Çıkan ve İnen Yollar PDF - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

ÇIKAN VE İNEN YOLLAR PROF.DR.TUNCAY ÇOLAK  Çıkan yolları, genel olarak ganglion spinale’de bulunan nöronların santral uzantıları veya bunların gri cevher laminalarında sinaps yaptıkları ikinci nöronların uzantıları oluşturur. İnen yollar ise genel olarak cerebrum, cerebellum, beyin sa...

ÇIKAN VE İNEN YOLLAR PROF.DR.TUNCAY ÇOLAK  Çıkan yolları, genel olarak ganglion spinale’de bulunan nöronların santral uzantıları veya bunların gri cevher laminalarında sinaps yaptıkları ikinci nöronların uzantıları oluşturur. İnen yollar ise genel olarak cerebrum, cerebellum, beyin sakı gibi supraspinal seviyelerdeki nöronların spinal seviyelere inen aksonları tarafından oluşturulur.  Lif tipleri Tıpkı spinal sinirler gibi periferik sinir olan kranial sinirlerde bulunan lifler de genel olarak iki sınıfa ayrılabilir; A) Efferent lifler; santral sinir sisteminin oluşturduğu motor cevapları effektör organlara taşır B) Afferent lifler; reseptör organlardan gelen duyuları santral sinir sistemine taşır  Genel bakış (lif tipleri) Efferent lifler 3 gruba ayrılır; 1) Genel Somatik Efferent (GSE); Beyin sapındaki somatik motor çekirdeklerde (veya medulla spinalis ön boynuzunda) bulunan nöronların çizgili kaslara giden aksonlarıdır. 2) Özel Visceral Efferent (SVE); Pharynx, larynx, yüzün mimik ve çiğneme kasları gibi embriyolojik olarak arcus branchialis’den gelişen kaslara giden liflere (bu kaslar da aslında çizgili kaslar olmasına rağmen) bu isim verilir. 3) Genel Visceral Efferent (GVE); Kalp, iç organ-damar duvarları ve kıl köklerindeki düz kasları, sindirim sistemindeki bezler ve ter bezlerini innerve eden liflerdir.  Genel bakış (lif tipleri) Afferent lifler 4 gruba ayrılır; 1) Genel Somatik Afferent (GSA); Dokunma, basınç, ağrı, ısı ve proprioseptif duyu gibi genellikle şuura ulaşan duyuyu taşıyan liflerdir. 2) Özel Somatik Afferent (SSA); İşitme, görme ve denge gibi özel somatik duyuları taşıyan liflerdir 3) Genel Visceral Afferent (GVA); Otonom sinir sisteminin kontrolü altında çalışan organ ve yapılardan gelen genel visceral duyuyu taşıyan liflerdir. 4) Özel Visceral Afferent (SVA); Otonom sinir sisteminin kontrolü altında çalışan organ ve yapılardan gelen koku ve tat duyusu gibi özel visceral duyuları taşıyan liflerdir.  AFFERENT (ÇIKAN) YOLLAR Çıkan yollar ya da afferent yollar çevreden gelen uyarıları alıp cortex’e ya da daha alt merkezlere ileten nöronların aksonlarının oluşturduğu iletim hatlarıdır.  AFFERENT (ÇIKAN) YOLLAR Bunun gerçekleşmesi için gereken unsurlar Somatik uyarılar ve reseptörleri Ganglion spinale ve içindeki birinci nöronlar İkinci nöron Üçüncü nöron Somatosenserial alandaki dördüncü nöronlar  RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR Somatik duyular dört temel modalitede incelenir; 1-Diskriminatif Dokunma Duyusu: Cisimlerin boyut, şekil, nitelik gibi yapısal özelliklerini dokunarak tanıyabilme duyusudur. Ayrıca cisimlerin, deri üzerindeki hareketlerini de tanımlamaktır. RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR 2-Proprioception duyusu: Vücut uzuvlarının uzaysal olarak hangi konumda ve hangi pozisyonda olduklarını ve buna bağlı olarak da yaptığı hareketleri bilebilme duyusudur. RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR 3- Nociception duyusu : Ağrı duyusu 4-Isı duyusu: Isıda meydana gelen soğuk, ılık, sıcak gibi değişiklikleri algılama duyusu  RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR Kortikal duyular: Bunlar yukarıdaki duyuların parietal kortekste entegre edilen kombine şekilleridir: Stereognozi(cismi tanıma), grafestezi, taktil lokalizasyon, iki nokta ayırımı gibi. Kabaca dokunma ve dokunulma ile ilgili duyulara taktil duyular da denir.  RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR Propriyosepsiyon için görev alan reseptörler vücüdun kendi içindedir.bunun için, üç tip mekanoreseptör vardır: 1- Kas iğciği reseptörleri: kaslardaki germe reseptörleri RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR 2- Golgi tendon organları: tendonlarda bulunan reseptörler, kas gruplarının kasılması sonucu üzerine binen yüke duyarlı 3-Eklem kapsüllerinde yer alan reseptörler: fleksiyon ve ekstansiyonu duyarlar  RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR Mekanoresptörler sinir sonlanmalarını saran özelleşmiş yapılardır.Saçsız deride, ikisi yüzeyde ikisi derinde olmak üzere 4 adet bulunurlar. Yüzeydekiler meissner korpuskülü ve merkel diski adını alırlar. Derindekiler ise pacinian korpüskülü ve ruffini sonlanması adını alırlar. Yüzeydeki mekanoreseptörlerin yaklaşık 10-25 tanesi bir tek arka kök ganglion nöronuna bağlıyken, derindekilerin her biri için özel bir arka kök ganglion nöronu vardır. RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR  RESEPTÖRLER VE SOMATİK DUYULAR Isı duyusu deride çıplak sonlanmalar ve özel termal reseptörler tarafından algılanır. Soğuk krause cisimciği denen özel termal reseptör tarafından algılanırken; sıcak duyusu çıplak sinir sonlanmaları tarafından algılanır. GANGLİON SPİNALE VE BİRİNCİ NÖRON Afferent yolların ilk bileşeni olan reseptörlerden sonraki ikici bileşen spinal sinirlerin arka kök ganglionundaki nöron (Ganglion Spinale Nöronu) (GSN) duyusal nörondur. GANGLİON SPİNALE VE BİRİNCİ NÖRON GSN, kendine gelen uyarıyı şifreler, güçlendirir ve yönlendirir. GSN’nin periferik uzantısı reseptörlerden gelen uyarıları nöron gövdesine taşır, santral uzantıları aracılığı ile de ilgili ikinci nörona iletir.  