................................................................ 17 6. საძირკველი......................................................................................................................................................................................................................................... 17 საძირკვლის სახეები.................................................................................................................................................................................................................................. 18 7. სარდაფის კედლები........................................................................................................................................................................................................................... 19 8. ზეძირკველი (ცოკოლი).................................................................................................................................................................................................................... 20 9. საძირკვლის დაცვა გრუნტის წყლებისაგან................................................................................................................................................................................... 20 თავი III კედელი და კარკასი........................................................................................................................................................................................................................... 22 10. აგურის კედელი.................................................................................................................................................................................................................................. 23 11. აგურის შემსუბუქებული კედლები................................................................................................................................................................................................ 24 12. მსხვილი ბლოკების კედლები.......................................................................................................................................................................................................... 25 13. მსხვილი პანელების კედლები......................................................................................................................................................................................................... 27 14. მოცულობით-ბლოკური შენობები................................................................................................................................................................................................. 27 15. კარკასული კედლები......................................................................................................................................................................................................................... 28 16. ხის კედლები....................................................................................................................................................................................................................................... 35 17. სადეფორმაციო ნაკერები.................................................................................................................................................................................................................. 40 18. კედლის სიბრტყის მოპირკეთება.................................................................................................................................................................................................... 41 19. კედლის ელემენტები......................................................................................................................................................................................................................... 42 5 თავი IV გადახურვა და იატაკი...................................................................................................................................................................................................................... 49 20. გადახურვები ხის კოჭებზე............................................................................................................................................................................................................... 49 21. გადახურვები ლითონის კოჭებზე................................................................................................................................................................................................... 51 22. რკინაბეტონის გადახურვები........................................................................................................................................................................................................... 52 23. ცოკოლისა და სხვენის გადახურვა.................................................................................................................................................................................................. 