Filipino Q2 Lesson 5: Gamit ng Wika sa Lipunan PDF

FILIPINO Q2 5. Saan matatagpuan ang istasyon ng pulis? Lesson 5: Gamit a. Personal b. Regulatori ng Wika sa...

FILIPINO Q2 5. Saan matatagpuan ang istasyon ng pulis? Lesson 5: Gamit a. Personal b. Regulatori ng Wika sa c. Heuristik d. Impormatibo Lipunan INSTRUMENTAL - Tungkuling “I want” SAMPLE QUESTIONS: - matupad ang isang 1. Uminom ng gamot nang makatlong pangangailangan ng ispiker. beses sa isang araw. - Hal. “Samahan mo naman ako sa a. Impormatib kantin.” b. Personal c. Heuristik REGULATORI d. Regulatori - Tungkuling “Do as I say” - paggamit ng wika upang 2. Anak, iligpit mo ang mga pinagkainan makaimpluwensya ng kilos ng sa mesa. isang tao. a. Impormatib - nakatuon sa pag-uutos, sa b. Personal pagpapakilos, at maging ang c. Instrumental pakikiusap sa kapwa upang d. Imahinatibo makuha ang ninanais. - Hal. “Panuto ng pagsusulit: 3. Ikaw ang pastol na umakay sa akin Huwag susulatan ang testpaper. nang ako'y maligaw sa masukal na Lahat ng kasagutan ay ilalagay gubat. sa sagutang-papel. Ang hindi a. Instrumental susunod sa tuntunin ay b. Imahinatibo makatatanggap ng markang 0.” c. Impormatib d. Personal INTERAKSYUNAL - ang paggamit ng wika na 4. Tutol akong isabatas ang Divorce tumutukoy sa pagpapaunlad ng Law. ating mga ugnayang panlipunan a. Imahinatibo at naglalayon din itong patibayin b. Impormatib ang daloy ng komunikasyon. c. Instrumental - Halimbawa ay ang pagbati, d. Personal pangungumusta o pag-alam sa  kalagayan ng kausap upang ay sa pagpapaliwanag upang maging palagay. makabigay ng bagong kaalaman - Hal. “A: Kamusta ka? B:Mabuti o impormasyon sa kapwa. naman. Ikaw, kamusta ka?” - Hal. “Ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog PERSONAL na isinaayos sa paraang - pagpapahayag ng personal na arbitraryo upang magamit bilang preperensya o aydentidad ng instrumento ng komunikasyon.” ispiker. - Halimbawa ay ang pagsabi ng HEURISTIK opinyon tungkol sa - Paggamit ng wika upang napapanahong isyu. makapangalap at matuto mula - Hal. sa ating kapaligiran. A: Nagustuhan ko ang Korean - Kabilang dito ang pagtatanong drama na Crash Landing on You. at pagsagot na nagbubunsod ng Sana mapag-isa na ang North at mga panibagong katanungan. South Korea. - HAL. B: Oo para pwede nang A: Totoo bang ang wika ay hindi magsama si Capt. Ri at Se Ri. maaaring hindi magbago? A: Oo nga! Nakakakilig kase sila! B: Oo. Ang wika ay dinamiko. A: Ganoon ba? Bakit ba patuloy IMAHINATIBO na nagbabago ang wika? - Tungkuling a “Let’s pretend” B: Dahil tayong mga tao na - Ito ay paggamit natin ng wika gumagamit ng wika ay kung saan pinupukaw natin ang nagbabago rin kung kaya’t lahat imahinasyon ng isang tao. ng mga bagay na ating - Hal. ginagamit at napapakinabangan Ikaw ang buhay ko ay nagbabago rin Sa bawat pagpintig ng aking puso Bawat tibok ay tila pagsambit ng ngalan mo Ikaw at ikaw lang Dahil ikaw ang buhay ko. REPRESENTASYUNAL - Paggamit ng wika na nagpapahayag ng impormasyon. - pagpapahayag at pangangalap ng impormasyon tulad ng gamit ng wika sa