H13-H15 PDF: Hoofdstuk 13-15 Dutch Social Science

Hoofdstuk 13: macht en de architectuur van de samenleving Onderwerp Concepten/Namen Uitleg/Belang Macht en Elite William Domhoff Empirisch onderzoek toont aan dat de heersende klasse een georganiseerde groep is...

Hoofdstuk 13: macht en de architectuur van de samenleving Onderwerp Concepten/Namen Uitleg/Belang Macht en Elite William Domhoff Empirisch onderzoek toont aan dat de heersende klasse een georganiseerde groep is, en niet slechts een verzameling individuen. Rahman Khan Zijn werk is een recent overzicht van de sociologie van elites, wat helpt bij het begrijpen van de structuur en dynamiek van macht. Machtselite Een groep mensen die via verschillende netwerken onderling verbonden zijn en een significante invloed hebben op de samenleving. Economische macht speelt hierin vaak de belangrijkste rol. Machtsverhoudingen en Pluralisme Het idee dat macht verdeeld is over verschillende groepen en Beperkingen tegenmachten. Dit is een belangrijk concept om te begrijpen hoe democratie functioneert. Scheiding der machten Dit principe beperkt de omzetbaarheid van macht, waardoor autonomie van verschillende interactiekaders wordt gewaarborgd. Dit voorkomt bijvoorbeeld corruptie en cliëntelisme. Burgerschap Burgerschap Het lidmaatschap van een samenleving met formele rechten en plichten. Het is een belangrijk concept om te begrijpen hoe mensen zich tot de staat verhouden. T.H. Marshall Zijn werk over burgerschap en sociale klasse (1949) beschrijft de evolutie van burgerschapsrechten [vorige]. Burgerschapsrechten en - De rechten en plichten die met burgerschap gepaard gaan, zijn plichten cruciaal om te begrijpen hoe mensen participeren in de  samenleving. Burgerschap impliceert actieve deelname en het aanvaarden van plichten. Maatschappelijke Verzuiling/Gesegmenteerd Dit concept beschrijft hoe verschillende groepen in een Structuren en Conflicten pluralisme samenleving gesegmenteerd naast elkaar leven, maar toch een pluralistisch geheel vormen. Massamedia Nieuwe kanalen voor het verspreiden van waarden, wat leidt tot een strijd om invloed. Marxistische benadering Deze benadering stelt dat de controle over productiemiddelen de basis van sociale ongelijkheid is. Breuklijnen Duurzame conflicten die de structuur van de samenleving bepalen. Deze kunnen economisch, politiek, sociaal of cultureel zijn. De conflicten kunnen zich op de breuklijnen afspelen, maar ook tussen de breuklijnen. Bevolking en Groei Thomas Robert Malthus Zijn bevolkingstheorie verklaart hoe bevolkingsgroei tot economische problemen en hongersnood kan leiden [vorige]. Club van Rome Bekend van "The Limits to Growth," wat benadrukt hoe economische groei het milieu belast. Bindingen Interactiekaders Manieren waarop mensen verbonden zijn, variërend van hechte (gezin, vriendenkring) tot onpersoonlijke (economisch wereldsysteem) interactiekaders. Interactiekaders bestaan uit bindingen, en de verwachtingen die met posities geassocieerd worden. Primaire relaties Persoonlijke, face-to-face relaties gekenmerkt door intimiteit en affectie, in tegenstelling tot niet-persoonlijke relaties. Primaire relaties zijn cruciaal in de vroege socialisatie.  Sterke en zwakke banden Sterke banden zorgen voor emotionele steun, zwakke banden kunnen een grotere schaal bereiken. Differentiatie Differentiatie Het proces waarbij één interactiekader (zoals het traditionele gezin) dat meerdere functies vervulde, wordt vervangen door verschillende interactiekaders die elk een specifieke functie vervullen. Dit proces heeft geleid tot een verandering in de rollen van de verschillende interactiekaders, zoals het gezin. Modernisering Romantisch huwelijk De opvatting dat men trouwt uit liefde, in tegenstelling tot praktische en materiële redenen. Dit hangt samen met de differentiatie van gezin en onderneming. De modernisering heeft ook de kwetsbaarheid