KRANİAL SİNİRLERE AİT DUYUSAL GANGLİONLAR Vücuttaki 31 çift spinal sinirin karşılığı olan 12 çift kranial sinirin yalnızca dördünde (5,7,9,10) duyusal fonksiyon dolayısıyla duyusal ganglion vardır.  KRANİAL SİNİRLERE AİT DUYUSAL GANGLİONLAR Başlıca Kranial Sinir Duyusal Ganglionları şunlardır: 1-Kafa ve yüzün büyük bir çoğunluğunun somatik duyusunu alan ve 5’ci sinire ait olan ganglion semilunare ( gasser ganglionu)  KRANİAL SİNİRLERE AİT DUYUSAL GANGLİONLAR 2-Dış kulak yolunun bir kısmının somatik duyusunu alan ve 9’cu sinire ait olan ganglion süperior 3-Dış kulak yolunun bir kısmının somatik duyusunu alan ve 10’cu sinire ait olan ganglion süperior  KRANİAL SİNİRLERE AİT DUYUSAL GANGLİONLAR 4-Dış kulak yolunun bir kısmının somatik duyusunu alan ve 7’ci sinire ait olan ganglion geniculi  İKİNCİ NÖRON Bundan sonra afferent yollarla ilgili gelen üçüncü kısım, GSN veya KSDGN (Kranial Sinir Duyusal Ganglion Nöronu) den gelen santral uzantının bağlandığı ikinci nörondur.  İKİNCİ NÖRON Bilince yani cortex’e ulaşan taktil duyu yolları medulla spinalis içerisinde belli bir bölgede seyrederler. Bu yolların medulla oblongata’da çapraz yapıp, karşı tarafa geçtikten sonra yükselen liflerine LEMNİSCUS MEDİALİS ya da MEDİAL LEMNİSKAL SİSTEM adı verilmiştir. Lemniskal sistemin ikinci nöronları medulla oblongata’daki nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’tur. İKİNCİ NÖRON  İKİNCİ NÖRON Ağrı ısı duyusunu taşıyan afferent yollar ise medulla spinalis’in columna lateralis ve columna anterior’unda seyrettikleri için bu yollara anterolateral sistem adı verilir. Anterolateral sistemin ikinci nöronu cornu posterior’dadır. Burada bulunan 1-5 arası laminalardaki nöronlarla sinaps yapar. İKİNCİ NÖRON  ÜÇÜNCÜ NÖRON Eğer afferent yol bilinçliyse yani cortexe ulaşacaksa mutlaka thalamusa gelir ve buradan cortex’e geçer. Dolayısıyla thalamus’daki nöron çıkan yollarda yer alan üçüncü nörondur.  ÜÇÜNCÜ NÖRON Thalamus, cortex’in özel kalem müdürü gibidir. Bu yüzdende cortex’le daha alt merkezlerin bağlantısını yaptığı özel bölgelere ayrılmıştır.  ÜÇÜNCÜ NÖRON Thalamusta da çıkan yolların kortikal bağlantılarının olduğu bölge Ventral Posterior bölgedir. Her bölge bir çekirdek olarak isimlendirildiği için, bu bölgedeki nöron gövdesi topluluğuna Ventral Posterior çekirdek denir. Bu çekirdek de lateral ve medial olarak ikiye ayrılmıştır. Çıkan yolların vücuda ait kısımları Ventral Posterior Lateral (VPL) çekirdekte, yüzden gelenleri ise Ventral Posterior Medial (VPM) çekirdekte yerleşmiştir. ÜÇÜNCÜ NÖRON  ÜÇÜNCÜ NÖRON Thalamus’tan çıkan üçüncü nöron aksonları capsula interna denen beyaz lif demetinin posterior ve medial bacaklarını yaparak cortex’teki dördüncü ve son nöron ile bağlantı yapar.  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Primer Somatik Sensorial Cortex : – Parietal lobdaki postsentral gyrusda yer alır ki; genellikle VPL projeksiyonlarını alan asıl yer burasıdır. – VPL nükleustan gelen aksonlar internal kapsülün posterior bacağını teşkil ederler. – Bu talamik aksonlar genellikle primer sensorial cortex’in derininde 3. ve 4. tabakalarındaki hücrelerle sinaps yaparlar.  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Çıkan yollar (somatic sensorial system) somatotopik bir organizasyona sahiptir. Bu somatotopik yerleşim, primer somatic sensorial cortex’de vücut yüzeylerini karmaşık bir şekilde temsil eder ve buna “sensorial homonculus” denir. Fakat vücudun buradaki temsili isomorfik değildir. Yani bu temsil vücut parçasının büyüklüğü ile ve şekli ile orantılı değildir.  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Örneğin parmak gibi dokunma açısından daha önemli bir organ, bacak gibi bu açıdan daha önemsiz organlara göre daha geniş alanda temsil edilirler.  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Primer somatic sensorial cortex parietal lobdaki tek sensorial alan değildir. Parietal lobdaki ve insular cortex’deki bazı alanlar da duyusal bilgiyi işlerler. Primer alana ek olarak 3 adet major ek alan daha vardır; 1-Sekonder somatic sensorial cortex 2-Posterior insular cortex 3- Posterior parietal lob  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Sekonder somatic sensorial cortex; büyük oranda parietal operculumda yerleşmiştir ve primer somatosensorial cortex’den input alır. Tıpkı primer cortex gibi sekonder cortex de vücut alanlarını topogrofik olarak temsil eder. Fakat primer sometosensorial cortexde karşı vücut kısmı temsil edilirken sekonder sometosensorial cortexde her iki vücut kısmı temsil edilir.  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX  DÖRDÜNCÜ NÖRON VE SOMATOSENSORİAL CORTEX Posterior insular cortex; inputlarının büyük kısmını sekonder sometosensorial alandan alır. Buradan da bu uyarılar limbik sisteme aktarılır ki, limbik system öğrenme ve hafızada önemlidir. Posterior parietal cortex; Brodmann 5 ve 7 alanlarını kapsar.  AFFERENT (ÇIKAN) YOLLAR Çıkan yollar ya da afferent yollar çevreden gelen uyarıları alıp cortex’e ya da daha alt merkezlere ileten nöronların aksonlarının oluşturduğu iletim hatlarıdır.  