جزوه نهایی درس دانش خانواده (2) PDF

**بسم الله الرحمن الرحیم** ========================== **فصل اول ~:~ تشکیل خانواده~(~ پیش از ازدواج~)~** از مهمترین نیازهایی که جوان در خود احساس می کند احتیاج به همراهی با جنس مخالف است. نیاز های اساسی جوان : نیاز عاطفی و نیاز جنسی. مزلو( روانشناس انسان گرا )سومین نیاز اساسی انسان را محبت می...

**بسم الله الرحمن الرحیم** ========================== **فصل اول ~:~ تشکیل خانواده~(~ پیش از ازدواج~)~** از مهمترین نیازهایی که جوان در خود احساس می کند احتیاج به همراهی با جنس مخالف است. نیاز های اساسی جوان : نیاز عاطفی و نیاز جنسی. مزلو( روانشناس انسان گرا )سومین نیاز اساسی انسان را محبت می داند که از طریق یك دوست یا همسر یا روابط اجتماعی برآورده می شود موری می گوید آدمی به همکاری با فردی که به او شباهت دارد یا او را دوست دارد نیازمند است نیاز جنسی مهمترین نیاز زیستی است که ازدواج پاسخگوی آن است.اگر جز از طریق ازدواج برآورده شود آسیب های زیادی به بار می آورد. در آموزه های دینی نیاز عاطفی به جنس مخالف در چارچوب ازدواج تاکید شده است. اولین طیف از نیازهای انسان در آغاز حرکت نیاز زیستی است دوستی با جنس مخالف در دوره نوجوانی به علت بیداری غرائز آغاز می شود. خداوند با عنوان متخذی اخدان و متخذات اخدان ، دختران و پسران را از دوستی های نابجا برحذر می دارد و می فرماید: هرکس( ارکان )ایمان را انکار کند پس قطعا عملش تباه گشته و او در آخرت از زیانکاران است. -عوامل دوستی با جنس مخالف : 1\. مشارکت اجتماعی یا علمی 2. همسر یابی 3. شناخت جنس مخالف 4. خلاء عاطفی 6. احساس قدرت 5. فرار از مشکلات 7.سردی و یکنواختی زندگی 8.تاثیر ماهواره و اینترنت -9 لذت جنسی - 10 فرهنگ خانوادگی. دوستان جنس مخالف ویژگی های مخصوص به خود دارند و نمیتوان تنظیم رابطه با همسر را از طریق آنها انجام داد خلاء عاطفی در فرزندان خانواده هایی که دچار اختلاف هستند جریان دارد. عقل سلیم دوستی با جنس مخالف را نمی پذیرد. پیامدها و مضرات دوستی با جنس مخالف: 1- ایجاد اختلال در تمرکز فکری2-ایجاد اضطراب( رابطه پنهانی بوده و باعث اضطراب می شود ) 3- ایجاد ناراحتی های روحی 4-ضعف اعتماد5- تضعیف حمایت ها 6- کاهش شانس ازدواج موفق7- افزایش ازدواجهای ناپایدار8- آسیب به دختران 9- ارتکاب گناه. امام علی)ع(:ای مردم تقوا پیشه کنید زیرا صبر بر تقوا آسان تر از صبر بر کیفر الهی است) پیامبر : هرکه عاشق شد و عشق خویش را پنهان کرد و عفت پیشه ساخت و صبر نمود خداوند او را آمرزیده داخل بهشت خواهد کرد. خداوند به فرشتگان : بنده مرا بنگرید که به خاطر من از تمایلات نفسانی خود چشم پوشیده است. اگر متوجه شدید فرد مورد علاقه شما صلاحیت همسری شما را ندارد : ارتباطتان را پایان دهید و بدانید -1 فراموش کردن نیازمند روابط آزاد با جنس مخالف و پیامدهای آن : -1آسیب های روانی -2 آسیب رسیدن به زنان عفیف - 3 بروز آسیب های عاطفی3- بروز آسیب های معنوی-5 کاهش ازدواج و محرومیت از منافع آن-6 کاهش لذت جنسی -7 تنزل جایگاه زن 8- آسیب های مربوط به سلامت 9- گسترش سوء استفاده جنسی 10- دغدغه دائمی برای برآوردن نیاز جنسی - 11 بلوغ زودرس و گسترش رفتارهای جنسی بدون مسئولیت 12-پرشمار ترین زنان سرپرست خانوار 13- رواج انحرافات جنسی - 14 سردی روابط همسران15- توجه افراطی به مسائل جنسی 16- بی توجهی به بسیاری مسائل انسانی از بین برنده لذت جنسی در آموزه های دینی فحشا معرفی شده است. پیامبر : خود را به زنا آلوده نکنید که خداوند لذت همسران را از درون شما می زداید. مهمترین عامل در استحکام روابط همسران اعتماد به همسر در وفاداری جنسی است. آیان کرنر : هرچه رابطه جنسی آزادتر باشد رضایت و شادمانی عاطفی کمتری احساس می کنید. جرج گیلدر : شواهد نشان می دهد مردان نیز وقتی ازدواج کرده احساسات خود را یکجا متمرکز می کنندزندگی بهتری دارند. حیا :سدی است بر انسان در مقابله با وسوسه های شیطانی امام صادق :حیا فقط مخصوص انسان است اگر حیا نبود از فحشا پرهیز نمی شد. امام علی :ابتدای شهوت ها طرب و شادی است و انتهای رنج و دشواری. آیه30و31 سوره نور: به مردان و زنان با ایمان امر میکند که تا در برخورد با نامحرم دیدگان خود را فروآورند. تفسیر امام علی از آیه بالا : زیرا نگاه حرام عامل وقوع روابط حرام و ارتباط گناه آلود با نا محرم است. پیامبر :غنا(موسیقی مناسب مجالس لهو و لعب )افسون و رابطه جنسی حرام است. پیامبر :کسی که با نامحرم دست بدهد خداوند بر او غضب می کند. خویشتن داری جنسی :خداوند : کسانی که وسایل ازدواج نمی یابند باید خویشتن داری کنند در قرآن هر نوع ارضای جنسی خارج از چارچوب ازدواج حرام وآن را تعدی و تجاوز می نامد. روابط جنسی حرام : 1- خود ارضایی(گناه کبیره) 2- ارتباط با جنس مخالف خارج از چارچوب ازدواج 3- ارتباط جنسی با هم جنس امام صادق درباره خودارضایی می فرماید :گناه بزرگی است که خداوند در کتاب خود از آن نهی کرده است. آثار خود ارضایی : 1- ایجاد ضعف در فعالیت های مغزی 2- بروز اختلال های جنسی 3- ضعف دستگاه عصبی 4-اختلال خواب علی( ع : )زنا کار در آخرت با بد محاسبه ای رو برو خواهد شد خداوند مهربان بر او خشم می گیرد و در آتش جاودانه خواهد ماند. حکمت تعیین مجازات در روایات :پاك ساختن مجرم از گناه و درس عبرت برای دیگران است. ازدواج موقت :مدت دار است ، ایجاب وقبول و ذکر مدت باید عربی خوانده شود،مهریه باید ذکر شود وگر نه باطل است ، نفقه به زن تعلق نمی گیرد.زن و شوهر از هم ارث نمی برند.طلاق ندارد و با سپری شدن مدت و یا بذل از طرف شوهر پایان می گیرد.دختر باکره نیاز به اجازه پدر دارد.مردان متاهل از آن نهی شده اند(مگر بر اثر عواملی.) علی( ع :)برای نفس شما بهایی جز بهشت نیست پس جز در ازای بهشت آن را نفروشید. علی( ع :)هرکس زیاد به فکر گناهان باشد عاقبت به گناه آلوده می شود. **\*فصل دوم تشکیل خانواده~(~ حین ازدواج~)~** بهترین پاسخ به نیاز انسان به جنس مخالف ارضای آن در قالب ازدواج است. عشق به همسر و فرزندان موجب رشد عاطفی در افراد متاهل می گردد. رابطه جنسی باعث تسکین دردها و رفع افسردگی و رسیدن به نشاط و شادابی است و کنترل کننده خشم و عصبانیت پیامبر :بر خداوند حق است فرد مجردی را که برای رعایت عفاف از حرام الهی ازدواج کرده است را یاری نماید. موانع ازدواج : 1-اشتغال به تحصیل2- سطح تحصیلات3- مسائل اقتصادی 4- خدمت سربازی5- طلاق پدر و مادر 6- سوء سابقه والدین 7-سن8- بیماری والدین 9- سخت گیری در معیارهای ظاهری10- باورهای اشتباه11- اختلاف نظرهای سیاسی12- تفاوت فرهنگی( در صورت پذیرش شرایط جدید ازدواج انجام شود ) 13- ازدواج با فرزند تك سرپرست( چون به محبت بیشتری نیازمند است همسرش باید اهل محبت و مدارا باشد ) 14- مخالفت والدین( اگر منطقی بود در تصمیم خود بازنگری کند اگر غیر منطقی بود به تدریج خواسته خود را مطرح کند )15- نیافتن فرد مناسب(صرف نظر از معیارهای بی اساس،بالا بردن شایستگی های مثبت ،حضور در اجتماعات) 16-ازدواج فامیلی (استفاده از مشاوره ژنتیك،انتخاب عاقلانه نه پیروی از آداب و رسوم ) 17- ازدواج با سرپرست خانواده( مسکن را جدا قرار دهند ارتباط با خانواده همسر داشته باشند ) 18معلولیت19- تعداد زیاد جمعیت خانواده20- ازدواج مجدد از نظر اسلام و قانون تهیه جهیزیه بر عهده دختر و خانواده اش نیست و این یك مساله عرفی است امام کاظم فرمودند : کسانی که برای ازدواج مسلمانی وساطت کنند در سایه رحمت الهی هستند. ازدواج مجدد : گذشت 6 ماه از طلاق یا فوت همسر ، در نظر گرفتم معیارهای اصلی برای ازدواج مجدد ، اطمینان یافتن از رسیدگی همسر جدید به فرزند ، تحقیق در مورد علت طلاق ، همسر سابق مناسب ترین فرد برای ازدواج پس از طلاق است قرآن:دراین مدت شوهرانشان برای بازگرداندن آنها به زندگی مشترك سزاوارترند اگر خواهان اصلاح باشند. مهمترین مساله بعد از رفع موانع ازدواج انتخاب صحیح و درست شریك زندگی است. خود شناسی مقدمه همسر گزینی **فصل سوم: تحکیم خانواده** دین داری :یکی از موثر ترین عوامل در استحکام خانواده دین دای و رفتار منطبق با آن است. منظور از دین داری داشتن اعتقادات اسلامی است یعنی عمل کردن به کل دین. امام صادق( اهمیت احساس عاطفی:)هرگاه عشق و علاقه مردی به همسرش زیاد شود بر ایمان او افزوده میشود. امام رضا :آن گروه از زنان که شوهران خود را دوست دارند و به آنها عشق می ورزند گنج و غنیمت به شمار می آیند. ارتباط عاطفی همسران دوطرفه است که محبت آن را بیشتر میکند امام صادق : باید میان همسران پیام رسانی باشد که مقصود بوسه و سخن است. امام صادق:خداوند بدلیل محبت زیاد بنده به فرزندش به او رحم می کند. پیامبر:هرکس فرزندش را ببوسد خداوند برای او حسنه می نویسد و کسی که اورا شاد کند خداوند در روز قیامت اورا شاد