Kolos Ćwiczenia - Problematyka Gatunku PDF

# Problematyka gatunku ## Gatunek informacyjny - **funkcja:** powiadamiania, obiektywność - **wymaganie:** (⅔ zdania, redagujemy w sposób opisany lub w notatce (infotainment) - **sytuacyjny:** kto? co? gdzie? kiedy? jak? dlaczego? z jakim skutkiem? - **zyciorys:** pregląd prasy - **reportaż fabula...

# Problematyka gatunku ## Gatunek informacyjny - **funkcja:** powiadamiania, obiektywność - **wymaganie:** (⅔ zdania, redagujemy w sposób opisany lub w notatce (infotainment) - **sytuacyjny:** kto? co? gdzie? kiedy? jak? dlaczego? z jakim skutkiem? - **zyciorys:** pregląd prasy - **reportaż fabularny:** fotoreportaż, feature, blogi reportażowe, kronika wydarzeń, wiadomość - **najważniejsze cechy:** wierność, szczegółowość, jednoznaczność, ścisłość, aktualność i zrozumiałość. - **odwrócona piramida!** ## Gatunek publicystyczny - **funkcja:** komentowania i interpretowania, subiektywna, analizuje - **artykuł:** esej, dziennik, reportaż problemowy, felieton, komentarz, recenzja, debata - **najważniejsze cechy:** przystępność, systematyczność, dociekliwość, inwencja, ścisłość, naoczność, różnorodność, impresyjność, selektywność i permanentność oddziaływania. - **funkcja:** persuazyjna. - **informują:** o ważnych wydarzeniach, jednoznacznie pozwalają wyjaśniać je i interpretować - **moja opinia:** kontrast do informacyjnych, wyrazy nacechowane emocjonalnie i acniające - **krótkie, proste zdania** - **Payniad gatunku:** „Drodzy czytelnicy!” ## Gatunek pograniczny - **gat. publicystyczno-literacki:** opisując rzeczywistość można korzystać z chwytów literackich lub artystycznego obrazowania. - **felieton:** list do redakcji - **reportaż:** talk show - **esej:** hipertekst - **hywiad:** lat - **debata** ## Gatunek w formie kolekcji - **ma wyraźny początek i koniec, określony schemat, mody, madury.** - **Które można opisać (np. telewizja śniadaniowa).** - **Galeria gatunków nie ma ramy (np. profil na Facebooku, portal z artykułami)** ## Gatunek abstrakcja vs konkretyzacja - **wzorec:** efekt mitorenia wzorco - **schemat:** realizacja gatunkowa - **sposób ukształtowania:** wynik - **hypowiedzi:** model ## Rodzaje wzorców - **kanoniczny:** idealne oddanie gatunku - **alternatywny:** lekka modyfikacja - **adaptacyjny:** połączenie dwóch gatunków ## Aspekty gatunku - **strukturalny:** dotyczy ramy tekstu, jak jest złożony - **poznawczy:** sposób ujęcia tematu - **pragmatyczny:** kontekst między nadawca a odbiorcą, typ przekazu - **stylistyczny:** stylistyczne ukształtowanie tekstu ## Specyfika gatunku dziennikarskiego /medialnego ## Gatunek dziennikarski - **twór abstrakcyjny, wzorzec organizacji tekstu, zbiór konwencji, aktualnia się w konkretnym tekście medialnym.** - **Dominanta gatunkowa:** **jedna najważniejsza konwencja, która decyduje o sposobie odbioru.** - **Pakt faktograficzny:** umowa między nadawca a odbiorcą - **wierność faktom** - **Pakt o unestrictthie:** taka sama obecność odbiorcy i nadawcy treści - **krótki, rzetelny przekaz mimo wielu unestrictthie** - **Prekaźnik jest pnekazem:** (the medium is the message) - dane medium będzie wpływało na gatunek/schemat. ## Struktura tekstu medialnego - **nadtytuł** - **tytuł** - **podtytuł** - **lid** - **streszczenie** - **module- segment** > **Miejsca strategiczne:** > Nadtytuł > Tytuł główny - nazywa określony temat, przyciąga uwagę. > > Podtytuł > > Lid - pierwszy, niedzielony akapit tekstu, streszczający, wprowadzający > > Korpus (segment główny) > > Nyimek - funkcja persuazyjna, wyróżniony fragment textu > > Formuła odsyłająca(odsyłacz) ## Gatunki paratekstowe - **spis treści:** - **pierwsza strona gazety:** - **22 powiedzi** - **tytuły** > **Paratekst reprezentuje tekst właściwy i zachęca do jego odbioru.** > > **Funkcje:** prezentyjno-rekomendująca ## Paratekst - **akompaniament do tekstu właściwego (otaczanie tekstu).** - **Metatekst:** **opisuje inny tekst, wyjaśnia go lub przekazuje jakieś info o nim (tekst o tekście).