Hoofdstuk circulatieapparaat ziekteverschijnselen PDF

Hoofdstuk circulatieapparaat ziekteverschijnselen **Onderzoeksmethoden hart** Bij onderzoeken van hart kan gekeken worden naar houding, ademhaling en bloedvaten waarnaast naar hart geluisterd kan worden. Ook kan röntgenfoto's en echografie het hart in beeld brengen. De functie van het hart kan bek...

Hoofdstuk circulatieapparaat ziekteverschijnselen **Onderzoeksmethoden hart** Bij onderzoeken van hart kan gekeken worden naar houding, ademhaling en bloedvaten waarnaast naar hart geluisterd kan worden. Ook kan röntgenfoto's en echografie het hart in beeld brengen. De functie van het hart kan bekeken worden met elektrocardiogram (ECG, prikkelgeleiding) en bloeddrukmeting. Luisteren naar het hart: - Luisteren naar regelmaat van hartslagen en eventuele bijgeruisen - Onregelmatige hartslag; - Kan wijzen op verstoorde prikkelgeleiding in het hart - Aanvullend onderzoek d.m.v. ECG voor oorzaak - Bijgeruis dat veroorzaakt is door wervelingen van het bloed in het hart noemen we een hartruis (souffle) - Hartruis; - Kan veroorzaakt worden door lekkage kleppen of door vernauwing van uitstroombanen van bloed, maar ook door aanwezigheid defecten in het hart - De aanwezigheid defecten meestal veroorzaakt door aangeboren aandoening bijv. gat tussen linker- en rechterhartkamer - Kan optreden in systole (fase waarin wanden van hartkamers zich samentrekken en bloed in bloedsomloop gebracht wordt - Kan optreden in diastole (fase waarin wande van hartkamers zich ontspannen en vollopen met bloed - Spreken dan over systolische of diastolische souffle - Ook wordt aangegeven op welke hartklep souffle het duidelijkste gehoord wordt - Ook kan bijgeruis veroorzaakt worden door probleem buiten hart - Bijv. bij bloedarmoede waardoor bloed sterk verdund is - Bij horen van hartruis wordt nader onderzoek altijd geïndiceerd, ook als dier geen klachten vertoont Echografie: - Echo die van het hard gemaakt wordt - Uitgevoerd wanneer hartruis wordt gehoord of hartritmestoornissen - Echografie kan vernauwingen, lekkende kleppen, dikte van hartspier en stroomsnelheid in vaten goed in beeld brengen, aan de hand hiervan kan vaak al diagnose worden gesteld Elektrocardiogram(ECG): - Ook wel hartfilmpje genoemd - Registratie van elektrische activiteit van de hartspier - Uitgevoerd bij hartritmeafwijkingen of onderdeel van monitoring onder anesthesie Röntgenfoto: - Vaak eerste stap genomen bij nader in beeld brengen hart en longen bij patiënt met klachten van benauwdheid, hoesten of verminderd uithoudingsvermogen - Eerste aanvullende stap te bepalen of sprake van hartproblemen of wellicht longprobleem bij benauwd dier (soms beide gevallen) Bloeddrukmeting: - Bloeddruk geeft indruk over functioneren van het hart door meten van de druk in de vaten - Er kan bovendruk (systolische druk), onderdruk (dialostische druk) en gemiddelde slagaderlijke druk worden bepaald - De waarden en verhouding kan dierenarts vertellen - Hoge bloeddruk kan gevonden worden bij bijv. aanwezigheid overactieve schildklier, waar secundair hartproblemen bij ontstaat, daarnaast kan het ook ontstaan bij stress ervaren - Lage bloeddruk past bij verminderde hartfunctie maar ook verminderd bloedvolume door bloedverlies, uitdroging of shock - Afwijkingen aan bloeddruk is nog geen bewijs aan afwijkingen voor het hart maar heeft nader onderzoek nodig **Algemene symptomen** De algemene symptomen van afwijkingen van het hart zijn: - Verminderd uithoudingsvermogen - Hoesten - Benauwdheid - Te zien door versnelde ademhaling (soms zo snel dat hoorbaar is) of oppervlakkig ademhaling - In erge gevallen ademt dier door mond en zie je de wangen opbollen bij ademhalen - In zeer erge gevallen niet willen liggen maar blijven staan en zitten, waarbij ellebogen van lijf gehouden worden en dier met kop en hals meer gestrekt staat(optimale vorm voor luchtwegen) - Reden voor benauwdheid bij hartafwijkingen is omdat weefsel verminderde zuurstofvoorziening krijgt, de longen gaan dan compenseren door zoveel mogelijk zuurstof aan het bloed te bieden - Blauw worden van slijmvliezen - Vochtophoping - Flauwvallen - Epileptiforme Linkerhartfalen geven ander beeld dan rechterhartfalen. **Aangeboren hartafwijkingen** Kunnen erfelijk zijn of ontstaan door verkeerde embryonale aanleg van de vrucht in de baarmoeder. Kunnen al vlak na geboorte verschijnselen veroorzaken maar ook pas maanden of jaren later. Sommige afwijkingen geven weinig tot geen verschijnselen, maar kunnen verergeren als door oorzaken hart overmatig belast wordt. Aanwezigheid van aangeboren hartafwijking heeft invloed op mogelijk niet gefokt mogen worden en vermijden van bepaalde sporten of inspanningen en moet daarom nader worden onderzocht. Chirurgie is soms mogelijk, andere keren kan medicatie verschijnselen verminderen. Aortastenose(AS): - Is een vernauwing van de basis van de aorta en/of uitstroomopening van linkerhartkamer ten gevolge van verkleving van de aortakleppen en/of het te nauw zijn van de uitstroomopening - Veelvoorkomende aangeboren hartafwijking bij hond, regelmatig bij boxer - Door verhoogde druk in linkerhart wordt linkerhartkamer groter om bloed tegen de hoge druk in toch rond te kunnen pompen (hypertrofie) - Ernst van verschijnselen hangt af van de graad van vernauwing - Bij geringe vernauwing kan het dier oud worden zonder klachten - Bij ernstige vernauwing kunnen flauwtes en plotselinge dood optreden - Bij luisteren wordt een systolische hartruis gehoord op de aortaklep - Echo voor diagnose, er is geen effectieve behandeling - Kan ook verkregen aandoening optreden als verschijnsel van hartontsteking, maar is erg zeldzaam. Hartfalen: - Als hart niet meer functie kan uitvoeren ontstaat decompensatie hartfalen - Kunnen acuut of chronisch ontwikkelen, afhankelijk van achterliggende hartziekte Congestief linker- en rechterhartfalen: - Toevoeging congestief houdt in dat door het falen van het hart vochtophoping optreedt in bepaalde gebieden van het lichaam - Mechanisme van congestief hartfalen is voor beide hartzijdes zelfde - Bij congestief linkerhartfalen: - Hoopt vocht op in longen(longoedeem) als gevolg van drukverhoging in linkerboezem waardoor linkerboezem vergroot - Zuurstoftekort in weefsels