Aardrijkskunde Past Paper PDF

## Welke netwerken verbinden de wereld? **HYPOTHESE**: - Ik ga na hoe mensen met de rest van de wereld verbonden zijn. - Ik onderzoek hoe stromen van goederen, grondstoffen, geld en mensen de wereld verbinden. - Ik ga na hoe België via internationale samenwerking verbanden is met de wereld. **DIG...

## Welke netwerken verbinden de wereld? **HYPOTHESE**: - Ik ga na hoe mensen met de rest van de wereld verbonden zijn. - Ik onderzoek hoe stromen van goederen, grondstoffen, geld en mensen de wereld verbinden. - Ik ga na hoe België via internationale samenwerking verbanden is met de wereld. **DIGITAAL** - Wat heeft WWW met aardrijkskunde te maken? **WERELD** - Internationale samenwerking **NIET-DIGITAAL** - Stromen **BELGIË** - Globalisering **DE MENS GEBRUIKT DE AARDE** - De aarde biedt kansen - Menselijke activiteiten - Impact op de omgeving - Transitie naar duurzaamheid **Wat weet ik nog over...** - Het productieproces van goederen? - Het transport van grondstoffen en goederen? ## Met de trein zou je er al zijn - Zet de eerste letter van "Parijs", "Bordeaux", "Marseille", "Lille" en "Foix" op de linker kaart. - Duid dezelfde ligging van deze steden aan op de rechter kaart. - Teken nu een pijl van deze steden naar hun ligging die al op de rechter kaart aangegeven was. Voor Lille is deze pijl al voorgetekend. - Vergelijk de ligging in werkelijkheid en volgens de tijd die nodig is om er per trein vanuit Parijs naartoe te reizen: - Marseille: Marseille ligt veel dichter volgens de tijd die nodig is om er naartoe te reizen. - Foix: Foix blijft veel verder weg. - Hoe verklaar je je antwoord uit de vorige vraag? Marseille is sneller bereikbaar per trein dan Foix doordat er een HST naar Marseille rijdt. Om in Foix te geraken moet je nog overstappen. ## Help, de tijd krimpt! - Vandaag ben je via het databransport op het WWW of World Wide Web bijna ogenblikkelijk verbonden met plaatsen over heel de wereld. Je kunt natuurlijk ook zelf naar die plaatsen reizen. Maar hoe lang duurt dat? - Hoelang duurde het om vanuit Londen naar de kust van Ghana te reizen? - In 1915: tien tot twintig dagen. - In 2015: tien tot twintig uren. - Hoe verklaar je deze evolutie? De luchtvaart heeft ervoor gezorgd dat verafgelegen plaatsen veel sneller bereikbaar zijn geworden. - De gebieden die in 1915 het moeilijkst te bereiken waren vanuit Londen, liggen niet altijd het verst van Londen. - Verklaar dit met een voorbeeld: - Zuid-Afrika ligt verder dan Tsjaad maar is gemakkelijker bereikbaar over zee. Tsjaad ligt in het binnenland. - Het binnenland van Groenland is moeilijker toegankelijk, maar ligt wel dichter dan Kazachstan. ## Wat heb ik deze les ontdekt? - **Wat zijn nieuwe begrippen en woorden?** (Vul eventueel zelf aan) - De bereikbaarheid - Het datacenter - Het datatransport - De onderzeese datakabel - Het World Wide Web - Het WWW - **Wat is de samenvatting van deze les?** - We zijn digitaal verbonden met de wereld dankzij het WWW of World Wide Web. Over lange afstanden gaan datastromen via kabels over de bodem van zeeën en oceanen of via satellietverbinding. Via het WWW is heel de wereld virtueel razendsnel bereikbaar. - Mensen zijn ook met de rest van de wereld verbonden door te reizen. De tijd die nodig is om verder gelegen plaatsen te bereiken, is door de evolutie van het transport sterk afgenomen. Daardoor lijken plaatsen dichterbij dan ze in werkelijkheid zijn. - **Wat is het antwoord op de onderzoeksvraag 'Hoe ben ik verbonden met de wereld?'