K1 FAIL KURSUS DKB4033 (2) PDF

BAHAGIAN PENDIDIKAN DAN LATIHAN TEKNIKAL VOKASIONAL KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA ARAS 5 & 6, BLOK E14, KOMPLEKS E PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN 62604 PUTRAJAYA KERTAS PENERANGA...

BAHAGIAN PENDIDIKAN DAN LATIHAN TEKNIKAL VOKASIONAL KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA ARAS 5 & 6, BLOK E14, KOMPLEKS E PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN 62604 PUTRAJAYA KERTAS PENERANGAN INFORMATION SHEET KOD DAN NAMA PROGRAM/ TEKNOLOGI MAKLUMAT PROGRAMS CODE & NAME TAHAP/ LEVEL DVM T2 SEMESTER 4 NO DAN TAJUK MODUL/ MODULE DKB 4033 NO AND TITLE SYSTEM ANALYSIS AND DESIGN K1: SYSTEM PLANNING NO. DAN TAJUK UNIT K2: SYSTEM ANALYSIS KOMPETENSI/ K3: SYSTEM DESIGN COMPETENCY UNIT NO. AND TITLE K4: SYSTEM IMPLEMENTATION 1.1. THE IMPACT OF INFORMATION TECHNOLOGY OBJEKTIF PENCAPAIAN AKHIRAN 1.1.1 THE FUTURE / TERMINAL PERFORMANCE 1.1.2 SYSTEM DEVELOPMENT 1.1.3 SYSTEM ANALYSIS AND DESIGN OBJECTIVE 1.2. INFORMATION SYSTEM COMPONENTS Muka/ Page : 1 NO. KOD / CODE NUM. DKB4033/K1/P(1/1) Drpd / of : 22 EDISI SEPT 2021 NAMA CALON NO KAD PENGENALAN CALON  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 2 drp : 22 PENERANGAN/INFORMATION: Fasa perancangan sistem adalah fasa pertama daripada 5 fasa dalam kitaran hayat pembangunan sistem (SDLC). Fasa ini menerangkan pengenalan kepada analisis dan rekabentuk sistem dengan menjelaskan peranan teknologi maklumat pada masa kini terhadap persekitaran perniagaan yang dinamik. 1.1 Impak Teknologi Maklumat 1.1.1 Definisi teknologi maklumat Teknologi maklumat ialah gabungan antara perkakasan, perisian, dan servis-servis yang digunakan untuk mengurus, menghubung dan berkongsi maklumat. Kebelakangan ini, kejayaan sesebuah perniagaan banyak bergantung kepada teknologi maklumat. Teknologi maklumat sedang memacu satu bentuk ekonomi digital yang baru, di mana kemajuan dari segi perkakasan, perisian, dan perhubungan dapat memberikan pelbagai manfaat kepada banyak pihak sama ada perusahaan mahupun individu. Walaupun trend ekonomi mempengaruhi tahap perbelanjaan untuk dilaburkan pada teknologi maklumat, kebanyakan syarikat tidak keberatan meletakkan bajet untuk teknologi maklumat sebagai keutamaan yang tinggi dalam syarikat mereka. Alasannya mudah sahaja: dalam tempoh sesebuah syarikat sedang berkembang, mereka tidak boleh membiarkan syarikat mereka ketinggalan dari segi teknologi maklumat. Sebaliknya, jika ekonomi merosot, syarikat akan memanfaatkan teknologi maklumat sebagai medium untuk mengurangkan kos operasi dan memperbaiki kecekapan syarikat mereka. 1.1.2 Masa hadapan Mesin Perniagaan Antarabangsa merupakan pembekal utama peralatan pejabat dan mesin taip lama sebelum era komputer moden. Herman Hollerith, yang mencipta kad yang mengenal pasti aksara mengikut lokasi lubang tebuk, mengasaskan syarikat pendahulu IBM pada tahun 1896. Satu dek ratusan atau bahkan ribuan kad ini boleh menyimpan data yang mudah diisih, disoal dan dicetak oleh mesin. Sistem ini kelihatan kuno sekarang, tetapi teknologi kad tebuk merupakan kemajuan besar yang merevolusikan dunia perniagaan, dan telah digunakan pada tahun 1960-an dan seterusnya. Hari ini, IBM ialah sebuah syarikat yang merangkumi dunia dengan beberapa ratus ribu pekerja. Ia telah berjaya sebahagiannya dengan sentiasa menyesuaikan diri dengan persekitaran perniagaannya yang berubah-ubah. Sebagai contoh, walaupun ia pernah dikenali terutamanya sebagai syarikat perkakasan, hari ini IBM membuat sebahagian besar pendapatannya daripada perisian dan perkhidmatan. Ia juga melabur dalam kakitangannya dan cuba mengupah bakat terbaik yang ada. Ia mempunyai lebih banyak paten dan lebih banyak pemenang Hadiah Noble berbanding syarikat IT lain dalam sejarah. NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 3 drp : 22 1.1.3 Analisis dan rekabentuk sistem (System analysis and design) Analisis dan reka bentuk sistem ialah satu proses langkah demi langkah untuk membangunkan sistem maklumat yang berkualiti tinggi. Sebuah sistem maklumat adalah gabungan antara teknologi, masyarakat, dan data yang dapat memberikan sokongan kepada fungsi perniagaan seperti pemprosesan pesanan, kawalan inventori, sumber manusia, perakaunan, dan banyak lagi. Jenis- Jenis Sistem Maklumat Sistem maklumat boleh dikategorikan kepada empat, iaitu: i. Sistem Pemprosesan Transaksi (TPS) ii. Sistem Maklumat Pengurusan (MIS) iii. Sistem Sokongan Keputusan (DSS) iv. Sistem Pakar (ES) i. Sistem Pemprosesan Transaksi (TPS) ✓ Merupakan aplikasi sistem maklumat yang mengumpul dan memproses data mengenai transaksi dalam organisasi atau perniagaan. Ia juga dikenali sebagai sistem pemprosesan data. ✓ Contoh, Sistem Penempahan Tiket, Sistem Invois, dan Pemprosesan Bayaran Gaji. ✓ Aktiviti utama meliputi pemprosesan tempahan jualan, akaun penerimaan, akauan pembayaran, inventori dan perolehan serta pembayaran gaji. ii. Sistem Maklumat Pengurusan (MIS) ✓ SM yang berupaya memenuhi keperluan pengurus dalam sebuah organisasi seperti menjana laporan dalam format yang ditentukan. Selain laporan dalam bentuk berkala seperti harian, mingguan, bulanan atau tahunan, ia juga menjana laporan atas permintaan. ✓ Contoh MIS adalah seperti perancangan belanjawan, laporan kewangan, laporan inventori, jadual produksi, dan ramalan jualan. iii. Sistem Sokongan Keputusan (DSS) ✓ SM yang berorientasikan keputusan di mana situasi yang memerlukan keputusan dibuat. DSS hanya menyokong dalam proses pembuatan keputusan bukan penentu keputusan. ✓ Penyelesaian bagi sesuatu masalah yang boleh dibantu oleh komputer dikenali sebagai masalah berstruktur yang mana penyelesaian tersebut dirujuk sebagai keputusan terprogram. Contoh pengiraan keputusan PNGK. Masalah tidak NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 4 drp : 22 berstruktur pula tidak mampu diselesaikan oleh komputer seperti penilaian prestasi staf. ✓ Oleh itu sistem ini dibangunkan khusus bagi membantu para pengurus menyelesaikan masalah tidak berstruktur. Sistem ini juga dikenali sebagai Sistem Maklumat Eksekutif (EIS). iv. Sistem Pakar (ES) ✓ SM yang berupaya meniru cara manusia berfikir dan membuat pertimbangan untuk membuat keputusan. Ia diprogramkan untuk menghasilkan pengetahuan dan kepakaran bagi penyelesai masalah pakar atau pembuat keputusan dengan berfikir atau bertindak mengikut pakar. ✓ Ianya merupakan cabang bagi bidang Kecerdasan Buatan dan penggunaannya telah diimplentasikan dalam bidang komersial, kejuruteraan, perubatan, pendidikan, pembuatan, pemasaran dan banyak lagi. ✓ Sebagai contoh di dalam institusi perbankan, ianya digunakan untuk menilai permohonan peminjaman wang. v. Sistem Automasi Pejabat (OA) ✓ Aplikasi yang menyokong aktiviti pejabat untuk memperbaiki aliran kerja dan komunikasi antara pekerja tanpa mengira masa dan lokasi dalam persekitaran pejabat secara fizikal mahupun secara maya (virtual). ✓ Contoh-contoh: ▪ Emel elektronik ▪ Pemprosesan perkataan ▪ LAN ▪ Photocopying ▪ Emel suara ▪ Desktop publishing ▪ Jadual elektronik ▪ Mesin fax Sesetengah sistem maklumat mengendalikan tugas-tugas harian, sementara yang lain dapat membantu para pengurus untuk membuat keputusan yang lebih baik, mengesan trend pasaran, dan mendedahkan corak atau pola yang mungkin tersembunyi dalam data yang disimpan. Individu-individu yang berbakat termasuklah gabungan pengurus, pengguna, pentadbir rangkaian, pereka web, pengaturcara, dan penganalisis sistem, mereka inilah yang biasanya  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 5 drp : 22 membangunkan sistem maklumat. Ahli professional dalam bidang teknologi maklumat seperti ini sentiasa ada dalam permintaan, walaupun dalam ekonomi yang tidak memberangsangkan. 1.1.4 KITARAN HAYAT PEMBANGUNAN SISTEM ( SDLC) Apakah itu SDLC ? - Merupakan satu metodologi tradisional yang mengandungi langkah- langkah tertentu untuk pembangunan, penyelenggaraan dan penggantian Sistem Maklumat. - Merupakan proses logikal di mana beberapa individu terlibat sepenuhnya seperti Juruanalisa Sistem, Pengatur Program Komputer dan Pengguna. - Bersifat iteratif iaitu fasa tertentu boleh diulang semula sekiranya perlu. - Secara umumnya fasa-fasa SDLC adalah seperti berikut: x. Pengenalpastian dan pemilihan projek xi. Perancangan dan Permulaan projek xii. Analisis xiii. Rekabentuk xiv. Pembangunan & implementasi xv. Penyelenggaraan & sokongan/operasi - Rajah di bawah menggambarkan SDLC dan fasa-fasa yang terlibat: NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 6 drp : 22 1. Pengenalan dan Pemilihan Projek ✓ Fasa yang menentukan sama ada sesebuah projek akan diluluskan pembangunannya dan ia menekankan tentang kenapa sistem perlu dibina? ✓ Kebolehlaksanaan projek juga dinilai dari segi teknikal, ekonomikal, perundangan, operasi dan skedul. ✓ Pada peringkat ini, beberapa peringkat perlu dilakukan iaitu: - membuat kajian dan mengenalpasti samada perlu untuk membina sistem baru atau mempertingkatkan sistem sedia ada. - Mengemukakan laporan cadangan hasil dari kajian yang telah dilakukan bagi menentukan samada projek perlu diteruskan atau tidak. - Membuat perancangan bagi fasa-fasa yang seterusnya dalam pembangunan sistem. 