van het huwelijk vergroot. Sacralisering van het kind De opvatting dat kinderen objecten van affectie zijn. Hoofdstuk 14: De aanloop tot modernisering Onderwerp Beschrijving Belangrijke Voorbeelden Personen 14.1 Een Microsociologische vraag: Wat bepaalt de beschavingsproject waarden, normen, situaties en spelregels? Waarom gelden bepaalde regels op een bepaald moment in een bepaald land? Het menselijk handelen, denken en voelen is sterk gedetermineerd door elementen die dwingend gedrag sturen, waarden en spelregels aanvaarden. Het hoofdstuk beschrijft de aanloop naar de modernisering in twee fasen. 14.2.1 Twee grote Twee fasen van modernisering: 1) Aanloop tot Handelsdrukte in Firenze en transformaties de modernisering (1600-1800): Ontwikkeling Venetië, ontdekkingsreizen als van de belangrijkste bouwstenen. 2) Voltrekking vroege tekenen van transformatie. van de moderniteit (1800-heden): Elementen 1600 wordt gezien als dringen door in verschillende maatschappelijke openingsjaar van de lagen en beïnvloeden het alledaagse leven. Het modernisering. De bestorming van dateren van deze veranderingen is moeilijk. de Bastille is een luidruchtige maar niet per se duidelijke gebeurtenis in dit proces. 14.2.2 De polysemie Polysemie: De onbepaaldheid van Verschillende interpretaties van van het verleden gebeurtenissen maakt verschillende de bestorming van de Bastille. interpretaties mogelijk. 14.3.1 Moderne De staat/natiestaat is een politiek Immanuel Invoeren van paspoorten en staatsvorming georganiseerde samenleving met een Wallerstein visumvereisten, verspreiden van  wetgevende en uitvoerende macht met standaardtaal om natiegevoel te reguliere macht over een territorium. versterken. Staatsvorming is de manier waarop een samenleving de capaciteit ontwikkelt om problemen aan te pakken en op te lossen. Twee dimensies: Intern: monopolie op geweld en belastingen. Extern: erkenning door andere staten. Moderne staten proberen meer greep te krijgen op het leven van burgers door het tellen van de bevolking, identiteit, belastingen, regulering, natiegevoel. 14.3.1.1 Van absolute De moderne staat heeft de capaciteit om een Onthoofding van Karel I, vorst naar territorium te controleren, monopolie op bestorming van de Bastille als penetrerende staat rechtspraak, bestraffing, belastingen, politie, onderdeel van de ontwikkeling van leger. De staat dringt door tot het dagelijks de moderne staat. leven van de burger door effectieve belastinginning, overheidsadministratie en verbeterde transport- en communicatiemogelijkheden. 14.3.1.2 Sociologie en Wallerstein stelt dat de dynamiek van de Immanuel de staat wereld wordt bepaald door het 'kapitalistisch Wallerstein wereldsysteem'. Hij benadrukt dat het kapitalisme een specifieke vorm van economische organisatie is die niet overal en altijd dezelfde vorm aanneemt. 14.3.2 Dynamiek van Twee kenmerken van kapitalisme: Goederen en het kapitalisme diensten geproduceerd uit winstoogmerk voor  de markt, en productiemiddelen zijn in privébezit. 14.3.3 Groei van Wetenschap wordt onafhankelijk van religie en wetenschappelijk- filosofie, met de introductie van de technologisch natuurwetenschap. Er is een vierde complex transformatie: Rationalisering van de cultuur: Afzetten tegen conventionele wijzen van denken en doen, geloof in persoonlijke kennis en verantwoordelijkheid, vertrouwen in verifieerbare kennis, geloof in transformeerbaarheid van natuurlijke en sociale werkelijkheid. 14.4 Situatie en Debat over onderling belang 4 transformaties: cultuur de rol van de staat, wetenschap, technologie, economie en culturele ontwikkelingen. Materialisme: belang van technologie, macht van de staat en economische elites. 14.5 Het Het model beschrijft de overgang van een hoge Verbeterde hygiëne, voeding en demografisch geboorte- en sterftecijfer naar een laag medische zorg leiden tot lagere transitiemodel geboorte- en sterftecijfer. Drie fasen:1) Hoge kindersterfte. Politieke geboorte en sterfte (stabiele populatie). 