Mga Magulang at Magkakapatid ni Rizal (Tagalog). PDF

**FILIPINO\_4th MONTHLY** **RIZAL LAW (Republic Act 1425)** - Inaprubahan: **12 ng Hunyo 1956** - Itinawag pang **House bill No. 5561** na pinangungunahan ni **Jacobo Gonzales** at; - **Senate bill No. 438** na pinangungunahan ni **Sen. Claro M. Recto** - Nangung...

**FILIPINO\_4th MONTHLY** **RIZAL LAW (Republic Act 1425)** - Inaprubahan: **12 ng Hunyo 1956** - Itinawag pang **House bill No. 5561** na pinangungunahan ni **Jacobo Gonzales** at; - **Senate bill No. 438** na pinangungunahan ni **Sen. Claro M. Recto** - Nangunguna: **Sen. Jose P. Laurel** - (*Dating Pinuno ng Pambansang Kapulungan ng Edukasyon*) - May-akda: **Sen. Claro M. Recto** - Lumagda: **Pang. Ramon Magsaysay** - Naisabatas: **June 12, 1956** **EL FILIBUSTERISMO: PAMILYA RIZAL** **DR. JOSE PROTACIO RIZAL MERCADO Y ALONZO REALONDA** - Palayaw: **"Pepe", "Jose"** - Kapanganakan: **Hunyo 19, 1861** (**Wednesday**) sa **Calamba, Laguna** - Binyag: **Hunyo 22, 1861** (*3 days old*) - Priest: **Fr. Rufino Collantes** - Godfather (Ninong): **Fr. Pedro Casanas** - **Pampito** sa labing-isang anak nina *Francisco Mercado Rizal at Teodora Alonso Realonda* - Kamatayan: **Disyembre 30, 1896** sa **Bagumbayan** sa edad na **35** - **7:30 am** face upward facing sa morning sun **MGA MAGULANG NI RIZAL:** **FRANCISCO ENGRACIO MERCADO RIZAL Y ALEJANDRO** - Ipinanganak: **Mayo 11, 1818** sa **Binan, Laguna** - **Pinakabata sa labintatlong anak** nina **Cirila Alejandro** at **Juan Mercado** - Nag-aral: **Latin at Pilosopiya** sa **Colegio de San Jose sa Manila** at nakikila dito ang kanyang asawa - Binuhay ang pamilya: *Pagtanim ng mga bigas, tubo* at ibang pananim - Namatay: **Enero 5, 1898** **TEODORA MORALES ALONSO REALONDA Y QUINTOS** - Ipinanganak: **Nobyembre 9, 1827** sa **Meisik, Tondo, Manila** - **Ikalawang anak** nina **Lorenzo Alberto Alonso** at **Brijida de Quintos** - Nag-aral: **Colegio de San Jose** sa **Manila** at naging **edukado** - Napag-isipan ni Jose Rizal na mag-aral ng *Medisina* dahil sa kanyang **labong mata** - Namatay: **Agosto 16, 1911** sa **Calle San Fernando, Binondo, Maynila** dahil sa *kahinaan* - **Dalawampung taong gulang** siyang [ikinasal] sa kanyang asawa at tumira sa *Calamba, Laguna* - Naging masipag at dedikadong ina at **unang guro** ni Jose Rizal - [Nakulong] siya sa loob ng **dalawa't kalahating taon** dahil pinagbintangan siyang [nilason niya asawa ng kanyang kapatid]. - At dahil nanay siya ng kalaban ng espanyol. **MGA KAPATID NI RIZAL:** **SATURNINA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Panganay** na anak - Palayaw: "**Neneng**" - Ipinanganak: **Hunyo 4, 1850** sa **Calamba, Laguna** - Namatay: **Setyembre 14, 1913** sa edad na **63** - Asawa: **Manuel Timoteo Hidalgo** sa **Batangas** - May limang anak: **Alfredo, Adela, Abelardo, Amelia at Augusto** **PACIANO MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Pangalawang** anak - Ipinanganak: **Marso 9, 1851** sa **Calamba, Laguna** - **Nag-iisang kapatid na lalaki** - Nag-aral: **Colegio de San Jose** sa **Maynila** - Naging **guro** at *kaibigan* niya si **Fr. Jose Burgos** - Namatay: **Abril 13, 1930** sa edad na **79** dahil **tuberculosis** **NARCISA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - Ipinanganak: **Oktubre 29, 1852** sa **Calamba, Laguna** - Palayaw: "**Sisa**" - **Ikatlong** Anak - *Pinakamatulungin* - Ikinasal: **Antonino Lopez**, isang **guro at musikero** mula sa **Morong, Rizal** - Nabiyayaan ng **walong (8) anak** - Namatay: **June 24, 1939** sa edad na **86** **OLYMPIA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Ikaapat** na anak - Palayaw: "**Ympia**" - Ipinanganak: Taong **1855** - Asawa: **Silvestre Ubaldo** na isang **Telegraph Operator** sa **Manila** - May **tatlong anak** na naging [dahilan sa kanyang kamatayan] - Namatay: **Agosto 1887** sa edad na **32** **LUCIA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Kahati sa