می کند مصادیق خوش گفتاری( سخنی: )سخن گفتن دوستانه ،رعایت ادب در کلام، تشکر از زحمات همسر امام صادق: بدست آوردن قلب زن با آراستن ظاهر خود در مقابل دیدگان او وداشتن ظاهری جذاب در مقابل دیدگان شوهر نکات مهم در ارضای نیاز جنسی : توجه به تفاوت جنسی زن و مرد ، خویشتن داری جنسی از غیر همس ر مردان نسبت به محرك های جنسی سریع تر تحریك می شوند به همین علت تمکین جنسی برای زن واجب است. مسوفات : زنی که همسرش او را برای نیاز جنسی دعوت می کند ولی او دائما آن را به عقب می اندازد. تمکین زن برای رفع نیاز جنسی سبب رضایتمندی شوهر و محبوب شدن نزد وی می شود. پیامبر : بهترین زنان شما کسی است که در خلوت با شوهر لباس حیا از تن بر کند. علی( ع :)هنگامی که یکی از شما خواست با همسرش آمیزش جنسی کند نباید شتاب کند. علی(ع :)هر گاه از زنی خوشتان آمد نزد همسر خود بروید. مدیریت اقتصادی خانواده : آنچه سلامت و امنیت روحی و جسمی فرد را تعیین می کند از نیاز های اساسی انسان است. قوانین اسلامی و ملی مسئولیت تامین مخارج زندگی را بر عهده شوهر قرار داده است. زنان باید با مدیریت مصرف و آموزش صحیح مصرف به فرزندان به ایجاد آرامش و آسایش در خانواده کمك کنند. امام صادق : مادامی که مردم متفاوت باشند در جهت خیر و خوبی سیر می کنند پس هنگامی که مساوی گردند نابود می شوند حضرت فاطمه :بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و همسر خویش را بیشتر تکریم کند در قرآن پس از دستور به پرستش خدا نیکی به والدین ضروری شمرده شده است. امام صادق: خداوند سه چیز را بر احدی آسان نمی گیرد یکی از آنها نیکی به پدر و مادر است چه نیکوکار چه خطاکار اگر فردی مانع ارتباط همسرش با خانواده اش شود در نتیجه روابط همسران با یکدیگر سست خواهد شد روابط زن و شوهر از تمامی روابط انسانی صمیمانه تر است. خداوند زن و شوهر را اینگونه معرفی کرده است : آنان لباسی برای شما و سما لباسی برای آنان هستید(.رازداری) افشای اسرار خانوادگی نتیجه ای جز خواری خانواده در نظر دیگران ندارد. پیامبر:من زنی را که از خانه خود دامن کشان برای شکایت شوهرش بیرون شود دشمن می دارم. گذشت هم به تحکیم روابط همسران هم به حفظ سلامت جسمی و روانی خود فرد کمك می کند. افراد کینه ای دچار بیماری های جسمی از جمله فشارخون زخم معده و ناراحتی های عصبی می شوند امام علی : هرکه از بسیاری امور تغافل و چشم پوشی نکند زندگی اش تیره می شود مهارتهای تحکیم خانواده -1 : اظهار محبت -2 ارتباط گفتاری مناسب -۱ احترام به همسر-4 روابط زناشویی مطلوب-6 رازداری در خانواده 5-کسب درآمد و مدیریت مصر ف بهترین هدیه به فرزند پس از تولدش عشق و علاقه شما به همسرتان است(.برای جلوگیری از تنش در زندگی فرزند) کلام بهترین وسیله ارتباطی بین دو فرد است. بستر مهمترین عاملی است که کدورت ها را از بین می برد امروزه توقعات جنسی افراد بدلیل گستردگی اطلاعات جنسی بالا رفته است.در نتیجه زن و شوهر از رابطه سالم لذت نمی برند. مال حرام برکت را از بین می برد و بر تربیت فرزندان اثر نامطلوبی دارد. امام صادق : اثر درآمد حرام در نسل آشکار می شود پیامبر : ارزش کارها به این است که به پایان برسد و نیمه کاره رها نشود. مدیریت مصرف : مشخص کردن موارد مصرف خانواده ، پس انداز کردن بخشی از درآمد خود ، مطلع کردن همسرتان از میزان درآمد خود برنامه ریزی برای تهیه مسکن مناسب ، سکونت موقت در منزل والدین در ابتدای زندگی مشترك نقش زنان در ایجاد امنیت و گسترش عواطف در خانواده پر رنگ تر است و در رفع کدورت ها مسئولیت بیشتری دارند پیامبر:هر یك از فرزندان آدم یك فرمانروا ست،مرد فرمانروای خانواده و زن فرمانروای خانه خویش( نقش زن و شوهر) پدر باید نیازهای اولیه کودك را برآورده سازد و مادر به تربیت او بپردازد.