Γεννητικό Σύστημα-Θήλεος και Μαστός PDF

Γεννητικό Σύστημα Θήλεος και Μαστός Σακελλαρίου Στρατηγούλα Ιατρός Παθολογοανατόμος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ά Εργαστηρίο Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ Σεψά Αθανασία Ιατρός Παθολογοανατόμος Εκλεγμένη Επίκουρη Καθηγήτρια Ά Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ Γεννητικό Σύστημα Θήλεο...

Γεννητικό Σύστημα Θήλεος και Μαστός Σακελλαρίου Στρατηγούλα Ιατρός Παθολογοανατόμος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ά Εργαστηρίο Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ Σεψά Αθανασία Ιατρός Παθολογοανατόμος Εκλεγμένη Επίκουρη Καθηγήτρια Ά Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ Γεννητικό Σύστημα Θήλεος  Το γεννητικό σύστημα του θήλεος αποτελείται από: τα εξωτερικά γεννητικά όργανα: το εφήβαιο, το αιδοίο (μεγάλα και μικρά χείλη) και την κλειτορίδα τα εσωτερικά γεννητικά όργανα: τον κόλπο, τη μήτρα, τους ωαγωγούς ή σάλπιγγες και τις ωοθήκες  Στον άνθρωπο, η δομή του γεννητικού συστήματος του θήλεος μεταβάλλεται σημαντικά κάτω από τον έλεγχο των ορμονών, από την παιδική ως την αναπαραγωγική ηλικία, αλλά και μετέπειτα στην εμμηνόπαυση.  Τα διάφορα στοιχεία του γεννητικού συστήματος υφίστανται δομικές και λειτουργικές τροποποιήσεις στα διάφορα στάδια του εμμηνορρυσιακού κύκλου.  Σάλπιγγα Ωοθήκη Οι ωοθήκες είναι μικρά επίπεδα ωοειδή όργανα, τοποθετημένα στη δεξιά και αριστερή πλάγια πυελική κοιλότητα και έχουν δύο κύριες λειτουργίες: Αποτελούν την πηγή των ώριμων ωαρίων Είναι ενδοκρινή όργανα και παράγουν στεροειδείς ορμόνες , τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη Διακρίνουμε τρία τμήματα: την πύλη, το μυελό και τον έξω φλοιό.  Επιφανειακό επιθήλιο Ωοθήκη φλοιός μυελός ορμονοεκκριτικά κύτταρα στρώματος  Ωοθυλάκια Κατά τη γέννηση μέσα στο στρώμα του ωοθηκικού φλοιού περιέχεται ένας μεγάλος αριθμός αρχέγονων ωοθυλακίων. Στην εφηβεία μερικά αρχέγονα ωοθυλάκια αναπτύσσονται περαιτέρω και μετατρέπονται σε πρωτογενή ωοθυλάκια. Η συνεχιζόμενη θυλακική ωρίμανση οδηγεί στο σχηματισμό των δευτερογενών ωοθυλακίων, ενώ το πλήρως ώριμο ωοθυλάκιο ονομάζεται τριτογενές (Γρααφιανό) και είναι έτοιμο για ωορρηξία. Μετά την ωορρηξία το ραγέν ωοθυλάκιο μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο, το οποίο τελικά μεταβάλλεται σε λευκό σωμάτιο.  