2. Perancangan dan Permulaan Projek ✓ Penelitian & pemeriksaan masalah ataupun peluang dan juga persembahan sebab mengapa system perlu dibangunkan. ✓ Skop system cadangan akan ditentukan ✓ Satu perancangan projek akan dikeluarkan. Perancangan meliputi kos pembangunan system, jangkamasa pembangunan projek, tarikh perlaksanaandan sumber yang diperlukan untuk melaksanakan projek. ✓ Umumnya dalam fasa ini projek system maklumat yang berpotensi akan dihuraikan dan dibahaskan samada projek tersebut akan diteruskan atau tidak. Satu perancangan yang terperinci dikeluarkan bagi memandu fasa SDLC bagi system yang dicadangkan. 3. Analisis ✓ Analisis menekankan tentang siapa, apa, bila dan di mana sistem berada. ✓ Beberapa aktiviti utama yang dilakukan dalam fasa ini ialah: ▪ Pengumpulan fakta: juruanalisa mengkaji secara terperinci prosidur organisasi dan sistem maklumat yang digunakan untuk melaksanakan tugas- tugas dalam organisasi. ▪ Mengenalpasti keperluan-keperluan system: iaitu pembangun bekerjasama dengan pengguna untuk mengenalpasti apa yang pengguna perlukan untuk sistem yang akan dibangunkan. Melibatkan kajian sistem sedia ada, secara manual atau berkomputer, yang mungkin akan diganti atau dipertingkatkan. Mewakilkan hasil kajian dan cadangan penyelesaian kepada bentuk model- NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 7 drp : 22 model yang tertentu. (bab 2 akan menerangkan dengan terperinci mengenai fasa ini). ▪ Menyusun keutamaan keperluan: juruanalisa sistem perlu menyusun mengikut keperluan yang kritikal dan harus diberi keutamaan dari segi perlaksanaan. ▪ Penjanaan alternatif dan pemilihan: berdasarkan keperluan yang telah disusun keutamaan, juruanalisa system seterusnya akan menjanakan beberapa alternative penyelesaian. Antaranya, in-house, outsource, atau pembelian perisian komersial yang terdapat di pasaran. ▪ Pembentangan kepada pihak pengurusan: aktiviti ini bagi menentukan sama ada projek tersebut harus diteruskan atau sebaliknya. 3. Rekabentuk ✓ Aktiviti yang dilakukan adalah untuk menukarkan diskripsi system alternatif yang dicadangkan kepada spesifikasi logical dan fizikal ✓ Mereka bentuk semua aspek daripada skrin input, skrin output, laporan pangkalan data dan proses komputer ✓ 2 jenis reka bentuk iaitu o Reka bentuk logical – Fasa reka bentuk dimana semua cirri-ciri fungsian system yang dipilih telah di perincikan dengan tidak bergantung kepada mana-mana pletform komputer o Reka bentuk fizikal – Fasa reka bentuk dimana spesifikasi logical berkenaan di sesuaikan dengan spesifikasi teknologi yang akan digunakan untuk membangunkan system tersebut 4. Pembangunan dan implementasi ✓ Fasa ini melaksanakan aktiviti-aktiviti seperti pengaturcaraan, dokumentasi, latihan dan pengujian. Pengaturcara membina aturcara bagi sistem yang dicadangkan. Pengujian dilakukan ke atas aturcara-aturcara yang telah dibina bagi mengenalpasti ralat dan memperbaikinya (penerangan yang lebih terperinci diberi dalam bab 4). 5. Penyelenggaraan/ sokongan/operasi ✓ Dikenali juga sebagai sokongan, menguruskan segala bentuk perubahan yang berlaku pada sistem yang dibangunkan dari masa ke semasa (penerangan yang lebih terperinci diberi dalam bab 5).  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 8 drp : 22 1.1.5 Peranan penganalisis sistem Penganalisis sistem ialah ahli dalam bahagian IT yang amat bernilai kerana mereka inilah yang membantu untuk merancang, membangun, dan mengekalkan sistem maklumat. Penganalisis mestilah seorang komunikator yang cemerlang dan berkemahiran tinggi dalam berfikir secara analitikal dan kritikal. Oleh kerana penganalisis sistem berperanan mengubah keperluan perniagaan ke dalam projek IT, mereka haruslah mahir dalam bidang perniagaan dan juga kompeten dalam bidang teknikal, dan selesa berurusan dengan para pengurus dan pengaturcara, yang kadang-kadang mempunyai pandangan yang berbeza