53 24. გადახურვები საზოგადოებრივ შენობებში.................................................................................................................................................................................... 54 ამფითეატრები, აივნები, დერეფნები..................................................................................................................................................................................................... 54 25. იატაკი................................................................................................................................................................................................................................................... 55 თავი V სახურავი და ბურული...................................................................................................................................................................................................................... 59 26. სახურავი და ბურული. ქანობიანი სახურავები........................................................................................................................................................................... 59 27. ქანობიანი სახურავის მზიდი კონსტრუქციები............................................................................................................................................................................ 60 მაუერლატი................................................................................................................................................................................................................................................. 61 28. ბურული............................................................................................................................................................................................................................................... 64 ლითონის ფურცლების ბურული........................................................................................................................................................................................................... 65 რულონური მასალების ბურული........................................................................................................................................................................................................... 66 კრამიტი....................................................................................................................................................................................................................................................... 66 სინთეზური მასალების ბურული........................................................................................................................................................................................................... 66 29. ბრტყელი სახურავები — ტერასები................................................................................................................................................................................................ 75 30. სახურავიდან წყლის გადაყვანა....................................................................................................................................................................................................... 80 თავი VI ტიხრები.............................................................................................................................................................................................................................................. 81 31. სტაციონალური ტიხრები................................................................................................................................................................................................................. 81 32. ტრანსფორმირებადი ტიხრები........................................................................................................................................................................................................ 82 33. ტიხრების დაყენება და დამაგრება................................................................................................................................................................................................. 82 34. ბგერათიზოლაციის კონსტრუქციული ღონისძიებები შენობებში........................................................................................................................................... 82 თავი VII კარ-ფანჯრები..................................................................................................................................................................................................................................... 88 35. კარი....................................................................................................................................................................................................................................................... 88 კარის მოწყობილობა.................................................................................................................................................................................................................................. 