** - Via datakabels en draadloze verbindingen sta ik bliksemsnel in contact met de rest van de wereld. Ik kan me ook zelf verplaatsen. Door de evolutie van het transport is de tijd die daarvoor nodig is, sterk afgenomen. ## Scheepvaart heeft in vergelijking met luchtvaart het grote voordeel dat het goedkoper is. - De noordoostelijke doorvaart wordt gemakkelijker bevaarbaar door smeltende zee - ijs. - Daardoor wordt Oost-Azië sneller bereikbaar vanuit Europa. ## Veel producten die we dagelijks gebruiken, hebben vaak al een hele weg over de aardbol afgelegd. - Voor het transport worden verschillende transportmiddelen ingezet. ## Follow the money - Wie stuurt maandelijks een som geld naar de familie van Abina? - Koi, de broer van Abina, die woont en werkt in Londen. - Naar welke landen van herkomst wordt het meeste geld gestuurd? - Vanuit het Verenigd Koninkrijk: Nigeria, India. - Vanuit Frankrijk: Marokko, Nigeria. - Hoe verklaar je de financiële stromen? - De bestemmingslanden zijn ex-kolonies van Frankrijk en het VK. Veel mensen uit de kolonies zijn tijdens en na de kolonisatie gemigreerd naar Frankrijk en het VK. - Waarom wordt het geld naar het land van herkomst gestuurd? - Om familie te helpen met betalingen zoals gas, elektriciteit, gezondheidszorg en voeding. - Welk land ontving het meeste geld dat door emigranten opgestuurd werd? - India. - Vanuit welk land wordt het meeste geld opgestuurd? - VS. - Een deel van het geld dat migranten verdienen, sturen ze naar hun land van herkomst om hun familie te steunen. ## Wat heb ik deze les ontdekt? - **Wat zijn nieuwe begrippen en woorden?** (Vul eventueel zelf aan) - Arctisch - De grondstof - De toeristenstroom - De financiële stroom - De noordoostelijke doorvaart - De transportkost - De goederenstroom - De scheepvaartroute - Het transportmiddel - **Wat is de samenvatting van deze les?** - De ontginning van de grondstoffen, de productie en de consumptie van het product gebeuren vaak op verschillende plaatsen. Het transportmiddel voor goederen is afhankelijk van de afstand. Voor lange afstanden is het schip goedkoper dan het vliegtuig. Door klimaatverandering worden nieuwe scheepvaartroutes langs het noordpoolgebied mogelijk. - Behalve transportstromen zijn er ook financiële stromen. Zo sturen migranten bijvoorbeeld een deel van het geld dat ze verdiend hebben naar hun thuisland. - Toerisme leidt tot belangrijke mensenstromen over heel de wereld. Verplaatsingen met de trein en het vliegtuig zijn snel, maar het vliegtuig stoot het meeste CO2 uit. De uitdaging voor de toekomst is om die stromen en het transport duurzamer te maken. - **Wat is het antwoord op de onderzoeksvraag 'Welke stromen verbinden de wereld?"** - De wereld is verbonden door een netwerk van goederenstromen, financiële stromen en mensenstromen. ## Hoe geglobaliseerd is België? **HYPOTHESE**: - Er ontstaan steeds nauwere relaties tussen mensen en landen wereldwijd. Dit verschijnsel noemen we globalisering. - Welke oorzaken daarvan vind je terug in de voorgaande lessen? - Moderne communicatietechnologie (zowel digitaal als niet-digitaal) - Internationaal transport (middel-lage scheepvaart en luchtvaart) - Een synoniem voor "globalisering" is "mondialisering". Beide begrippen hebben hun oorsprong in verschillende talen. Vul aan: - *Monde* betekent wereld. - *Globe* betekent wereldbal. - De globaliseringsindex geeft aan hoe sterk een land betrokken is in wereldwijde netwerken. Deze index wordt opgesteld aan de hand van economische, politieke en sociale kenmerken. - Waarom scoort België hoog op de globaliseringsindex? - **Economisch**: Als klein land kun je niet alles zelf produceren en ben je afhankelijk van import. - **Politiek**: Belangrijke Europese instellingen (Europees Parlement, Europese Commissie). - **Ligging**: Belangrijke havens (Antwerpen, Zeebrugge). - Welke wereldregio's zijn het meest en welke het minst geglobaliseerd? - **Meest geglobaliseerd**: West-Europa en Noord-Amerika. - **Minst geglobaliseerd**: Centraal-Afrika en Centraal-Azie. - Beoordeel de stellingen: - De sterkst geglobaliseerde landen liggen in het noordelijk halfrond. (**Juist**) - De wereldwijde globaliseringsindex