AFFERENT (ÇIKAN) YOLLAR Fasciculus gracilis ve Fasciculus cuneatus Tractus spinothalamicus lateralis Tractus spinothalamicus anterior Tractus spinocerebellaris posterior Tractus spinocerebellaris anterior Tractus cuneocerebellaris Tractus spinocerebellaris rostralis Tractus spinotectalis Tractus spinoreticularis Tractus spinoolivaris anterior ve posterior AFFERENT (ÇIKAN) YOLLAR  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICULUS CUNEATUS Şuurlu proprioception (pozisyon duyusu ve kinesthesis) Ayırt edici dokunma- basınç duyuları (iki nokta diskriminasyonu ve vibrasyon) (Epikritik duyular)  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Bu yollar ile ilgili birinci nöronların hücre gövdesi ganglion spinale’de bulunur. Bu nöronların periferik uzantıları -golgi tendon organı, kas iğciği ve eklem kapsülünden proprioception duyusu ile ilgili -Pacinian korpüskülü ve Meissner korpüskülleri gibi reseptörlerden ise ayırt edici dokunma- basınç duyusu ile ilgili impulsları ganglion spinale’ye taşır.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Ganglion spinale’deki birinci nöronların santral uzantıları radix posterior’un medialinden geçerek medulla spinalis’e girer ve aynı taraftaki funiculus posterior içerisinde çıkan ve inen aksonlar verir.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Funiculus posterior’da çıkan aksonların -koksigeal, sakral, lumbal ve alt torakal seviyelerden gelenleri fasciculus gracilis’i, -üst torakal ve servikal seviyelerden gelenleri fasciculus cuneatus’u oluşturur.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Funiculus posterior içerisinde yükselen aksonlar, medulla oblongata’nın alt seviyelerinde ve arka tarafında bulunan nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’a gelir ve buradaki ikinci nöronlarla sinaps yaparlar.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS İkinci nöronların aksonlarına fibrae arcuatae internae adı verilir. Her iki taraftan gelen bu lifler decussatio lemnisci medialis denilen çaprazı yaparak karşı tarafa geçerler. Karşı tarafa geçen lifler lemniscus medialis adını alarak orta hattın her iki yanında yukarıya doğru yükselir.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Lemniscus medialis’i oluşturan aksonlar thalamus’un nucleus ventralis posterolateralis (ventral posterolateral nucleus-VPL) ’indeki üçüncü nöronlar ile sinaps yaparlar.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS Bu nöronların aksonları ise capsula interna’nın crus posterius’undan ve daha yukarıda corona radiata’dan geçerek cortex’e ulaşır ve gyrus postcentralis’te Brodmann’ın 3,1,2 numaralı sahalarındaki nöronlar ile sinaps yaparak sonlanır.  FASCICULUS GRACILIS VE FASCICLUS CUNEATUS ÖZET Taşıdığı duyular: Şuurlu proprioception, ayırt edici dokunma-basınç duyusu Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Nucleus gracilis, nucleus cuneatus Decussatio: Decussatio lemnisci medialis Nöron 3: VPL (thalamus) Cortex: Brodmann 3,1,2 (gyrus postcentralis)  FUNİCULUS POSTERİOR LEZYONU Funiculus posterior lezyonları genellikle sifilizde görülen tabes dorsalis ve pernisiyöz anemide görülen subakut kombine sklerozis gibi hastalıklarda ortaya çıkar. FUNİCULUS POSTERİOR LEZYONU Lezyon seviyesinin altında ve aynı tarafta; pozisyon, kinesthesis, vibrasyon ve iki nokta diskriminasyonu duyuları kaybolur. Bu kayıplar, özellikle ekstremitelerin distal kısımlarında belirgindir.  FUNİCULUS POSTERİOR LEZYONU Bu tür hastalar, görme duyusu ile vücut kısımlarının pozisyonunu bir miktar değerlendirebildikleri için, çok dengeli olmamakla birlikte ayakta durabilir veya yürüyebilirler.  FUNİCULUS POSTERİOR LEZYONU Bu hastalar ayakları birbirine bitişik ve gözleri kapalı durumda ayakta dururken dengelerini kaybederek sallanır, hatta düşebilirler. Buna Romberg belirtisi denir.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS LATERALİS Ağrı ve ısı duyusu Birinci nöronların hücre gövdeleri ganglion spinale’de Perifere giden aksonları; serbest sinir uçları şeklinde sonlanarak ağrı,sıcak ve soğuk duyuları ile ilgili reseptörleri oluşturur. Santral uzantıları ise; radix posterior’lar içerisinde medulla spinalis’e girer.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS LATERALİS Medulla spinalis’te lamina I, IV ve V’te bulunan ikinci nöronlar ile sinaps yapar. İkinci nöronların aksonları commissura alba anterior’dan karşı tarafa geçer ve funiculus lateralis’te tractus spinothalamicus lateralis’i oluştururlar. Thalamus’un ventral posterolateral nucleus (VPL)’unda bulunan üçüncü nöronlar ile sinaps yaparlar.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS LATERALİS Üçüncü nöronların aksonları cortex’e ulaşır ve gyrus postcentralis’te Brodmann’ın 3,1,2 numaralı sahalarındaki nöronlar ile sinaps yaparak sonlanır.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS LATERALİS ÖZET Taşıdığı duyular: Ağrı, ısı Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Lamina I, IV ve V Decussatio: Commissura alba anterior Nöron 3: VPL (thalamus) Cortex: Brodmann 3,1,2 (gyrus postcentralis)  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS LATERALİS LEZYONU Tractus spinothalamicus lateralis’in medulla spinalis’in herhangi bir seviyesinde tek taraflı olarak kesilmesi, lezyonun genellikle bir segment altında ve karşı tarafta ağrı ve ısı duyusu kaybına sebep olur. Kaybolan ağrı ve ısı duyuları bir süre sonra kısmen geriye gelebilir. Bu durum, ağrı ve ısı duyularının kısmen tractus spinoreticularis ve tractus spino ile taşınması veya ipsilateral olarak yükselen liflerin varlığına bağlanmaktadır.