Holocaust van de Shoah 2024-2025 verkort PDF

OORSPRONG JODENHAAT ME + VMT 18de eeuw 19de eeuw ANTI-JUDAÏSME VERLICHTING ANTISEMITISME = Jodenhaat Emancipatie en = Jodenhaat Joden =...

OORSPRONG JODENHAAT ME + VMT 18de eeuw 19de eeuw ANTI-JUDAÏSME VERLICHTING ANTISEMITISME = Jodenhaat Emancipatie en = Jodenhaat Joden = integratie Joden = inferieur ras Christusmoordenaars volgens rassentheorie 19de eeuw - Verbanning (land/stad Dankzij de verlichte - Pogroms (oef 16) gedwongen verlaten) ideeën als gelijkheid, - Racistische stereotypes (oef - Vervolging (pogroms) vrijheid, 17) - Isolatie (getto (oef 15), verdraagzaamheid gele badge) konden Joden - Racistische stereotypes deelnemen aan het politieke leven en maakten ze echt deel uit van de Zondeboktheorie Joden zijn de oorzaak van alle problemen in Duitsland… Joden zijn ‘bacillendragers’ die verwijderd moesten worden…  Jodenhaat = cement van het Duitse fascisme Een illustratie van een Oostenrijkse ansichtkaart uit 1919 waarop een karikaturale Jood een Duitse legersoldaat met een dolk in de rug steekt. De capitulatie van de Centrale Mogendheden werd toegeschreven aan communisten, bolsjewieken en de Weimarrepubliek, maar in het bijzonder aan de Joden. Rassentheorie (19de eeuw): Übermenschen: Arische ras = superieure ras Untermenschen: Joden, Slavische volkeren, zigeuners, … = inferieure ras (minderwaardig) Antisemitische verkiezingsaffiche uit de begintijd van het nationaal- socialisme, Duitsland, 1920. Het wil laten zien dat een huwelijk tussen een 'arische' vrouw en een joodse man uitloopt op de ondergang van Duitsland, gesymboliseerd door de doodskist. Nazi-karikatuur ‘De God van de Joden is het geld. Om geld te vergaren, begaat hij verschillende misdaden. Hij zal niet rusten vooraleer hij op een grote zak geld kan zitten, totdat hij de echte koning van het geld geworden is’. Leven in het getto van Venetië Lees doc 1 op p. 154. Bekijk bijhorende fragment over het leven van een Jood in Venetië : https://www.youtube.com/watch?v=gFQ98sMMSDU Maak oef 15 op p. 154  Pogroms in Rusland, begin 20ste eeuw Lees de tekst en bekijk de prent op pag 155 (doc 2) Maak oefening 16 https://www.youtube.com/watch?v=TWw1JYr9ruE Pogrom in Lvov tijdens WOII, Polen/Oekraïne in We were the lucky ones (2024)  Stereotiepe beelden van Joden Maak oef 17 op p, 156 Haal de stereotiepe beelden van Joden in fascistisch Duitsland uit de afbeeldingen van dia 6 en 7 De Holocaust of Shoah Joden gebruiken liever term ‘Shoa(h)’ Hebreeuws voor ‘grote ramp’ Holocaust: ‘vrijwillig brandoffer aan God’ Nazi’s: ‘Endlösung der Judenfrage’ (definitieve oplossing van het Jodenvraagstuk) Van een Jodenvrij nazi- Duitsland… p. 157 Hitler wil de Duitse samenleving ‘ontjoden’. Anti-Joodse maatregelen, pesterijen en geweldplegingen maken het leven voor de Joden in Duitsland heel zwaar. Meer dan 150 000 Joden ontvluchten het land. 1933 “Ik ben hier het grootste zwijn 1933 “Duitsers! Verzet u! Koop niet bij Joden” Na en amuseer me met Joden – Ik neem verloop van tijd mogen Joden geen enkel beroep meer als Jodenjongen uitsluitend Duitse uitoefenen waarbij ze met Duitsers in contact komen. meisje mee naar mijn kamer.” Het uitsluiten van Joden in het dagelijkse leven De Neurenberg Wetten, 1935 Anti-Joodse rassenwetten: de Joden verliezen hun burgerrechten 1. Een huwelijk tussen joden en personen van Duits of verwant bloed is verboden. 2. Buitenechtelijke relaties tussen joden en personen van Duits of verwant bloed onder de 45 jaar zijn verboden. 3. Joden mogen in hun huizen geen vrouwen van Duits of verwant bloed beneden 45 jaar in dienst hebben. 