terhadap sesuatu perkara. Kebanyakan syarikat menugaskan penganalisis sistem kepada jabatan IT, tetapi penganalisis juga boleh melaporkan kepada bahagian tertentu seperti pemasaran, jualan, atau perakaunan. Sebagai ahli kumpulan yang berfungsi, penganalisis lebih mampu memahami keperluan kumpulan itu dan bagaimana IT menyokong misi sesuatu jabatan. Syarikat-syarikat yang lebih kecil biasanya menggunakan perunding untuk melaksanakan kerja analisis sistem mengikut dasar yang diperlukan. Pada hari tertentu, penganalisis mungkin diminta untuk mendokumenkan proses perniagaan, menguji perkakasan dan pakej perisian, merancang skrin input, melatih pengguna, dan merancang laman web e-dagang. Penganalisis sistem kadang-kala boleh menguruskan projek-projek IT, termasuk tugas, sumber, jadual, dan kos. Untuk memastikan pengurus dan pengguna sedia maklum, penganalisis berperanan untuk mengadakan mesyuarat, menyampaikan pembentangan, serta menulis memo, laporan, dan dokumentasi.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 9 drp : 22 1.2 Komponen sistem maklumat 1.2.1 Definisi sistem Sistem ialah satu set komponen yang berkaitan untuk menghasilkan keputusan tertentu. Sebagai contoh, sesebuah sistem khusus memberikan laluan terhadap lalu lintas Internet, pembuatan mikrocip, dan mengawal entiti kompleks seperti Teleskop Hubble, yang dapat merakam imej-imej yang menakjubkan. Sistem misi kritikal ialah satu sistem yang amat penting bagi sesebuah syarikat menjalankan operasi. Sebagai contoh, sistem pemprosesan pesanan ialah satu misi penting kerana syarikat tidak dapat melakukan perniagaan tanpanya. Setiap sistem memerlukan data input. Sebagai contoh, komputer menerima data apabila kekunci ditekan atau apabila arahan menu dipilih. Dalam sistem maklumat, data terdiri daripada fakta asas yang merupakan bahan kasar sistem. Maklumat adalah data yang telah diubah menjadi output yang bernilai kepada pengguna. Terdapat 5 komponen sistem maklumat iaitu perkakasan, perisian, data, proses dan orang. 1.2.2 Perkakasan (Hardware) Perkakasan terdiri daripada segala perkara yang berkaitan dengan lapisan fizikal sistem maklumat. Sebagai contoh, perkakasan boleh juga termasuk dalam server, stesen kerja, rangkaian, peralatan telekomunikasi, kabel serat optik, peranti mudah alih, pengimbas, peranti penangkapan digital, dan infrastruktur berasaskan teknologi lain. Bilangan pelayan (server) yang besar yang bekerjasama dipanggil server farm. Apabila teknologi baru muncul, pengilang berlumba-lumba memasarkan inovasi dan meraih ganjaran dan keuntungan. Pembeli perkakasan hari ini menghadapi pelbagai pilihan dan keputusan berkenaan teknologi. Pada tahun 1965, Gordon Moore, seorang pengasas bersama Intel, meramalkan bahawa jumlah transistor pada cip litar bersepadu akan meningkat kira-kira setiap 24 bulan. Konsepnya, yang dipanggil Undang-undang Moore, kekal sah selama 50 tahun. Mujurlah, apabila perkakasan menjadi lebih berkuasa, ia juga menjadi lebih murah. Perniagaan besar dengan ribuan atau jutaan transaksi jualan memerlukan sistem maklumat  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 10 drp : 22 keseluruhan syarikat dan server yang berkuasa, yang sekarang banyak menggunakan sistem cloud, seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.6. Rajah 1.6 1.2.3 Perisian (Software) Perisian merujuk kepada program yang mengawal perkakasan dan menghasilkan maklumat atau keputusan yang dikehendaki. Perisian terdiri daripada perisian sistem dan perisian aplikasi. Perisian sistem menguruskan komponen perkakasan yang melibatkan komputer tunggal atau rangkaian global dengan ribuan pelanggan. Sama ada pengilang perkakasan membekalkan perisian sistem atau syarikat membelinya dari vendor. Contoh perisian sistem termasuklah sistem operasi, perisian keselamatan yang melindungi komputer daripada pencerobohan, pemacu peranti yang berkomunikasi dengan perkakasan seperti pencetak, dan program utiliti yang mengendalikan tugas tertentu seperti sandaran data dan pengurusan cakera. Perisian sistem juga mengawal aliran data, menyediakan perlindungan data, dan menguruskan operasi rangkaian. Dalam dunia perniagaan yang saling berkaitan, perisian rangkaian ini teramatlah penting. Perisian aplikasi terdiri daripada program yang menyokong fungsi perniagaan sehari-hari dan menyediakan pengguna dengan maklumat yang mereka perlukan. Contoh aplikasi keseluruhan syarikat dipanggil aplikasi perusahaan. Ini termasuk sistem pemprosesan pesanan, sistem penggajian, dan rangkaian komunikasi syarikat. Pada skala yang lebih kecil, pengguna individu boleh meningkatkan produktiviti dengan alat seperti spreadsheet, perisian pembentangan, dan sistem pengurusan pangkalan data.