نقش مادر در این بخش مهمتر است. ماهیت روابط میان فردی هر شخص در تعامل میان مادر و نوزاد تثبیت می شود. کودك تا به رشد عقلی نرسیده مطیع پدر و مادر است و در نوجوانی حس استقلال طلبی در او بوجود می آید از نظر اسلام ارتباط با بستگان باعث افزایش عمر، از بین رفتن فقر، آسان شدن حساب قیامت و نیك و شدن اخلاق می گردد حمایت عاطفی بستگان باعث سلامت روانی اعضای خانواده و رشد اجتماعی آنها می شود. **فصل چهارم: ایمن سازی خانواده آسیب ها وراهکارها** مسائل و مشکلات خانواده معاصر (تغییرات خانواده غربی) : گسترش روابط جنسی لذت گرا ،افزایش میزان هم خانگی مشترک بین دو جنس ميان جوانان ، افزایش آمار والدین مجرد ، گسترش هم جنس گرایی، کاهش تعداد افراد خانواده ، افزایش چشمگیر طلاق ، افزایش سالمندان تنها ،کاهش اقتدار دینی در تشکیل خانواده، فرزند سالاری، ابهام در مرزکودکی و بزرگسالی بدلیل دریافت آسان اطلاعات جنسی. اندیشمندان این تحولات را حاصل (تنوع و تکثر در جامعه پست مدرن میدانند. افراد در دیدگاه پست مدرن در انتخابشان آزاد و هیچ اخلاقیاتی را در مورد زندگی و خانواده نمی پذیرند. **آسیب های خانواده ایرانی از دیدگاه پست مدرن** ۱ : افزایش سن ازدواج و مجرد زیستی ۲- افزایش اختلاف های خانوادگی۳ - ضعف کارآمدی خانواده **افزایش سن ازدواج و مجرد زیستی** : تغییر نگرش سبب افزایش سن ازدواج دختران و پسران شده است که به افزایش اضطراب ،کاهش انگیزه فعالیت اقتصادی ، آسیب پذیری جنسی ، سپری شدن دوران جوانی ، کاهش انگیزه تشکیل خانواده منجر شده است. مهمترین عاملی که سبب کم شدن انگیزه و بالا رفتن سن ازدواج میشود شیوه مدرن زندگی و سیطره تفکر مادی گرایی در جهان کنونی است. **موارد موثر در افزایش سن ازدواج** : اشتغال به تحصیل و عدم امکان برآورده کردن توقعات بالای جوانان ،کاهش همبستگی خانوادگی و ترویج فرهنگ استقلال طلبی، کمرنگ شدن نقش خانواده ها ، کم شدن قبح تک زیستی ، کاهش اهمیت تشکیل خانواده. **مهمترین کارکردهای خانواده**: تنظیم رفتار جنسی ، تولید مثل ، حمایت و مراقبت ، ایجاد آرامش روانی ، ارضای نیازهای عاطفی ، جامعه پذیری کنترل و نظارت، پرورش معنوی افراد **عوامل تضعیف خانواده** : 1- عوامل شناختی ( با اصلاح باورها و نگرشها برطرف میشود )2- عامل رفتاری ( با کسب مهارت های جدید رفتاری برطرف می شود ) **عوامل شناختی**:1- فقدان اطلاعات مورد نیاز 2- انحرافات شناختی ( تقدس زدایی از ازدواج و خانواده، نسبی گرایی در ارزشهای اخلاقی درباره خانواده نگرش اولویت حقوق نسبت به تکالیف ، نگرش ناصحیح حاصل از ضعف سودای رسانه ای) نوع نگرش انسان عاملی است که موجب استحکام یا تضعیف خانواده می شود یکی از عواملی که در سوق یابی به ازدواج و حفظ و تثبیت خانواده نقش دارد مقدس دانستن ازدواج است. ازدواج سبب کامل شدن دین فرد میشود کسی که ازدواج میکند خدا را پاک ملاقات می کند. هنگام ازدواج درهای آسمان به رحمت گشوده می شود. نگاه پر محبت زن و شوهر به یکدیگر سبب جلب رحمت خدا خواهد شد. امام صادق (ع): زیاد شدن محبت مرد به همسرش موجب ازدیاد ایمان خواهد شد هم نشینی با همسر ثوابی بیش از ثواب اعتکاف در مسجد النبی دارد. شوهر داری شایسته زن و تلاش مرد برای تامین مشروع نیاز اقتصادی خانواده ثواب جهاد در راه خدا را دارد. گذشت از خطای همسر دارای اجر اخروی است. قرآن کریم هدف از بعثت پیامبر و نزول کتاب آسمانی را تزکیه و تعلیم میداند که سرشار از بایدها و نباید هایی است که رشدانسان در توجه به آنهاست. از عوارض گسترش لیبرالیسم اعتقاد به نسبی گرایی در ارزشها و قواعد اخلاقی است. اعتقاد به نسبیت گرایی سبب از بین رفتن روح جمعی در خانواده می شود. حق در گذشته ناظر به دخل و تصرف شخص در امور مشروع و بهره مند شدن از حمایتهای قانونی و مصون ماندن از تعرض دیگران است. اما در معنای جدید حق ناظر بر مطالبات است و افراد نیازهای خودشان را از دیگران طلب می کنند.در این نگرش همه چیز از دولت طلب می.شود. استوار شدن رابطه همسران به ارتباط عمیق عاطفی آنها بستگی داشته و مطالبه حقوق از همسر منجر به مشاجره آنها می شود. ** عوارض استفاده از شبکه های ماهواره ای و اینترنت :** کم رنگ شدن نقش مرجعیت خانواده در انتقال ارزشها به فرزندان ، نهادینه شدن ارزشهای جهان مدرن به جای ارزشهای ریشه دار در خانواده ، ایجاد چند دستگی اعتقادی در راستای ترویج نسبیت گرایی که به وحدت اعتقادی اعضای خانواده آسیب می رساند ، کاهش رشد طبیعی فرزندان ، تاثیر منفی بر اقتصاد خانواده.