ИЯ 1 РК Ғылыми зерттеу негіздері 2024 PDF

Базистік лексика нені білдіреді: неғұрлым тұрақты сөздер Базистік лексикаға жатпайды: жылқы, қой, ешкі, сиыр Базистік лексиканың ерекшелігі: универсалды ұғымдар болуы Ethnologue әлем тілдері бойынша анықтамалық Зерттеліп отырған материалға қолданатын тәсіл, оны жүйелеу және теориялық түсі...

Базистік лексика нені білдіреді: неғұрлым тұрақты сөздер Базистік лексикаға жатпайды: жылқы, қой, ешкі, сиыр Базистік лексиканың ерекшелігі: универсалды ұғымдар болуы Ethnologue әлем тілдері бойынша анықтамалық Зерттеліп отырған материалға қолданатын тәсіл, оны жүйелеу және теориялық түсіндіру (теория). әдіс Таным процесіне дүниетаным принциптерін қолдану, яғни алынған деректердің басқа іргелі ғылымдармен және ең алдымен философиямен байланысы әдіснама «Объективті шындықты тануға және түрлендіруге бағытталған тарихи қалыптасқан әрекет түрі, оның нәтижесі мақсатты түрде таңдалған және жүйеленген фактілерге, логикалық тұрғыдан тексерілген гипотезаларға, жалпылама теорияларға, жеке заңдарға, сондай- ақ зерттеу әдістеріне ие рухани өндіріс» деген анықтама қай ұғымға берілген: ғылым Тақырыпқа және таным әдісіне қарай ғылымның жіктелуі: жаратылыстану Тақырыпқа және таным әдісіне қарай ғылымның жіктелуі: гуманитарлық Тақырыпқа және таным әдісіне қарай ғылымның жіктелуі: әлеуметтік Жоғары кәсіптік білім беру салалары мен мамандықтарды жіктеудегі білім беру бағдарламаларына байланысты ғылымның бөлінуі: гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық Жоғары кәсіптік білім беру салалары мен мамандықтарды жіктеудегі білім беру бағдарламаларына байланысты ғылымның бөлінуі: техникалық ғылымдар Скопус халықаралық базасындағы лингвистиканың білім бағыты өнер және гуманитарлық: Ғылыми тәжірибеге қатысты ғылымның жіктелуі: іргелі және қолданбалы Бұл – жаңа ғылыми білімді дамыту процесі, ғылымды жүзеге асыру және дамыту формасы: ғылыми зерттеу Бұл – проблеманың ықтимал шешімін білдіретін ғылыми тұжырым: гипотеза Гипотезаның түрлері: нөлдік, балама «Релевантты, яғни ол сүйенетін фактілерге қатыстылық; тәжірибелік жолмен тексеру, бақылау немесе эксперимент мәліметтерімен салыстыру (тексерілмейтін гипотезаларды қоспағанда); барлық ғылыми біліммен үйлесімділік» деген сипат тән: гипотеза «Оның түсініктеме күші болуы тиіс, яғни ол растаушы фактілерінің, салдарларының кейбір мөлшері арқылы анықталуы тиіс» деген сипат тән: гипотеза Ғылыми зерттеуді әзірлеу кезінде қабылданған әдістер, әдістер тобы және олардың кезектілігі, белгілі бір ғылыми-зерттеу мәселесін шешу схемасы, жоспары: әдістеме «Объективтілік, рационалдылық, ақылға қонымды болу, заңдылық, жүйелілік, тексере алу»: Ғылымилықтың негізгі критерийлері Ғылыми көзқарастарды зерделеуден, зерттеу материалын толық игеруден, жаңа технологияларды қолданудан... туындайды: Ғылыми жаңалық Қазақстан Республикасының 2011 жылдың 18 ақпандағы қабылданған N 407-IV Заңы: Ғылым туралы Ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын әрі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізетін жеке адам: ғалым Зерделенетін объектілерге, құбылыстарға (процестерге ) тән қасиеттерді, ерекшеліктер мен заңдылықтарды анықтау мақсатында қоршаған болмысты зерделеуге және алынған білімді