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS ANTERİOR Hafif dokunma duyusu Birinci nöronların hücre gövdeleri ganglion spinale’de Periferik uzantıları, hafif dokunma duyusuna hassas mekanoresptörlerden aldıkları impulsları hücre gövdesine taşır. Santral uzantıları ise; radix posterior’lar içerisinde medulla spinalis’e girer.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS ANTERİOR Medulla spinalis’te substantia grisea’daki (genellikle lamina I, IV ve V) ikinci nöronlar ile sinaps yaparlar. İkinci nöronların aksonları commissura alba anterior’dan karşı tarafa geçer ve funiculus anterior’unda seyreden tractus spinothalamicus anterior’u oluştururlar.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS ANTERİOR Thalamus’un ventral posterolateral nucleus (VPL)’unda bulunan üçüncü nöronlar ile sinaps yaparlar. Üçüncü nöronların aksonları cortex’e ulaşır ve gyrus postcentralis’te Brodmann’ın 3,1,2 numaralı sahalarındaki nöronlar ile sinaps yaparak sonlanır.  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS ANTERİOR ÖZET Taşıdığı duyular: Hafif dokunma Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Laminae I, IV ve V Decussatio: Commissura alba anterior Nöron 3: VPL (thalamus) Cortex: Brodmann 3,1,2 (gyrus postcentralis)  TRACTUS SPİNOTHALAMİCUS ANTERİOR LEZYONLARI Hafif dokunma duyusu, kılsız deriye tüy veya pamukla hafifçe dokunulduğunda hissedilen duyudur. Tractus spinothalamicus anterior’un lezyonlarında, dokunma duyusu funiculus posterior içerisinde de taşındığı için belirgin bir duyu kaybı görülmez. Bu yolun bilateral lezyonlarında hastada kaşınma, gıdıklanma ve libido ile ilgili algılamalar kaybolabilir.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS POSTERİOR Gövde ve alt ekstremiteden gelen şuuraltı proprioception Cerebral cortex’e ulaşmaz, cerebellum’da sonlanır Birinci nöronlar ganglion spinale’de Periferik uzantıları proprioseptörlerden aldıkları impulsları santral uzantıları ile medulla spinalis’e taşır.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS POSTERİOR Lamina VII içerisindeki nucleus thoracicus posterior (Clarke’s nucleus)’daki ikinci nöronlar ile sinaps yapar. İkinci nöron uzantıları aynı tarafta funiculus lateralis’in arka kısmında tractus spinocerebellaris posterior’u oluşturur.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS POSTERİOR TSP medulla oblangatadan geçerek cerebellum’a gelir. Vermis cerebelli’nin ön kısmına ulaşan lifler I-IV no’lu lobuslarda, Vermis cerebelli’nin arka kısmına ulaşan lifler pyramis vermis ve lobulus paramedianus’ta sonlanır.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS POSTERİOR ÖZET Taşıdığı duyular: Şuuraltı proprioception Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Nucleus thoracicus posterior Decussatio: yok Nöron 3: Vermis cerebelli (lobuli I-IV), pyramis vermis, lobulus paramedianus  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ANTERİOR Alt ekstremiteden gelen şuuraltı proprioception Cerebral cortex’e ulaşmaz, cerebellum’da sonlanır Birinci nöronlar ganglion spinale Periferik uzantıları proprioseptörlerden aldıkları impulsları santral uzantıları ile medulla spinalis’e taşır.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ANTERİOR Lamina V, VI, VII’ deki ikinci nöronlar ile sinaps yaparlar. Bu yol ile ilgili ikinci nöronlar sadece MS’ nin sadece lumbal, sakral ve koksigeal segmentlerinde mevcuttur. TSA fonksiyonel olarak alt ekstremite ile ilgilidir.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ANTERİOR İkinci nöronların aksonları commissura alba anterior’dan karşı tarafa geçer ve funiculus lateralis içerisinde seyreden tractus spinocerebellaris anterior’u oluştururlar. Pons’un üst seviyelerinde pedinculus cerebellaris superior’dan (2. çapraz) geçerek vermis cerebelli’nin I-IV no’lu lobulus’larında sonlanır.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ANTERİOR ÖZET Taşıdığı duyular: Şuuraltı proprioception Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Lamina V, VI, VII Decussatio: Commissura alba anterior Nöron 3: Vermis cerebelli (lobuli I-IV)  TRACTUS CUNEOCEREBELLARİS Üst ekstremiteden gelen şuuraltı proprioception Birinci nöronlar ganglion spinale’de Santral uzantıları MS’nin C8 seviyesi üzerinde nucleus thoracicus posterior bulunmadığı için aynı taraftaki fasciculus cuneatus’a katılır.  TRACTUS CUNEOCEREBELLARİS Tractus cuneocerebellaris’in ikinci nöronları medulla oblangata’daki nucleus cuneatus accessorius’ta bulunur. İkinci nöronlar fibrae arcuatae externae posteriores adını alır ve ipsilateral pedunculus cerebellaris inferior’dan geçerek cerebellar cortex’in V no’lu lobulus’unda sonlanır.  TRACTUS CUNEOCEREBELLARİS ÖZET Taşıdığı duyular: Şuuraltı proprioception Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Nucleus cuneatus accessorius Decussatio: yok Nöron 3: Cerebellar cortex (lobulus V)  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ROSTRALİS Bazı hayvan türlerinde gösterilen bu yol fonksiyonel olarak tractus spinocerebellaris anterior’a benzer. Üst ekstremiteden gelen şuuraltı proprioseptif duyular ile ilgilidir.  TRACTUS SPİNOCEREBELLARİS ROSTRALİS Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Lamina VII (MS’nin C5-C8 segmentlerinde bulunan nucleus cervicalis centrobasalis) Decussatio: Yok, aynı taraftaki funiculus lateralis’te seyreder. Nöron 3: Cerebellum’un ipsilateral tarafındaki lobus cerebelli anterior’un I-V no’lu lobulus’larında sonlanır.  