کاهش ارتباط کلامی خانواده ایجاد دوستی های اینترنتی با جنس مخالف ، بی وفایی به همسر بدلیل ارتباط با جنس مخالف ، عقلا نی ساختن خیانت ، عادی سازی روابط جنسی خارج از چارچوب. **اقدامات مورد نیاز برای ایمن سازی خانواده از آسیبهای رسانه ای**: افزایش آگاهی اعضای خانواده در انتخاب برنامه ها ، تقویت پایگاه هویت بخش خانواده ارتباط با پایگاههای مطمئن ، نظارت و کنترل بر استفاده فرزندان از رسانه اختصاص يافتن اوقات فراغت خانواده به برنامه های شبکه های ماهواره ای و اینترنت موجب کاهش ارتباط کلامی می شود **آثار استفاده نامطلوب از تلفن همراه :** اعتیاد به تلفن همراه و از دست دادن فرصت برای رشد و پیشرفت ، منتشر شدن اطلاعات خصوصی افراد بدلیل پایین بودن امنیت شبکه های اجتماعی تلفن همراه، اختلال در روابط خانوادگی بدلیل وابستگی روانی ، کاهش ارتباط کلامی عاطفی و دیداری ، افزایش خودشیفتگی بدلیل دسترسی به شبکه های اجتماعی ، سرقت اطلاعات خصوصی تهدید برای سلامت بدلیل تشعشعات الکترونیک **عوامل رفتاری:** 1-رویارویی نامناسب با مشکلات زندگی 2- فردگرایی در خانواده 3- زیاده خواهی 4- بدگمانی نسبت به همسر **توصیه های اسلامی در برخورد با مشکلات زندگی :** نعمتهای فراوان گذشته را یادآوری کنید ، به نعمتهای کنونی که در کنار مشکلات هستند توجه کنید به رفع مشکل کنونی در آینده امیدوار باشید. به کاستیهای موقت دنیا و لذت جاودانه آخرت توجه کنید. **فردگرایی در خانواده:** از آسیبهای موثر در روابط همسران فرد گرایی و خودخواهی است. در بینش فردگرایانه همه قوانین براساس اعتقاد و قابلیتهای فردی مشخص میشود موفقیتهای فردی و خانوادگی با کلمه **من** بیان می شود ، حقوق و مصالح فردی بر حقوق و مصالح خانوادگی در این نوع بینش تقدم دارد. مومن مطابق میل خانواده اش می خورد و منافق خانواده اش مطابق میل او می خورند امام صادق(ع) : زن و شوهر در خانواده بر اساس نیاز و خوشایند همسر خود ظاهرشان را آراسته سازند پیامبر(ص) : بهترین شما خوش رفتارترین شما با خانواده است. اختلافات خانوادگی به سبب عدم قناعت ایجاد میشود یکی دیگر آثار قناعت عزت فرد است. امام علی (ع): قناعت به عزت منجر می شود. ویزگی های زن ناشایست از دیدگاه امام صادق :زیاد را اندک می شمرد و کم را نمی پذیرد **بدگمانی نسبت به همسر**: بد گمانی باعث سردی روابط عاطفی ، سلب اعتماد ، نفرت بی پیشینه ، کوتاهی در برقراری رابطه عاطفی ، کاهش احترام به همسر، بی توجهی نسبت به او. ازدواج بر پایه وحدت و پیوند زن و شوهر استوار است. **آثار نا مطلوب منفی نگری نسبت به همسر :** سست کردن اراده او برای بهبود روابط خانوادگی ، احساس ترس و اضطراب داشتن ، ایجاد شکاف عاطفی بین او و همسرش ، کوتاهی در انجام حقوق همسری امام علی(ع) : کار برادر دینی ات را به بهترین وجه تعبیر کن تا زمانی که دلیل قطعی بر خلاف آن برای تو حاصل شود. **راه های ایمن سازی خانواده از آسیبها** : 1-آموزش 2- ارزیابی مستمر روابط خانوادگی3- مواجهه صحیح با عیوب همسر 4- مدیریت خشم 5- کسب مهارت حل مساله **سه راه حل پیشنهادی محققان برای پیشگیری از ناسازگاری زناشویی**: 1- افزایش کیفیت تعامل زن و شوهر 2- بالا بردن آگاهی از نیازهای همسر ۳- آموزش مهارت های خانوادگی همسران از وظایف خود و عوامل موثر در استحکام یا تزلزل خانواده آگاهی ندارند. **ویژگی های مشاور :** داشتن دانش و تجربه کافی ، آشنا بودن با فرهنگ مخاطبان خود ، متدین بودن ، رازداری. خانواده ای موفق است که به عملکرد خویش و سود و زیان حاصل از آن می پردازد و برای آینده برنامه ریزی می کند. امام کاظم (ع) : کسی که هر روز به حساب خود رسیدگی نکند از ما نیست. ببیند اگر موفق به انجام کار خیری شده از خداوند توفیق انجام بیشترش را بخواهد و خدا را شکر کند و اگر کار بدی انجام داده از خدا آمرزش بخواهد در روایات سفارش شده است که مسلمان هر روز به بررسی رفتار خود بپردازد **مواجهه صحیح با عیوب همسر**: برخی عیبها شخصی هستند و به روابط خانوادگی لطمه نمی زنند، برای اصلاح رفتار همسر بهتر است اصلاح رفتار خود را مقدم بداریم ، وقتی همسر خطای خود را میپذیرد باید عذر خواهی او را بپذیریم ، انتقاد پذیر باشیم ، **نکات مهم در هنگام عصبانیت:** 1-علت خشم خود را کشف کنند 2- از ابتدا تلاش کنند تا خشمگین نشوند ( بهترین راه تقویت نگرش منفی به خشم است) 3- در هنگام عصبانیت باید حالت روحی خود را به همسر بیان کرد 4- همدلی کردن با همسر که عصبانی میشود. 