90 6  36. ფანჯრები............................................................................................................................................................................................................................................. 90 37. ფანჯრის კონსტრუქციების ტიპები................................................................................................................................................................................................ 92 38. ვიტრაჟები და ვიტრინები................................................................................................................................................................................................................. 92 მინის კედლები.............................................................................................................................................................................................................................................. 93 39. კარ-ფანჯრის ღიობების ბგერათიზოლაციის კონსტრუქციული ღონისძიებები................................................................................................................. 101 თავი VIII ვერტიკალური კომუნიკაციები.................................................................................................................................................................................................. 102 პანდუსები, კიბეები, ლიფტები, ესკალატორები და მოძრავი ბილიკები.......................................................................................................................................... 102 40. პანდუსები......................................................................................................................................................................................................................................... 102 კიბეები....................................................................................................................................................................................................................................................... 103 41. კიბის შემადგენელი ნაწილები....................................................................................................................................................................................................... 104 42. კიბის დაპროექტება......................................................................................................................................................................................................................... 106 43. კიბის გაანგარიშება.......................................................................................................................................................................................................................... 107 44. კიბის კონსტრუქციები.................................................................................................................................................................................................................... 109 კიბეები ლითონის კოჭებზე....................................................................................................................................................................................................................... 109 რკინაბეტონის კიბეები............................................................................................................................................................................................................................ 110 გარე კიბეები.............................................................................................................................................................................................................................................. 113 შვეული ტრანსპორტი შენობებში......................................................................................................................................................................................................... 113 45. ლიფტები........................................................................................................................................................................................................................................... 113 46. ესკალატორები, მოძრავი ბილიკები............................................................................................................................................................................................. 121 ტერმინოლოგია................................................................................................................................................................................................................................................ 