pag-aaral o di kaya Lesson 6: 5. Sinong pangulo ng bansa ang nagproklama na ang buwan ng Agosto ay gagawing Buwan ng Wikang Kasaysayan ng Filipino? a. Manuel Quezon Wikang b. Fidel Ramos c. Corazon Aquino Pambansa Sample questions: PANAHON BAGO DUMATING ANG 1. Ano ang tawag sa alpabetong itinuro MGA KASTILA ng mga Kastila sa ating mga ninuno? a. Abecedario Baybayin b. Baybayin - Naglalaman ng 17 simbolo (14 c. ABAKADA na katinig; 3 patinig) - Isang katutubong paraan ng pagsulat na ginamit ng mga 2. Ano ang tawag sa ating unang katutubong Pilipino. Saligang batas na binuo ni Apolinaro - Batay sa ulat ng mga Mabini? misyonaryong Kastila, kanilang a. Malolos Constitution nadatnan na ang mga Pilipino ay b. Biak na Bato marunong nang magbasa at c. Batas commonwealth magsulat. - Ginagamit sa iba’t ibang rehiyon 3. Sa anong taon nagtadhana ang ng Pilipinas, lalo na sa Luzon. Saligang Batas ng Pilipinas tungkol sa Ngunit pagdating ng mga kastila ating Wikang Pambansa? ay unti-unting napalitan ng alpabetong Romano, lalo na a. 1940 dahil sa kristiyanismo at b. 1987 pagpapalaganap ng wikang c. 1935 Kastila/Esapnyol. 4. Anong wika ang naging batayan ng mga patakaran ng komunikasyon at transaksiyon ng pamahalaan ayon sa 1987 Konstitusyon? a. Tagalog b. Filipino c. Pilipino  WIKANG PAMBANSA SA PANAHON WIKANG PAMBANSA SA PANAHON NG MANANAKOP - KASTILA NG PAGSASARILI 1935 - Nang dumating ang mga kastila - Bumuo ng isang wikang noong 1521 at simulan ang pambansa kolonisasyon noong 1565, - “Ang kongreso ay gagawa ng ipinakilala nila ang wikang mga hakbang tungo sa Espanyol pagpapaunlad at pagpapatibay ng iisang wikang pambansa na Abecedario - Roman alphabet batay sa isa sa mga umiiral na - 30 ito dahil nadagdagan ng CH, katutubong wika” RR, at LL 1937 (December 30) Doctrina Christina - Kauna-unahang - Ipinahayag ni Pangulong aklat na nailimbag sa bansa Manuel L, Quezon, ang wikang pamabansa ng Pilipinas na batay WIKANG PAMBANSA SA PANAHON sa Tagalog” NG REBOLUSYONG PILIPINO WIKANG PAMBANSA SA PANAHON 1897 NG AMERIKANO (1898-1946) - Panahon ng himagsikan ang saligang batas ng biak na bato - 1935 nailabas ang Saligang na nag-aantas ng Wikang Batas ng Pilipinas na naglalaman Tagalog ang opisyal na wika ng probisyon ng pangwika tungkol sa pambansang wika. Panahon ng pagsasarili - Ang bansang wika ay nakabatay - Binuo ni Apolinario Mabini ang sa Tagalog bagama’t wala pa unang libro saligang batas na itong pormal na katawagan kinilalang Malolos Constituion bilang wika - Ingles ang opisyal na wika Malolos Constitution bagama’t nililinang ang - Ang wikang tagalog ay pambansang wika sa kaniyang kinilala bilang pangunguna ng Surian ng pangunahing wika ng bansa at Wikang Pambansa. patunay rito ay ang pagtatalaga - Malayang nagagamit ng mga na ang Tagalog ang magiging Pilipino sa buong bansa ang wikang panturo sa mababang kanilang katutubong wika paaralan bagama’t ang wikang kastila ang opisyal na wika  WIKANG PAMBANSA SA PANAHON NG HAPON Ordinansa Militar Blg. 13 - Nihonggo at Tagalog ang wikang opisyal Gintong Panahon ng