wat als gevolg zorgt voor verminderd uithoudingsvermogen en benauwdheid - Door vocht in longen kan gasuitwisseling van zuurstof en kooldioxide minder goed plaatsvinden - Zorgt voor hoesten en snelle en oppervlakkige ademhaling - Bij ernstig longoedeem druppelt soms roze schuim uit bek of neus (stadium vlak voor de dood) - Verhoogde hartfrequentie en hartruis - D.m.v. röntgenfoto's en echo kan zichtbaar worden en oorzaak worden gevonden - Bij congestief rechterhartfalen: - Stuwing van halsader en leververgroting door leverstuwing ten gevolge van drukverhoging in rechterboezem - Stuwing van lever vaak gepaard met vrij vocht in buikholte - Kan vrij vocht in borstkas optreden (bij kat kan dit ook bij linkerhartfalen) - Vastgesteld met lichamelijk onderzoek en met echo kan leven in beeld gebracht worden en oorzaak opsporen - Als oorzaak van hartfalen niet kan weggenomen worden, moet patiënt levenslang medicatie krijgen om symptomen te onderdrukken - Longoedeem moet behandeld worden anders zal patiënt stikken, d.m.v. geven van vochtafdrijver waardoor vocht uit weefsel naar bloed toetrekt en het dier het uit plast - Verder is rust belangrijk vanwege stress en inspanning meer zuurstof eist - Geen medicatie die congestief hartfalen optimaal behandeld, maar wel voor verlagen bloeddruk en samentrekkingskracht van hart vergroten wat gebruikt wordt om hart te ondersteunen - Prognose afhankelijk van achterliggende oorzaak en ernst hartfalen **Verkregen hartafwijkingen** Aandoeningen van het hart die het dier gedurende zijn leven ontwikkelt. Alle delen van het hart kunne worden aangetast, vaak afwijkingen aan de hertkleppen maar ook hartspierzelf kan afwijkingen vertonen. Aandoening van de hartkleppen: - Regelmatig voor bij gezelschapsdieren - Gaat meestal om ontstekingen en achteruitgang van hartkleppen - Klepinsufficiëntie - Afwijkende hartkleppen laten tijdens sluitingsfase bloed teruglekken naar de achtergelegen hartdelen - Ook kan beschadigde hartkleppen van vorm veranderen en zorgen voor gedeeltelijke afsluiting(stenose), wijze waarop ontstaat zelfde bij aangeboren stenose als bij verkregen stenose - Te horen als hartruis - Kan leiden tot hartfalen - Diagnosticeren en informatie krijgen over met echo Myxomateuze klepdegeneratie bij de hond (MKD): - Een achteruitgang (degeneratie) van de hartkleppen waarbij afwijkende eiwitten worden afgezet in de klep (myxomateus) - De kleppen tussen boezem en kamer - Meest voorkomende hartziekte bij hond, vooral bij kleinere hondenrassen boven de vijf jaar - Bij Cavalier King Charles-spaniël komt zo vaak voor, waarbij alle dieren ouder dan 10 leiden eraan - Progressieve ziekte (wordt steeds erger) - Kenmerkt zich door achtertuitgang kleppen waardoor deze misvormd raken en niet goed meet kunnen sluiten. Daardoor ontstaat klepinsufficiëntie - Ernstige klepinsuffieciëntie aan linkerharthelft leidt tot linkerhartfalen waardoor longoedeem ontwikkeld - Niet goed werkende klep van rechterharthelft kan leiden tot congestief rechterhartfalen - Patiënten kunnen jarenlang klachtvrij zijn tot de ziekte zo erg gevorderd is dat er sprake is van hartfalen - Diagnose d.m.v. beluisteren hart en echo - Honden die benauwd zijn en hoesten is belangrijk röntgenfoto te maken voor oorzaak vinden (of het misschien luchtwegen problemen zijn) - Als er klachten ontstaan is hartmedicatie nodig en is symptoombestrijding, helaas zal de klepafwijking nog steeds bevorderen Cardiomyopathie: - Belangrijke aandoening van hartspier met idiopathische oorzaak - Cardio=hart, myo=spier, pathie=ziekte - Belangrijkste vormen zijn; - DCM(dilaterende cardiomyopathie) - HCM(hypertrofische cardiomyopathie) - Progressieve aandoening - Meer voor bij mannelijke dan vrouwelijke dieren Dilaterende cardiomyopathie - Hartspier niet meer in staat de kamers met voldoende kracht en snelheid samen te trekken - Leidt uiteindelijk tot dilatatie (verwijding) van de kamers met een dunne kamerwand - Hierdoor ontstaat klepinsufficiëntie, het hart is zo verwijd dat de kleppen niet goed genoeg bij elkaar kunnen komen om de kamer en boezem sluitend van elkaar te kunnen scheiden - Vooral bij grotere hondenrassen zoals dobermann en Duitse dog - Oorzaak onbekend (idiopathisch) waarschijnlijk erfelijke factor speelt rol - Verschijnselen zijn, snel moe, hoesten en benauwdheid door linkerhartfalen en vrij vocht in buik-borstholte door rechterhartfalen - Deze afwijking is permanent maar wanneer de hartfalen nog niet zeer ernstig zijn kan goed medicijnbeleid gemiddeld goede kwaliteit van leven brengen Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) - Nemen hartspiervezels van de linkerkamerwand in omvang toe waardoor de hartwand verdikt - Verdikking zorgt voor een verkleining van volume van de hartkamer waardoor het hart niet goed meer vult in rust fase - Hierdoor kan linkerboezem bloed niet kwijt aan kamer en treedt dilatatie (verwijding) op van linkerboezem en leidt het uiteindelijk tot linkerhartfalen - Vooral bij de kat en is een erfelijke aandoening bij Maine coon en pers, maar ook Europees korthaar - Vaak gepaard met overactieve schildklier vanwege dat het hart opgejaagd wordt tot hoge hartfrequentie en de hartspier verdikt - Vaak geen verschijnselen, als er wel klachten zijn spreken we over verschijnselen van de linkerhartfalen - Veel voorkomende complicatie met HCM is trombo-embolie, hierbij worden stolsels gevormd in linkerboezem die zolang ze daar zitten geen kwaad kunnen, maar wel als ze met de bloedstroom mee gaan en ergens vastlopen - Voorkeurslocatie is splitsing aorta ten hoogte achterpoten - Gevolg is achterpoten geen zuurstof meer - Erg pijnlijk, zwakte en of verlamming van achterpoten - Diagnose aan hand van koude ondervoeten, geen pijngevoel in achterpoten, ondertemperatuur, afwijkend hartritme, hartruis en echo - Ook kan stolsel in hersenen vastlopen en herseninfarct veroorzaken - Vaak wordt bètablokkers gegeven om hartfrequentie naar beneden te brengen en hartspier rust te geven - Hierbij belangrijk stress zoveel mogelijk te vermijden vooral bij benauwde katten - Bij stress situaties zoals dierenarts zuurstoftoediening is belangrijk - Bij vrij vocht met behulp van punctie vocht verwijderen - Kat met linkerhartfalen verschijnselen zolang