5- اگر فردی بدون دلیل منطقی عصبانی میشود باید به روانشناس یا روان پزشک مراجعه کند. امام علی(ع): آغاز خشم دیوانگی و پایان آن پشیمانی است. **اموری که مانع ایجاد خشم و هیجانات مخرب می شود**: عفو و گذشت و قناعت و پایین آوردن سطح توقعات خواب کافی مناسب نظم در زندگی ، شرکت در فعالیتهای خیر خواهانه استفاده از طبیعت ، استفاده از رنگهای شاد در پوشاک و تزیین منزل ، شوخی و خنده و مهمتر از همه یاد خدا ** کسب مهارت حل مساله :** توجه به این نکات مهم است: جلوگیری از انباشته شدن فشارهای زندگی بر روی هم ، مشکلات را باید مساله دید چون مساله واضح و حل شدنی ، جزئی و معین است. ** کسب مهارت حل مساله باعث میشود**: بحران در خانواده ایجاد نمیشود ، احساس توانمندی در فرد ایجاد می شود و اعتماد به نفسش افزایش می یابد ، کاسته شدن فشارهای روانی و ایجاد آرامش در زندگی وی بوجود می آید. **مراحل حل مساله**: 1-تعریف مساله 2- تعیین هدف 3- در نظر گرفتن راه حل های متعدد 4- ارزیابی راه حلها و انتخاب بهترین راه حل 5- تلاش برای حل مساله با یاری خواستن از خدا 6- برطرف کردن موانع موجود برای حل مساله طلاق به معنای جدا شدن زن از مرد، رها شدن از قید نکاح و رهایی از زناشویی است. ه باید درخواست طلاق به دادگاه خانواده داده شود. دادگاه به درخواست مرد رسیدگی میکند و به درخواست زن با توجه به ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی رسیدگی خواهد شد شرایط درخواست طلاق از سوی زن : 1-داشتن وکالت طلاق از جانب شوهر 2- نپرداختن نفقه از جانب شوهر 3- طاقت فرسا بودن زندگی مشترک در این موارد دادگاه حکم طلاق را صادر می کند. ماده ۱۱٤٨ قانون مدنی : طلاق به درخواست مرد طلاق رجعی است یعنی در ایام عده شوهر می تواند رجوع کند و نیازی به عقد مجدد نیست. ماده ١١٤٦ قانون مدنی : اگر طلاق از طرف زن به سبب کراهت از او باشد طلاق خلع است و شوهر نمی تواند رجوع کند و زن از تمام یا بخشی از مهریه خود می گذرد. طلاق از نظر اسلام ناپسند است و در صورتی پذیرفتنی است که ضرر جدی وجود داشته باشد. امام صادق(ع) : ازدواج کنید و طلاق ندهید زیرا عرش خدا از وقوع طلاق می لرزد پیامبر (ص): همانا خدا و رسول خدا از زنانی که به ناحق از شوهر خود طلاق میگیرند بیزارند خدا و رسول خدا از مردانی که به زن خود ضرر می رسانند تا مهریه خود را بخشند و طلاق گیرند بیزارند **عوامل طلاق:** عوامل فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی، اخلاقی ، روانشناختی ، جنسی **پیامدهای طلاق**: 1- پیامدهای فردی 2- پیامدهای خانوادگی 3- پیامدهای اجتماعی ، ** پیامدهای فردی:** کاهش اعتماد به نفس، بی علاقگی به زندگی ، عصبانیت ،افسردگی \... فشارهای روانی ناشی از خروج از ارتباط منظم جنسی بخصوص در مردان ، مشکلات اقتصادی زنان بعلت از دست دادن حمایت مالی شوهر ، مشکل در پیدا کردن شغل مناسب برای زنان **پیامدهای خانوادگی:** از دست دادن منزلت سابق در خانواده، کاهش امنیت برای زنان، مشکلات عاطفی برای فرزندان کودکانی که با مادرشان زندگی میکنند از مشکلات مالی رنج میبرند کودکان طلاق چون با یکی از والدین زندگی خود را سر می کنند باصفات روحی والد دیگر آشنایی ندارند. **علائم رفتاری کودکان طلاق :** خشمگین ، افسرده، بی میل به بازی با دیگران و اخلال در بازی دسته جمعی ، مراقبت زیاد در پاکیزگی، غمگینی زود، به گریه افتادن ، زیاده طلبی **مشکل اساسی نوجوانان پس از طلاق والدین:** تعارض در انتخاب پدر یا مادر وفاداری به یکی و رها کردن دیگری ، در صورت ازدواج مجدد مشکل عدم پذیرش فرزند از همسر جدید و ترس از سست شدن رابطه با پدر و مادر. ** پیامدهای اجتماعی** : بر هم زدن تعادل روحی نیروی انسانی در تولید و خدمات ، کاهش انسجام و یکپارچگی اجتماعی ، اعتیاد به مواد مخدر و الکل، افزایش نرخ خود کشی ، ناهنجاری رفتارهای جنسی کم بها شدن خانواده و ارزش های خانوادگی ، سلب اعتماد اجتماعی ** -راهکارهای کاهش فروپاشی خانواده** : 1-پیشگیری از ایجاد اختلاف بین زن و شوهر 2- گذشت خردمندانه برای پیشگیری از طلاق 3- وساطت داوران 4- توجه به مشکلات فرزندان( دوری از فرزند ، حضانت فرزند ، تامین مخارج فرزند) 5-توجه به پیامدهای اقتصادی طلاق (مردان بدلیل مسئولیتهای اقتصادی منصرف میشوند) 6- وقوع طلاق به نیکی و زیبایی 7- ایجاد زمینه آشتی مجدد مهر و محبت زن و شوهر به یکدیگر مهمترین عامل تداوم پیوند زناشویی است. وقتی به یکدیگر خوش بین باشند و همدیگر را مونس خود بدانند این محبت پایدار میشود. پیامبر(ص): کسی که میان زن و شوهری جدایی اندازد غضب و لعنت خدا در دنیا و آخرت شامل حال او می شود و هر که قدمی در ایجاد اختلاف میان زن و شوهری بردارد هر چند موجب جدایی آنها نشود خشم خدا و لعنت او در دنیا و آخرت نصیب او می شود و هر که قدمی در جهت اصلاح رابطه میان زن و شوهری بردارد برای هر قدمی که بر میدارد یا سخنی که می گوید ثواب یک سال عبادت که شبها به نماز و روزها به روزه بگذرد به او عطا خواهد شد. قانون حمایت خانواده مصوب : ۱۳۹۱ به جز در طلاق توافقی دادگاه ابتدا به داوران برای صلح و سازش ارجاع دهند.