Panitikang Pilipino - Namulaklak ang Panitikang Pilipino na nasusulat sa mga katutubong wika. Tatlong taon - Makalipas ang tatlong taon ay napaalis ng mga amerikano ang mga hapon sa bansa. Noong 1959, tinawag na Pilipino ng kalihim ng edukasyon na si Jose E. Romero ang pambansang wika na batay sa Tagalog LESSON 7: mapagkakatiwalaang pang akademikong hanguan - Sistematiko (may hakbang) Pananaliksik - Kontrolado (may sakop at limitasyon) Sample Questions: - Kritikal (finafact-check) 1. Sa pagpili ng paksa, mas mahalaga Bunga ng Pananaliksik ang popularidad kaysa sa kahalagahan - Paggaan ng paksa sa larangang pinag-aralan. - Inobasyon a. True - Pag-unlad b. False - Pagbabago 2. Ang pananaliksik ay naglalayong Kahalagahan magbigay ng mga impormasyon ukol sa - Nagpapayaman ng kaisipan isang paksa. - Lumalawak ang karanasan a. True - Nalilinang ang tiwala sa sarili b. False - Nadaragdagan ang kaalaman 3. Ang pananaliksik ay naglalayong Proseso magbigay ng mga impormasyon ukol sa - Pagsasaayos ng dokumentasyon isang paksa. - Pagsulat ng burador (draft ) a. True - Pagpapahayag ng resulta ng b. False riserts - Pagrebisa at pagwawasto ng 4. Ang paghahanap ng mga datos mula burador sa social media ay epektibong paraan - Pagsulat ng pinal na papel ng pananaliksik sa anumang paksa. a. True Pagpili at paglilimita ng paksa b. False - Kinawiwilihan, kapaki-pakinabang at napapanahon ang paksa 5. Mahalaga ang paglilimita ng paksa - May sapat na sangguniang upang mapadali lamang ang gawaing pagbabasehan ang napiling paksa pananaliksik. - Hindi malawak at masaklaw ang a. True paksa - Ang paksa ay maaaring lagyan ng b. False konklusyon o pasya upang makapagbigay ng kuro-kuro Pananaliksik - isang pagsisiyasat ng matapos makapagsuri at isang parte ng paksa gamit ang ibat makapaglatag ng ebidensya at ibatng pamamaraan ng katibayan  a. Hindi nakapaalpabeto ang Lesson 8: pagtala ng mga sanggunian b. ‘Talasanggunian” dapat ang label ng pahina Dokumentasyon c. Ang lagda ng miyembro ay dapat nakalagay sa ibabang Sample Questions: bahagi ng pahina 1. Tukuyin ang tamang in-text citation d. May ibang nilalaman ang buong na naka-bold. pahina “Ayon kay Lanie B. Mate (2017), "Ang taong nakararanas ng pambubuksa o 3. Tukuyin ang maling pormat ng bullying ay maaaring magkaroon ng end-text citation na nakalahad depresyon, anxiety, matinding kalungkutan, at pagbabago ng pattern sa pagkain at pagtulong." a. Mate (2017) b. Mate. 2017 c. Mate, L.B. (2017) d. (L.B.Mate 2017) 2. Suriin ang kabuuang pormat ng end-text citation at tukuyin ang a. Walang espasyo sa bawat linya nagpapamadali dito. b. Hindi nakapaalpabeto ang mga sanggunian c. Hindi ito naka-hanging indention d. May ibang nilalaman ang sanggunian 4. Mali ang pagbuo ng in-text citation. Tukuyin ang tamang anyo. In-text Citation Kapag ang mga mag-aaral ay may kakulangan sa kasanayan sa independent learning, sila ay nahihirapan na pagtagumpayan ang kahingian sa mga inaasahang kasanayan sa kolehiyo (Qizi, et al., 2021). End-text Citation Praymarya o pangunahing datos