deze niet acuut benauwd is kan behandeld worden met ACE-remmer (bloeddrukverlager) en vochtafdrijver - Prognose wisselend vanwege de kans op linkerhartfalen of trombo-embolie, maar kan ook zo maar met juiste behandeling voor linkerhartfalen en zonder klachten nog jaren leven **Ritmestoornissen** Onregelmatigheden in het hartritme noemen we hartritmestoornissen en ontstaan als gevolg van abnormale prikkelvorming. Kan in lichamelijk onderzoek zich uiten als; onregelmatige pols, polsuitval, versnelde hartslag en vertraagde hartslag. Vaak een ECG nodig om de hartritmestoornis te benoemen. Symptomen niet altijd duidelijk: zwakte, algemene sloomheid, sneller moe raken en soms dronkenmansgang en flauwtes. In ernstige gevallen plotselinge sterfte zonder voorafgaande verschijnselen. Sinusbradycardie en sinustachycardie: - Sinusritme is het normale ritme dat inhoudt dat prikkelvorming afkomstig van de sinusknoop (groepje cellen in rechterboezem die snelheid hart kloppen regelt) en dat de hartfrequentie in rust binnen normale waarden valt - Normaalwaarde voor ieder diersoort, ras, leeftijd en activiteitniveau anders - Bradycardie is trage hartslag - Tachycardie is snelle hartslag - Voor een kat 120-180 per min. (bij stress boven de 200 kan raken) - Bij honden grote verschillen tussen rassen, gemiddeld 60-120 per min. daarbij geldt algemeen hoe groter de hond hoe trager de hartslag - Bij sinusbradycardie: - Hartfrequentie lager dan normaal - Normaal tijdens slaap en bij goed getrainde honden - Kan optreden door hartziekte of oorzaken buiten hart (zoals teveel kalium in bloed en ondertemperatuur) - Kan zorgen voor zuurstoftekort in weefsel waardoor flauwtes optreden - Bij sinustachycardie: - Hartfrequentie hoger dan normaal - Normaal bij inspanning of stress - Kan ook optreden door bloedarmoede, hartfalen, te weinig kalium in bloed, temperatuursverhoging en overactieve schildklier - Efficiëntie van hartactie onvoldoende waardoor flauwtes kunnen optreden - Bloedvoorziening van hart kan onvoldoende zijn waardoor stukjes hartspier afsterven - Verdikking hartspier doordat er meer actie van hartspier wordt gevraagd Respiratoire aritmie: - Betekent dat de hartfrequentie sneller is bij inademing en langzamer bij uitademing - U hoort dan een paar snellere hartslagen gevolgd door een paar tragere hartslagen - Kat heeft geen respiratoire aritmie - Bij een dier dat stress ondervindt valt dit foneem vaak weg Atriumfibrilleren (AF): - Hierbij trekken de boezems (atria) ongecoördineerd samen i.p.v. met een gecoördineerde contractiegolf over de boezem - Meer een trilling dan een echte samentrekking - Contracties volgen elkaar met ongeregelde intervallen (onregelmatige onregelmatigheid) - Diagnose aan hand van ECG - Bij grote hondenrassen kan voorkomen zonder onderliggende hartaandoening - Honden met AF zijn snel moe - Behandeling is met medicatie - Bij acuut en ernstig beeld kan gebruik gemaakt worden van het geven van elektrische schokken om het sinusritme te herstellen Ventrikelfibrilleren: - Hierbij trekken de kamers (ventrikels) ongecoördineerd samen met onregelmatige onregelmatigheid - Wordt nauwelijks nog bloed rondgepompt, waardoor hersenen en het hart geen zuurstof meer krijgen (cardiale shock) - Vanwege ernstig verminderde output van het hart kan binnen enkele seconden dood optreden - Het dier is buiten bewustzijn, strekt zich en hapt naar lucht. Het heeft bleekblauwe slijmvliezen, geen pols en verwijde pupillen - Kan geschokt worden met een defibrillator waarbij een stroomstoot aan de hartspier wordt gegeven. Bedoeling hiervan is dat hierdoor het hart weer synchroon gaat samentrekken. Tussen geven van schokken kan hartmassage gegeven worden om circulatie handmatig op gang te houden **Medicijn bij hartziekte** Bij hartziekten die met medicijnen kunnen behandeld worden, geldt dat de therapie meestal levenslang wordt doorgezet. Eigenaren moeten daarvan bewust zijn dat als ze stoppen met toedienen de ziekte weer opkomt in vaak verergerde vorm. **Ziekten van het hartzakje** Afwijkingen aan het hartzakje kunnen ontstaan door verandering van de structuur van het hartzakje waarbij het stugger kan worden en dus minder meegeeft met het hart of het zakje gevuld wordt met materiaal (vloeistof en weefsel) waardoor het hart niet goed meer kan uitzetten. Kan leiden tot ernstige ziektebeelden. **Pericardovervulling** Een pericardovervulling is een abnormaal grote hoeveelheid vloeistof in het pericard(hartzakje). Oorzaak kan idiopathisch zijn maar soms wordt een tumor gevonden in het hartzakje dat vocht produceert. Verschijnselen veroorzaakt door rechterhartfalen of cardiale shock, dier is snel moe, hoesten (door prikkeling hoestreceptoren hartzakje) of toegenomen buikomvang en pols is zwak en snel. Bij algemeen onderzoek hart slecht te horen en op een röntgenfoto is een zeer groot, voetbalrond hart te zien. Diagnose gesteld aan hand van echo. Therapie is een punctie van het hartzakje, dit is een tijdelijke oplossing. Verder kan hartzakje geopend worden waardoor vocht niet zich kan ophopen. **Aderontsteking** Aderontsteking treedt het meest op na het gebruik van intraveneuze katheter bij hond of kat. - Kan veroorzaakt worden door niet steriel toedienen van intraveneuze injecties of door incorrect toedienen van injecties. Hierdoor beland vloeistof naast het vat wat kan zorgen dat deze (agressieve en irriterende) stof een ontsteking veroorzaakt. - Bij intraveneuze katheter kan oorzaak zijn niet stabiel genoeg geplaatst zijn waardoor door beweging irritatie aan vaatwand ontstaat. - Therapie is het behandelen van ontsteking. **Hartwormziekte** Bij hartwormziekte zijn wormen van de soort Dirofilaria immitis aanwezig in de longslagader en soms ook in de rechterhartboezem en -kamer. - Deze worm wordt overgebracht via muggen, de mug steekt een dier en brengt hiermee larven onderhuids in, die larven bewegen naar een bloedvat en drijven met het bloed mee tot de longslagader. Hier hechten ze zicht vast en ontwikkelen ze tot worm. Wanneer volwassen produceren ze meer microscopische kleine wormpjes die in bloed verspreiden die vervolgens door een mug weer kunnen worden opgenomen en zo verspreid wordt naar andere dieren. - Volwassen wormen zorgen voor verstopping van