127 7 თავი I შენობები და ნაგებობები 1. ძირითადი ცნობები შენობებისა და ნაგებობათა შესახებ გადახურვა თავი V ადამიანის ხელით აგებული ყოველგვარი ნაშენი, რომელიც განკუთვნილია ადამიანისა და საზოგადოების მატერიალური, საყოფაცხოვრებო და კულტურული მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად, არის შენობა ან ნაგებობა. შ ე ნ ო ბ ა ისეთი ნაშენია, რომელსაც აქვს სათავსები რაიმე ტექნოლოგიური ან ფუნქციური პროცესის შესასრულებლად, ნაგებობას კი სათავსები არ აქვს ან ისინი არაძირითადი ჰიდრო და დანიშნულებისაა. თბოიზოლაცია ყოველგვარი შენობა და ნაგებობა სხვადასხვა სახისა და დანიშნულების კონსტრუქციული სართულშუა ნაწილებისაგან შედგება, რომლებიც გარკვეული წესითაა ურთიერთდაკავშირებული და შენობა- გადახურვა ნაგებობის კონსტრუქციულ სახეს განაპირობებს. ნაგებობის საექსპლოატაციო თვისებები და თავი IV კაპიტალურობა დამოკიდებულია ნაგებობის კონსტრუქციულ სახესა და მისი კონსტრუქციული კიბის უჯრედი ელემენტებისათვის შერჩეულ მასალაზე. თავი VIII თავისი დანიშნულებით შენობები ცალკე ჯგუფებს შეადგენს, ასეთებია: სამოქალაქო (საცხოვრებელი და საზოგადოებრივი), სამრეწველო, სასოფლო-სამეურნეო და სხვა დანიშნულების კარი და ფანჯარა შენობების ჯგუფები. საცხოვრებელი შენობები საცხოვრებელი სათავსებისა და ბინებისაგან თავი VII შედგება, საზოგადოებრივ შენობებში კი სწავლა-აღზრდის, მმართველობის, მკურნალობის, გართობისა და საზოგადოებრივი პროცესები მიმდინარეობს. მექანიკური და სამრეწველო შენობები და ნაგებობები განკუთვნილია სხვადასხვა სახის ტექნოლოგიური ელექტრო სისტემები პროცესების შესასრულებლად: ქარხნებში, ფაბრიკებში, სახელოსნოებში, ელექტროსადგურებსა და სხვა ასეთ შენობებში იქმნება სამრეწველო პროდუქცია. სასოფლო-სამეურნეო შენობებისა და ნაგებობების ჯგუფი ემსახურება სოფლის კედლები, ტიხრები მეურნეობას. მასში შედის: საქონლის სადგომები, სათბურები, სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტების თავი III, VI საწყობები და სხვ. იატაკები, შიდა ჩამოთვლილ შენობათა შორის განსხვავების მიუხედავად, მათ გააჩნიათ ძირითადი მოპირკეთება ურთიერთდაკავშირებული კონსტრუქციების (ელემენტების) გარკვეული მინიმუმი, რომელთა შორის დანიშნულების მიხედვით განასხვავებენ: 1. მზიდ კონსტრუქციებს, რომელთაც გადაეცემათ შენობაში წარმოქმნილი ძირითადი დატვირთვები; 2. შემომზღუდავ კონსტრუქციებს, რომლებიც საძირკველი გამოყოფს შენობის სივრცეს გარემოდან და სათავსებს კი — ერთიმეორისაგან; 3. შენობის ნაწილებს, თავი II რომლებიც ასრულებს როგორც მზიდ, ისე შემომზღუდავი ელემენტების ფუნქციებს ერთდროულად. სურ. 1 შენობის ელემენტები 8  შენობა ძირითადად შედგება საძირკვლის, კედლების (შემოზღუდვების), საყრდენების, გადახურვების, სახურავის, ტიხრების, კიბეებისა და კარ- ფანჯრებისაგან (სურ. 2). შესაძლოა ყველა ზემოჩამოთვლილი ნაწილი ყოველთვის არ ჰქონდეს შენობას. ეს დამოკიდებულია შენობის დანიშნულებასა და კონსტრუქციულ სქემაზე· ს ა ძ ი რ კ ვ ე ლ ი მიწის ზედაპირის ქვემოთ მოთავსებული კონსტრუქციაა, რომლის დანიშნულებაა მიიღოს შენობის მთელი დატვირთვა და გადასცეს იგი გრუნტს — ფუძეს, ე. ი. გრუნტის ფენების ერთობლიობას, რომელთაც გააჩნიათ საჭირო მდგრადობა და ტვირთამტანუნარიანობა. საძირკვლის ჩაღრმავების სიდიდე მრავალ ფაქტორზეა დამოკიდებული, როგორიცაა: კლიმატური პირობები (ჩაყინვის სიღრმე), მასზე მოსული დატვირთვა, გრუნტის მზიდუნარიანობა, შენობის მიწისქვეშა სათავსების (სარდაფის) სიღრმე, ახლომდებარე შენობების საძირკვლების ჩაღრმავება და სხვ. გ ა რ ე კ ე დ ლ ე ბ ი ს დანიშნულებაა შენობის სათავსების შემოზღუდვა გარე სივრცისაგან, საკუთარი წონისა და კედლებზე დაყრდნობილი ელემენტების დატვირთვების გადაცემა საძირკვლებზე. ასეთ კედლებს მზიდი ეწოდება. გარე კედლები იცავს შენობის შიგა სივრცეს ატმოსფერული მოვლენებისაგან, ატმოსფეროს ტემპერატურის ცვალებადობისაგან, გარე ხმაურისაგან და სხვ. შ ი გ ა კ ე დ ლ ე ბ ი სათავსებს გამოყოფს ერთიმეორისაგან და, გარდა დატვირთვების მიღებისა, უზრუნველყოფს სათავსში საჭირო ტემპერატურულ ტენიან რეჟიმს, ბგერათაიზოლაციას და სხვ. როცა კედელი საძირკველზე ან სხვა მზიდ კონსტრუქციაზე დგას და მხოლოდ თავის წონას ეზიდება, მას თ ვ ი თ მ ზ ი დ ი კედელი ეწოდება. მაგრამ თუ კედელი მხოლოდ შემოზღუდვის როლს ასრულებს, ხოლო თავის წონასა და მასზე გადმოცემულ ქარის დატვირთვას გადასცემს შენობის სხვა მზიდ კონსტრუქციას (სვეტებს), ასეთ შემთხვევაში კედელი ა რ ა მ ზ ი დ ი ა · გ ა დ ა ხ უ რ ვ ა სართულებს შორის თარაზულ დიაფრაგმას წარმოადგენს. იგი, გარდა საკუთარი წონისა, იღებს სათავსში არსებული დანადგარების, ავეჯისა და ადამიანების დატვირთვას და გადასცემს კედლებს ან სხვა მზიდი კონსტრუქციების სისტემას. კედლებთან კავშირით გადახურვები განაპირობებს შენობის სიხისტესა და მდგრადობას. გადახურვას, რომელიც სართულს სართულისაგან გამოყოფს, ს ა რ თ უ ლ შ უ ა გადახურვა ეწოდება; სართულისა და სხვენის გამყოფს ს ა ს ხ ვ ე ნ ო გადახურვა ეწოდება. განასხვავებენ აგრეთვე ცოკოლის, სარდაფის გადახურვას და ა.შ. ზოგჯერ კედლების როლს სვეტები (დგარები) ან ბოძები ასრულებს; გადახურვების დასაყრდნობად მათზე გაიდება თარაზული კოჭები — რიგელები ან უშუალოდ ეყრდნობა სვეტებს (ე. წ. ურიგელო კარკასი). ასე იქმნება შენობის მზიდი ჩონჩხი, შენობის კარკასი. კარკასს ეწოდება ს რ უ ლ ი , როდესაც სვეტებით შეცვლილია როგორც შიგა, ისე გარე კედლები (კედლები კი ასეთ შემთხვევაში თვითმზიდია ან შეკიდული). კარკასს ეწოდება ა რ ა ს რ უ ლ ი , თუ იგი მხოლოდ შიგა კედლებს ცვლის (გარე კედლები კი მზიდია). ს ა ხ უ რ ა ვ ი შენობის დამამთავრებელი კონსტრუქციაა, რომელიც იცავს შენობას ატმოსფერული ნალექებისა და მზისაგან. იგი შედგება მზიდი კონსტრუქციისა და დამცავი ფენისაგან. სამოქალაქო (საზოგადოებრივი) და განსაკუთრებით სამრეწველო შენობებში ხშირად სახურავი და სასხვენო გადახურვა შეთავსებულია, ამიტომ ასეთ სახურავს შეთავსებული სახურავი ეწოდება. ტ ი ხ რ ე ბ ი მსუბუქი და მარტივი კონსტრუქციის თხელი კედლებია სათავსებს შორის, ეყრდნობა სართულშუა გადახურვას. მათ, გარდა საკუთარი წონისა, არავითარი დატვირთვა არ გადაეცემა. კ ი ბ ე სართულებს შორის დამაკავშირებელი ელემენტია. იგი შეიძლება მოთავსდეს ცალკე სათავსში, რომელსაც კ ი ბ ი ს უ ჯ რ ე დ ი ეწოდება. სართულებს შორის ადამიანთა გადასვლისათვის, გარდა კიბისა, არსებობს პანდუსები, ამწეები (ლიფტები) და ესკალატორები. ფ ა ნ ჯ რ ე ბ ი ს დანიშნულებაა შენობის შიგა სივრცის განათება და განიავება. 