Paghihirap ng Bayani** - Ipinanganak: Taong **1857** - **Panglima** na anak - Asawa: **Mariano Herbosa** ng **Calamba, Laguna** - Si Mariano ay namatay sa sakit na **Cholera** noong **Mayo, 1889** - *Hindi nabigyan ng burol katoliko dahil hindi siya nangumpisal mula nang ikasal kay Lucia* - Namatay: **Disyembre 25, 1919** sa edad na **62** **MARIA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - Ipinanganak: Taong **1859** - **Pang-anim at nakatatandang kapatid** ni Rizal - Palayaw: "**Biang**" - Asawa: **Daniel Faustino Cruz** sa **Binan, Laguna** - Si [Maria ang kinausap ni Jose noong gusto ni Jose na pakasalan si Josephine Bracken] - Namatay: Taong **1945** sa edad na **85** **CONCEPCION MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Unang pagdadalamhati ng Bayani - Jose Rizal** - **Pangwalo** na anak - Binansagang "**Concha**" ng kanyang pamilya - Ipinanganak: Taong **1862** - Namatay: edad na **tatlong taon** noong **1865** dahil sa *lubhang sakit* - **Pinakapaborito ni Jose** na mas bata ng **isang taon** sa kanya **JOSEFA MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Pangsiyam** na anak - Ipinanganak: Taong **1865** - Palayaw: "**Panggoy**" - Sakit: **Epilepsy**, ngunit nagawa niya pa ring [sumali sa katipunan] at maging isang **katipunera** - Nahalal bilang **Pangulo ng mga Babae sa katipunera** - Namatay: na **walang asawa/anak** sa taong **1945** **TRINIDAD MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Pangsampung** anak - Palayaw: "**Trining**" - Ipinanganak: **Hunyo 6, 1868** sa **Calamba Laguna** - Siyay [tagapagtayo at tagapamahala] sa **pinakahuli at pinakatanyag na tula** ni Rizal - Noong **1883**, siyay **naratay sa banig ng karamdaman, limang buwan mula Abril hanggang Agosto.** Pabalik-balik ang kanyang lagnat at dinapuan ng sakit na **Malaria** - Namatay: **Mayo 9, 1951** sa edad na **82** - Bago namatay si Rizal ay dinalaw siya ni Trining at ina nila sa kanyang pilitan sa **Fort Santiago**. Nang sila'y paalis na ay inabot ni Jose Rizal ang isang **lampana**, isang regalo mula sa mga **Pardo de Tavera** at *ibinulong sa kanya sa wikang hindi naunawaan ng mga kawal na nakabantay sa kanya na ang lutuan ay mayroong bagay na nakatago doon.* - Siyay **sumapi sa Katipunan** *matapos namatay si Rizal* - **Pinakahuling namatay** sa pamilyang Rizal **SOLEDAD MERCADO RIZAL Y ALONZO REALONDA** - **Bunsong** anak - Ipinanganak: Taong **1870** - Namatay: Taong **1929** - Palayaw: "**Choleng**" - **Pinakakontrobersyal** na anak - Asawa: **Pantaleon Quintero** na taga-**Calamba, Laguna** - Nagpakasal sila nang [walang permiso] sa magulang - Nagkaroon ng **limang (5) anak** **KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN NG EL FILIBUSTERISMO.** **EL FILIBUSTERISMO** - ay ang **pangalawang** nobelang isinulat ng pambansang bayani ng Pilipinas na si Jose Rizal - kaniyang buong pusong inialay sa tatlong paring martir, o tinatawag na ***Gomburza*** - **Gomburza** - Gomez, Burgos, at Zamora - **PILIBUSTERO** - taong **kritiko**, taksil, lumaban, o tumutuligsa sa mga prayle at Simbahang Katolika. - Tumutukoy sa isang tao na itinuturing na **rebelde o lumalaban sa umiiral na pamahalaan, batas, o kaayusan**, lalo na noong panahon ng kolonyal na Espanya sa Pilipinas. - Ginagamit ang salitang ito upang tukuyin ang mga **nagnanais ng pagbabago, kalayaan, o rebolusyon laban sa mga kolonyal na pinuno.** - Labing-isang (**11**) taong gulang si Rizal noon narinig niya ang salitang pilibustero. - **EREHE** - ay tumutukoy sa isang tao na **itinuturing na sumasalungat**, **hindi sumusunod o hindi naniniwala sa mga opisyal na turo**, utos, doktrina, o paniniwala ng Simbahang Katolika. - Madalas silang itinuturing na mga **tagapagtakwil ng pananampalataya at hinahatulan bilang mga rebelde ng relihiyon**, lalo na noong panahon ng kolonyalismo. - Ang **UNANG OBRA MAESTRA** ni Jose Rizal ay ang **Noli Me Tangere** na matagumpay na lumabas noong **Marso 1887**. - Noong **Agosto 1887** muli niyang nasilayan ang kanyang pamilya. **Ginamot niya ang mata** ng kanyang ina; nakipag-usap kay Leonor Rivera, at inalam ang pagtanggap ng mga Pilipino sa kanyang isinulat na nobela. - Nagpahinuhod siya sa payo ng gobernadora-heneral at palihim na tumalilis ng Pilipinas noong **Pebrero 1888.