longslagader, en uit zich in verminderd uithoudingsvermogen en hoesten. Uiteindelijk kan het leiden tot shock en dood. - Komt vooral voor in tropische gebieden en het Middellandse Zeegebied. - Behandeling is lastig, met bepaalde medicatie kunnen larven gedood worden, maar dode larven kunnen de bloedvaten van het lichaam inschieten en verstopping veroorzaken of allergisch reageren op dode wormen. Medicatie behandeling dus onder begeleiding van specialist. - Chirurgisch verwijderen is mogelijk maar niet ongevaarlijk. - Preventie belangrijk d.m.v. bestrijden van muggen en doden van de larven en informeren over risico's op vakantie naar buitenland. **Hoge bloeddruk** Met hoge bloeddruk bedoelen we een verhoogde slagaderlijke bloeddruk, wat idiopatisch kan zijn maar meestal als gevolg van ziekten zoals nierfalen, suikerziekte en bijniertumoren. - Komt meestal voor bij kat - Nadelige gevolgen zijn vooral te zien in ogen, hersenen, nieren en hart - De verhoogde bloeddruk kan een geringe tot matige verdikking van de linkerhartspier veroorzaken - Nierfalen kunnen hoge bloeddruk veroorzaken maar ook andersom, belangrijk is oorzaak en gevolg van elkaar te scheiden - Klachten ontstaan vaak plots, meest voorkomende verschijnsel is acute blindheid door netvliesloslating, bloedingen in het netvlies en bloedingen in voorste oogkamer - Bij meten bloeddruk moet stress vermeden worden, omdat dit de bloeddruk verhoogt - Naast behandelen oorzaak kan bloeddrukverlagende medicatie gegeven worden **Shock** Veelvoorkomend symptomencomplex is shock. De hoeveelheid bloed in het dier niet voldoende om alle bloedvaten goed te vullen, het lichaam moet hierbij voortdurend beslissen waar die beperkte hoeveelheid bloed naartoe gestuurd wordt. - Deze regeling kan verstoord worden waardoor een ontoereikende circulatie ontstaat gepaard met onvoldoende weefselperfusie, dan spreken we van shock. Hierdoor kunnen cellen in weefsels niet goed hun functies vervullen en krijgen ze te weinig aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen, ook worden afvalstoffen onvoldoende afgevoerd. - Een langdurig shocktoestand zorgt ervoor dat cellen en uiteindelijk hele stukken weefsels afsterven wat leidt tot orgaan falen waaraan het dier kan overlijden. - Vooral te zien bij spoed patiënten waar de behandeling voornamelijk gericht moet worden op het herstellen van zuurstofaanvoer. - Shock van circulatiesysteem kan ingedeeld worden naar locatie van circulatie waar het falen optreedt. Hypovolemie: - Een te laag circulerend bloedvolume - Kan optreden bij acuut verlies van vocht bijv. bloed via trauma, maar ook verlies van vocht via maag-darmkanaal na braken en diarree - Door afname is er te weinig volume om alle weefsels te voorzien van zuurstof en voeding - Lichaam compenseert d.m.v. vernauwing slagaderen het bloed naar hersenen en hart te sturen en minder naar ''minder belangrijke'' organen - Hartfrequentie stijgt om toch genoeg bloed rond te pompen, hierdoor ook stijgende ademfrequentie voor genoeg zuurstof - Uiteindelijk redt het lichaam het niet en zal er bij aanhouding hiervan orgaanfalen optreden Distributieve shock: - Distributie = verdeling - De circulatie is dusdanig ontregelt dat de verdeling van het bloed over de organen schadelijk verloopt - Bijv. bij een heftige allergische reactie kunnen zoveel ontstekingsstimulerende stoffen vrijkomen dat niet alleen plaatselijk reactie optreedt, maar zich verspreidt door het lichaam en de bloedsomloop ontregelt; anafylactische shock - Bij anafylactische shock verwijden bloedvaten enorm waardoor bloeddruk acuut en drastisch daalt en hartslag kan te traag worden wat kan zorgen voor dodelijke gevolgen Cardiogene shock: - Cardiogeen = vanuit het hart veroorzaakt - Veroorzaakt dat het hart minder goed pompt waardoor per minuut minder bloed naar grote circulatie gaat - Komt voor bij verminderde spierkracht van hartkamers, bij een verminderd slagvolume (bijv. door HCM), door klepgebreken of door abnormale hartfrequentie of hartritme Obstructieve shock: - Obstructie = verstopping - Wanneer groot bloedvat afgeklemd wordt kan het bloed niet meer terug naar het hart en circuleert dit dus ook niet goed, kan zowel aderlijke circulatie, als in het hart, als in het slagaderlijke systeem voorkomen of combinatie van - Bijv. maagdraaiing (maagtorsie) bij hond - Maag draait zijn lengteas, geen inhoud meer uit hierdoor hopen gassen op en zwelt de maag op, de maag klemt achterste holle ader af en dier raakt in dodelijke shock, ook drukt maag op middenrif waardoor druk in borstholte toeneemt Symptomen van shock: - Verschijnselen: - Zwakke pols (verlaagde bloeddruk en/of verminderd bloedvolume) - Snelle hartslag (compensatiemechanisme) - Bleke slijmvliezen (door slechte doorbloeding) - Koude ondervoeten, oren en koude staart - Afgenomen spierkracht - Ernstige gevallen verminderd bewustzijnsniveau (hierbij is zuurstofvoorziening naar hersenen dan al belemmerd) - Onderzoek hiervoor is CRT (capillary refill time): - Hierbij niet pigmenteerd slijmvlies of deel van huid (bij hond vaak binnenzijde bovenlip) gedurende enkele seconden stevig indrukken tot al het bloed uit het weefsel geduwd is, weefsel wordt hierdoor wit, waarna druk weggehaald wordt moet gekeken worden hoe snel het bloed het weefsel terug instroomt. - Bij normaal dier niet langer dan een seconden - Bij dier met bloedarmoede kan een prima CRT zijn - Bij een dier met shock is CRT verlengd (doorbloeding te slecht om weefsel goed te hervullen) - Therapie: - Dierenarts waarschuwen vanwege levensgevaar voor dier in shock - Bestaat uit wegnemen oorzaak van shock en behandelen van gevolgen - Meestal intraveneus infuus aangesloten, bij hartproblemen moet dit met voorzichtigheid gedaan worden i.v.m. ineens veel volume geven kan leiden tot dood - Zuurstof toedienen, bij falende ademhaling intuberen - Bij allergische reacties toedienen van bijv. corticosteroïden die immuunsysteem tot rust brengen - Bij wijd openstaan van vaten middelen geven die het vernauwen **Onderzoekstechnieken ademhalingsapparaat** - Voorste deel van neus kan bekeken worden met een nouwe oortrechter (otoscoop) - Achterste deel van neusholte kan bekeken worden onder narcose vanuit keelholte met een tandartsspiegel en felle