TRACTUS SPİNOTECTALİS Bu yol aşırı sıcak- soğuk ve doku hasarına yol açan mekanik stimulusların sebep olduğu nosiseptif impulsları taşır.  TRACTUS SPİNOTECTALİS  Nöron 1: Ganglion spinale  Nöron 2: Lamina I,V  Decussatio: Commisura alba anterior  Nöron 3: Mesencephalon seviyesinde colliculus superior’un derin tabakalarına ulaşır.  TRACTUS SPİNOOLİVARİS ANTERİOR VE POSTERİOR Genel olarak proprioseptörlerden ve bazı eksteroseptörlerden alınan impsulsları taşıyan bu yol, spinocerebellar sistemin bir parçasını oluşturur. Bu yola ait birinci nöronlar ganglion spinale’de bulunur.  TRACTUS SPİNOOLİVARİS ANTERİOR Birinci nöronların santral uzantılarının bir kısmı lamina IV, V, VII ve VIII’ deki ikinci nöronlar ile sinaps yaparlar. İkinci nöronların aksonları commissura alba anterior’dan karşı tarafa geçerek tractus spinoolivaris anterior’u oluşturur. Bu yol ile ilgili aksonlar nucleus olivaris accessorius posterior ve nucleus olivaris accessorius medialis’te sonlanır.  TRACTUS SPİNOOLİVARİS POSTERİOR Birinci nöronların santral uzantılarının bir kısmı ise ipsilateral funiculus posterior içerisinde tractus spinoolivaris posterior adını alarak yükselir. Medulla oblangata seviyesinde nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’taki ikinci nöronlar ile sinaps yapar. Nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’taki nöronların aksonları da karşı tarafa geçerek nucleus olivaris accessorius posterior ve nucleus olivaris accessorius medialis’te sonlanır.  TRACTUS SPİNOOLİVARİS ANTERİOR VE POSTERİOR Nucleus olivaris accessorius posterior ve nucleus olivaris accessorius medialis’ten başlayarak karşı tarafa geçen liflerin oluşturduğu tractus olivocerebellaris, pedunculus cerebellaris inferior’dan geçer ve lobus cerebelli anterior’da sonlanır.  TRACTUS SPİNOOLİVARİS ANTERİOR ÖZET Taşıdığı duyular: proprioseptörler ve bazı eksteroreseptörlerden alınan impulslar Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: lamina IV, V, VII, VIII Decussatio: commissura alba anterior Nöron 3: nucleus olivaris accessorius posterior ve nucleus olivaris accessorius medialis  TRACTUS SPİNOOLİVARİS POSTERİOR ÖZET  Taşıdığı duyular: proprioseptörler ve bazı eksteroreseptörlerden alınan impulslar  Nöron 1: Ganglion spinale  Nöron 2: (ipsilateral funiculus posterior içinde seyrederek yükselir) nucleus gracilis ve nucleus cuneatus  Decussatio: nucleus gracilis ve nucleus cuneatus’taki nöronların aksonları karşı tarafa geçer.  Nöron 3: nucleus olivaris accessorius posterior ve nucleus olivaris accessorius medialis’te sonlanır.  TRACTUS SPİNORETİCULARİS Bu yol filogenetik açıdan eski ve polisinaptik bir sistem olan retiküler sistemin bir parçasıdır.  TRACTUS SPİNORETİCULARİS Nöron 1: Ganglion spinale Nöron 2: Lamina V, VII, VIII Decussatio: Büyük çoğunluğu aynı tarafta, bir kısmı commisura alba anterior’dan karşı tarafa geçen lifler tractus spinoreticularis’i oluşturur. İpsilateral olarak yükselen liflerin büyük bir kısmı medulla oblangata seviyesinde nucleus gigantocellularis ve nucleus reticularis lateralis’e gider.  TRACTUS SPİNORETİCULARİS Nöron 3: Bu yola ait liflerin bir kısmı bilateral olarak pons’taki nuclei reticulares’te az bir kısmı da mesencephalon’daki nuclei reticulares’te sonlanır.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR İnen yollar genel olarak, supraspinal merkezlerdeki nöronların aksonlarının oluşturduğu, somatik motor ve visseral motor fonksiyonlar ile ilgilidir.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR İnen yollar deyince akla ilk motor sistem gelir. Motor sistem 4 bölümden oluşur; 1-Ortak son yol 2-Direk aktivasyon yolları 3-İndirek aktivasyon yolları 4-Kontrol yolları  EFFERENT (İNEN) YOLLAR 1- Ortak son yol: (alt motor nöron) MS’nin gri maddesindeki ventral boynuz ve intermediate boynuz kısımları ile beyin sapındaki bunun eşdeğeri olan kranial sinir nucleusları  EFFERENT (İNEN) YOLLAR 2- Direk aktivasyon yolları: Bu yol pyramidal yol olarak da bilinir. Tractus kortikospinalis olarak bilinir. Primer motor cortex’den medulla spinalis’deki α motor nörona inen liflerin oluşturduğu yoldur. Görevi bilinçli olarak planlanmış ve incelik isteyen istemli hareketlerin oluşmasını sağlamaktır.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR 3- İndirek aktivasyon yolları: Bu yol genellikle extra pyramidal yol olarak bilinir. Daha komplike ve birçok çekirdek arasındaki uzanan bağlantı yollarından oluşur. İndirek aktive edici yol, genellikle otomatikleşmiş bir çok hareketin yapılmasını sağlar.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR 4- Kontrol yolları (Cerebellum, bazal ganglionlar): Kontrol yollarının diğer ikisinden farkı; son ortak yola direk müdahale etmemesidir. Bu yolun görevi, motor aktivitede rol oynayan yapılar arasında uyumu sağlamaktır. İki büyük kontrol devresi vardır; – Cerebellum ve bağlantıları – Bazal ganglion ve bağlantıları  EFFERENT (İNEN) YOLLAR Motor sistemin her kısmından, sensorial sistemden sağlanan bilgilerin birbirine uyum içinde aktivasyona aktartılması için bu yollar gereklidir.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR Motor fonksiyon için frontal lob’da 3 bölge görev yapar. Bunlar: 1- Primer motor cortex (Brodmanın 4 no’lu alanı) 2- Premotor cortex (6 no’lu alanın lateral kısmı) 3- Supplemental motor alan (6 no’lu alanın medial yüzü)  EFFERENT (İNEN) YOLLAR Primer motor alan; ince hareketlerin düzenlenmesi için anahtar görevi görür. Subkortikal alanlardan thalamus çekirdekleri vasıtasıyla lifler alır. Ayrıca direk cerebellum’dan inputlar alır. Somatik sensorial alanlardan da direk projeksiyonlar alır.