** - Sinimulang isulat ni Rizal ang El Fili sa **London noong 1890**. - Ayon kay ***Maria Odulio de Guzman***, binalangkas ni Rizal ang pagkatha sa El Fili noong **mga huling buwan ng 1884 at mga unang buwan ng 1885 nang isinusulat pa niya ang Noli**. - Mas higit pa ang suliraning naranasan ni Jose Rizal sa pag sulat sa El Fili kaysa sa Noli Me Tangere - Ang kanyang pinakaiibig na si **Leonor Rivera** ay **ipinakasal sa ibang lalaki.** - Mababakas ang pighati niya sa pangyayaring ito sa El Fili sa bahaging ***nagtalusira si Paulita sa katipang si Isagani at nagpaksal kay Juanito.*** - Pinasakitan at inusig ng pamahalaang Espanyol ang kanyang pamilya sa Calamba, Laguna. - Maiuugnay ito kay Kabesang Tales sa El Fili na may ipinaglalabang usapin hinggil sa pangangamkam ay nakuha pang manghingi ng buwis sa may-aring si Tales. - **Lumayo rin kay Rizal ang mga kasama niya sa La Solidaridad.** Ikinalungkot din niya ang nakitang kawalan ng pagkakaisa ng mga Pilipinong Ilustrado sa Espanya na sila na lamang ang pag-asa ng nakalugmok na mamamayan ng Pilipinas. - Nang **matapos itong sinulat noong Marso 29, 1891** at makahanap ng murang **palimbagan sa Ghent, Belgium** ay **ipinadala niya ang manuskrito sa kaibigang si JOSE ALEJANDRINO**. Sa kasamaang-palad, **hindi natapos ang paglilimbag ng aklat**. Mahigit na isang daang pahina pa lamang ito nang maipahinto na **dahil naubos na ang kanyang pambayad** mula sa salaping kanyang natipid at nang hindi dumating ang hinihintay na salapi mula sa kanyang pamilya sa Pilipinas. - Sa oras ng pangangailangang ito ay himalang **dumating ang saklolo ng mayamang kaibigang si VALENTIN VENTURA.** - **Siya ang gumastos** upang maituloy ang nahintong paglilimbag ng nobela noong **Setyembre 1891**. - Dahil mabuting kaibigan si Rizal ay **inialay niya ang isang panulat at ang orihinal na manuskrito ng El Fili** kasama ang isang nilimbag at nilagdaang sipi bilang pasasalamat at pagtanaw ng malaking utang na loob **sa kaibigang si VALENTIN VENTURA.** - **Ipinadala ni Rizal sa Hong Kong ang karamihan ng mga aklat** at ang ibang bahagi ng mga ito ay sa Pilipinas **napunta pagkatapos niyang mabigyan ng kopya ang mga kaibigang sina JUAN LUNA, MARCELO H. DEL PILAR, GRACIANO LOPEZ JAENA, AT DR. FERDINAND BLUMENTRITT.** - Sa kasamaangpalad, **nasamsam sa Hong Kong ang mga aklat** na ipinadala ni Rizal **gayundin ang mga kopyang ipinadala niya sa Pilipinas.** - **Ipinasira ng Pamahalaang Espanyol ang mga sipi ng nobela subalit may ilang nakalusot** at nagbigay ng malaking inspirasyon sa mga naghihimagsik. - Kung ang Noli ay siyang gumising at nagpaalab sa diwa at damdamin ng mga Pilipino ukol sa mga karapatan, **nakatulong naman nang malaki ang El Fili kay ANDRES BONIFACIO at sa Katipunan upang maiwaksi ang mga balakid na nakasasagabal sa paghihimagsik noong 1896.** - **inialay ni Rizal** ang El Fili bilang pagpupugay **sa tatlong paring martir na binitay sa Bagumbayan noong Pebrero 1872** na sina **PADRE MARIANO GOMEZ, PADRE JOSE BURGOS, AT PADRE JACINTO ZAMORA O (GOMBURZA)** dahil lamang sa maling hinala ng mga Espanyol. - Hindi pinayagan ng mga Espanyol na mabuksan muli ang kaso para hindi lumabas ang katotohanan. - Ayon kay **GINOONG AMBETH OCAMPO** mas **maraming hindi isinama si Rizal sa El FIli.** - May halos apatnapu\'t pitong (47) pahina ang **tinanggal, nilagyan ng ekis, binura, at binago** - Samantalang sa Noli Me Tangere ay ang kabanata lamang tungkol kina Elias at Salome ang hindi niya naisama sa pag-imprenta subalit buo ito at maaaring isalin at pag-aralan din. - Ayon din sa kanya, noong **1925**, **binili ng pamahalaan ang orihinal na kopya ng nobela mula kay Valentin Ventura**