belichting, ook kan een endoscoop ingebracht worden om via camera de neus beter te kijken en eventueel biopt van te nemen - Met rontgenfoto's kan de borstkas in beeld gebracht worden - De longen zijn te beluisteren met een stethoscoop - Bekloppen van longen om te zien of longen overal goed hol klinken - Van cellen uit long kan ook spoelsel gemaakt worden, wat inhoudt dat er een hoeveelheid vloeistof in de longe ingebracht wordt en daarna weer via de luchtpijp opgezogen wordt, de vloeistof neemt de cellen dan mee die onderzocht kunnen worden, dit gebeurd onder narcose - Ook kan borsthole aangeprikt worden voor onderzoeken van vloeistof **Algemene symptomen** - Neusuitvloeiing - Niezen - Bijgeluid tijdens ademhaling (stridor) - Snelle ademhaling - Afwijkend adempatroon - Een te nadrukkelijke buikademhaling, buik bij uitademen extra naknijpt - Benauwdheid - Te herkennen aan optimale ademhaling houding, ademhaling, niet liggen en open bek - Blauwverkleuring van slijmvliezen - Duidt op ernstig zuurstoftekort en kunnen wijzen op problemen met ademhalingsapparaat, hart en vaat. - Verminderd uithoudingsvermogen - Hoesten - Bemoeilijkt slikken - Afwijkende houding - Flauwtes - Treedt op door zuurstofgebrek aan hersenen door het tekortschieten van ademhalingsapparaat of circulatie - Kenmerkt zich door geheel slap worden van ledematen (bij epileptische aanval is er sprake van spasmen en krampen) - Kat: ademen met open bek - Hond en kat: ademen door mond waarbij wangen opbollen **Spoedgevallen** Hierbij moet zo snel mogelijk naar een dierenarts: - Bij trauma, door klap tegen ademhalingsapparaat - Heftige neusbloeding als deze niet uit zichzelf stopt - Insectensteken, kunnen leiden tot allergische reacties die zodanig zwellen dat luchtweg gehinderd wordt - Benauwdheid, kan snel verergeren en leiden tot ernstig zuurstofgebrek - Voorwerpen in luchtpijp, bij een volledige en acuute afsluiting van de luchtpijp zal een dier binnen enkele minuten kunnen sterven **Ziekten van de neusspiegel, neusholte en sinussen** Te kleine neusgaten(brachycefaal obstructief syndroom of BOS: - Kleine neusgaten, te zacht gehemelte en nauwe luchtpijp - Meest voorkomende erfelijke afwijking van het respiratieapparaat - Vaak bij brachycefale (kort snuitige) rassen, zoals Perzische kat, Engelse buldog en mopshond - Hierbij zijn de neusgaten te nauw, de neusschelpjes abnormaal gevormd en benige gedeelten van de neus sterk verkort terwijl de weke delen in dezelfde maten aanwezig zijn als bij normaal snuitige hond waardoor het gladde gehemelte vaak te ver in de keelholte uit en hangt over het strotklepje wat een stridor (snurker) veroorzaakt en benauwdheid. - Vaak is ook het strottenhoofd en de kraakbeenringen van de luchtpijp te nauw en te slap - Verschijnselen zijn hierbij een stridor(geluid tijdens ademhaling) en benauwdheid - Belangrijk is overgewicht bij deze dieren te voorkomen omdat vet over weefsels heen stapelt en de luchtwegen verder indrukt, naast het vasthouden van meer warmte waardoor honden afkoelen d.m.v. hijgen wat bij deze dieren erg lastig is - Bij inspanning kan er onvoldoende zuurstofvoorziening zijn - Verhoogd risico op complicaties met narcose, vanwege dat anesthesiemiddelen desbetreffende weefsels meer verslappen en kunnen zorgen voor ernstige benauwdheid of stikken, bij deze dieren altijd intuberen en de tube pas verwijderen als hond de kop opricht en dus goed wakker is - Onder narcose wordt de smalle luchtpijp met een maat kleiner geïntubeerd dan wat normaal is voor een dier met dat gewicht maar van een ander ras. - Het is belangrijk aan te dringen over de schadelijke raskenmerken bij fokkers - Operatie aan neusvleugels kan soms helpen om meer lucht te krijgen maar is alleen zinvol als overige afwijkingen niet al te ernstig zijn, het wordt vaak gecombineerd met het chirurgisch inkorten van zachte gehemelte Trauma: - Snijwonden bloeden zeer ernstig, in opperhuid van neusspiegel zit enkele zeer dikke bloedvaten - Noodzakelijk snel dier naar praktijk te brengen - Als eerste hulp een schone doek stevig op neusspiegel drukken - Wond moet gehecht worden, complicaties kunnen huidontstekingen zijn Ontsteking van de neusspiegel: - Kunnen voorkomen door infecties of door non-infectieuze oorzaken, zoals huidaandoening leishmania - Therapie bestaat uit behandelen van primaire oorzaak, maar ook neusspiegel zelf behandelen met vocht inbrengende zalf bijv. uier crème om kloofvorming te voorkomen wat kan leiden tot ernstige bloedingen Corpora alienum: - Vreemde voorwerpen in neusspiegel - Dier plots heftig niezen en soms met poten over neus wrijven - Therapie is verwijderen van corpus alienum, onder narcose wordt neus bekeken en met tang het voorwerp verwijderen - Bij katten kan voorkomen dat een grasspriet in neuskeelholte vast komt te zitten en gedeeltelijk in neusholte terecht komt, hierbij zou de kat aanhoudende kokhalsbewegingen en kuchen maken, hiervoor moet kat gesedeerd worden om keelinspectie uit te voeren waarbij belangrijk ook achter het zachte gehemelte te kijken Tumoren: - Tumoren in neusholte vaak kwaadaardig, meestal carcinomen en chondrosarcomen - Aanvankelijk geeft tumor eenzijdige ontsteking van het neusslijmvlies en neusbloedingen - Groeit de tumor door het tussenschot kan zijn de klachten beiderzijds - Tumor zorgt vaak voor obstructie tijdens ademhaling wat te horen is en benauwdheid geeft - Kunnen voortwoekeren naar bijholten, oogkas en hersenholte - Diagnose d.m.v. röntgenonderzoek en rhinoscopie waarbij biopt nemen - Therapie is bestraling en operatieve verwijdering zo veel mogelijk tumorweefsel Poliepen: - Poliepen zijn goedaardige slijmvlieswoekeringen die voor afsluiting van de neusgang kunnen zorgen - Bij katten met chronische ontsteking neusslijmvlies - Te zien met rhinoscopie - Chirurgisch te verwijderen Neusbijholte ontsteking: - Ontsteking van bijholten komt vaak in combinatie met een neusslijmvliesontsteking - Erg pijnlijk en veroorzaakt sloomheid - Behandeling met antibioticum **Neusslijmvliesontstekingen** Kenmerken van ontsteking neusholte zijn niezen en uitvloeiing naast mogelijk algemeen ziek zijn. Kan veroorzaakt worden door virussen, bacteriën, schimmels en allergie. Niesziekte: - Bekendste ziekte bij kat gepaard gaande met