FP HAND-OUT1.pdf
Transcript
FILIPINO SA PILING LARANGAN (AKADEMIK) ⮚ Transaksyunal (target, ikatlong ⮚ Proseso ng Pagsulat panauha...
FILIPINO SA PILING LARANGAN (AKADEMIK) ⮚ Transaksyunal (target, ikatlong ⮚ Proseso ng Pagsulat panauhan, katotohanan, kontrolado, ARALIN 1 – PAGSULAT (KAHULUGAN,KALIKASAN AT ✔ Bago sumulat (Pre-writing)– ibang tao, pormal, estilo) KATANGIAN) nagpaplano at nangangalap ∙ Uri ng Pagsulat ∙ Pagsulat – pagsasatitik, limbag, at pagbibigay ng impormasyon para sa ⮚ Teknikal– komersyal/teknikal na simbolo sa mga ideya at kaisipan na nais sulatin. Magiging gabay. layunin. (manwal,gabay sa iparating o ipahayag. Mababalikan at ✔ Habang sumusulat/Pagsulat pagsasaayos ng kompyuter) matatandaan ang mga mahahalagang bagay. ng Burador (Actual writing/ ⮚ Referensyal– nagpapaliwanag, bigay Matrabaho at mabagal na proseso. Draft writing)– malayang impormasyon/nagsusuri. Maiharap ∙ Kellogg at Gilhooly– “kambal utak” ang yugto ng pagsulat o di sa katotohanan ang mambabasa. pagsulat. “ Ang pag-iisip ay set ng proseso na isinasaalang-alang ang (Suring kasaysayan, lumilikha, nagmamanipula at pagkakamali aklat/libro,teksbuk,notecard) nakikipagtalastasan.” ✔ Muling pagsulat (Post ⮚ Jornalistik– pagsulat ng balita. ∙ Akademikong Pagsulat– ginagawa sa writing) – muling sulatin ang ⮚ Akademikong pagsulat– pormal at akademikong institusyon kung saan kailangan burador at dumadaan sa nagpapakita ng resulta ng ng mataas na antas ng kasanayan sa proseso ng rebisyon at pagsisiyasat/pananaliksik. (research pagsulat. pagwawasto. paper, case study) ⮚ Katangian ng Akademikong Pagsulat ❖ Rebisyon– pagsusuri ⮚ Malikhaing pagsulat – masining na ✔ Pormal (magagalang at ng kabuuang isinulat paglalahad ng iniisip o nadarama. standard na salita) upang malaman ang (tula, personal na liham) ✔ Obhetibo (katotohanan) mga dapat alisin, ARALIN 2 – ABSTRAK ✔ May paninindigan baguhin, iwasto at ∙ Inilalagay sa unahan bago ang introduksyon (dinidepensahan sa palitan. ng isang pag-aaral/pananaliksik. pamamagitan ng ebidensya) ❖ Pagwawasto– ∙ “Abstractus”, salitang Latin na ang ibig ✔ May pananagutan (naitatala pagsasaayos ng sabihin ay drawn away o extract from. ang mga pinaghanguan ng estruktura ng sulatin. ∙ “Halaw”, ibang katawagan na ibig sabihin ay impormasyon) ⮚ Bahagi ng Teksto kuha o bahagi. ✔ May kalinawan (direkta at ✔ Panimula (kawili-wili) ∙ Pinaikling deskrisyon ng isang klaro) ✔ Katawan (organisasyon at pahayag/sulatin. ⮚ Antas ng Pag-unawa sa Pagbasa balangkas) ∙ Bahagi ng isang buo. ✔ Literal ✔ Konklusyon (mag- iiwan ng ✔ Pagbasa nang may pag- ∙ Maikling buod ng inilalagay sa unahan ng kakintalan sa isip/natutuhan) introduksyon ng tesis. unawa ⮚ Uri ng Abstrak ✔ Pagbasa nang may ∙ Layunin ng Pagsulat ✔ Deskriptibo aplikasyon ⮚ Ekspresiv (target, unang panauhan, ✔ Impormatibo sarili, personal, karanasan, malaya) ⮚ Gabay/Bahagi sa/ng Abstrak (hakbang/proseso) ∙ Buong buhay ✔ Buod – muling