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 11 drp : 22 Perisian aplikasi termasuklah sistem mendatar dan menegak. Sistem mendatar ialah sistem, seperti inventori atau aplikasi gaji, yang boleh disesuaikan untuk digunakan dalam pelbagai jenis syarikat. Sistem menegak direka untuk memenuhi keperluan unik perniagaan atau industri tertentu, seperti peruncit dalam talian, amalan perubatan, atau pengedar kereta. Kebanyakan syarikat menggunakan gabungan perisian yang diperoleh pada masa yang berlainan. Apabila merancang sistem maklumat, syarikat mesti mempertimbangkan bagaimana sistem baharu akan berinteraksi dengan sistem lama, yang dikenali sebagai legacy systems. Misalnya, sistem sumber manusia yang baru mungkin perlu bertukar data dengan aplikasi gaji yang lama. 1.2.4 Data Data ialah bahan kasar (raw material) yang diubah oleh sistem maklumat menjadi maklumat yang berguna. Sistem maklumat boleh menyimpan data dalam pelbagai lokasi yang dipanggil jadual. Dengan menghubungkan jadual, sistem boleh memaparkan maklumat khusus yang diperlukan oleh pengguna -tidak lebih dan tidak kurang. Rajah 1.7 menunjukkan sistem penggajian yang menyimpan data dalam empat jadual berasingan. Perhatikan jadual yang dihubungkan berfungsi bersama untuk membekalkan 19 item data yang berbeza ke skrin. Pengguna boleh memaparkan mana-mana atau kesemua item data dan menapis data agar sesuai dengan had yang ditetapkan. Dalam contoh ini, pengguna meminta senarai pekerja yang tinggal di bandar tertentu dan bekerja lebih daripada 40 jam dalam tempoh bayar terakhir. Nama Jane Doe adalah yang pertama dipaparkan.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 12 drp : 22 Rajah 1.7 1.2.5 Proses (Processes) Proses ialah tugas dan fungsi perniagaan yang dilakukan oleh pengguna, pengurus, dan kakitangan IT untuk mendapatkan keputusan tertentu. Proses ialah blok bangunan kepada sistem maklumat kerana ia menggambarkan operasi perniagaan sehari-hari yang sebenar. Untuk membina sistem maklumat yang berjaya, penganalisis mesti memahami proses perniagaan dan mendokumentasikannya dengan teliti. 1.2.6 Orang (people) Orang yang mempunyai minat dalam sistem maklumat disebut sebagai pihak berkepentingan (stakeholder). Pihak berkepentingan termasuklah bahagian pengurusan yang bertanggungjawab terhadap sesuatu sistem, pengguna (kadang-kala dipanggil pengguna akhir) di dalam dan di luar syarikat yang akan berinteraksi dengan sistem, dan anggota staf IT, seperti penganalisis sistem, programer, dan pentadbir rangkaian yang membangunkan dan menyokong sistem. Setiap kumpulan pihak berkepentingan mempunyai kepentingan penting dalam sistem maklumat, tetapi kebanyakan ahli profesional IT yang berpengalaman bersependapat bahawa kejayaan atau kegagalan sesuatu sistem itu biasanya bergantung kepada sama ada ia dapat memenuhi keperluan penggunanya atau tidak. Atas sebab itu, adalah amat penting untuk mengetahui dan memahami keperluan dan jangkaan pengguna sepanjang proses pembangunan.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 13 drp : 22 1.3 Alatan pembangunan sistem (System development tools) Di samping memahami operasi perniagaan, penganalisis sistem mesti mengetahui penggunaan pelbagai teknik seperti pemodelan, prototaip, dan alat kejuruteraan sistem bantuan komputer (CASE Tools) untuk merancang, merekabentuk, dan melaksanakan sistem maklumat. Penganalisis sistem bekerja dengan alatan ini dalam persekitaran berpasukan, di mana input dari pengguna, pengurus, dan kakitangan IT menyumbang kepada reka bentuk sistem. 