2) verandering en aandacht voor Dalende sterfte en hoge geboorte sociale mobiliteit spelen een rol. (bevolkingsgroei). 3) Lage sterfte en geboorte (stabiele of krimpende populatie). Hoofdstuk 15: de transformatie Onderwerp Kernpunten/Concepten Voorbeelden/Details Start van de De industriële revolutie in het noorden van Smeden, molenaars en pottenbakkers worden Transformatie Engeland wordt gezien als het startpunt, met genoemd als voorbeelden van deze ambachtslui. innovatieve ambachtslui als initiatiefnemers. Belangrijke De industriële revolutie ging gepaard met vier Deze vier tendensen zijn onderling verbonden en Tendensen belangrijke tendensen: wereldbeeld, versterkten elkaar tijdens de transformatie. wetenschap, kapitalisme en de staat. Fasen van de Het hoofdstuk onderscheidt twee fasen van De eerste fase kenmerkt zich door de ontwikkeling Modernisering modernisering: 1) aanloop (1600-1800) en 2) van belangrijke bouwstenen en de tweede fase voltrekking (1800-heden). door de verspreiding van de modernisering over de wereld. De Rol van de Staat De moderne staat ontwikkelde zich door Competitie tussen staten speelde een belangrijke monopolie op geweld en belastinginning. rol in het moderniseringsproces. Vanaf de 19e eeuw werd nationaliteit belangrijk, met paspoorten en visumvereisten. De grootte van de staat (overheidsbudget) werd een belangrijke indicator. Kapitalisme Goederen en diensten worden geproduceerd Het kapitalisme heeft drie niveaus: lokale handel, voor de markt met winstoogmerk, en productie voor eigen gebruik en wereldhandel. Het productiemiddelen zijn in privébezit. centrum van de wereldhandel verschoof van Zuid- naar Noord-Europa, en vervolgens naar Londen. Moderne Snelle ontwikkeling in de 17e eeuw, met een Dit wordt gezien als een 'mirakel' en leidde tot een Wetenschap focus op het zoeken naar wetmatigheden. revolutie in wetenschappelijk denken. Puritanisme en Het protestantisme, in het bijzonder het De predestinatieleer leidde tot een 'innerlijke drang' Rationalisering puritanisme, zette zich af tegen tot productiviteit, wat bijdroeg aan de ontwikkeling conventionele wijzen van denken en deed een van het kapitalisme.  beroep op persoonlijke verantwoordelijkheid en verifieerbare kennis. Demografische Verschuiving van hoog geboorte- en Fase 1: Hoge geboorte en sterfte, Fase 2: dalende Transitie sterftecijfer naar laag geboorte- en sterfte en hoog geboorte, Fase 3: lage sterfte en sterftecijfer, met een tussenliggende fase van geboorte. Veel landen bevinden zich nog in fase 2. bevolkingsgroei. Ongelijkheid op De Human Development Index (HDI) meet Landen die het eerst moderniseerden, staan nog Wereldvlak levensverwachting, alfabetisering en BBP. steeds aan de top van de HDI. Ongelijkheid binnen Ongelijkheid tussen landen neemt af, maar landen leidt tot politieke ongelijkheid, ongelijkheid binnen landen neemt toe. gezondheidsproblemen en criminaliteit. Migratie Migratie is een fenomeen dat altijd heeft Discussies over selectieve immigratie kwamen op bestaan, maar migratie van het platteland in de 20e en 21e eeuw. naar de stad was belangrijk in de 19e eeuw. Culturele Factoren Culturalisten benadrukken interne factoren Deze twee groepen vertegenwoordigen van (zoals cultuur) als oorzaken van verschillende benaderingen in de discussie over Onderontwikkeling onderontwikkeling, terwijl onderontwikkeling. Sommige auteurs grijpen terug dependistasexterne factoren (zoals de naar Weber en benadrukken de protestantse invloed van rijke landen) benadrukken. ethiek. De Theorie van Er zijn verschillende paden naar Zwakke burgerij en sterke grootgrondbezitters Barrington Moore parlementaire democratie. leiden tot rechtse dictatuur, terwijl een sterke burgerij en een zwakke landadel tot parlementaire democratie leiden.