** ## Typdogia gatunków | Informacyjne | Publicystyczne | |---|---| | news | komentarz | | wzmianka | artykuł publicystyczny | | notatka | esej| | sprawozdanie | recenzja | | życiorys | felieton | | | dyskusja | **Różnice między stylem publicystycznym, a informacyjnym:** * **styl publicystyczny: **konkretność, skłonność do emojonalnych wyrażeń, skrótowych konstrukcji, figury stylistyczne, silna subiektywizacja i perswazja. * **styl informacyjny: **funkcja powiadamiania w sposób zwarty i rzeczowy, (kto, co, gdzie, kiedy, jak, dlaczego), obiektywizm. ## Gatunki autochtoniczne - **uksztaitowały się na tamach prasy i ukształtowały własne normy** - **np. wywiad, który narodził się w prasy i jest typowym gatunkiem prasowym.** ## Gatunki ksenochtoniczne - **są przeniesione z innego kręgu, przyjmują normy zewnętrzne i wzbogacają je o niektóre nowe cechy np. reportaż, który jako samodzielny gatunek wydzieli się z literatury.** | Autochtoniczne | Ksenochtoniczne | |---|---| | Powstały w prasie, dla danej grupy medium | Preniesione do internetu | ## Gatunku rozrywkowe - **koncentrują się na dostarczaniu rozrywki (telewizja, program radiowy)** - **inforozrywka (infotainment):** prekazuje treści w atrakcyjnej, przystępnej formie - **np. felieton** ## Informacja - **zasada odwróconej piramidy:** zaczynamy od najważniejszych informacji (odpowiedzi na pytania), istotne szczegóły, przedstawia my to wydarzeń i ogólny kontekst. - **schemat dziennikarskich pytań:** - kto to zrobił? (kto?) - co się wydarzyło? (co?) - kiedy to się stało? (kiedy?) - gdzie wydarzenie miało miejsce? (gdzie?) - dlaczego to się stało? (dlaczego?) - jaki był outcome? (z jakim skutkiem?) - **Inforozrywka (infotainment):** łączy 2 sobie informacje i rozrywkę, skupia się bardziej jak przedstawić informację niż to przekazać. ## Komentar i Felieton - **Wyznaczniki gatunku** - **felieton:** - należy do gatunków autochtonicznych, jest gatunkiem prasowym, - można go napisać na każdy temat; - subiektywny, - struktura narracyjna, - jest lekki, - kocha się na publicystyczny, literacki, satyryczno-rozrywkowy - **Komentarz:** - wypowiedź publicystyczna, - największy stopień aktualności, - silnie zarysowane stanowisko autora, - dominuje funkcja persuazyjna, - powinien być jednoznaczny. - **Historia powstania:** - Felieton powstał we Francji, narodził się w prasie. W XIX w. wyksztalił sic świadomość odrębności gatunkowej felietonu. W Polsce jako jeden z pierwszych felietonistów był Norwid. W XX w. wyraźnie ukształtowanej konwencji. - **Kompozycja komentarzy i sposób ich prowadzenia:** - **Komentarze autonomiczne:** wynikają z tekstu informacyjnego; - **Komentarze nieautonomiczne:** będą zęścia informację. - **Komentarz (prasowy):** - krótka, zwarta i wyrazista forma wypowiedzi, - zawsze podpisany imieniem i nazwiskiem; - komentarz odnosi się do informacji, ale musi być od niej wyraźnie oddzielony (np. ramka, inna czcionka). # Hywiad - **Historia gatunku:** Opublikowany w New York Herald > 13.11. 1835 г. - **Specyfika gatunku:** łączy w sobie cechy informacji i publicystyki, jest formalizacją dialogu między dziennikarzem a środowiskiem informacyjnym - **Typdogia:** - **dotyczy faktów informacyjnych**, - **dotyczy prezentujących osobowość i przekonania odbiorców**. # Reportaż - **Historia gatunku:** Reportaż wydzielił się z literatury, pierwszy polski reportaż - J. Kraszewski "Pracownia Suchodolskiego" - **Typdogia** - **ze względu na miejsce publikowania:** pisany, radiowy, telewizyjny, fotoreportaż, - **na temat:** podróżniczy, sądowy, wojenny, naukowy, kryminalny, socjologiczny, - **na formę:** informacyjny, sprawozdawczy, publicystyczny, literacki. - **Reportaż a feature:** - **feature:** jest prostszą formą niż reportaż; - **w feature: **zdarzenia są przedstawiane chronologicznie, najważniejsza jest sensacja, szybkie opisanie problemu. - **Znani reportażyści:** - **Melchior Wańkowicz** - **Ryszard Kapuściński** - **Krzysztof Kakolewski** - **Hanna Krall** - **Przykłady gatunku:** - **Jagielski W. "Wieś z kamienia** - **Kapuściński R. "Cesarz"** - **Lopieńska B. "Lapa w jape"** - **Ostałowska L. "Cygan to cygan"** - **Szczygieł M. "Nie ma!!!"** - **Wyznaczniki gatunku:** - **obrazowość:** - **umiejętne odtwarzanie rzeczywistości językiem chark. dla dzieci literackich, ** - **aktualność:** - **waga przedstawionych problemów:** - **komunikatywność stylu,** - **udokumentowane sprawozdanie z rzeczywistych zdarzeń,** - **przedstawianie faktów środkami właściwymi dla literatury i hybrydyczność**