1.3.1 Pemodelan (Modeling) Pemodelan menghasilkan gambaran grafik sesuatu konsep atau proses yang mana pemaju sistem boleh menganalisis, menguji, dan mengubahsuai. Penganalisis sistem boleh menerangkan dan memudahkan sistem maklumat dengan menggunakan sesuatu model perniagaan, data, objek, rangkaian, dan model proses. Model perniagaan menggambarkan maklumat yang perlu disediakan oleh sistem. Penganalisis juga membuat model untuk mewakili data, objek, rangkaian, dan komponen sistem lain. Walaupun model mungkin kelihatan bertindih, ia sebenarnya bekerjasama untuk menerangkan persekitaran yang sama dari sudut pandangan yang berbeza. Pemaju sistem sering menggunakan alat carta serbaguna seperti Microsoft Visio untuk memaparkan model yang berkaitan dengan perniagaan. Visio adalah antara alat yang popular yang boleh digunakan oleh penganalisis sistem untuk membuat diagram perniagaan, carta aliran, carta organisasi, rajah rangkaian, pelan lantai, garis masa projek, dan diagram aliran kerja. Rajah 1-15 menunjukkan cara untuk menyeret dan meletakkan pelbagai simbol dari anak panah kiri ke lukisan di sebelah kanan, dan menyambungkannya untuk menunjukkan proses perniagaan. Terdapat banyak alatan dalam talian yang serupa untuk melukis model berkaitan perniagaan, seperti draw.io.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 14 drp : 22 1.3.2 Prototaip (Prototyping) Prototaip menguji konsep sistem dan memberi peluang untuk memeriksa input, output, dan antaramuka pengguna sebelum keputusan akhir dibuat. Prototaip adalah versi awal sistem maklumat. Sama seperti pengilang pesawat menguji reka bentuk baru dalam terowong angin, penganalisis sistem membina dan mengkaji prototaip sistem maklumat. Prototaip boleh berfungsi sebagai model awal yang digunakan sebagai penanda aras untuk menilai sistem yang telah siap, atau prototaip itu sendiri boleh berkembang menjadi versi akhir sistem. Bagaimana cara sekalipun, prototaip mempercepat proses pembangunan dengan ketara. Prototaip mungkin mempunyai kelemahan yang memungkinkan keputusan penting dibuat terlalu awal, iaitu sebelum isu perniagaan atau IT difahami dengan teliti. Namun, prototaip berdasarkan teknik carian fakta dan pemodelan yang berhati-hati boleh menjadi alat yang sangat berharga. 1.3.3 Alatan Computer-Aided Systems Engineering (CASE Tools) Kejuruteraan Sistem Bantuan Komputer (CASE Tools), juga dikenali sebagai kejuruteraan perisian bantuan komputer, merupakan teknik yang menggunakan perisian yang hebat, yang dipanggil alat CASE, untuk membantu penganalisis sistem membangun dan menyelenggara sistem maklumat.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 15 drp : 22 Alat-alat CASE menyediakan rangka kerja keseluruhan bagi pembangunan sistem dan menyokong pelbagai metodologi reka bentuk, termasuk analisis berstruktur dan analisis yang berorientasikan objek. Oleh kerana alatan CASE menjadikannya lebih mudah untuk membina sistem maklumat, ia meningkatkan produktiviti IT dan meningkatkan kualiti produk akhir. Setelah membangunkan model, banyak alatan CASE dapat menghasilkan kod program, yang mempercepat proses pelaksanaan. Rajah 1.16 menunjukkan laman web untuk Visible Systems Corporation, sebuah vendor alatan CASE.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 16 drp : 22 1.4 Kaedah Pembangunan Sistem (System Development Methods) Banyak pilihan wujud untuk membangunkan sistem maklumat, tetapi alternatif yang paling popular adalah analisis berstruktur, yang merupakan kaedah tradisional yang masih digunakan secara meluas, analisis yang berorientasikan objek (OO), merupakan pendekatan yang lebih baru yang disukai oleh penganalisis, dan kaedah tangkas (agile method), juga dikenali sebagai kaedah penyesuaian, yang termasuk dalam trend terkini dalam pembangunan perisian. Rajah 1.17 memberikan gambaran keseluruhan bagi tiga kaedah yang dibincangkan dalam bahagian berikut.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 17 drp : 22 1.4.1 Analisis Berstruktur (Structured Analysis) Analisis berstruktur adalah teknik pembangunan sistem tradisional yang telah diuji-masa dan mudah difahami. Analisis berstruktur menggunakan fasa bersiri yang dinamakan kitaran hayat pembangunan sistem (SDLC), iaitu merancang, menganalisis, merekabentuk, melaksanakan, dan menyokong sistem maklumat. Walaupun analisis berstruktur telah berevolusi sejak bertahun-tahun yang lalu, ia masih menjadi kaedah pembangunan sistem yang popular. Analisis berstruktur adalah berdasarkan pelan keseluruhan, serupa dengan pelan tindakan untuk membina sebuah bangunan, jadi ia dipanggil pendekatan ramalan. Analisis berstruktur menggunakan sesuatu model proses untuk menggambarkan sistem secara grafik. Kerana ia memberi tumpuan kepada proses yang mengubah data menjadi maklumat berguna, analisis berstruktur dipanggil teknik berpusatkan