Ωοθυλάκια αρχέγονα πρωτογενή Κάθε ωοθυλάκιο αποτελείται από το ωοκύτταρο, τα κοκκιώδη κύτταρα και τα κύτταρα της έσω και έξω θήκης. Μία φορά το μήνα, μία από τις ωοθήκες απελευθερώνει ένα ώριμο ωάριο. Τα κοκκιώδη κύτταρα περιβάλλουν το ωάριο. Ο αριθμός τους αυξάνεται άμεσα σε απόκριση των κυκλοφορούντων γοναδοτροπινών (FSH, LH). Παράγουν επίσης πεπτίδια που εμπλέκονται στη ρύθμιση της σύνθεσης των ορμονών των ωοθηκών. Τα κοκκιώδη κύτταρα, με τη σειρά τους, περικλείονται σε ένα λεπτό στρώμα εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας. Επί τα εκτός αυτής  Ωοθυλάκια θ κ κ δευτερογενές τριτογενές (Γρααφιανό)  Ωχρό σωμάτιο Μια προσωρινή ενδοκρινική δομή παραγωγής υψηλών επιπέδων προγεστερόνης και μετρίων οιστραδιόλης (το κύριο οιστρογόνο) και ανασταλτίνης Α. Εκκρίνει μια μέτρια ποσότητα οιστρογόνων για την παρεμπόδιση περαιτέρω απελευθέρωση της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH) και ως εκ τούτου την έκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) και της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH). Το ωχρό σωμάτιο είναι απαραίτητο για τη δημιουργία και τη διατήρηση της εγκυμοσύνης στις γυναίκες. Εκκρίνει προγεστερόνη, η οποία είναι μια στεροειδής ορμόνη υπεύθυνη για την φθαρτοειδοποίηση του ενδομητρίου και την εγκατάσταση και συντήρηση της κύησης. Λευκό σωμάτιο Οι σάλπιγγες μεταφέρουν τα ωάρια από την ωοθήκη στον αυλό του σώματος της μήτρας.  Κροσσοί Σάλπιγγα ή ωαγωγός  Mήτρα Η μήτρα διαιρείται σε τρία τμήματα, τον πυθμένα, το σώμα και τον τράχηλο Μυώδες όργανο στο οποίο καταλήγουν ο δεξιός και ο αριστερός ωαγωγός (σάλπιγγα) Επενδύεται από κυλινδρικό επιθήλιο Το σώμα και ο πυθμένας της μήτρας έχουν παχέα τοιχώματα, που αποτελούνται από δέσμες λείου μυϊκού ιστού (μυομήτριο). Η εσωτερική τους επιφάνεια επενδύεται από εξειδικευμένο βλεννογόνο, το ενδομήτριο, που αποτελείται από αδένες (επιθήλιο) και στηρικτικό στρώμα.  Ενδομήτριο Μεταξύ της εμμηναρχής (πρώτη έμμηνος ρύση) και της εμμηνόπαυσης, το ενδομήτριο σε αντιδιαστολή με τους υπόλοιπους επιθηλιακούς ιστούς (δέρμα, παχύ έντερο) δεν έχει μια στατική μορφολογία αλλά παρουσιάζει πολυπλοκότητα σταθερά εναλλασσόμενων φυσιολογικών μορφών που συνδέονται άμεσα με την ορμονική λειτουργία των ωοθηκών. Το ενδομήτριο διαφοροποιείται σε δυο στιβάδες, μια εν τω βάθει βασική και μια επιπολής λειτουργική, η οποία απαντά στα ορμονικά ερεθίσματα και υφίσταται τις μηνιαίες κυκλικές μεταβολές γνωστές ως εμμηνορρυσιακός κύκλος. Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος εξαρτάται άμεσα από τον ωοθηκικό κύκλο. Ο κύκλος διαχωρίζεται σε δύο φάσεις, την παραγωγική και την εκκριτική και φυσιολογικά διαρκεί 28 ημέρες.  