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR Premotor cortex; ise major subkortikal inputlarını cerebellumdan alır. Supplementary motor alan: Farklı olarak, motor inputlarını cerebellumdan değil, bazal ganglionlardan alır.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR İnen yollar genel olarak, supraspinal merkezlerdeki nöronların aksonlarının oluşturduğu, somatik motor ve visseral motor fonksiyonlar ile ilgilidir.  EFFERENT (İNEN) YOLLAR Tractus corticospinalis – Tractus corticospinalis lateralis – Tractus corticospinalis anterior – Tractus corticospinalis anterolateralis Tractus vestibulospinalis – Tractus vestibulospinalis lateralis – Tractus vestibulospinalis medialis Tractus tectospinalis Fasciculus longitudinalis medialis Tractus rubrospinalis Tractus reticulospinalis EFFERENT (İNEN) YOLLAR  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Cerebral cortex’ten medulla spinalis’e istekli hareketler ile ilgili impulsları taşır. Bu yolu oluşturan liflerin; Bir kısmı cortex cerebri’de gyrus precentralis’teki primer motor bölge (Brodmann 4) ile premotor bölge (Brodmann 6)’deki nöronlara ait aksonlardır. Bir kısmı ise gyrus postcentralis’teki primer somatik duyu merkezi (Brodmann 3,1,2) ile buna komşu parietal cortex (Brodmann 5)’teki nöronların aksonlarıdır.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Corona radiata ve capsula interna’nın crus posterius’undan geçerek mesencephalon seviyesindeki pedunculus cerebri’nin içerisinden geçer. Tractus corticospinalis’in beyin sapı içerisinde seyreden kısmına tractus pyramidalis adı da verilir.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Pons’un orta seviyelerinde fibrae pontis transversae arasından geçer ve bu bölgede fasiküllere ayrılır. Bu fasiküller pons’un alt seviyelerinde tekrar birleşir ve medulla oblongata’nın ön kısmında pyramis bulbi (pyramis medullae oblongatae)’ yi oluşturur.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Tractus corticospinalis içerisindeki liflerinin büyük kısmı (%90) medulla oblongata’nın alt seviyelerindeki decussatio pyramidum’da çapraz yaparak karşı tarafa geçer ve funiculus lateralis içerisinde seyreden tractus corticospinalis lateralis’i oluşturur.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Tractus corticospinalis içerisindeki liflerin %8’i çapraz yapmadan aynı tarafta devam eder ve funiculus anterior’da seyreden tractus corticospinalis anterior’u oluşturur. Liflerin %2’si ise çapraz yapmadan aynı taraftaki funiculus lateralis’te seyreden tractus corticospinalis anterolateralis adı verilir.  Tractus Corticospinalis Lateralis Funiculus lateralis’te aşağıya doğru inen bu yol, medulla spinalis’in her seviyesinde substantia grisea’ya lifler verir. S4 segmenti seviyesinde sonlanır. Lamina IV, V, VI, VII’deki aktivatör veya inhibitör etkili internöronlar ile, bazı aksonlar ise direk olarak lamina IX’daki motor nöronlar ile sinaps yaparlar.  Tractus Corticospinalis Lateralis Lamina IX’da sonlanan bu aksonlar, spinal refleksler gibi bazı motor hareketlerin düzenlenmesinde rol oynar.  Tractus Corticospinalis Anterior Funiculus anterior’da seyreden bu yol genel olarak medulla spinalis’in servikal segmentlerinde belirgindir. Tractus corticospinalis anterior’u oluşturan aksonlar commissura alba anterior’dan karşı tarafa geçer ve lamina VII’deki nöronlar ile sinaps yapar.  Tractus Corticospinalis Anterolateralis Tractus corticospinalis lateralis’in ön kısmında çapraz yapmadan aşağı doğru inen az miktardaki akson, aynı taraftaki substantia grisea içerisindeki laminalarda sinaps yaparak sonlanır.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS İstekli hareketlerin yapılabilmesi için, cortex’ten tractus corticospinalis’ler ile taşınan impulslar, internöronlar aracılığı ile veya direk olarak lamina IX’daki alpha veya gamma motor nöronlara iletilir. Buradaki motor nöronların aksonları ise radix anterior’lar aracılığı ile spinal sinirlere katılarak çizgili kaslara gider.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS Lamina IX’a direk olarak veya internöronlar aracığıyla impuls taşıyan inen yollar üst motor nöron, lamina IX’daki nöronlar ve bunların aksonları ise alt motor nöron olarak isimlendirilir. TRACTUS CORTİCOSPİNALİS  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI Üst motor nöronları etkileyen lezyonlarda parezi veya paralizi görülür. Başlangıçta ortaya çıkan kas tonusundaki azalma, zaman içerisinde kaslarda tonus artışı ile sonuçlanır. Üst motor nöron lezyonlarında kaslarda tonus artışı ile birlikte olan paraliziye spastik paralizi denir. TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI Spastik paralizinin yanısıra derin tendon reflekslerinde artış, karın cildi refleksi ve cremaster refleksinin kaybı ile Babinski belirtisi ortaya çıkar. Alt motor nöronlarında görülen ve kaslarda tonus kaybı ile karakterize felç tipine flasid paralizi adı verilir. Etkilenen kaslarda derin tendon refleksleri kaybolur ve denervasyona bağlı olarak kas atrofisi erken dönemde ortaya çıkar.  