proses. Selain memodelkan proses, analisis berstruktur juga membahas organisasi dan struktur data, reka bentuk pangkalan data relasi, dan isu antaramuka pengguna. Model proses menunjukkan data yang keluar masuk dari proses sistem. Di dalam setiap proses, data input diubah oleh aturan perniagaan yang menghasilkan output. Gambar 1-18 menunjukkan model proses yang dibuat dengan alat CASE Analitik Terlihat. Model, yang mewakili sistem pendaftaran sekolah, disebut diagram alur data (DFD) kerana menggunakan pelbagai simbol dan bentuk untuk mewakili aliran data, pemprosesan, dan penyimpanan. NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 18 drp : 22 Analisis berstruktur menggunakan SDLC untuk merancang dan mengurus proses pembangunan sistem. SDLC menerangkan aktiviti dan fungsi yang dilakukan oleh semua pemaju sistem, tanpa mengira pendekatan yang mereka gunakan. Dalam waterfall model, hasil setiap fasa dipanggil deliverable, di mana ia mengalir ke fasa seterusnya. Sesetengah penganalisis melihat kelemahan dalam struktur terbina dalam SDLC, kerana waterfall model tidak menekankan interaktiviti antara fasa. Kritikan ini boleh berlaku jika fasa SDLC diikuti dengan terlalu tegar. Walau bagaimanapun, fasa bersebelahan boleh berinteraksi, seperti yang ditunjukkan oleh anak panah bulat dalam Rajah 1.19, dan interaksi antara beberapa fasa adalah agak luar biasa. Dengan menggunakan cara ini, model tradisional tidak mempunyai banyak bezanya dengan kaedah tangkas seperti yang disangka. Model SDLC biasanya mengandungi lima langkah, yang diterangkan dalam bahagian berikut termasuklah; perancangan sistem, analisis sistem, reka bentuk sistem, pelaksanaan sistem, dan sokongan dan keselamatan sistem.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 19 drp : 22 1.4.2 Analisis Berdasarkan Objek (Object-Oriented Analysis) Sementara analisis berstruktur memperlakukan proses dan data sebagai komponen yang terpisah, analisis yang berorientasikan objek menggabungkan data dan proses-proses yang bertindak pada data ke dalam perkara yang disebut objek. Penganalisis sistem menggunakan O-O untuk memodelkan proses dan operasi perniagaan dunia sebenar. Hasilnya ialah sesuatu objek perisian yang mewakili orang sebenar, perkara, transaksi, dan peristiwa. Menggunakan bahasa programming O-O, seorang programmer kemudian menulis kod yang mencipta objek. Objek ialah ahli dalam sebuah kelas, yang merupakan koleksi objek yang serupa. Objek mempunyai ciri-ciri yang dinamakan sifat, di mana objek itu mewarisi sifatnya dari kelasnya atau memilikinya sendiri. Seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.20, kelas yang dipanggil PERSON merangkumi INSTRUCTOR dan STUDENT. Kerana kelas PERSON mempunyai harta yang dipanggil Alamat, STUDENT mewarisi harta Address tersebut. STUDENT juga mempunyai harta yang dipanggil Major yang tidak dikongsi oleh ahli-ahli kelas PERSON yang lain. Dalam reka bentuk O-O, proses terbina dalam yang dipanggil kaedah boleh menukar sifat sesuatu objek. Sebagai contoh, di kedai katalog dalam talian, objek ORDER mungkin mempunyai harta yang dipanggil STATUS yang berubah apabila objek CUSTOMER klik untuk meletakkan, mengesahkan, atau membatalkan sesuatu arahan. NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 20 drp : 22 Sesebuah objek boleh menghantar maklumat ke objek yang lain dengan menggunakan mesej. Mesej meminta perilaku atau maklumat tertentu dari objek lain. Sebagai contoh, objek ORDER mungkin menghantar mesej ke objek CUSTOMER yang meminta alamat penghantaran. Apabila ia menerima mesej, objek CUSTOMER membekalkan maklumat tersebut. Objek ORDER mempunyai keupayaan untuk menghantar mesej itu, dan objek CUSTOMER mengetahui tindakan yang akan dilakukan apabila ia menerima mesej tersebut. Analisis O-O menggunakan model objek untuk mewakili data dan perilaku, dan menunjukkan bagaimana sesuatu objek boleh mempengaruhi objek yang lain. Dengan menerangkan objek dan kaedah yang diperlukan untuk menyokong operasi perniagaan, pemaju sistem boleh merekabentuk komponen yang boleh diguna semula yang mempercepat pelaksanaan sistem dan mengurangkan kos pembangunan. Kaedah yang berorientasikan objek biasanya mengikuti satu siri analisis dan fasa reka bentuk yang sama dengan SDLC, walaupun terdapat kurang persetujuan mengenai bilangan fasa dan nama mereka. Dalam model O-O, fasa cenderung untuk menjadi lebih interaktif. Rajah 1.21 menunjukkan model pembangunan O-O di mana perancangan, analisis, dan tugas reka bentuk berinteraksi untuk menghasilkan prototaip yang boleh diuji dan dilaksanakan. Hasilnya ialah model interaktif yang secara tepat dapat menggambarkan proses perniagaan dunia sebenar. Kaedah O-O amat popular kerana ia menyediakan peralihan mudah kepada bahasa programming O-O seperti C ++, Java, dan Swift.