در صورت امکان داوران از بستگان زن و شوهر انتخاب شوند. ** راهکار اسلام** این است که طرفین دعوا تصمیم به بازگشت زندگی را به افرادی که دارای صلاحیت هستند واگذار کنند و تاکید بر این است که داوران از خویشان زن و مرد باشند چرا که از وضعیت زندگی آنها خبر دارند. قرآن با عباراتی چون {تسریح باحسان}{سرحوهن بمعروف}{فارقو هن بمعروف} {سراحا جمیلا }امر کرده که وقوع طلاق به نیکی باشد.. طبق قوانین اسلام در صورتی که طلاق از سمت مرد باشد زن باید تا پایان مدت عده در خانه مرد سکونت داشته باشد تا با استعدادهای زنانه کانون خانواده را نگه دارد مگر اینکه ضرر جانی یا مالی برایش داشته باشد. **ترمیم خانواده آسیب دیده از طلاق** : 1-تقویت فضائل اخلاقی 2- پذیرش موقعیت جدید با استفاده از شیوه های شناختی عاطفی 3- تقویت پیوندهای اجتماعی 4- توجه به نیازهای فرزندان بعد از طلاق 5- ازدواج مجدد باعث کاهش مشکلات مالی و رفع مشکلات جنسی و عاطفی میشود بهداشت روانی فرزندان طلاق به سلامت روانی سرپرستی که حضانت کودک را بر عهده میگیرد بستگی دارد. سلامت روانی سر پرست در حمایت او از فرزندش در برابر استرس ها بسیار مهم است **فصل پنجم :فرزند آوری و فرزند پروری** قرآن کریم عطای فرزند را رحمتی از جانب خداوند می داند. در ادبیات دینی فرزند یکی از مصادیق باقیات الصالحات است. از نظر اسلام تولد فرزند از اهداف ازدواج است. پیامبر : ازدواج کنید تا عده شما بسیار شود زیرا من در روز رستاخیز به فزونی شما بر امتهای دیگر افتخار می کنم. یکی از علل کسب روزی تلاش و مجاهدت است که نزد خدا پاداش دارد. پیامبر : فرزند صالح کلی از گلهای بهشت است ویل دورانت :ملاحظه کنید که زناشویی بدون فرزند پژمرده است و چکونه پس از آمدن فرزند شکفته می شود مادرانی که تازه صاحب اولاد شده اند نسبت به زنانی که فرزند ندارند حافظه بصری قوی تری دارند. در آموزه های دینی از فرزند به جگر گوشه والدین تعبیر شده است که نقش مثبتی در استحکام خانواده دارد. اقدامات لازم برای تسهیل امر فرزند پروری :1- تعدیل روحیه ایده آل گری در تامین رفاه فرزند2- ایجاد فرهنگ قناعت 3-ایجاد فرهنگ تقسیم کار عادلانه برای تربیت فرزند 4- بهره مندی از حمایت بستگان در فرزندپروری 5- ارتباط با دوستان دارای فرزند 6- سهیم نمودن یکدیگر در شادی فرزندپروری 7-توجه به برکت اقتصادی که خداوند وعده داده است آسیبهای رایج تك فرزندی : 1-همه محبت ها و حمایت ها و سختگیریها و کنترل ها متوجه یك فرزند است که باعث خدشه دار شدن اراده اش می شود و تحمل رویارویی با مشکلات کاهش می یابد 2-فراهم بودن همه چیز برای او که باعث می شود توقع وی بالا رود3-فرصتی برای کنترل احساسات منفی ندارد چون نمی تواند باکسی رقابت کند 4- گرایش به انزوا و ضعف در برقراری ارتباط با همسالان5- جایگزین شدن انواع رسانه های تصویری در نتیجه تنها شدن و کم شدن ارتباط کلامی6- افزایش گسست نسلی 7- مراقبت بیش از حد پدر و مادر که باعث به خطر افتادن استقلال فرزند می شود 8- ضعف در تجربه مراحل کودکی بدلیل ارتباط مستمر با بزرگسالان 9-گستردگی مسئولیتهای تك فرزندی نسبت به پدر و مادر در ایام پیری10- محرومیت از حمایت خواهران و برادران11- محرومیت فرزندان او از حمایت عاطفی و روانی خاله دایی عمه عمو همسر مهمترین عامل در تربیت آینده فرزند است افکار و رفتار والدین حین انعقاد نطفه بر روی فرزند تاثیر می گذارد جنین در دوران حاملگی تحت تاثیر عوامل مادی ، طبیعی ، روانی ، اجتماعی و معنوی است.این عوامل در بزرگسالی او تاثیر دارند نیاز به امنیت بنیادی ترین نیاز عاطفی و روانی انسان است.