9  კ ა რ ი გარე და შიგა სივრცისა და სათავსებს შორის კავშირისათვისაა. საწარმოო და ზოგ სამოქალაქო შენობაში ტრანსპორტის გასატარებლად აკეთებენ ჭიშკრებს, რომლებიც კარისაგან ზომითა და კონსტრუქციითაც განსხვავდება. შენობებში ნორმალური ფუნქციური რეჟიმის დაცვის მიზნით, მოწყობილია სანიტარულ-ტექნიკური კვანძები და გაყვანილობები, რომლებიც საცხოვრებელ სათავსებთან ერთად ქმნიან ცხოვრების ნორმალურ პირობებს (კვება, დასვენება, პირადი ჰიგიენა). სამრეწველო შენობებში ტექნოლოგიურ პროცესს ხელს უწყობს მილგაყვანილობები, გათბობა-განიავების სისტემები და სხვ. 2. შენობებისადმი წაყენებული მოთხოვნები შენობები, რომელ ჯგუფსაც არ უნდა ეკუთვნოდეს ისინი, უნდა აკმაყოფილებდეს გარკვეულ მოთხოვნებს, რომელთა განმსაზღვრელია შენობაში მიმდინარე ფუნქციური ან ტექნოლოგიური პროცესი. სამოქალაქო შენობები შიგა სივრცის ორგანიზაციით (სათავსებად დაყოფა, განათება, ტენიანობა, სითბური რეჟიმი) ადამიანის საყოფაცხოვრებო, აღზრდისა და მოღვაწეობის ოპტიმალურ პირობებს უნდა ქმნიდეს; მისი შიგა და გარე არქიტექტურა შენობის დანიშნულებას, შინაარსს უნდა პასუხობდეს. სამრეწველო შენობები, სამოქალაქო შენობებთან შედარებით, არა მარტო ფუნქციურად, არამედ ფიზიკურ-მექანიკური, ტემპერატურული და ტენიანობის რეჟიმით განსხვავებულ და რთულ პირობებშია. სამოქალაქო, ისე როგორც სამრეწველო, შენობებში საჭიროა ოპტიმალური სანიტარულ-ჰიგიენური და ტექნოლოგიური პროცესის ორგანიზაციისათვის შესაბამისი პირობები. როგორც სამოქალაქო, ისე სამრეწველო შენობებში არქიტექტურულ-კონსტრუქციული გადაწყვეტა უნდა პასუხობდეს არა მარტო ფუნქციურ-ტექნოლოგიურ, არამედ ადამიანის ესთეტიკურ მოთხოვნილებებსაც, დადებითად მოქმედებდეს მის ფსიქოლოგიაზე. მ ი ზ ა ნ შ ე წ ო ნ ი ლ ო ბ ა ანუ შენობის შესაბამისობა დანიშნულებისადმი არის ძირითადი მოთხოვნა, რომელსაც უნდა ექვემდებარებოდეს შენობის კაპიტალურობა, კეთილმოწყობა, ეკონომიურობა და არქიტექტურული სახე. შენობის კაპიტალურობა მისი სამსახურის ხანგრძლივობისა და ცეცხლგამძლეობის ხარისხის დამახასიათებელია. კაპიტალურობისათვის დადგენილია შემდეგი ზღვრები: I კლასისათვის — 70-100 წელი; II კლასისათვის — 50-70 წელი; III კლასისათვის — 20-50 წელი; IV კლასისათვის — 15-20 წელი; შენობის კონსტრუქციები 20 წელზე ნაკლები ვადით გამოიყენება დროებით ნაგებობებში. ც ე ც ხ ლ მ ე დ ე გ ო ბ ა შენობის ძირითადი კონსტრუქციების ხანძარსაწინააღმდეგო თვისებიდან გამომდინარეობს. კონსტრუქციის შემადგენელი მასალების წვადობის მიხედვით შენობები კლასიფიცირდება კონსტრუქციის ტიპების მიხედვით. 10  ცეცხლმედეგობის ხარისხის მოთხოვნები შენობის ელემენტებისათვის (სთ) შენობის ელემენტები ტიპი I ტიპი II ტიპი III ტიპი IV ტიპი V A B Aდ B Aდ B მასიური ხე Aდ B ძირითადი სტრუქტურული ჩარჩოზ 3ა 2ა 1 0 1 0 მასიური ხე 1 0 მზიდი კედლები გარე ვ,ზ 3 2 1 0 2 2 2 1 0 შიგა 3ა 2ა 1 0 1 0 1/მასიური ხე 1 0 არამზიდი კედლები და ტიხრები გარე იხ. დამატ. მოთხოვნ. არამზიდი კედლები და ტიხრები 0 0 0 0 0 0 იხ. დამატ. მოთხოვნ. 0 0 შიგა ე 2 2 1 0 1 0 მასიური ხე 1 0 იატაკის კონსტრუქცია და არაძირითადი ნაწილები სახურავის კონსტრუქცია და არაძირითადი ნაწილები 11/2ბ 1ბ,გ 1ბ,გ 0გ 1ბ,გ 0 მასიური ხე 1ბ,გ 0 (იხ. ქვეთავი 202) ა. სახურავის საყრდენები: სტრუქტურული ჩარჩოსა და მზიდი კედლების ცეცხლისაგან დაცვის ხარისხი შეიძლება შემცირდეს 1 სთ-ით, თუ მხოლოდ სახურავს ზიდავს. ბ. სამრეწველო-1, დიდი საფრთხის შემცველი, სავაჭრო და სასაწყობე-1 ჯგუფის დაკავებულობების გარდა, ნაგებობის ნაწილებს, სახურავის ჩარჩოს და ფენილს არ სჭირდება ცეცხლმედეგობის ხარისხი, თუ სახურავის კონსტრუქციის ყოველი ნაწილი უშუალოდ მის ქვეშ მდებარე იატაკიდან 6,0 მ-ით ან მეტით ზემოთაა. ასეთი დაუცველი ელემენტებისთვის შეიძლება გამო იყენებოდეს ცეცხლმედეგობისათვის დამუშავებული ხის ელემენტები. გ. სადაც აუცილებელია 1 სთ ან ნაკლები ცეცხლმედეგობის ხარისხი, ყველა ფართობზე დასაშვებია მასიური ხის გამოყენება. დ. ავტოსაშხეფ სისტემას დასაშვებია, ჩაენაცვლოს ცეცხლისაგან დაცვის ერთსაათიანი ხარისხის მქონე კონსტრუქცია, თუ ასეთი სისტემა სხვა დანიშნულებით არაა საჭირო წესების სხვა დებულებების თანახმად, ან გამოყენებულია ფართობის დასაშვები მატებისთვის ან დასაშვები სიმაღლის მატებისთვის. გარე კედლებისთვის ცეცხლმედეგობის 1 სთ ხარისხის მქონე კონსტრუქციით ჩანაცვლება დაუშვებელია. ე. არანაკლებ, ცეცხლმედეგობის ისეთი ხარისხი, რომელიც აუცილებელია წესების სხვა მოთხოვნების მიხედვით. ვ. არანაკლებ, ცეცხლმედეგობის ისეთი ხარისხი, რომელიც ხანძარსაწინააღმდეგო მანძილიდან გამომდინარეობს. ზ. არანაკლებ, ცეცხლმედეგობის ისეთი ხარისხი, რომელიც დამატებით მოთხოვნებშია მითითებული. შ ე ნ ო ბ ი ს კ ე თ ი ლ მ ო წ ყ ო ბ ა ითვალისწინებს ცხოვრებისა და შრომის ნორმალური პირობების შექმნას სათავსებში. შენობების ეკონომიკურობას ძირითადად განსაზღვრავს მისი სამშენებლო ღირებულება. ყველა მოთხოვნა, რომელიც შენობებსა და მის ელემენტებს წარედგინება, აუცილებელია დაკმაყოფილდეს მინიმალური ღირებულებისა და არჩეული ტექნიკური გადაწყვეტის რაც შეიძლება მცირე შრომატევადობით. ცნება შენობების კლასის შესახებ შეიცავს მოთხოვნებს, რომლებიც წარედგინებათ მათი დანიშნულებისა და მნიშვნელობის მიხედვით. თითოეული კლასისათვის დადგენილია ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტების ხანმედეგობისა და ცეცხლმედეგობის გარკვეული მოთხოვნები, რომლებიც განაპირობებენ შენობის კაპიტალურობას. ამ მოთხოვნების შესაბამისად, რომელთა დაკმაყოფილება შენობის ნორმალურ სამსახურს უზრუნველყოფს, ადგენენ სათავსთა შემადგენლობის, ფართობებისა და მოცულობის ნორმებს, მოპირკეთების ხარისხსა და შენობის ტექნიკურ აღჭურვას. შენობები კაპიტალურობისა და საექსპლოატაციო თვისებების მიხედვით 4 კლასად იყოფა. 