практикада пайдалануға бағытталған қызмет : ғылым қызмет Ғылыми ұйымда, жоғары және (немесе ) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымында немесе ұйымның ғылыми бөлімшесінде жұмыс істейтін, жоғары білімі бар , ғылыми және (немесе ) ғылыми - техникалық қызмет нәтижесіне қол жеткізетін және оны іске асыратын жеке адам: ғылыми қызметкер Азаматтың немесе заңды тұлғаның ғылыми -зерттеу , тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстардың нәтижесінде алынған зияткерлік шығармашылық қызмет нәтижелеріне және азаматтық айналымға қатысушыларды , тауарларды , жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді дараландыру құралдарына айрықша құқығы: зияткерлік меншік Ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады: ҚР Үкіметі «Диссертациялық кеңес туралы үлгі ережені бекіту, дәрежелер беру тәртібін бекіту» секілді қызметті атқаратын орган: Уәкілетті органның құзыреті «Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, тиісті салада орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар жөнінде есептерді бекіту»: Салалық уәкілетті органның құзыреті Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар: ғылыми-техникалық қызмет субъектілер Зерттеу университеті мәртебесін бере алады: ҚР Үкіметі Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет, оның ішінде зияткерлік меншік объектілеріне құқықты іске асыру, сондай- ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу болып табылатын университет түрі: Зерттеу университеті Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің негізгі қаржыландырылу көзі: мемлекеттік бюджеттен ҚР Ғылым туралы қанша тараудан тұрады: сегіз ҚР Ғылым туралы қанша баптан тұрады: отыз бір Кеңестер заманында басты методология болды: диалектикалық материализм Тіл біліміндегі ең көне әдіс: Сипаттамалы Фактілер мен құбылыстарды анықтау үшін қолданылатын зерттеу әдістерінің жүйесі: Сипаттамалы Бақылау, жалпылау, түсіндіру, жіктеу қай әдіске тән Сипаттамалы Түркі тілдері бойынша сөздің этимонын анықтаудағы тиімді әдістердің бірі: морфемасы бойынша талдау әдісі Салыстырылатын тілдерде әртүрлі деңгейдегі сәйкестік (анология) пен аномалия жүйесін құру: салыстырмалы-тарихи әдіс Қарастырылып отырған тілдік фактілердің генетикалық байланысын анықтау: салыстырмалы-тарихи әдіс Бізге жеткен жазбаша ескерткіштерде тіркелмеген бастапқы тілдік формаларды модельдеу: салыстырмалы-тарихи әдіс Тілдік құбылыстардың хронологиялық және кеңістіктік локализациясын анықтайтын әдіс: салыстырмалы-тарихи әдіс Тіл білімінде салыстырмалы-тарихи әдісті ең алғашқы қолданушы: М.Қашқари Тіл білімі 19 ғасырдың екінші жартысында ғылым болып қалыптасты. Қай әдіске байланысты? салыстырмалы-тарихи әдіс «Грек, латын, парсы және герман тілдерімен салыстырғандағы санскрит тілінің жіктеу жүйесі туралы» (1816) атты еңбектің авторы: Ф.