سلامت جسم در گرو عدم اضطراب و احساس امنیت است. احساس امنیت در سالهای اولیه زندگی کودك توسط خانواده خصوصا مادر ایجاد می شود. زمانی که کودك احساس امنیت می کند می تواند اعتقاداتش را بیان و در صورت اشتباه به کمك والدین اصلاح کند. ترس و نا امنی مانع پیشرفت انسان می شود و کودك را وابسته و بدون اراده می کند. محیط اجتماعی بویژه همسالان از عوامل اثر گذار بر تربیت فرزند است رابطه با همسالان نیاز اساسی پیوند جویی در کودکان است که ارزش اجتماعی را می آموزند و با درك دیگران شناخت واقعی از خود بدست آورده به آزمون عقاید خود می پردازند که این امور به عزت نفس آنها کمك می کند ابعاد مهم رشد اجتماعی که کودك از همسالان خود می آموزد : آموختن چگونگی کمك به دیگران ، رقابت با آنها ، درك نیازهای آنها ، اعتماد به دیگران ، تایید آنها ، سازگاری اجتماعی ارتباط با همسالان از طریق بازی باعث کمك به رشد شناختی کودك می شود. خانواده مهمترین نقش در جامعه پذیری کودکان دربعد پرورش اجتماعی ایفا می کند. **فصل ششم: جمعیت** جمعیت شناسی دانش است میان رشته ای که با علوم دیگر در قلمرو موضوع خود ارتباط دارد. شاهد دو گذار جمعیتی در سیر تاریخی تحولات جمعیتی جهان هستیم. از اواسط قرن 17 با پیشرفت علم پزشکی مرگ و میر کاهش یافت اما زاد و ولد تغییر نکرد در نتیجه رشد جمعیتی سیر صعودی گرفت از اوایل قرن 20 با تغییر در ارزشها و هنجارهای کشورهای اروپایی و آمریکا( اصالت انسان در برابر اصالت خداوند)فرزند آوری در خانواده ها تضعیف شد.تعداد ازدواج ها کاهش یافت ،سن ازدواج افزایش یافت و طلاق زیاد شد.استفاده از وسائل پیشگیری زیاد شد و رشد جمعیت کاهش یاف ت سهم اروپا از جمعیت 15 درصد بوده و در چند سال بعد2005 به 8 درصد رسیده است و همچنان ادامه دارد. تا اواخر قرن 18 جمعیت زیاد جنبه مثبتی در اقتصاد و توان نظامی دولت ها بود. در اوایل قرن 19 به دلیل دیدگاه مالتوس رشد جمعیت کاهش یافت مالتوس معتقد بود منابع جهان محدود است و افزایش جمعیت به معنای کاهش دسترسی هر فرد به منابع غذایی است. در اندیشه اقتصادی مدرن منابع طبیعی در درازمدت بخشی از متغییر های درونی تشکیل دهنده نظام اقتصادی به شمار می آیند. هرچه جمعیت کشورها افزایش یابد ثروت بیشتری به ازای هر نفر تولید می شود رشد و رفاه در نتیجه کار و کوشش افراد جامعه بدست می آید دو عامل استعمارگری و برده داری چرخ صنعت را در اروپا و آمریکا به گردش در آورده است نگرانی کشورهای پیشرفته به دلیل محدود شدن دسترسی خودشان به منابع جهانی است. کاهش نیروی جوان باعث کاهش میزان تولیدات و خدمات و افزایش قیمت ها می شود. عوامل تضعیف اقتصاد : جمعیت کمتر و سالمندتر ،پس انداز، سرمایه گذاری و مصرف محدودتر برای گسترش کشاورزی به نیروهای جوان ، خلاق ، آموزش پذیر ، ریسك پذیر، پویا و شاداب نیازمند است مهمترین دلیل سالخوردگی بخش کشاورزی مهاجرت از روستا به شهر است. هزینه ای که جامعه برای حفظ سلامتی سالمندان انجام می دهد جزو پیامدهای اقتصادی سالمندی جمعیت است. نخستین سر شماری در زمان امیر کبیر در سال 1268جمعیت ایران 8 تا 10 میلیون نفر بوده است. عوامل موثر بر کاهش باروری :بالارفتن سن ازدواج ، افزایش تجرد ، بالا رفتن سطح اشتغال زنان ، تمایل کمتر به فرزند آوری ،افزایش هزینه پرورش فرزندان ، فشارهای اقتصادی ، مهاجرت از روستاها به شهرها منظور از ظرفیت جمعیتی تعداد جمعیتی که یك محیط طبیعی با تمام خصوصیاتش نیازهای آنها را کاملا تامین کند محاسبه تراکم های حسابی و بیولوژیك یکی از شاخص های جمعیتی برای نشان دادن ظرفیت جمعیتی یك کشور است. جهش اقتصادی برخی کشورهای آسیای شرقی مرهون استفاده درست از فرصت پنجره جمعیتی است. سیاست جمعیتی هر سیاستی است که به گونه ای مستقیم یا غیر مستقیم بر ویژگی های کمی و حتی کیفی جمعیت اثر گذار باشد. علت عمده ناباروری در زن و مرد از نظر طب اسلامی غلبه سردی است که موجب ناتوانی رحم و ضعف اسپرم می گردد. استرس ، افسردگی و اضطراب بر مغز زنان اثر نامطلوب می گذارد و درنتیجه سبب کاهش تخمك گذاری و ناباروری می گردد رایانه کیفی( لپ تاپ)از منابع میدان های الکترو مغناطیسی است. مصرف الکل در مردان موجب :کاهش تعداد و حرکت اسپرم ، کاهش سطح تستسترون و ناتوانی جنسی ماده اصلی تشکیل دهنده در سیگار ، قلیان و چپق نیکوتین است که منقبض کننده ای قوی بر عروق و ایجاد کننده تصلب شرایین است. مصرف سیگار در مردان : ایجاد اختلالات هورمونی، اشکال در اسپرماتوژنز، تولید اسپرم غیر نرمال، کاهش تعداد و تحرك اسپرم اگر کسی پس از وازکتومی پشیمان شد باید سریعا لاپاراسکوپی انجام دهد. دیر بچه دار شدن و استفاده از روشهای پیشگیری حاملگی به مدت زیاد اصل باروری را به خطر می اندازد.بهترین سن برای باروری 20 تا 24سال است. در مان های ناباروری : دارو درمانی ، هورمون درمانی، همل جراحی یا ترکیبی از آنها، کاهش وزن همراه با فعالیت های فیزیکی منظم.