Φυσιολογικός κύκλος κύκλος Εμμηνορυσιακός 28 ημερών Πρώτη μέρα του κύκλου θεωρείται η 1η μέρα της εμμηνορρυσίας (διαρκεί 4 ημέρες). Η παραγωγική φάση (οιστρογονική) διαρκεί από την 4η έως περίπου την 15η-16η ημέρα. Η ωοθυλακιορρηξία ή ωορρηξία συμβαίνει την 14η-16η ημέρα. Η εκκριτική (ωχρινική-προγεστερονική) φάση διαρκεί από την 16η έως την 25η ημέρα. Από τη μέρα αυτή έως την εμμηνορυσία (25η-28η ) διαρκεί η προεμμηνορρυσιακή φάση. Ανάπτυξη ωοθυλακίου Ωοθυλακιορρηξία Ωχρό σωμάτιο ή ωορρηξία Αιμορραγία Προ ωοθυλακιορρηξίας Ωοθυλακιορρηξία Εμφύτευση Παραγωγικό ενδομήτριο  Παραγωγικό ενδομήτριο Μικρή ελίκωση αδενίων που επενδύονται από υψηλά κυλινδρικά κύτταρα με βαθυχρωματικούς πυρήνες.  Εκκριτικό ενδομήτριο Κενοτόποια στα επιθηλιακά κύτταρα. Οίδημα στρώματος Εμμηνορρυσιακό ενδομήτριο Αιμορραγία, διάσπαση και κατακερματισμός του στρώματος, θρόμβοι ινικής , υπολείμματα αδενικού επιθηλίου Ο τράχηλος αποτελεί το χαμηλότερο τμήμα της μήτρας, ένα μέρος του οποίου προέχει στον κόλπο. Εμφανίζει δύο τμήματα, τον έξωτραχηλο και τον ενδοτράχηλο. Το τμήμα που επενδύει τον τραχηλικό αυλό αποτελεί τον ενδοτράχηλο, ο οποίος επενδύεται από μονόστιβο κυλινδρικό βλεννο-εκκριτικό επιθήλιο. Η εξωτερική επιφάνεια του τμήματος του τραχήλου που προβάλλει μέσα στον αυλό του κόλπου ονομάζεται εξωτράχηλος και καλύπτεται από μη κερατινοποιημένο πλακώδες επιθήλιο. Ο εξωτράχηλος είναι εμφανής δια γυμνού οφθαλμού κατά την κολπική εξέταση  Εξωτράχηλος Ενδοτράχηλος (μη κερατινοποιούμενο (κυλινδρικό επιθήλιο) πλακώδες επιθήλιο) Pas Πλακώδης-κυλινδρική συμβολή Αδένια ενδοτραχήλου  Πλακώδης-κυλινδρική συμβολή Η περιοχή όπου το κυλινδρικό επιθήλιο του ενδοτραχήλου συναντά το πλακώδες του εξωτραχήλου είναι η πιο πιθανή θέση ανάπτυξης διάφορων παθολογικών αλλοιώσεων. Η θέση αυτή ποικίλει. Αρχική εντόπιση είναι το έξω τραχηλικό στόμιο. Ωστόσο, σε όλες σχεδόν τις γυναίκες που έχουν γεννήσει, η θέση συνάντησης μετακινείται προς τα κάτω και γίνεται ορατή κατά την γυναικολογική εξέταση (εκτρόπιο). Εμφανίζεται ως ερυθρωπή περιοχή που δίνει λανθασμένα την εντύπωση διάβρωσης. Το κυλινδρικό επιθήλιο που έχει κατέλθει μεταπλάσσεται σε πλακώδες (ζώνη μετάπλασης ή μεταβατική). Από αυτή τη θέση πρέπει να λαμβάνονται βιοψίες. πλακώδες επιθήλιο πλακώδης-κυλινδρική συμβολή ενδοτράχηλος Εξωτερικά γεννητικά όργανα: Το εφήβαιο (όρος της Αφροδίτης), τα μεγάλα και τα μικρά χείλη του αιδοίου αποτελούνται από τροποποιημένο δέρμα. Η κλειτορίδα βρίσκεται κάτω από το εφήβαιο και αποτελεί το αντίστοιχο του πέους στο θήλυ. Το πρώτο από τα εσωτερικά γεννητικά όργανα, ο κόλπος είναι ένας ινομυώδης σωλήνας που εκτείνεται από τον πρόδομο ως τον τράχηλο της μήτρας.  