ontsteking van neusslijmvlies is niesziekte - Veroorzaakt door tweetal virussen (feline herpesvirus en feline calcivirus) - Kan alleen voorkomen maar ook samen - Secundair kan bacteriën zoals chlamydia, myoplasma en bordetella bronchiseptica het ziektebeeld verergeren - Erg besmettelijke ziekte maar leid zelden tot sterfte behalve bij jonge kittens - Verspreidt door direct contact maar ook uitniezen van virushoudende neusuitvloeiingen - Symptomen; niezen, oogontsteking, neusuitvloeiing, hoesten, pijnlijke keel, hoge koorts, algehele malaise, niet eten en drinken en soms ontstaan van zweren op tong - Klachten bij meeste katten mild, extreme klachten vooral bij slecht verzorgde jonge kittens in besmette omgeving - Behandeling afhankelijk van klinisch beeld, vaccinatie kan voorkomen maar geen garantie - Tegen bacterie bordetella cronchiseptica is een intranasale vaccinatie in druppelvorm direct in neus toedienen voor betere lokale immuniteit - Niet besmettelijk voor mensen Bacteriele neusslijmvliesontsteking: - Primair bacteriële neusslijmvliesontsteking (zonder voorafgaande virale infectie) - Meest voorkomende ziekteverwekkers; bordetella bronchiseptica, pasteurella, streptokokken, stafylokokken en pseudomonassoorten - Kenmerkend is pusachtige neusuitvloeiing, meestal beiderzijds en soms ook niezen - Bij katten soms minder eten vanwege verminderde reukvermogen, ook kan bij veel en dik snot de kat eerder benauwd zijn - Behandeling bestaat uit antibioticum Mycotische neusslijmvliesontsteking: - Mycotisch = veroorzaakt door schimmels - Komt niet vaak voor - Betreft meestal infectie met aspergillussoorten - Vrijwel altijd gepaard met schimmelinfectie van bijholte - Kenmerken is chronisch, soms etterige uitvloeiing en af en toe niezen - Kan zo pijnlijk zijn dat hond er stiller van raakt - In neus witachtige verdikkingen te zien en d.m.v. rhinoscopie en biopt te achterhalen wat het is - Behandeling is lokaal toedienen van antischimmelmedicatie, dit wordt onder narcose toegepast, wanneer schimmelen ook in bijholte zitten zullen drains worden aangebracht - Schimmels zijn een zoönose, vaak wordt het dier behandeld buiten huis en in de kliniek **Ziekten van de keelholte** Stoktrauma: - Trauma aan keelholte in acute stadium leidt tot bloedingen, pijn en slikproblemen - Therapie is het spoelen van de wond en daarna hechten - Ook moet gezocht worden naar eventuele splinters hout als oorzaak van trauma een stok is, omdat deze voor abcessen kunnen zorgen - Bij ontstaan van abcessen wordt vaak koorts, zwellingen in hals en algeheel ziek zijn gezien - Vanwege hoge infectierisico -antibiotica toedienen - Bij trauma aan dieper gelegen weefsels zoals luchtpijp is er sprake van acute en ernstige benauwdheid Keelontsteking: - Oorzaak kan infectieus zijn, waarbij zowel virussen of bacteriën de boosdoener kunnen zijn - Oorzaak kan ook mechanische irritatie zijn door trekken van riem of geven van ruk aan riem, met name bij jongen honden waarbij het weefsel nog niet krachtig genoeg is - Advies voor voorkoming is gehoorzaamheidscursus en gebruiken van borsttuig, in ieder geval geen wurgketting - Meest opvallende verschijnsel is een pijnlijke keel, dier staat met gestrekte hals, produceert meer speeksel en maakt veel slikbewegingen - Bij onderzoek valt op dat keelslijmvlies rood en opgezet is, keelamandelen vergroot en rood zijn en soms ook lymfeknoppen vergroot en pijnlijk, het bevoelen van de keel is pijnlijk - Behandeling is antibiotica Reversed sneezing: - Prikkeling van neuskeelholte bij hond dat veroorzaakt wordt door aanvalsgewijs spasme van de keelspieren waardoor neuskeelholte wordt afgesloten - Als hond toch door neus wilt ademen ontstaat snurkend geluid en benauwdheid 'reversed sneezing' - Hals gestrekt, kop iets naar beneden en ademt met gesloten bek krachtig in door neus - Therapie is de hond te laten slikken door kriebelen over keel, zacht in het strottenhoofd kijken en tegelijk neus dichthouden waardoor spieren ontspannen - In ernstige gevallen kan een hond flauwvallen, maar daardoor ontspannen de spieren en is het ook voorbij, een hond kan er dus niet aan sterven **Ziekten van het strottenhoofd** Kennelhoest: - Een acute zeer besmettelijke luchtwegaandoening waarbij het strottenhoofd, de luchtpijp en bronchiën betrokken zijn - Vooral veroorzaakt door bordetella bronchiseptica-bacterie - Verschijnselen beginnen met droge hoeft die erger wordt door opwinding of rennen, hoesten kan zo erg raken dat het gevolgd wordt met kokhalzen, voor de rest eet hond meestal goed en zijn er soms oog- en neusuitvloeiing waar te nemen - Af en toe kan longontsteking ontwikkelen - Bij voelen van luchtpijp en strottenhoofd kan vaak hoesten worden opgewerkt - Symptomen verdwijnen meestal binnen 1-3 weken en herstelt hond - Therapie is dus rust - Soms ondersteuning met hoestsiroop - Preventief kan gevaccineerd worden met injectie of druppelvorm voor lokale immuniteit Strottenhoofdoedeem: - Vochtophoping van het strottenhoofd met gevolg ernstige zwelling van slijmvlies kan ontstaan door allergische reactie, bijv. wespensteek - Bij snel genoeg ingrijpen kan zwelling voorkomen worden door toedienen van corticosteroïden - Bij ernstige zwelling wordt het dier benauwd en zal onder narcose als mogelijk is geïntubeerd worden, als dat niet mogelijk is wordt de luchtpijp van buiten geopend en wordt er een canule in de luchtpijp gebracht die een paar dagen moet blijven zitten tot het oedeem is weggetrokken Trauma: - Trauma aan strottenhoofd, keel en luchtpijp kan tot verstikkingsdood leiden en is een spoedgeval **Ziekten van de luchtpijp** Luchtpijpontsteking: - Gaat veelal samen met ontstekingen van bronchiën en/of strottenhoofd en wordt dan veroorzaakt door dezelfde micro-organismen bijv. kennelhoest en niesziekte - Meestal geen behandeling nodig Trauma: - Bijv. een scheur in de luchtpijp, hierdoor kan lucht door de wand van de luchtpijp in onderhuidse bindweefsel komen wat ook wel onderhuids emfyseem wordt genoemd, geeft knisperend geluid als overheen gewreven wordt - Bij erger trauma kunnen luchtpijpringen ten opzichten van elkaar verschuiven waardoor gedeeltelijke afsluiting kan ontstaan of zelfs doormidden kan scheuren wat snel tot verstikking leidt - Symptomen en