11  I კლასს ეკუთვნის საზოგადოებრივი დანიშნულების შენობები: თეატრები, მუზეუმები, ადმინისტრაციული, მთავრობის შენობები, საცხოვრებელი შენობები 10 სართულზე მეტი და ა. შ, რომელნიც მაღალ მოთხოვნებს აკმაყოფილებენ. II კლასს მიეკუთვნება მასობრივი მშენებლობის სამოქალაქო შენობები, მათ შორის სკოლები, სკოლამდელი სწავლის შენობები, საავადმყოფოები, საცხოვრებელი შენობები 9 სართულამდე. III კლასს — საცხოვრებელი შენობები 5 სართულამდე, საზოგადოებრივი შენობები დაბა ადგილებში. IV კლასში შედის საცხოვრებლები 2 სართულამდე, აგრეთვე საზოგადოებრივი შენობები, რომლებსაც მინიმალურ მოთხოვნებს უყენებენ. ის შენობები რომლებმაც საუკუნეებს უნდა გაუძლოს, მემორიალური ხასიათისაა და კლასებს გარეშეა. მათი აგება ხდება მაღალი მოთხოვნებით, გაიანგარიშება განსაკუთრებულ დატვირთვებზე, მოპირკეთება ხდება მტკიცე და გამძლე მასალებით. შენობა-ნაგებობები და სამშენებლო სამუშაოები მშენებლობის ნებართვის გაცემისა და ვარგისად აღიარებისათვის იყოფა 5 კლასად: I კლასი – შენობა-ნაგებობები, რომლებიც მშენებლობის ნებართვას არ საჭიროებს; II კლასი – შენობა-ნაგებობები რისკის დაბალი ფაქტორით; ა) განაშენიანების ინტენსივობის (სიმჭიდროვის) კოეფიციენტით K-2-ით განსაზღვრული ან იმ ზონაში, სადაც K-2 არ განისაზღვრება – სართულების იატაკის დონეებზე განაშენიანების ჯამური 300 მ2-მდე ფართობის, 5 მ-დან 12 მ-მდე სიმაღლისა და გრუნტის ზედაპირიდან საშუალოდ 2 მ-დან 4 მ-მდე ჩაღრმავების მქონე შენობა; III კლასი – შენობა-ნაგებობები რისკის საშუალო ფაქტორით; ა) განაშენიანების ინტენსივობის (სიმჭიდროვის) კოეფიციენტით K K-2-ით განსაზღვრული ან იმ ზონაში, სადაც K-2 არ განისაზღვრება – სართულების იატაკის დონეებზე განაშენიანების ჯამური 300 მ2-დან 6 000 მ2-მდე ფართობის, 12 მ-დან 22 მ-მდე სიმაღლისა და გრუნტის ზედაპირიდან საშუალოდ 4 მ-ზე მეტი ჩაღრმავების მქონე შენობა; IV კლასი – შენობა-ნაგებობები რისკის მაღალი ფაქტორით; ა) განაშენიანების ინტენსივობის (სიმჭიდროვის) კოეფიციენტით K-2-ით განსაზღვრული ან იმ ზონაში, სადაც K-2 არ განისაზღვრება – სართულების იატაკის დონეებზე განაშენიანების ჯამური 6 000 მ2-ზე მეტი ფართობისა და 22 მ-ზე მეტი სიმაღლის მქონე შენობა; V კლასი – შენობა-ნაგებობები რისკის მომეტებული ფაქტორით (განსაკუთრებული მნიშვნელობის შენობა-ნაგებობები). ა) სამრეწველო ობიექტები, რომლებშიც ხორციელდება საშიში საწარმოო პროცესები და გამოიყენება მაღალ წნევასა და ტემპერატურაზე მომუშავე მოწყობილობა, აგრეთვე საშიში ნივთიერებები. 12 თავი II სამოქალაქო შენობები A. მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლი; B. სართული, დონე; C. პირველი სართული; D. სარდაფის სართული; E. თავშესაფარი; F. შესასვლელი; G. კიბის უჯრედი; H. შუალედური ბაქანი; K. საქცევი, მარში; L. სართულის ბაქანი; M. სალიფტე ოთახი; N. ბინა, აპარტამენტი; O. პენტჰაუზი; P. ტერასა, აივანი; R. საკვამურის კიბე; S. კიბე; T. ბაქანი. მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლი სახლი, რომელიც შედგება ორზე მეტი ინდივიდუალური საკუთრების საგნისაგან I. მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლი; (ბინისაგან); J. სართული, დონე; ბინა K. პირველი სართული; საცხოვრებელი სახლის შემადგენელი ნაწილი დამოუკიდებელი შესასვლელით, L. სარდაფის სართული; რომელიც ერთ ოჯახზეა გათვალისწინებული და შეიცავს საცხოვრებელ ოთახსა M. თავშესაფარი; (ოთახებს) და დამხმარე სათავსებს (საზარეულოს, სანიტარულ კვანძს და სხვ.); N. შესასვლელი; O. კიბის უჯრედი; ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლი P. შუალედური საცხოვრებელი სახლი, ბაქანი; რომელიც განკუთვნილია ერთი ოჯახისათვის; Q. საქცევი, მარში; საცხოვრებელი განაშენიანება R. სართულის ბაქანი; საცხოვრებელი ერთეულების ჯგუფისაგან შექმნილი ქალაქთმშენებლობითი S. სალიფტე ოთახი; ერთეული. T. ბინა, აპარტამენტი; სართული, დონე U. პენტჰაუზი; შენობის ერთ დონეზე V. ტერასა, აივანი;განლაგებული სათავსების ჯგუფი; U. საკვამურის კიბე; V. კიბე; 13 ბაქანი. W. მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლი  შენობის ორიენტაცია W. კუთხის ორიენტაცია; X. გამჭოლი ბინა; Y. სამმხრივი ორიენტაცია; Z. ცალმხრივი ორიენტაცია. ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლი 1. ცალკე მდგომი; 2. ბუნგალო, ერთსართულიანი სახლი; 3. ერთბინიანი საცხოვრებელი სახლი; 4. ორდონიანი სახლი; ბლოკირებული საცხოვრებელი სახლი 5. ბლოკირებული სახლი; 6. ორბინიანი სახლი; 7. კლასტერული დაჯგუფება; 8. სწორხაზოვანი დაჯგუფება; 9. ნაწილობრივ ბლოკირებული; 10. დაბალსართულიანი აპარტამენტები; 11. თაუნ ჰაუზი; 12. სამი მხრიდან ბლოკირებული; 13. ატრიუმიანი სახლი; 14. ტერასული სახლი. მრავალბინიანი სახლი 15. საშუალო სართულიანი შენობა; 16. სექციური აპარტამენტები; 17. ერთსადარბაზოიანი შენობა; 18. მაღლივი, წერტილოვანი შენობა; 19. კორიდორული შენობა; 20. კორიდორული შენობა ცენტრალური შესასვლელით ან ორი შესასვლელით; 21. არაკორიდორული შენობა; 22. სექციური შენობა; 23. დერეფნული შენობა; 24. დერეფნული შენობა ერთი შესასვლელით; 25. ავტოფარეხი; 26. ავტოსადგომი. სურ. 2 საცხოვრებელი სახლების ტიპოლოგია 14 ფუძე და საძირკველი ფუძე ეწოდება გრუნტის ფენების ერთობლიობას, რომელსაც ეყრდნობა საძირკველი და გადაეცემა შენობის მთელი დატვირთვა. ფუძეს უნდა ჰქონდეს საკმაო ტვირთამტანუნარიანობა, იყოს სრულიად მდგრადი და შესაძლო დეფორმაციები არ აღემატებოდეს დასაშვებ ზღვრებს, აღებული ნაგებობებისათვის. 