4. Het is joden verboden de Duitse nationale vlag te voeren. Ze mogen wel de joodse vlag voeren, het gebruik van dit recht wordt beschermd door de staat. 5. Overtredingen van (1) worden gestraft met eenzame opsluiting en dwangarbeid. Overtredingen van (2) worden gestraft met gevangenis of eenzame opsluiting met dwangarbeid.  9-10 november 1938: Reichskristallnacht Winkels met ingegooide ruiten, Berlijn Op één nacht vernielen de nazi’s in heel Duitsland synagogen en Joodse bezittingen (huizen, winkels, scholen,…) Dit is een pogrom: een kortstondige, hardnekkige vervolging van Joden en vernieling van eigendommen - duizenden Joden werden die nacht opgepakt en opgesloten in concentratiekampen. Reichskristallnacht, 9 op 10 november 1938 Kristallnacht 1400 synagogen in brand gestoken en gesloopt Ongeveer 7500 winkels en bedrijven van Joden werden vernield Ook Joodse huizen, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen moesten het ontgelden. Brandweer mocht niet blussen… 96 Joden op straat vermoord. Hermann Göring Nazi- propagandafilm, 1940 p. 158 Hoe was de Holocaust mogelijk?Aanl oop van haat en discriminatie naar een genocide (volkerenmoord) -Identificatie en registratie -Isolatie en concentratie -Oost-Europa: Einsatzgruppen -Systematische uitroeiing: de Endlosüng Holocaust of shoah Systematische uitroeiing en vervolging van de Joden = genocide (volkerenmoord) Door nazi’s in vernietigingskampen Vergassingen of massa-executies  Identificatie en registratie: Jodenregister en stempel Antwerpen, maart 1942 Antwerpen, november 1941 Amsterdam, juni 1943 solatie en concentratie: rassenscheiding, getto’s, kampen Haarlem, 1941 Amsterdam, 1941 Kort na de inval in Polen in 1939 beginnen de nazi’s met de inrichting van getto’s in Oost-Europa. De omstandigheden in de veelal overbevolkte getto’s waren erbarmelijk. Pools getto (Lodz), 1940 Vanaf 35’41 tot 36’50 Oost- Europa: massale moordpartijen Vanaf de aanval op Polen in 1939, maar vooral na de inval in de SU in 1941, worden in Oost- Europa massale moordpartijen op Joden door Einsatzgruppen, het Duitse leger en de plaatselijke bevolking uitgevoerd. Vanaf 38’34 tot 42’52 Een eerste plan voor het jodenvraagstuk… Heinrich Himmler, leider van SS Vanaf 1941: systematische uitroeiing van de Joden = de Endlösung = de eindoplossing voor het Jodenvraagstuk = ‘efficiënte’ aanpak om Joden uit te roeien Inventarisatielijst, Wannseeconferentie, januari 1942 Het Jodenvraagstuk wordt ‘opgelost’ Himmler krijgt opdracht van Hitler: uitroeien Richard Heydrich en Adolph Eichmann organiseren de ‘Endlösung’ Bureaucratisch vernietigingssysteem! -> praktisch uitgewerkt tijdens Wannseeconferentie (jan. 1942)  Adolf Eichmann verantwoordelijk voor de tijdschema's en logistiek van de transporten van miljoenen Joden naar de concentratie- en vernietigingskampen Valse naam, later weggevlucht naar Argentinië lange klopjacht tot 1956 Geëxecuteerd na proces in Israël (zie later) 1961 Stap 1: registeren en verzamelen van joden in getto’s Afgesloten wijken waarin Joden moesten samenwonen (voornamelijk in Oost-Europa) Stap 2: Doorgangskamp bv. Jodenvervoer vanuit België: via Dossinkazerne, Mechelen, op de trein  Dossinkazerne Mechelen, 1942 Verzamelkamp voor Joden die vanuit België werden gedeporteerd De Jodenvervolging in België in cijfers: - België telde 56 000 geregistreerde Joden - Een kleine helft vond een veilig onderkomen bij particulieren, scholen en weeshuizen - 25 267 mensen werden gedeporteerd: 27 transporten met Joden, 1 met zigeuners - Ongeveer 60% (15 873) werd onmiddellijk vergast, de rest werd opgesloten in werkkampen - Ongeveer 5% (1 