Αιδοίο Μη κερατινοποιούμενο πλακώδες επιθήλιο Μεγάλα χείλη αιδοίου Βαρθολίνιος αδένας Δύο μεγέθους μπιζελιού αδένες αριστερά και δεξιά του ανοίγματος του κόλπου που εκκρίνουν βλέννα. Οι αγωγοί τους εκβάλουν επί της επιφανείας του αιδοίου για τη λίπανση της περιοχής.  Κολπικό επιθήλιο Μη κερατινοποιούμενο πλακώδες Κi67  Μαστός 66 1. Μεσοπλεύριοι μύες 2. Θωρακικοί μύες 3. Θηλή 4. Θηλαία άλως 5. Γαλακτοφόροι πόροι 3 6. Λοβοί μαστικού αδένα 3 7. Περιμαστικό λίπος 4 5 4 5 8. Δέρμα  Μαζικός αδένας o Οι μαστοί εμβρυολογικά σχηματίζονται από καταδύσεις της επιδερμίδας στο χόριο. o Η πλήρης ανάπτυξη του μαστού στα θήλεα ολοκληρώνεται κατά την εφηβεία. o Το παρέγχυμα του μαστού αποτελείται από 12-20 λοβούς. o Κάθε λοβός περιλαμβάνει ένα σύστημα πόρων με αυτόνομο μονήρες τελικό σημείο εκβολής στη θηλή. o Το σύστημα πόρων κάθε λοβού διακλαδίζεται ευρέως και εισχωρεί βαθιά στον ινολιπώδη ιστό. o Κάθε πόρος καταλήγει τυφλά σε ένα δίκτυο μικρών τελικών σωληναρίων. o Το κάθε δίκτυο τελικών σωληναρίων με το σύστοιχο ενδολοβιακό Τελική τελικό πόρο ονομάζεται πορολοβιακή μαζικό λόβιο. μονάδα o Το εξωλοβιακό τμήμα του τελικού πόρου μαζί με το σύστοιχο λόβιο καλείται τελική πορολοβιακή μονάδα (TDLU=Terminal Duct-Lobular Unit)  Μαζικά λόβια  Το κάθε μαζικό λόβιο περιβάλλεται από εξειδικευμένο στηρικτικό στρώμα. Μαστός ενηλίκου  Οι πόροι και τα τελικά σωληνάρια επενδύονται από μια εσωτερική συνεχή στιβάδα κυβοειδών ή κυλινδρικών επιθηλιακών κυττάρων και μια εξωτερική ασυνεχή στιβάδα μυοεπιθηλιακών κυττάρων.  p63 SMA Col IV Οι ανοσοϊστοχημικές χρώσεις p63 και SMA καταδεικνύουν τη στιβάδα των μυοεπιθηλιακών κυττάρων ενώ η χρώση για κολλαγόνο ΙV (Col IV) τη βασική μεμβράνη Μαστός ενηλίκου β α: τελικοί πόροι β: μαζικά λόβια α α Μαστός εμβρύου Μαστός εφήβου  Μαζικό παρέγχυμα γαλακτοφορίας  Ο μαστός εκδηλώνει την πλήρη λειτουργική του δραστηριότητα κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία.  Το επιθήλιο είναι ψηλό, κυλινδρικό με διαυγή κενοτόπια πλήρη λιπιδίων Εμμηνοπαυσιακός μαστός Ανοσοϊστοχημική χρώση έναντι υποδοχέων οιστρογόνων Κυριότερες παθήσεις του μαστού Νόσος Paget Επιθηλιακή υπερπλασία Αδένωμα Καρκίνωμα μαστού θηλής Ινοαδενώματα Εκτασία Ινοκυστικές αλλοιώσεις πόρων Αδένωση  ΗER-2/neu To ογκογονίδιο HER-2/neu υπερεκφράζεται στο 20% με 30% των διηθητικών καρκίνων μαστού. Tο Τrastuzumab είναι ένα αντίσωμα έναντι της πρωτεϊνης HER-2/neu και δίδεται για τη θεραπεία αυτών των όγκων. Ευχαριστώ