Бопп П дыбысының ф-ға, т дыбысының з-ға ауысыуы аталады: Гримм заңы Салыстырмалы-тарихи тіл ғылымының негізін қалаушылардың бірі Дат ғалымы Расмус Расктың еңбегі: Исланд тілінің шығуы туралы Тілдердегі генеалогиялық принцип бойынша классификациялау – тілдердің туыстық белгілеріне қарай топтастырылуы. Бұл қай әдіс арқылы талданады? салыстырмалы-тарихи әдіс Ethnologue деп аталатын тілдердің дүниежүзілік каталогының 2023 жылғы статистикалық мәліметтеріне сәйкес әлемде қанша тілдік семья бар? 142 t – мыңжылдықтардағы уақыт межесі, С – ортақ туыс сөздердің проценті, r – универсалды тұрақтылық. Қай әдістің формуласы  глотохронология Бір-бірімен туыс және туыс емес тілдердегі грамматикалық, фонологиялық және лексикалық-семантикалық құбылыстарды анықтайтын әдіс: типологиялық Типологиялық принцип бойынша классификациялау ХІХ ғасырдың І жартысынан басталады. Негізін салушылар: Ф. және А. Шлегель Тілді жүйе ретінде анықтайтын әдіс: құрылымдық Тіл білімінің жеке ғылым болып қалыптасуына негіз болған әдіс: салыстырмалы-тарихи Психолингвистикалық эксперимент: ассоциативті Тілдік құрылымның элементіне жатады: фонема, морфема, сөз Тіл мен сөйлеудің бір еместігін ғылыми тұрғыда дәлелдеген: Ф.Соссюр Кез келген тілдегі терминжасам көздері: Терминжасамның сыртқы және ішкі көзі Халықаралық саналатын терминдер: Латын, грек терминдері Салааралық терминология: Бір-бірімен іргелес салаларға бірдей қызмет ететін терминдер жиынтығы Морфологиялық типологияны көрсетіңіз: Барлық нұсқа дұрыс Терминография термині білдіреді: Терминологиялық сөздіктер туралы ғылым Қазақ ғылыми терминологиясының негізін қалаушы: А.Байтұрсынұлы Сөз тудыру амалдары арқылы термин жасау тәсілі: Морфологиялық Термин емес сөз: Жалпы қолданыстағы бейтарап сөз Терминтану зерттейді: Тілдегі терминдердің жасалу жолдары мен қолданылу ерекшеліктерін Терминологиялық сөздіктер салаларды қамтуына қарай бөлінеді: Салалық, салааралық, көпсалалық терминдер сөздігі Терминологиялық сөздіктер терминдерді қамтуына қарай бөлінеді: Толық, орташа, қысқаша терминологиялық сөздік. Терминологиялық сөздіктер тілдерді қамтуына қарай бөлінеді: Біртілді, екітілді, көптілді терминологиялық сөздік «Калька», калькалау дегеніміз: Көшіру Терминологиялық өріс деген ұғым: Терминдердің өмір сүру аймағы деген мағынада Белгілі бір ұлттың тіліндегі барлық арнаулы салалардың қалыптасуын көрсететін қолданыстағы терминнің жиынтығы: Терминқор Терминге қойылатын басты талап: Tермин мағынасының дәлдігі Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі: 1989 жылы қабылданған Қазақ ССР-інің Тіл туралы Заңында Тіл туралы Заңды іске асыру үшін: 1989 жылы «Қазақ тілі» қоғамы, 1993 жылы Қазақстан үкіметі жанынан Тіл комитеті құрылды Терминологияның дамуына тікелей әсер ететін факторлар: Ішкі немесе тілдік (лингвистикалық), сыртқы немесе тілден тыс (экстралингвистикалық) Кез келген тілдің терминологиялық лексикасының түзілуіне негіз болады: Ұлттық тіл, яғни терминжасамның ішкі көзі, басқа халықтардың тілдері, яғни терминжасамның сыртқы көзі Терминология мәселелерімен айналысатын зерттеуші- ғалымдар: Ә.Қайдар, Ө.Айтбаев, Ш.Құрманбайұлы Зерттеушілер терминжасамның аналитикалық тәсілінің ішкі түрлерін атап көрсетеді: Сөз тіркестіру, сөз біріктіру, сөз қосарлау «Халықаралық» саналатын терминдер кем дегенде ортақ болуы керек: Бес-алты тілге «Терминология» деген ұғымның мағынасы: Тілдегі барлық терминдердің жиынтығы Терминография ғылым ретінде қай саладан бөлініп шықты: Лексикография ғылымынан А.Байтұрсыновтың тіл білімі саласындағы тұңғыш еңбегі: «Тіл құралы» А.Байтұрсыновтың әдебиеттану саласындағы еңбегі: «Әдебиет танытқыш»