221) overleefde Stap 3 Vernietigings- of concentratie (werk-)kamp Deportatie naar de kampen (Concentratiekampen/vernietigingskampen) Westerbork, augustus 1942 Vernietigingskampen: waar vooral? Het leven in de concentratiekampen Sterven aan ontbering – harde werk - ziektes Onderlinge concurrentie Barakoverste of Kapo  Josef Mengele Nazi-kamparts die vluchtte naar Argentinië Gruwelijke experimenten = ‘Engel des Doods’ In 1956, aka Wolfgang Herhard De nazi’s wilden systematisch uitroeien Auschwitz als fabriek? Op industriële schaal mensen doden Administratieve/bureaucratische sterkte Duitsland maakte Jodenvervolging mogelijk: “lopendebandwerk” Op zoek naar efficiëntie Gas Zyklon B = naar 150.000 doden per maand, dagelijks 4700 in Auschwitz- Birkenau Bijna geen beelden van de kampen in werking Crematoria of massagraven Reconstructie van de verbrandingsovens in Auschwitz Sonderkommando’s Joden die in de kampen moesten meehelpen aan de vernietiging Einde van de oorlog in zicht Nazi’s vernietigen zoveel mogelijk van de kampen en documentatie En de getuigen… de laatste gevangenen worden zoveel mogelijk gedood of verplaatst ‘dodenmarsen’ Bv. Auschwitz op 27 januari 1945 bevrijd Bv. bevrijding Kaufering IV in Duitsland in scène uit Band of Brothers  Rol burgerbevolking? Rol collaboratie lokale bevolking? Wie moet zich verontschuldigen? Wat vind jij? Houding gewone Duitsers? Wir haben es nicht gewußt (Nederlandse vertaling: "Wij hebben het niet geweten") -geur? Rook? Treinen? = Kan dit wel? https://www.humo.be/tv/met-the-zone-of-interest-o ver-het-leven-van-de-kampcommandant-van-ausch witz-is-het-eerste-meesterwerk-van-2024-gearrivee rd~b82de8dc/?referrer=https://www.google.com/ Burgers uit Weimar bezoeken gedwongen het nabijgelegen concentratiekamp Buchenwald: Lokale bevolking werd verplicht de kampen te bezoeken of mee helpen bij het begraven van slachtoffers  Zo'n 25.000 Joden in België kwamen om in de Holocaust. Ook enkele honderden Roma en Sinti kwamen om. Van alle in België woonachtige Joden overleefde ruim 70 procent de Holocaust, zo'n 65.000 personen. Dit was aanzienlijk meer dan in bijvoorbeeld Nederland, waar het merendeel van de Joden in de oorlog omkwam. De redenen waarom dit zo was, zijn velerlei. Een verklikkingsbrief van 30 augustus 1941 aan de Landelijke Anti-Joodsche Centrale, in zorgvuldig handschirft. De brief ging uit van de 46-jarige reporter- fotograaf Felix Lauterborn, bijgenaamd “kleine Felix”, “het baardje”, de nachtmerrie van de Antwerpse Joodse gemeenschap. Lauterborn schreef de brief als lid van Volksverwering en de Jodencontrole, een afdeling van de Anti- Joodsche Centrale en gespecialiseerd in verklikking. (Foto Auditoraat-Generaal) Na de oorlog Vervolging van de hoofdrolspelers van de jodenvernietiging Vele nazi’s weggevlucht naar Argentinië Voornamelijk veroordeeld op de Processen van Nürnberg  Kenmerken van de Jodenvervolging in nazi- Duitsland Hoe omgaan met de Holocaust in het heden a) Holocaustmonument in Berlijn b) Een traditionele visie op de Holocaust 1) Omdat er een systematiek achter zat: een industrieel apparaat werd uitgebouwd, op een bureaucratische manier = alles tot in de puntjes voorbereid (Nürnbergwetten, Wannseeconferentie) 2) Het is een onverklaarbare, onbegrijpelijke, en onvergelijkbare misdaad tegen de menselijkheid. Antisemitisme verdwenen? = Jodenhaat, is de discriminatie en racistische behandeling van Joden op basis van hun etniciteit of religie Discussie in de media Mogen we afbeelden wat er gebeurde in de gaskamers? Hoe afbeelden? Te gruwelijk? Moeten we dit net tonen!? KUN EN MAG JE DE HOLOCAUST VERBEELDEN?