Qizi, M.Z., & Kobilijanovna, S.M. (2021). - mga impormasyong naglalaman The significance of teaching ng raw data at impormasyon independent learning and its benefits tulad ng likhang sining. for students. Phoenix Publishing Inc. - Halimbawa : a. (Qizi at Kobilijanova 2021) - Liham b. Qizi et al., (2021) - Panayam c. Qizi at Kobilijanova (2021) - Reulta ng surveys d. (Qizi, M.Z., & Kobilijanoca, S.M., - Unanalyzed statistical 2021) data 5. Ano ang tamang pormat ng in-text Sekondaryang datos citation? - mga pagtalakay, ebalwasyon Sa sobrang paggamit ng mga gadyet, at pagsusuri ng mga nagiging adik ang mga tao at pangunahing datos nakaaapekto ito sa kanilang utak. - Halimbawa : paggamit ng mga (MSEd, 2023) Isa sa mga epekto nito ay datos mula sa naunang ang pagiging mainitin ang ulo ng isang administrasyon ng barangay tao. a. Sa sobrang paggamit ng mga Mga uri o anyo ng tala gadyet, naging adik ang mga tao 1. Direktang sipi (direct quotation) at nakaapekto ito sa kanilang - Direktang pagsipi utak (MSEd, 2023). - Limitahan sa 40 salita b. Sa sobrang paggamit ng mga - Lagyan ng panipi (“”) ang gadyet, nagiging adik ang mga bawat nakuhang tala tao at nakaaapekto ito sa - Ginagamit ang ellipsis (...) kanilang utak-( MSEd 2023). upang matanggal ang c. Sa sobrang paggamit ng mga mga irrelevant na gadyet, nagiging adik ang mga impormasyon tao at nakaaapekto ito sa - Halimbawa : “Kailangan kanilang utak: MSEd, ( 2023). kong ulitin na kolorum ang d. Sa sobrang paggamit ng mga “alibata” dahil walang gadyet, nagiging adik ang mga gayong alpabeto sa tao at nakaaapekto ito sa Pilipinas,” wika ni Almario kanilang utak MSEd, (2023). (2023).  2. Sipi ng sipi o secondary citation Parentetikal : huling sinasabi - Pagkilala sa praymaryang ang citation sanggunian na mababasa sa sekondaryang A. Aklat sanggunian May awtor : - Ginagawa kung hindi accesible ang orihinal na pinagmulan - Signal na kataga : unang sinasabi ang citation - Parentetikal : Walang awtor : huling sinasabi ang - Pamagat ng aklat: italicize citation - Pamagat ng web : panipi (“ “) 3. Hawig o paraphrase - Wastong paglalahad ng ideya batay sa Organisasyon ang awtor : pagpapaliwanag ng - Banggitin ang buong mananaliksik pangalan ng organisasyon - Daglat (abbreviation) na nakapaloob sa bracket 4. Salin/sariling salin - Pagsasalin (translating) ([ ]) ng wikang banyaga - Iwasan ang pagsasalin ng litera - Huwag isalin ng direkta ang mga idyoma at mga Dalawang awtor na salitang teknikal magkapareho ang apilyedo: - I-italicize ang mga tala na - Lagyan ng inisyal nasa wikang banyaga pagkatapos ng apilyedo APA 7th Edition : Pinagsasaligang Tuntunin ng in-text citation B. Webpage/online - Awtor - petsa pa rin Dokumentasyon - Walang awtor - pamagat In-text citation : nasa loob ng talata - Walang petsa - “n.d.” Signal na kataga : unang sinasabi ang citation  - Opsyonal ang pahina sa paggawa ng intext citation - Gamitin : “last updated; last modified” - Huwag gamitin : “Last reviewed” C. Mga paraan sa paghahanap ng awtor/ may akda End-text citation (talasanggunian) : - Inilalahad