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI Tractus corticospinalis’in decussatio pyramidum’un üzerinde kalan kısmının lezyonlarında, lezyonun altında ve karşı tarafta; medulla spinalis’in herhangi bir seviyesindeki lezyonlarında ise lezyonun altında ve aynı tarafta üst motor nöron tipi felç görülür. Motor kayıp ekstremitelerin distal kısımlarında daha belirgindir. TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI  TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI Bir vücut yarımında görülen felce hemipleji, sadece bir ekstremitede görülen felce monopleji, her iki üst veya her iki alt ekstremitede görülen felce dipleji, sadece her iki alt ekstremitede görülen felce parapleji, tüm ekstremitelerde görülen felce quadripleji adı verilir. TRACTUS CORTİCOSPİNALİS LEZYONLARI  TRACTUS VESTİBULOSPİNALİS Medulla spinalis’in uzunluğu boyunca funiculus lateralis’in ön kısmında bulunan bu yolu oluşturan aksonlar, ventriculus quartus’un tabanında bulunan nuclei vestibulares’ten başlar. Nuclei vestibulares’in afferentleri genel olarak cerebellum’dan ve iç kulaktaki vestibular reseptörlerden gelir.  TRACTUS VESTİBULOSPİNALİS Nuclei vestibulares’in – Nucleus vestibularis medialis – Nucleus vestibularis lateralis – Nucleus vestibularis inferior – Nucleus vestibularis superior olmak üzere 4 nucleus’u vardır.  Tractus Vestibulospinalis Lateralis Bu yolu oluşturan aksonların büyük çoğunluğu nucleus vestibularis lateralis’ten başlar; MS’nin uzunluğu boyunca funiculus anterior’un lateral kısmında ipsilateral olarak aşağı doğru iner ve lamina VII ve VIII’de sonlanır.  Tractus Vestibulospinalis Lateralis Boyun, gövde ve ekstremitelerdeki ekstansör kasları inerve eden motor nöronlarda aktivasyona, Ekstremitelerdeki fleksör kasları inerve eden motor nöronlarda ise inhibisyona neden olur.  Tractus Vestibulospinalis Medialis Bu yolu oluşturan aksonların büyük bir kısmı nucleus vestibularis medialis’ten başlar; medulla spinalis’te fasciculus longitudinalis medialis içerisinde seyreder. TVM, medulla spinalis’in sadece servikal ve üst torakal segmentlerinde bulunur. Lamina VII ve VIII’deki internöronlar ve lamina IX’daki motor nöronlarda sonlanır.  Tractus Vestibulospinalis Medialis İpsilateral boyun kaslarıyla ilgili motor nöronlarda aktivasyona, Kontralateral boyun kaslarıyla ilgili motor nöronlarda ise inhibisyona neden olur.  TRACTUS TECTOSPİNALİS Baş ve boyunun görme ve muhtemelen işitmeye bağlı refleks hareketleriyle ilgilidir. Bu yolu oluşturan aksonlar mesencephalon’da, görme yollarıyla ilgili bir refleks merkezi olan colliculus superior’un derin tabakalarından başlar. Her iki taraftan gelen lifler, substantia grisea centralis’in ön tarafında decussatio tegmentalis posterior’da çapraz yaparak karşı tarafa geçer.  TRACTUS TECTOSPİNALİS Medulla oblangata seviyesinde fasciculus longitudinalis medialis içerisinde seyrederek MS seviyesine iner. MS’nin sadece üst servikal segmentlerinde bulunur. Lamina VI-VII’deki internöronlar ile sinaps yaparak sonlanır.  TRACTUS TECTOSPİNALİS Bu yolun internöronlar aracılığı ile lamina IX’daki motor nöronlar ile olan polisinaptik bağlantıları; Kontrolateral boyun kaslarında kontraksiyona, İpsilateral boyun kaslarında ise inhibisyona yol açar.  TRACTUS RUBROSPİNALİS Nucleus ruber’in pars magnocellularis’indeki nöronların aksonları tarafından oluşturulur. Nucleus ruber’e her iki cerebral cortex’ten ve karşı taraf cerebellum’dan lifler gelir. Decussatio tegmentalis anterior’da çapraz yaptıktan sonra MS seviyesine iner ve funiculus lateralis’te seyreder.  TRACTUS RUBROSPİNALİS Lamina V, VI ve VII’deki internöronlar ile sinaps yaparak sonlanır. Bu yolun internöronlar aracılığı ile lamina IX’daki motor nöronlar ile olan bağlantıları, kontralateral fleksör kasları inerve eden motor nöronlarda aktivasyona, Ekstansör kasları inerve eden motor nöronlarda ise inhibisyona neden olur.  TRACTUS RETİCULOSPİNALİS Pons ve medulla oblongata’daki formatio reticularis’e ait nucleus’lardan başlayıp MS seviyesine inen iki ayrı yol vardır. Bunlardan pons’taki nuclei reticulares’ten başlayan yola tractus pontoreticulospinalis (medial reticulospinal tract) adı verilir.  TRACTUS RETİCULOSPİNALİS Medulla oblongata’daki nuclei reticulares’ten başlayan yola ise tractus bulboreticulospinalis (lateral reticulospinal tract) adı verilir.  Tractus Pontoreticulospinalis Bu yolu oluşturan aksonlar, beyin sakında ve medulla spinalis’in funiculus anterior’unda fasciculus longitudinalis medialis içerisinde ipsilateral tarafta aşağıya iner Lamina VII ve VIII’deki internöronlar ile sinaps yapar. Gövde ve ekstremite kaslarını inerve eden motor nöronlarda aktivasyona yol açar.  Tractus Bulboreticulospinalis Bu yolu oluşturan aksonların büyük kısmı medulla oblongata seviyesinde karşı tarafa geçer ve funiculus lateralis’in ön tarafında seyreder. Lamina VII, VIII ve IX’daki nöronlar ile sinaps yapar. Boyun kaslarını inerve eden motor nöronlarda aktivasyon veya inhibisyona, Gövde kaslarını inerve eden motor nöronlarda aktivasyona yol açar.  FASCİCULUS LONGİTUDİNALİS MEDİALİS Beyin sapı ve medulla spinalis boyunca uzanan bu yol, beyin sakının değişik seviyelerindeki çeşitli nucleus’lardan başlayan inen ve çıkan aksonların oluşturduğu bir fasciculus’tur. FLM’nin beyin sapındaki kısmı içerisinde seyreden aksonlar, beyin sapındaki bazı kranial sinirlerin nucleus’ları arasında bağlantı sağlar. FLM’in medulla spinalis içerisindeki kısmında seyreden lifler colliculus superior, nucleus intersititialis, nucleus vestibularis medialis ve pons’taki nuclei reticulares’ten başlar.  