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 21 drp : 22 1.4.3 Kaedah Tangkas (Agile Methods) Teknik pembangunan berubah seiring waktu. Sebagai contoh, analisis berstruktur adalah pendekatan tradisional, dan kaedah tangkas adalah perkembangan terbaru. Analisis berstruktur membina satu rancangan keseluruhan untuk sistem maklumat, sama seperti kontraktor mungkin menggunakan pelan tindakan untuk membina sebuah bangunan. Kaedah tangkas, sebaliknya, cuba mengembangkan sistem secara bertahap, dengan membangun satu siri prototaip dan selalu menyesuaikannya dengan keperluan pengguna. Apabila proses tangkas berterusan, pemaju menyemak, melanjutkan, dan menggabungkan versi terdahulu ke dalam produk akhir. Pendekatan tangkas menekankan maklum balas yang berterusan, dan setiap langkah tambahan dipengaruhi oleh apa yang dipelajari dalam langkah-langkah sebelumnya. Walaupun agak baru dalam pembangunan perisian, gagasan pembangunan iteratif dapat dikesan kembali ke firma auto Jepun yang dapat meningkatkan produktiviti dengan menggunakan sistem pembuatan fleksibel, di mana usaha berasaskan pasukan dan pencapaian jangka pendek membantu meningkatkan kualiti dan mengurangkan kos. Kaedah tangkas biasanya menggunakan model lingkaran, yang mewakili siri lelaran, atau semakan, berdasarkan maklum balas pengguna. Sepanjang proses berlangsung, produk akhir secara beransur-ansur akan berkembang. Pendekatan tangkas memerlukan interaktiviti sengit antara pemaju dan pengguna individu, dan tidak bermula dengan objektif keseluruhan. Sebaliknya, proses tangkas menentukan keputusan akhir. Penyokong model lingkaran percaya bahawa pendekatan ini mengurangkan risiko dan mempercepat pembangunan perisian. Walaupun kaedah tangkas semakin popular, penganalisis harus mengakui bahawa pendekatan ini tetap mempunyai kelebihan dan kekurangan. Dengan sifatnya, kaedah tangkas membolehkan pemaju menjadi lebih fleksibel dan responsif, tetapi ia lebih berisiko daripada kaedah yang lebih tradisional. Sebagai contoh, tanpa persyaratan sistem yang terperinci, ciri-ciri tertentu yang diminta oleh sesetengah pengguna mungkin tidak konsisten dengan pelan permainan syarikat yang lebih besar. Potensi kelemahan lain kaedah tangkas termasuklah dokumentasi yang lemah, garis-garis kabur kebertanggungjawaban, dan terlalu sedikit penekanan pada rajah perniagaan yang lebih besar. Selain itu, melainkan dilaksanakan dengan betul, siri lelaran yang panjang mungkin akan meningkatkan kos projek dan jangka masa pembangunan. Intipatinya ialah penganalisis sistem haruslah memahami kebaikan dan keburukan sebarang pendekatan sebelum memilih kaedah pembangunan untuk projek tertentu.  NO. KOD DKB4033/K1/P(1/1) Muka : 22 drp : 22 SOALAN: 1. Nyatakan definisi teknologi maklumat. _________________________________________________________________________ _____________________________________________________________ 2. Senaraikan 5 komponen sistem maklumat. a. _____________________________ b. _____________________________ c. _____________________________ d. _____________________________ e. _____________________________ 3. Terangkan 3 alat pembangunan sistem. _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _____________________________________ 4. Terangkan kaedah analisis berstruktur. _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ _______________________________________________________ RUJUKAN: 1. Gary B. Shelly & Harry J. Rosenblatt (2012). Systems Analysis and Design, Ninth Edition. Boston, USA : Cengage Learning 2. Scott Tilley & Harry Rosenblatt (2017). Systems Analysis and Design, Eleventh Edition. Boston, USA : Cengage Learning 3. Joseph S. Valacich & Joey F. George (2017). Modern Systems Analysis and Design, 8th Edition. University of Arizona : Pearson 4. Alan Dennis, Barbara Haley Wixom & David Tegarden (2015). System Analysis & Design – An Object Oriented Approach With UML. New Jersey : John Wiley & Sons Inc.