nam tot vandaag alsmaar toe. (**Juist**) - In 2010 was Ghana meer geglobaliseerd dan het wereldgemiddelde. (**Fout**) - Welke handelsafspraak maakten Ivoorkust en Ghana in 2019? Duid aan in de tekst. - In welke categorie van de globaliseringsindex hoort deze afspraak thuis? - Economisch. - Welke reactie hadden chocoladeproducenten zoals The Hershey Company? - Eerst positief. - Later: Ze kopen cacao goedkoper en minder aan. - Welk gevolg heeft dit voor de levenssituatie van de familie van Abina? - Er komt geen premie: dit verbetert het lot van de boeren niet. - Wat vind je zelf van de reactie van Hershey? Overleg met je buur. - **De wereld globaliseert. Dat betekent dat wereldwijde relaties toenemen.** - **België heeft een aantal troeven en scoort hoog op de globaliseringsindex** - **Door globalisering wordt het gemakkelijker om goedkopere grondstoffen en producten te gebruiken.** ## Samen sterk - Welke afbeelding van de organisatie hoort bij de omschrijving en de kaart van de betrokken landen? Vul de tabel aan. Vul ook in of België lid is van deze organisaties. | Afbeelding | Kaart | Omschrijving | België lid? | |---|---|---|---| | G20 | | Groep die bestaat uit negentien landen en de Europese Unie. Ze zijn de grootste economieën van de wereld en zijn verantwoordelijk voor 80% van de wereldhandel. | Ja | | | | Organisatie die internationale samenwerking versterkt, bijvoorbeeld op het vlak van mensenrechten, veiligheid, wereldvrede, wetenschappelijk onderzoek ... | Ja | | | | | Ja | | | | | Ja | - **Om samen sterker te staan, sluiten landen samenwerkingsverbanden.** ## Wat heb ik deze les ontdekt? - **Wat zijn nieuwe begrippen en woorden?** (Vul eventueel zelf aan) - De EU - De G20 - De globaliseringsindex - De indicator - De mondialisering - De NAVO - De Verenigde Naties - De VN - De globalisering - **Wat is de samenvatting van deze les?** - Mensen en plaatsen op de wereld zijn steeds meer met elkaar verbonden. Hoe sterk een land geglobaliseerd is, wordt uitgedrukt door de globaliseringsindex. Deze index neemt overal toe. - Sommige regio’s zijn sterk geglobaliseerd, zoals Noord-Amerika en West-Europa. Als klein land is België sterk verbonden met andere landen. Dit hebben we onder andere te danken aan onze zeehavens en het lidmaatschap van verschillende internationale organisaties. - **Wat is het antwoord op de onderzoeksvraag 'Hoe geglobaliseerd is België?'** - België stond in 2020 op de derde plaats van meest geglobaliseerde landen. - België is een klein West-Europees land, goed bereikbaar en lid van heel wat internationale organisaties. ## Samenvatting - **Maak je eigen samenvatting.** - **Maak gebruik van deze woorden**: world wide web, transport, kabels, draadloos, digitaal, niet-digitaal, transport- middelen, goederenstromen, financiële stromen, mensenstromen, globaliseringsindex. - Ik ben digitaal verbonden met plaatsen en personen over heel de wereld dankzij het world wide web. Het transport van data gebeurt via kabels of draadloos. Ook niet-digitaal ben ik verbonden met andere plaatsen: door me te verplaatsen kan ik andere plaatsen bereiken. Dat kan alsmaar sneller door de evolutie van transportmiddelen. - We transporteren grondstoffen en producten. Voor deze goederenstromen gebruiken we voor lange afstanden vooral vliegtuigen en schepen. Door de klimaatverandering worden nieuwe scheepvaartroutes mogelijk. - Toeristenstromen zijn een belangrijke vorm van mensenstromen. Migranten die geld naar hun thuisland sturen, zorgen voor een belangrijke financiële stroom. Al deze stromen verbinden de wereld. - De globaliseringsindex is een getal dat uitdrukt hoe sterk een land verbonden is met de wereld. Politieke, economische en culturele factoren zijn hiervoor bepalend. België is sterk geglobaliseerd, omdat het een klein land is dat veel samenwerkt met andere regio’s.