3. ბუნებრივი ფუძეები ფუძე ორგვარია: ბუნებრივი და ხელოვნური. ფუძე ბუნებრივია, თუ მისი შემადგენელი გრუნტები გამოყენებულია ბუნებრივ მდგომარეობაში, ე. ი. მისი მდგომარეობის ან თვისებების ხელოვნური შეცვლის გარეშე. გრუნტები, რომლებიც ბუნებრივ ფუძეებად გამოიყენება, უნდა იყოს საჭირო სიმტკიცის, თანაბარი კუმშვადობის, საკმარისი სიმძლავრის (ფენის სისქე), გრუნტის წყლების გავლენის ამტანი, გაყინვისას მოცულობაში უცვლადი და დატვირთვების ქვეშ მდგრადი. ნაგებობათა ფუძედ გამოყენებული გრუნტები შემდეგ ძირითად სახეობებად დაიყოფა: თ ი ხ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი – შეკავშირებული, ე. ი. შიგა შეჭიდულობის მქონე გრუნტები, რომელთაც ახასიათებთ პლასტიკურობა. მათ მიეკუთვნება: თიხა, თიხნარი, ქვიშნარი. ქ ვ ი შ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი მშრალ მდგომარეობაში ფხვიერია, პლასტიკურობის უნარი არ გააჩნია, შეიცავს წონით ნახევარზე მეტს 2 მმ–მდე ზომის მინერალურ ნაწილაკებს. განასხვავებენ: მტვროვან, წვრილმარცვლოვან, საშუალო და მსხვილმარცვლოვან და ხრეშოვან ქვიშებს. მ ს ხ ვ ი ლ ნ ა ტ ე ხ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი შეუცემენტებელი გრუნტებია, შეიცავს წონით ნახევარზე მეტ კრისტალური და დანალექი ქანების ნატეხებს, ზომით 2 მმ მეტი. კ ლ დ ო ვ ა ნ ი — ამოფრქვეული, მეტამორფული და დანალექი ქანები მარცვლებს შორის ხისტი კავშირით (შედუღებული და ცემენტირებული); განლაგებულია მთლიანი მასივის სახით ან ბზარებიანი ფენის სახით, რომელიც ქმნის მშრალი წყობის შთაბეჭდილებას. თ ი ხ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი მიღებულია მთის ქანების დაშლის შედეგად. თიხა, როცა იგი მშრალია, საკმაო მზიდი უნარისაა; მაგრამ ბუნებაში თიხები გვხვდება წყლით საკმაოდ გაჟღენთილი, რის გამოც გაყინვისას მოცულობაში იმატებს და იბურცება. თიხოვანი გრუნტების სიმტკიცე საშუალოდ უფრო მეტია, ვიდრე ქვიშოვანისა, ამავე დროს, გამკვრივების სიჩქარე, დატვირთვის გავლენით, თიხებს უფრო ნაკლები აქვს, ვიდრე ქვიშას. ამიტომ ჯდომა ნაგებობებისა, რომლებიც ეყრდნობა თიხოვან ფენებს, გრძელდება უფრო ხანგრძლივად. ქ ვ ი შ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი მთის ქანების მექანიკური დაშლის შედეგია. ნაწილაკების ზომა 0,1-დან 2 მმ-მდეა. ქვიშის თანაბარი ფენა, თუ მასზე არ მოქმედებს მიმდინარე წყალი და არ რეცხავს მას, წარმოადგენს ნაგებობებისათვის საიმედო ფუძეს. ქვიშის ფუძეზე ნაგებობის ჯდომა ხანმოკლეა, მნიშვნელოვნად წყალშეღწევადია და ამიტომ გაყინვისას არ იბურცება. მ ს ხ ვ ი ლ ნ ა ტ ე ხ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი წარმოადგენს მთის ქანებს, რომლებიც კლდოვანი ქანების დაშლის შედეგადაა წარმოშობილი. იგი შედგება სხვადასხვა ფორმისა და სახის ნატეხებისაგან. იგი, თუ მას ქვეშ მჭიდრო გრუნტი აქვს და თანაც არ ირეცხება, კარგ ფუძეს წარმოადგენს. კ ლ დ ო ვ ა ნ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი გრანიტის კირქვების, ქვიშაქვისა და სხვა ქანების მთლიანი მასივის სახითაა, წყალმედეგია და უკუმშვადი. თუ მასში ბზარები არ არის, საიმედო ფუძედ გამოდგება. თუ გრუნტის ფენის სისქე 2 მეტრზე მეტია და მის ქვეშ გამოურეცხავი გრუნტების ფენაა, ასეთი გრუნტები მაღალი სიმტკიცისაა და გამოიყენება ნებისმიერი სახისა და დანიშნულების ნაგებობის ფუძედ. გრუნტების დანიშნულებისადმი შესაბამისობას ამოწმებენ გრუნტების ფიზიკურ-მექანიკური თვისებებისა და სამშენებლო მოედნის ჰიდროგეოლოგიური პირობების შესწავლით, საველე და ლაბორატორიული ცდების საფუძველზე, მნიშვნელობა აქვს აგრეთვე გრუნტების დაფენებას; ფენის სიმძლავრეს, გრუნტის ცალკეული ფენისა და ფუძის მთელ სიღრმეზე შემადგენლობასა და თვისებას. 15  გრუნტების ნაირსახეობას წარმოადგენს ე. წ. ლ ი ო ს ი ს ე ბ რ ი გ რ უ ნ ტ ე ბ ი (მაკროფოროვანი). მათი დამახასიათებელია დიდი ზომის ფორები, ზოგჯერ მოგრძო შვეული მილების სახით. როცა მშრალია, ლიოსისებრი გრუნტი კარგ ფუძეს წარმოადგენს, მაგრამ წყლით დასველებისას თითქმის ყველა სახის ლიოსისებრი გრუნტი დატვირთვის ქვეშ სწრაფად იკუმშება და ჯდომას წარმოშობს. არის აგრეთვე გრუნტები, რომლებშიაც გვხვდება ორგანული მინარევები (მცენარეული გრუნტი, შლამი, ტორფი; ჭაობის ტორფი), სხვადასხვა შემადგენლობისაა, ფხვიერია, არათანაბარი კუმშვადობისაა; ფუძედ უვარგისია. ნაყარი გრუნტებიც არათანაბარი კუმშვადობისაა და აგრეთვე ბუნებრივ ფუძედ უვარგისია. დატვირთვები გრუნტში იწვევს დაწნევას, რის შედეგად გრუნტი იკუმშება ანუ დეფორმირდება. ამას შეიძლება მოჰყვეს შენობის ან ნაგებობის ჯდომა. გრუნტში შექმნილი დაწნევა დამოკიდებულია თვით გრუნტის საკუთარ წონასა და შენობიდან გადმოცემულ დატვირთვაზე. პირველს ეწოდება ბუნებრივი ან საკუთარი დაწნევა, ხოლო მეორე დამატებითი დაწნევაა. სურ. 3 გამოსახულია დაწნევის განაწილების სქემა ფუძის კუმშვად, ანუ აქტიურ ზონაში. თუ საძირკვლის ძირზე დაწნევას მივიღებთ ერთეულად, როგორც ნახაზიდან ჩანს, საძირკვლის ჩაღრმავების კვალდაკვალ ეს დამატებითი დაწნევა მცირდება. კუმშვადი ფენის სიღრმე (სიმძლავრე) განისაზღვრება მანძილით საძირკვლის ძირიდან იმ დონემდე, სადაც დამატებითი დაწნევა ტოლი იქნება ბუნებრივი დაწნევის 0,2-სა. ეს თარაზული კვეთა არის ფუძის აქტიური ზონის ქვედა ზღვარი. ამ ზღვრის ქვემოთ ძაბვა მცირეა და შეიძლება მხედველობაში არ იყოს მიღებული, რადგან მას არ შეუძლია გამოიწვიოს გრუნტის მნიშვნელოვანი დეფორმაცია. თუ ჯდომის სიდიდე შენობის ქვეშ ერთნაირია, იგი საშიში არ არის. არათანაბარი ჯდომა კი საშიში მოვლენაა. 