therapie afhangend van trauma, kleine scheurtjes genezen vaak spontaan, grotere wonden moeten worden gehecht waarbij littekenweefsel gevormd kan worden wat voor plaatselijke vernauwing van luchtpijp kan zorgen Corpus alienum: - Bij vreemd voorwerp in luchtpijp raakt het dier acuut in paniek, hoest heftig, kokhalst en wordt zeer benauwd - Bij gehele afsluiting stikt het dier voor men kan ingrijpen, mogelijk kan dan in bek gekeken worden door eigenaar om te zien of voorwerp eruit te halen is. - Snelste mogelijkheid om voorwerp uit luchtpijp te verwijderen is toepassen van heimlichmanoeuvre, door het geven van positieve druk onder het voorwerp (vanuit middenrif) kan voorwerp naar buiten komen - Pak dier met beide armen/handen om de middel beet - Geef met een forse beweging omhoog, de buik in, druk op het middenrif - Kleine honden/katten kunnen ook bij achterpootjes worden gepakt en ondersteboven enkele malen geschud worden - Bij gedeeltelijke afsluiting als er nog lucht langs passeert kan er naar de praktijk gereden worden waar dierenarts dezelfde manoeuvre kan uitvoeren of het dier chirurgisch helpen **Ziekten van bronchiën** Vernauwing van de hoofdbronchiën: - Aangeboren afwijking van te nauwe hoofdbronchiën - Leidt tot zelfde klachten van benauwdheid als te nauwe luchtpijp Corpus alienum: - Deeltjes die niet groot genoeg zijn om luchtpijp af te sluiten maar door zakken in de bronchiën bijv. steentjes, hout of plantendelen - Vaak erg hard gehoest en kokhalsbewegingen, waarna na een paar dagen het hoesten minder wordt en een ontsteking op de bronchiën ontstaat met slijm en pus - Op röntgenfoto's zijn steentjes en botjes vaak goed te zien, plantdelen niet waarvoor een bronchoscopie nodig is - Therapie is verwijderen van corpus alienum middels bronchoscopie **Bronchitis** - Een ontsteking meestal veroorzaakt door virusinfecties - Vaak samen met een luchtpijpontsteking en strottenhoofdontsteking zoals kennelhoest en niesziekte - Slijmvlies van bronchiën wordt door vermeerdering van virus in cellen beschadigd en er ontstaat dan ontsteking - Deze beschadigingen van slijmvlies vormen goede porte d 'entree voor secundaire infectie met bacteriën waar het dier het meeste last van heeft Vormen bronchitis naar mate aard, ernst en duur: - Een acute catarrale bronchitis (milde vorm) - Catarraal = gepaard gaande met ontsteking van slijmvliezen waarbij een dun vloeibaar vocht geproduceerd wordt - Dier heeft droge, harde en niet productieve hoest die soms eindigt in kokhalzen, geen koorts, is levendig en heeft normale ademhalingsfrequentie - Bij luisteren longen kan versterkt ademruis horen - Röntgenfoto's tonen geen afwijkingen - Therapie is hoestonderdrukkende medicatie en rust - Een acute catarrale bronchitis (ernstige vorm) - Dier is ziek, heeft koorts en pijnlijke, onderdrukte, niet productieve hoest, ademhaling is sneller dan normaal - Bij luisteren naar longen versterkt ademgeruis - Behandeling is rust en hoestonderdrukkende medicijnen en antibiotica - Een acute mucopurulente bronchitis - Mucopurulent = gepaard gaande met slijm(mucus) en pus - Dier is lusteloos, eet niet of slecht, heeft koorts, heeft iets versnelde ademhalingsfrequentie en een vochtige, productieve hoest soms eindigend in kokhalzen - Bij beluisteren longen kan versterkt ademgeruis met af en toe piepende bijgeluiden te horen - Met röntgenfoto's afwijkingen in bronchiën zichtbaar - Therapie is rust en eventueel antibiotica, geen hoestonderdrukkende middelen omdat slijm weggehoest moet worden - Bij katten soms infuus nodig om vochtbalans op peil te houden - Soms dwangvoeding nodig - Chronische bronchitis - Ontstaat veelal ten gevolge van acute bronchitis - Dier heeft harde, productieve hoest en blijft 's nachts doorhoesten, terwijl 's morgens vooral mucopurulent slijm wordt opgehoest, verminderd uithoudingsvermogen en eventuele vermagering - Bij luisteren van longen is er versterkt ademgeruis en reutelen en piepen - Therapie is rust, antibiotica en verbeteren van algemene conditie - Allergische bronchitis - Hond vertoont verschijnselen als die van chronische bronchitis - Kat vertoont verschijnselen die lijken op astma bij mens, ernstig benauwd soms aanvalsgewijs en nadrukkelijke buikademhaling, uitademing gepaard met korte, droge hoest en ademfrequentie sterk verhoogd, bij hele ernstige benauwdheid blauwkleuring van slijmvliezen - Therapie bij kat is geven bij ernstige aanvallen van middel dat luchtwegen verwijd of plaatsen in zuurstofkooi, soms kan corticosteroïden verschijnselen onderdrukken, therapie soms levenslang maar soms seizoensgebonden - Therapie bij hond is geven van corticosteroïden en eventueel antibiotica - Parasitaire bronchitis - Katten die veel slakken, muizen en vogels eten kunnen geïnfecteerd raken met larven van de longworm, bij het eten van de tussengastheer neemt de kat te larve op waarna deze tot worm uitgroeit in de kleinste luchtwegvertakkingen en longblaasjes - Verschijnselen lijken op niesziekte - Therapie is behandelen met antiparasiticum, larven kunnen aangetoond worden in ontlasting **Ziekten van het longweefsel** Longoedeem: - Abnormale ophoping van vocht in het longweefsel gepaard gaande met ernstige verstoring van de gaswisseling - Symptoom dat door verschillende ziekten veroorzaakt kan worden en na ontstaan zichzelf min of meer voortzet - Belangrijkste oorzaak zijn hartaandoeningen gepaard gaan met verhoogde druk in linkerboezem - Ademhaling is versneld en oppervlakkig, dier is rusteloos vooral 's nachts en durven niet te liggen omdat druk dan verhoogd op borstkas, in ernstige gevallen schuim op neus en in bek - Behandeling afhankelijk van primaire oorzaak maar als basisondersteuning meestal geven van zuurstof en vochtafdrijvers toedienen Longontsteking: - Longontsteking met veel uittredend vocht, vaak zijn bronchiën erbij betrokken - Kan diffuus zijn (hele long aangetast) hierbij is ziekteverwekker via lucht of bloed aangevoerd - Kan lokaal voorkomen bijv. deel van longkwab, deze ontstekingen zijn meestal aangedaan via door de lucht aangevoerde infectie of verslikking Infectieuze longontsteking: - In eerste instantie veroorzaakt door virus waar dan bovenop een secundaire bacteriële infectie volgt - Bij hond kan adenovirussen daarvoor