sa hulihang bahagi ng pananaliksik - Hindi maaaring idugtong sa iba pang bahagi ng sulating pananaliksik - Who + when + what + where - Paalpabeto ang pagtatala (hindi kasali ang The and A) - Pagsulat ng pamagat: - Naka italicized - Maliit na titik maliban sa : - Unang titik ng pamagat - Subtopic, pagkatapos ng colon (:) - Proper names Lesson 9: na ginawa ng mananaliksik tungkol sa paksang tatalakayin. a. Tama Konseptong b. Mali papel Konseptong papel - proposal para sa gagawing pananaliksik. Sample Questions: - ilalahad ang buong paksa, at 1. Ang konseptong papel ay nagsisilbi mga paraan upang ring proposal ng konseptong papel. mapatunayan ang pahayag ng a. Tama tesis. b. Mali - gabay upang mailahad kung ano ang mga mangyayari at gagawin 2. Iisang metodo lamang ng pagkalap sa pananaliksik ng impormasyon ang maaaring gamitin para sa konseptong papel. Rationale a. Tama - Ilahad ang paunang b. Mali kaalaman o background ng paksa. 3. Ang bahagi ng konseptong papel - Isa-isahin ang dahilan kung kung saan mababasa ang hangarin o bakit napiling talakayin ang tunguhin ng pananaliksik batay sa isang paksa. paksa ay ang layunin. - alakayin ang kahalagahan at a. Tama kabuluhan ng paksa. b. Mali Layunin 4. Ang bahagi ng konseptong papel na nagsasabi tungkol sa kasaysayan o - Ilahad ang tunguhin at tesis dahilan kung bakit napiling talakayin ng pahayag ng pananaliksik ang isang paksa ay tinatawag na batay sa paksang napili. metodolohiya. a. Tama Metodolohiya b. Mali - ilahad ang pamamaraang gagamitin ng mananaliksik sa 5. Ang rationale na bahagi ng pangangalap ng datos. konseptong papel ay naglalaman ng - Isa-isahin ang/mga paraang kalalabasan ng pag-aaral batay sa gagamitin sa pagsusuri sa mga pangangalap ng datos o impormasyon nakalap na impormasyon. Inaasahang output o resulta Sarbey - Ilahad ang inaasahang - Ito ay ang paglikom ng mga kalalabasan o magiging pananaw, opinyon, at resulta ng pananaliksik o karanasan sa pamamagitan ng pag-aaral. mga questionnaire. One-on-One Interview Iba’t ibang paraan ng pangangalap - Ito ay pakikipanayam sa mga ng datos o impormasyon: eksperto, awtoridad, at iba pang indibidwal na may mahalagang kaugnayan at Literature Search kaalaman tungkol sa paksa ng - Ito ay ang masusing pag-aaral pag-aaral. Maaaring ito ay sa mga umiiral na literatura. isagawa nang harapan, Kabilang dito ang mga aklat, telepono, o online. journal articles, tesis, at mga online na materyales na may kaugnayan sa paksa ng Focused Group Discussion pag-aaral. - Ito ay pagtalakay kasama ang mga piling grupo ng mga tao Pagdodokumento na may kaugnayan sa paksa ng pag-aaral upang makuha ang - Ito ay ang pagtatala ng mga iba't ibang pananaw at mahalagang impormasyon at karanasan ng mga kalahok. datos mula sa iba't ibang mapagkukunan sa pamamagitan ng pagkuha ng litrato, video recording, at iba pang dokumentaryong pamamaraan. Obserbasyon - Ito ay ang pagmamasid sa mga aktwal na kaganapan, pag-uugali, at iba pang penomena na may kaugnayan sa paksa ng pag-aaral. ASSIGNMENT BUOD LESSON 9: KONSEPTONG PAPEL