4. გრუნტის წყლები ჩვეულებრივ, გრუნტის წყლებს წყალშეუღწევი ქანების საფარი არა აქვს და ნიადაგის ფენაში გაჟონილი ატმოსფერული ტენი უშუალოდ კვებავს მათ, გრუნტის წყლები ივსება ინფილტრაციის ხარჯზეც, მდინარეებიდან და ტბებიდან, განსაკუთრებით წყალდიდობის დროს. ზოგ ადგილას გრუნტის წყლებს ემატება არტეზიული აუზებიდან ამოსული წყლები. გრუნტის წყლების ზედაპირს „სარკეს“ უწოდებენ. გრუნტის წყლების რეჟიმი ხასიათდება დონის, დებიტის, ტემპერატურისა და ქიმიური შედგენილობის სეზონური ცვალებადობით. აგრესიული ეწოდება გრუნტის წყალს, რომელიც გაუვლის გრუნტის სხვადასხვა ფენას და გახსნის ნივთიერებებს, შექმნის ხსნარებს, რომლებიც საძირკვლის მასალას შლის. ასეთი წყლების წარმოშობას ხელს უწყობს ქიმიური ქარხნებიდან გამონადენი წყლებიც. შესაძლებელია გრუნტის წყლებს ჰქონდეს მოძრაობის ისეთი სიჩქარე. რომ ფუძის გრუნტის შემადგენლობა გამორეცხოს. ასეთ შემთხვევაში მიმართავენ დრენაჟებს, წყლის დონის დაწევას, ნარანდიან კედლების მოწყობას და სხვ. 16  5. ხელოვნური ფუძეები გრუნტს, რომელიც კუმშვადი ზონის საზღვრებში სუსტია და ვერ აკმაყოფილებს ფუძის პირობებს ანდა ნაგებობის ქვეშ დატვირთვით მასში წარმოიშობა არათანაბარი ჯდომა, აძლიერებენ, ამკვრივებენ. ასეთ გრუნტებს ეკუთვნის: ნაყარი გრუნტები, ტორფული, ფხვიერი ქვიშნარი და თიხნარი გრუნტები, ორგანული მინარევების დიდი რაოდენობით. მშენებლობის პრაქტიკაში მიღებულია ხელოვნური ფუძეების მოწყობის შემდეგი ხერხები: 1. გრუნტის გამკვრივება: მექანიკური საშუალებებით, ვიბროტექნიკის გამოყენებით; 2. გრუნტების განმტკიცება: დაცემენტებით, ბიტუმირებით, ქიმიური გამაგრებით, ელექტრიზაციით, თერმული გამაგრებით; 3. სუსტი გრუნტის სხვა გრუნტით შეცვლა (ქვიშისა და ქვის ბალიშების მოწყობით), რომელსაც მეტი მზიდუნარიანობა აქვს. ეს ხერხები მეტ-ნაკლები ეკონომიურობისაა, დროც სხვადასხვაა საჭირო და გარკვეულ პირობებსაც მოითხოვს, ამიტომ მისი არჩევა ამ პირობების გათვალისწინებით ხდება. გ რ უ ნ ტ ი ს დ ა ც ე მ ე ნ ტ ე ბ ა მიმდინარეობს გრუნტში მილებით ცემენტის ხსნარის ჩატუმბვით. დაცემენტება გამოიყენება ხრეშოვან, მსხვილ და საშუალომარცვლოვანი ქვიშებისათვის. სუსტი გრუნტის შემთხვევაში მის შეცვლას აწარმოებენ უფრო მყარი გრუნტით — ქვიშის ბალიშებით. ქვიშა ფენებადაა (15-20 სმ სისქისა). ყოველი მათგანი იტკეპნება წყლის მოსხმით. 6. საძირკველი საძირკველი არის შენობის ან ნაგებობის მიწისქვეშა ნაწილი, რომელიც სურ. 3 გრუნტში დაწნევის განაწილების სქემა გათვალისწინებულია ნაგებობის დატვირთვების ფუძეზე გადასაცემად. საძირკვლის ფუძის ჭარბი ჯდომის თავიდან ასაცილებლად საჭიროა საძირკვლის ფსკერზე გრუნტის წინაღობა იყოს არანაკლები ნორმატიულისა. საძირკვლის კონსტრუქციას ირჩევენ შენობის დანიშნულებისა და კონსტრუქციული სისტემის, შენობის მიწისქვეშა ნაგებობების–სარდაფების, კომუნიკაციების, სამშენებლო მოედნის გეოლოგიური და ჰიდროგეოლოგიური პირობების, მექანიზაციის საშუალებებისა და ადგილობრივი მასალების გამოყენების, გრუნტების ხასიათის, გრუნტის წყლების თვისებების, საძირკვლისა და ფუძეზე მოსული დატვირთვების, ახლომდებარე შენობების საძირკვლების ხასიათის მიხედვით. 17  საძირკვლები უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ ძირითად მოთხოვნებს: 1. ს ი მ ტ კ ი ც ე ს ა დ ა მ დ გ რ ა დ ო ბ ა ს. ამ თვისებების მიღწევა 1 შეიძლება შესაფერისი მასალის, კონსტრუქციის ზომებისა და ფუძეზე დასაშვები დაწნევის შერჩევით. 2. ხ ა ნ მ ე დ ე გ ო ბ ა ს. ამ მოთხოვნის დაკმაყოფილება საძირკველს შეუძლია ყინვამედეგი, წყალმედეგი და ხანგრძლივად გამძლე მასალების შერჩევით. 3. ე კ ო ნ ო მ ი უ რ ო ბ ა ს. საძირკველი ეკონომიური იქნება, თუ მისი კონსტრუქცია რაციონალურია ადგილობრივი მასალების გამოყენებითა და შრომატევადობის შემცირებით. 2 საძირკვლის სახეები თანამედროვე პირობებში საძირკვლების მოსაწყობ მასალად გამოიყენება რკინაბეტონი. საძირკვლების ტიპებად ძირითადად მიღებულია: წერტილოვანი, ლენტური (ზოლოვანი) და მთლიანი საძირკვლის ფილა. სამივე აღნიშნული ტიპისათვის შესაძლებელია დამატებით გამოვიყენოთ ხ5იმინჯები (სურ. 4). წერტილოვანი (ცალკემდგომი) საძირკვლები გამოიყენება შედარებით მაღალ მზიდუნარიანობის გრუნტებზე, რომელზეც პირდაპირ იდგმება სვეტები ან ეწყობა კედლების გადაკვეთის ქვეშ. 3 ლენტური (ზოლოვანი) საძირკვლები აგრეთვე გამოიყენება შედარებით მაღალი მზიდუნარიანი გრუნტებისათვის შენობის მზიდი კედლების დაფუძნებისათვის. საძირკვლის ფორმა და ჩაღრმავება განისაზღვრება დატვირთვის, შენობის კონსტრუქციული სქემის, გრუნტის მზიდუნარიანობის, ფუძის ხასიათისა და გრუნტის წყლების დონის პირობებით. ლენტური საძირკველი მასზე მოსული დატვირთვის მიხედვით შეიძლება მოეწყოს როგორც სიმეტრიული, ისე ასიმეტრიული კვეთისა. როგორც წერტილოვანი ასევე ლენტური საძირკვლები შესაძლებელია მოეწყოს 4 როგორც მონოლითური ასევე ანაკრები რკინაბეტონის სახით. ზოგჯერ შენობიდან ფუძეზე გადაცემული დატვირთვა იმდენად დიდია ან გრუნტის საანგარიშო წინაღობა ისე მცირეა, რომ საჭირო ხდება ცალკეული საყრდენების ქვეშ საძირკვლების მოწყობის ნაცვლად მათი გაერთიანება ერთ მთლიან უჭრ ზოლად (კოჭად) ან ურთიერთგადამკვეთი (ჯვარედინა) ზოლების სისტემად. ასეთი ზოლოვანი საძირკვლები, ჩვეულებრივ, რკინაბეტონისაგან კეთდება. ადგილობრივი დატვირთვით გამოწვეული გადატვირთვების ასაცილებლად, ზოლების ბოლოებში და სვეტების ქვეშ ქმნიან გაფართოებებსა და კონსოლებს. სურ. 4 საძირკვლის ტიპები: 1 ლენტური (ზოლოვანი), 2 წერტილოვანი, 3 ფილა, 4 ხიმინ?