zorgen, bij een kat niesziektecomplex - Secundaire infecties zijn vaak bordertella, E.coli-, streptokokken, stafylokokken en pasteurellabacteriën - Verschijnselen kunnen variëren, in algemeen is dier ernstig ziek, wilt niet eten, heeft koorts, uitgedroogd, zwakke productieve hoest gepaard gaande met veel slikken en ademhaling snel en oppervlakkig en pols is versneld en zwak - Diagnose d.m.v. klinisch beeld en röntgenfoto's waarmee ook aangegeven kan worden of behandeling vooruit gaat met controlemomenten met nieuwe röntgenfoto's - Virale infectie kan niet bestreden worden maar bacteriële component wel met antibiotica, verder kan dier ondersteund worden bij genezing door slijmoplossende middelen, smakelijke voeding en eventueel zuurstof bij ernstige gevallen - Slijmoplossende middelen zal eerst meer laten hoesten, maar daardoor zal bacteriën uit lichaam verwijderd worden - Bij herstel kan soms longfibrosering optreden (bindweefselvorming in longweefsel) **Ziekten van de pleura en pleurale holte** De pleura is de vlies die de binnenkant van de borstholte en buitenkant van de longen bedekt. Tussen deze vliezen bevindt zich de pleurale holte, normaal is deze holte gevuld met geringe hoeveelheid helder vocht dat als smeervloeistof functioneert. Een afwijkende pleurale holte kan gevuld zijn met vocht, lucht, tumoren of buikorganen d.m.v. scheur in middenrif. Bij beluisteren van borstholte zullen longen over algemeen minder goed of zelfs helemaal niet goed gehoord worden, ook kan bij bekloppen van borstkas op abnormale vulling wijzigen doordat i.p.v. de holle longtonen een meer gedempte toon gehoord wordt. Liquothorax: - Betekend dat er vrij vocht in de pleuraalholte aanwezig is, liquo = vloeistof en thorax = borstkas - Door het vocht is er geen ruimte voor de longen om zich met lucht te vullen - Onafhankelijk wat voor vocht er aanwezig is maar wel afhankelijk van de ernst van hoeveelheid vocht zijn de verschijnselen; benauwdheid, snelle oppervlakkige ademhaling, niet willen liggen en verminderde inspanningstolerantie(sneller moe) - Bij beluisteren van longen horen we onder in de borstkas geen ademgeluiden terwijl bovenin versterkt ademgeruis hoorbaar is - Diagnose d.m.v. röntgenfoto en met behulp van punctie kan bepaald worden welk type vocht er aanwezig is - Dit vocht kan uit transsudaat(vloeistof vanuit vaatstelsel naar buiten geperst wordt door bijv. verhoogde druk in longen door hartfalen), bloed, lymfe of pus bestaan Pneumothorax: - Betekend dat er vrije lucht in borstkas aanwezig is, pneumo = lucht - Vaak gevolg van trauma en soms kan spontaan optreden door knappen van bepaalde afwijkende longblaasjes - Bij perforerend trauma van buitenaf = open pneumothorax - Bij lucht afkomstig van luchtwegen of longen = gesloten pneumothorax - Verschijnselen zijn snelle pompende ademhaling met vaak nadrukkelijke buikondersteuning en niet willen liggen - Bij beluisteren van longen worden zwakke longgeluiden gehoord - Diagnose d.m.v. röntgenologisch onderzoek - Of lucht moet worden afgezogen hangt af van klinische toestand - Bij gesloten pneumothorax als dier nog eet en drink kan men afwachten, geneest vaak met rust na 1-2 weken, soms wel nodig een aantal keren lucht af te zuigen waarbij risico op lekkage - Bij open pneumothorax dient wond verzorgd te worden en een drukverband aangelegd te worden, waarna pleuraalholte wordt afgezogen en is er gevaar voor infectie Middenrifbreuk: - Hierbij is er een scheur in het middenrif aanwezig waardoor buikorganen zich naar de borstholte kunnen verplaatsen - Meest voorkomende oorzaak is trauma zoals een aanrijding waarbij de druk in buikholte zodanig toeneemt dat het middenrif scheurt - Doordat in borstkas een negatieve druk heerst en de buikorganen redelijk los in de buikholte opgehangen zijn, verschuiven de buikorganen naar borstholte en niet andersom - Klinisch beeld varieert van milde benauwdheid tot ernstig shockbeeld, meestal pendelende ademhaling(bij inademing de buik naar binnen gezogen en bij uitademing naar buiten beweegt tegenovergestelde van normaal) - Bij bevoelen van buik valt op dat de buik erg leeg is - Bij beluisteren van borstholte kunnen darmgeluiden gehoord worden - Bij bekloppen borstholte wordt een gedempte, niet holle toon gehoord (er zit iets voor luchthoudende longweefsel waardoor de holle longtoon niet hoorbaar is) - Diagnose d.m.v. röntgenfoto maar een echo kan ook helpen - Therapie is het chirurgisch sluiten van middenrif nadat organen weer op goede plek liggen, ligt de maag in de borstholte moet direct geopereerd worden want door misselijkheid slikt het dier lucht in en wordt de maag net zo groot dat er geen ruimte meer overblijft voor de longen - Bij operatie moet dier beademd worden vanwege dat door de druk op de longen zelfstandig ademen bemoeilijkt is waarbij door openen van buik en de scheur in het middenrif de onderdruk wegvalt die normaal heerst in de borstkas voor normaal ademen - Bij vervoeren van een dier met middenrifbreuk moet het geprobeerd worden de voorste lichaamshelft omhoog te houden ten opzichte van achterste lichaamshelft, hierdoor zakken soms de buikorganen wat terug in de buik en is er meer plek voor de longen Tumoren in de pleuraalholte: - Komen zelden voor, de bekendste is; de mesothelioom - Deze tumor produceert bloederig vocht en de verschijnselen zijn die van liquothorax - Geen therapie, meestal wordt euthanasie geadviseerd Longvliesontsteking: - Ontsteking van longvliezen kan ontstaan vanuit perforatie van vreemd voorwerp vanuit de slokdarm of secundair aan een longontsteking of bloedvergiftiging - Als weinig of geen ontstekingsvocht wordt gevormd spreek je van een droge ontsteking, meestal een voorstadium van een natte longvliesontsteking - Verschijnselen droge longvliesontsteking zijn acuut optredend; zwakke hoest, snelle oppervlakkige buikademhaling en koorts - Bij natte longvliesontsteking wordt er vocht geproduceerd dat helder of etterig kan zijn, veroorzaakt door streptokokken of pasteurellabacteriën, ook kan nocardiabacteriën, tuberculosebacteriën en het FIP-veroorzakende coronavirus bij kat gevonden worden - Diagnose d.m.v. lichamelijk onderzoek en röntgenfoto - Therapie is geven van antibiotica tegen bacteriële infectie, soms pijnstilling