pagpapahayag ng ✔ Pagpapares ARALIN 5 – PANUKALANG PROYEKTO impormasyon ✔ Proseso (pagsulat) ∙ Proyektong iminumungkahing isagawa dahil sa ✔ Layunin – kahalagahan at sino ⮚ Nilalaman/Katangian ng Lagom/Buod nakitang kinakailangan ng pagkakataon. ∙ ang makikinabang ✔ Conciseo – pinaikli na ayon sa Karaniwang Gawain ng mga taong ✔ Resulta – mahalagang datos kahingian ng lagom nanunungkulan sa gobyerno o pribadong ✔ Konklusyon - natutuhan ✔ Akyureyt – malinaw/ wasto kumpanya. ✔ Rekomendasyon – obserbasyon ✔ Objective – punto de vista ∙ Kailangan ng pinansyal na tulong para sa at mungkahi lamang ng awtor ang lumilitaw ARALIN 4 – BIONOTE paggawa/kamit ng proyekto ARALIN 3 – SINTESIS/ BUOD/ SIPNOSIS O LAGOM ∙ Di gawaing basta-basta ∙ Impormatibong talata ukol sa propesyon ng ∙ Kailangan ng ibayong pagpaplano at ∙ Salitang Griyego na “syntithenai” na ibig isang awtor. pananaliksik para mapatunayan ang sabihin ay put together or combine. ∙ “Bio”, ibig sabihin ay buhay (Greek), “Vivus” kahalagahan ng proyekto sa komunidad. ∙ Diwa o sumaryo o pinakaideya ng kabuuan ∙ (Latin), “Jivas” (Sanskrit) ∙ Ang pagsasatitik ng panukala ay Paraan ng pagpapaikli ng teksto/babasahin ∙ Nakikita sa likuran ng libro at kadalasa’y may nangangailangan ng kaalaman at pag ∙ Di-orihinal na sulatin,patalata at di litrato eensayo. balangkas ∙ Isang talata lamang karaniwan ⮚ FORMAT NG PANUKALA ∙ Sustansya o “substance” (tumayo/tumindig) ∙ ∙ Naglalahad ng klasipikasyon ng isang ✔ Pangalan ng proyekto – Pinakapuso ng kabuuan ng teksto indibidwal at ng kanyang “kredibilidad” proyekto, saan, sino/alin ang BUOD – paglalagom/pagpapaikli o bilang isang propesyonal. (natamo, tagatanggap. Dapat tiyak at pinasimpleng kabuuan kaalaman, awtoridad) maikli. Sigurado sa baryabol. SINTESIS – pagbuo/kolekta ng iba’t ∙ Punto de vista at ikatlong panauhan ✔ Proponent ng proyekto – sino ibang detalye galling sa iba’t ibang ang nagmungkahi. resources kung saan nagdedetalye ng AWTOBIOGRAPIYA/TALAMBUHAY ✔ Klasipikasyon ng proyekto – isang paksa. ∙ Obra ng buhay (lifework) ilarawan saan kabilang ang ABSTRAK – pasiksik na detalye ng ∙ Buhay ng isang tao (sarili) proyekto --- edukasyon, isang pag-aaral/pananaliksik ∙ Buhay at karanasan agrikultura,pangkalusugan at iba ⮚ Hakbang sa Pagbubuod ∙ Sino siya bilang manunulat pa. ✔ Pagbasa ∙ Ano ba ang natutunan ko sa ✔ Kabuuang pondo - kagastusan ✔ Pagpili (pandama) pangyayari sa buhay ko? (sinasagot ✔ Rasyonale ng proyekto – batayan ✔ Pagsulat (detalye) ng manunulat mismo) sa paggawa ng proyekto, 🖉 Sekwensyal BIOGRAPIYA/KATHAMBUHAY kalagahan o pagkilala sa (pangyayari) 🖉 Kronolohikal ∙ Buhay ng ibang tao problema. ∙ Paggunita sa kilalang tao ✔ Deskripsyon ng proyekto – (impormasyon) ∙ Pagsilang, pagtanda at pagkamatay ilarawan ng malinaw at 🖉 Prosidyural makatotohanan ang kaligiran ng lipunan/organisasyon proyekto. ⮚ 3 bagay na dapat isaalang-alang sa ✔ Nagmumungkahi ✔ Layunin ng proyekto – pananalumpati ▪ Nagbibigay opinion/ goal/objective ✔ Mananalumpati (sarili) suhestiyon ✔ Kapakinabangan – sino ang ✔ Talumpati (nilalaman/layunin) ▪ Nominasyon ng makinabang at matulungan nito. ✔ Publiko (tagapakinig/taganuod) miyembro sa ✔ Kalendaryo – dapat sunod sunod ⮚ Uri ayon sa layunin organisasyon at may kaakibat na petsa at ✔ Pampalibang/ pampasigla ⮚ Uri ayon sa paghahanda kasangkot. ▪ Karaniwan na sa usapan ✔ Impromptu ✔ Lagda – lahat ng taong sa araw- araw ✔ Extempore kasangkot/ pagpapatunay na ▪ Nagbibigay kagalakan ✔ Isinaulong talumpati pinagtibay ang gawain. ▪ Gumigising/pumupukaw ✔ Pagbasa ng papel kumprehensya ⮚ ▪ Gumagamit ng Katangian na dapat taglayin ng paksa ng ARALIN 6 – TALUMPATI eksaherasyon/ talumpati ∙ Sining ng pagsasalita na maaaring pagmamalabis ✔ Napapanahon (ukol sa nanghihikayat. ✔ Nagbibigay kabatiran/ kasalukuyan at hinaharap na ∙ Pagpapahayag ng saloobin, kaisipan at impormasyon pangyayari) damdamin sa isang masining na ▪ Kailangan ng ✔ Kapaki-pakinabang (makatulong sa paraan. pagsasaliksik, pag –aaral, araw-araw na pamumuhay) ∙ Isang magalang na pagsasalita sa harap ng pagbasa ✔ Katugon ng layon (Nakamit ang publiko ukol sa isang mahalaga/ ▪ seminar layunin) napapanahong isyu/ paksa. ✔ Panghikayat ⮚ Pagbubuo ng talumpati ⮚ Hangarin sa pagtatalumpati ▪ Para sa paksa o isyu na ✔ Simula (hangarin ng talumpati) ✔ ✔ Magbigay kabatiran (hindi pa nais panigan ang Katawan (mahusay na pagtalakay sa alam ng publiko) katwiran/ impormasyon paksa) ✔ Magturo (ituro sa publiko ang ✔ Papuri ✔ Wakas (pagbubuod) nararapat na paraan/ paniniwala ▪ Pagpupuri, handog, pag – ⮚ KUMPAS - pagbibigay diin gamit ang ukol sa isang bagay/isyu) alaala indayog ng mga kamay sa mga salita sa ✔ Manghikayat (hikayatin ang ▪ Mensahe sa pumanaw, pagtatalumpati. Kapani-paniwala kung tama/ publiko hinggil sa katotohanan o kaarawan, kasal wasto ang gamit ng kumpas. ❖ Tatlong kabutihan) ✔ Nagbibigay- galang bahagi ng kumpas ✔ Magpaganap/ magpatupad ▪ Pagpapakilala ng baging ▪ Paghahanda (botohan, magpakilos) kaanib ▪ Pagkumpas ✔ Manlibang (nakawiwili kaakibat ▪ Pagtanggap sa tungkulin ▪ Pagbabalik ng kamay ng apat na hangarin) ▪ Pag-alaala sa taong may ❖ Uri ng kumpas naimbag sa ▪ Palad na itinataas habang nakalahad (dakilang damdamin) ▪ Nakataob na palad at biglang ibababa “Huwag pangarapin ang buhay mo, buhayin ang pangarap (marahas na damdamin) mo”. ▪ Palad na bukas at Inihanda ni: Bb. Marsica I. Melo marahang ibababa (mababang uri ng kaisipan/damdamin) ▪ Kumpas na pasuntok/ kuyom na palad (poot, galit, pakikipaglaban) ▪ Paturong kumpas (panduduro, pagkagalit, paghamak) ▪ Nakabukas na palad na magkakalayo ang daliri at ikinukuyom (matimping damdamin) ▪ Palad ay bukas paharap sa nagsasalita (pagtawag ng pansin) ▪ Nakaharap sa madla, bukas ang palad (pagtanggi, pagkabahala, takot) ▪ Kumpas na pahawi/ pasaklaw (pagsaklaw,pag-aari) ▪ Marahang pagbaba ng dalawang kamay (kabiguan, kawalan ng lakas)