FASCİCULUS LONGİTUDİNALİS MEDİALİS Bu nucleus’lardan başlayan aksonlar FLM içerinde seyreden tractus tectospinalis, tractus interstitiospinalis, tractus vestibulospinalis, tractus pontoreticulospinalis’i oluşturur.  İNEN OTONOMİK YOLLAR Medulla spinalis içerisinde, düz kasları, kalp kasını, bezleri ve organları inerve eden, visseral nucleus’larda sinaps yapan inen otonomik yollar vardır. Bu yollar hypothalamus’un değişik nucleus’larından, n. oculumotorius’un visseral parasempatik nucleus’undan (Edinger- Westphal nucleus), locus coeruleus’tan ve nuclues tractus solitarii’den başlar. İNEN OTONOMİK YOLLAR  İNEN OTONOMİK YOLLAR Hypothalamus’tan beyin sakındaki presinaptik parasempatik nöronlara giden impulslar fasciculus longitudinalis dorsalis, Medulla spinalis’teki presinaptik sempatik ve parasempatik nöronlara giden impulsların ise tractus hypothalamospinalis içerisinde seyrettiği düşünülmektedir.  İNEN OTONOMİK YOLLAR N. oculomotorius’un visseral parasempatik nucleus’undan başlayan aksonlar esas olarak n. oculomotorius’a katılmakla birlikte, bazı asksonların medulla spinalis’in lumbal seviyelerine kadar indiği gösterilmiştir.  İNEN OTONOMİK YOLLAR Tractus coeruleospinalis, pons’un üst seviyelerindeki locus coeruleus’tan başlar ve substantia grisea’nın çeşitli laminalarında sinaps yapar.  İNEN OTONOMİK YOLLAR Tractus solitariospinalis, nucleus tractus solitarii’nin ventrolateral kısmından başlar. Bu yolu oluşturan aksonların çoğu karşı tarafa geçerek MS seviyesine iner ve servikal seviyelerde diaphragma’yı, torakal seviyelerde ise mm. intercostales’i inerve eden motor nöronlarda sinaps yapar. İnsprasyon ile ilgili kaslarda aktivasyona yol açan impulsları taşır.  BROWN-SEQUARD SENDROMU MS’nin herhangi bir seviyesinde, bir veya birkaç segmentin sağ veya sol yarısının tamamen zedelenmesi sonucunda ortaya çıkan bu sendromda aşağıdaki bulgular ortaya çıkar. BROWN-SEQUARD SENDROMU – Tractus corticospinalis’in kesilmesine bağlı olarak lezyon seviyesinin altında ve aynı tarafta üst motor nöron tipi felç – Lezyon seviyesindeki gri cevherin zedelenmesine bağlı olarak bu segment veya segmentlerin inerve ettiği yerlerde ve aynı tarafta alt motor nöron tipi felç. BROWN-SEQUARD SENDROMU – Lezyon seviyesinde, radix posterior ile MS’e giren liflerin zedelenmesine bağlı olarak, aynı tarafta tüm duyularda kayıp – Karşı taraftan gelen liflerin oluşturduğu tractus spinothalamicus lateralis’in zedelenmesine bağlı olarak, karşı tarafta ve lezyon seviyesinin genellikle bir dermatom altında ağrı ve ısı duyusu kaybı. – Lezyon seviyesi ve altında aynı tarafta funiculus posterior’da seyreden yolların kesilmesine bağlı olarak şuurlu proprioception duyusu kaybı.  SYRİNGOMYELİA Canalis centralis çevresindeki ependim ve glia hücrelerinin dejeneratif değişikliğe uğraması sonucunda glia hücrelerinde artış görülür; medulla spinalis ve medulla oblongata’da içi sıvı dolu kaviteler ortaya çıkar. Bu hastalığın medulla spinalis’te görülen şekline syringomyelia, medulla oblongata’da görülen şekline ise syringobulbia adı verilir.  SYRİNGOMYELİA Lezyon seviyesinde ilgili segmente ait ve her iki taraftaki dermatomlarda ağrı ve ısı duyuları kaybolur. Lezyon seviyesindeki segmente ait cornu anterius’ların zedelenmesine bağlı olarak bu segmentle ilgili bölgelerde alt motor nöron tipi felç, cornu laterale’lerin zedelenmesine bağlı olarak da Horner sendromu ortaya çıkar. AMYOTROPHİC LATERAL SCLEROSİS Tractus corticospinalis ve ön boynuz hücrelerinin ilerleyici dejenerasyonu ile karakterize bir motor nöron hastalığıdır. Genellikle 50-70 yaşları arasında ortaya çıkan bu hastalıkta hem üst, hem de alt motor nöron zedelenmesi ile ilgili bulgular görülür. AMYOTROPHİC LATERAL SCLEROSİS Cornu anterius’ların zedelenmesine bağlı olarak, bu nöronların inerve ettiği yerlerdeki kaslarda alt motor nöron tipi felç, Tractus corticospinalis’lerin zedelenmesine bağlı olarak lezyon seviyesinin altında üst motor nöron tipi felç ortaya çıkar. AMYOTROPHİC LATERAL SCLEROSİS Sıklıkla servikal bölgede başlar. Bulgular genellikle bilateraldir. Beyin sapındaki efferent nöronların dejenerasyonu sonucunda hastada kranial sinir zedelenmesine ait bulgular da ortaya çıkar.  PERNİCİOUS ANEMİA (Combined Sclerosis) B12 vitamin eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan bu hastalığın ileri evrelerinde periferik sinirlerin yanısıra funiculus posterior’lar ve funiculus lateralis’lerde seyreden yolların dejenerasyonuna bağlı olarak klinik bulgular ortaya çıkar.  PERNİCİOUS ANEMİA (Combined Sclerosis) Funiculus posterior’da yükselen yolların harabiyeti sonucunda lezyon seviyesinin altında şuurlu proprioception kaybı, Funiculus lateralis’te seyreden tractus corticospinalis’in harabiyeti sonucunda lezyon seviyesinin altında üst motor nöron tipi felç görülür.  POLİOMYELİTİS Poliomyelitis aşısı yaptırmamış veya yaptırdığı halde immün sistemi yetersiz olan kişilerde poliovirus’lerin sebep olduğu bir infeksiyon hastalığıdır.  POLİOMYELİTİS Ateş, kırıklık gibi non-spesifik semptomlarla başlayan poliomyelitis, bir süre sonra medulla spinalis’in ön boynuzundaki motor nöronların tahrip olmasından dolayı, bu hücrelerin aksonları tarafından inerve edilen kaslarda alt motor nöron tipi felce neden olur. Duyu ile ilgili herhangi bir kayıp yoktur.  KAYNAKLAR Taner, D. (Ed.) (2002) Fonksiyonel Nöroanatomi (3. Baskı). ANKARA: METU Press. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 Dönem 2 ‘Çıkan ve İnen Yollar’ Ders Notları.