Aprendendo Ciencia: Introdución - 2024-2025 - PDF

TEMA 1 Finalidades da Ensinanza de Ciencias da Natureza en EP. A educación científica básica e a construción de coñecementos científicos 1A INTRODUCCIÓN Ensino e Aprendizaxe das Ciencias Experimentais II (EACEII) Curso 2024-2025...

TEMA 1 Finalidades da Ensinanza de Ciencias da Natureza en EP. A educación científica básica e a construción de coñecementos científicos 1A INTRODUCCIÓN Ensino e Aprendizaxe das Ciencias Experimentais II (EACEII) Curso 2024-2025 Lucía Casas e Blanca Puig  Pensa de unha a tres razóns polas que creas que é importante que o alumnado POR QUE HAI de primaria (e doutros niveis QUE APRENDER educativos) aprenda ciencias CIENCIAS? (5 minutos) Unha vez decidido, escribídeas (5 minutos) (Breve posta en común, se é posible, na clase)  DOUS TIPOS DE RAZÓNS PARA APRENDER CIENCIAS 1. Para comprender o mundo As ciencias xeran explicacións dos fenómenos físicos e naturais, por exemplo: Como voan os avións? Que é a estela branca que deixan? Por que é azul o ceo? De onde sae a madeira dun carballo? CARBALLO DE CONXO  DOUS TIPOS DE RAZÓNS PARA APRENDER CIENCIAS 2. Para resolver problemas dos seres humanos SAÚDE Esta foto de Autor desconocido está bajo licencia CC BY-NC CLIMA ALIMENTOS Esta foto de Autor desconocido está bajo licencia CC BY-NC  DOUS TIPOS DE RAZÓNS PARA APRENDER CIENCIAS 2. Para resolver problemas dos seres humanos ENERXÍA AUGA Esta foto de Autor desconocido está bajo licencia CC BY-SA  DOUS TIPOS DE RAZÓNS PARA APRENDER CIENCIAS 2. Para resolver problemas dos seres humanos Ocórresenos algún problema ALGÚNS EXEMPLOS máis? Podemos considerar ‘limpa’ a enerxía dos encoros? É segura a enerxía nuclear? Cal é a mellor forma de abordar o problema do cambio climático?  DOUS TIPOS DE RAZÓNS PARA APRENDER CIENCIAS 2. Para resolver problemas dos seres humanos UN EXEMPLO DE ACTUALIDADE Como podemos frear a pandemia do COVID-19? Ten relación a pandemia co problema do cambio climático? Esta foto de Autor desconocido está bajo licencia CC BY-SA RESUMINDO… É importante combinar os dous tipos de enfoques á hora de ensinar Ciencias Naturais. - As ciencias explican o mundo físico e natural - As ciencias poden contribuír a HAI ALGO MÁIS? solucionar problemas como: alimentar á poboación mundial, garantir o subministro de auga, reducir o quecemento global, utilizar fontes de enerxía que produzan o menor impacto ambiental ou erradicar enfermidades.  A alfabetización científica ten importancia Aprender nas sociedades democráticas. ciencias é As ciencias poden contribuír a formar cidadáns máis autónomos, capaces de formar participar na toma de decisións, de avaliar criticamente decisións doutras cidadás e instancias cidadáns Os problemas non son unicamente cousa dos técnicos, afectan a toda a poboación. Cal foi a última noticia de ciencias que liches? POR QUE NAS CIDADES QUIZAIS MÁIS ÁRBORES NAS CIDADES NON DEBERÍA HABER ÁRBORES ENLACE NOTICIA 1 ENLACE NOTICIA 2 POR QUE NAS CIDADES QUIZAIS NON DEBERÍA HABER ÁRBORES ENLACE NOTICIA 1 MÁIS ÁRBORES NAS CIDADES ENLACE NOTICIA 2 POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? A NATUREZA DA CIENCIA Sabedes que problemas estiveron na orixe dalgunhas destas teorías? Lavoisier: a lei da conservación da masa Darwin: o modelo de evolución por selección natural Fleming: o descubrimento dos antibióticos Newton: a lei de gravitación universal POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? A NATUREZA DA CIENCIA A ciencia orixínase en preguntas e problemas sen resolver Lavoisier: que ocorre na combustión? por que aumentan de peso os metais calcinados? Darwin: por que hai tantos tipos de seres vivos? Fleming: hai unha vacina contra as doenzas infecciosas? Newton: por que se moven os planetas dese modo? Que é ciencia e que non? Pódense estudar cientificamente? A predición meteorolóxica O mal de ollo A homeopatía A orixe dos terremotos A predición do futuro (horóscopo, carta astral) Os fenómenos que ocorren nas casas ‘ameigadas’ ou ‘embruxadas’ Jiménez Aleixandre M.P. (1996). Dubidar para aprender. Xerais: Vigo. Que é ciencia e que non? Pódense estudar cientificamente? CIENCIA PSEUDOCIENCIA Comeza cun problema sen resolver: como reducir Comeza cunha cuestión que pode non ter solución: as emisións de CO2? podo coñecer o futuro? Pretende explicar un fenómeno, interpretar a Campo de acción fóra da realidade ou entre real / realidade irreal Propón hipóteses verificables, enunciadas de Os seus enunciados non son verificables, están forma precisa e que se someten a avaliación. enunciados de forma vaga (‘enerxía positiva’) e non Exemplo: unha dieta rica en fibra pode diminuír o admiten comprobación risco de cancro Realiza experimentos controlados e poden As ‘experiencias’ danse en condicións replicarse extraordinarias Os resultados considéranse provisionais, poden Os seus supostos básicos son inmutables mudar As pseudociencias poden supoñer un problema? POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? A NATUREZA DA CIENCIA Entón... que visión da ciencia deberiamos traballar na aula? Cada icona representa unha característica da ciencia. Saberías dicir cal? POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? A NATUREZA DA CIENCIA Entón... que visión da ciencia deberiamos traballar na aula? As ciencias non son coñecemento neutro, estático e alleo aos cidadáns. Non podemos dicir que a ciencia non ten ideoloxía. Os produtos da ciencia non son un conxunto de conceptos, leis e teorías, acumulativos e independente. Ningún coñecemento científico é un ente illado. A ciencia baséase na resolución de problemas. Por que partir de “listas de coñecementos” en lugar de interrogantes ou cuestións a resolver? A observación e a experimentación están condicionadas polos coñecementos das persoas que os levan a cabo (non sempre hai un único resultado ou unha única interpretación)  POR QUE SE CARACTERIZA A CIENCIA? A NATUREZA DA CIENCIA Entón... que visión da ciencia deberiamos traballar na aula? A reflexión persoal e o debate colectivo son elementos imprescindibles na xeración e validación do coñecemento científico. Por que non na aula de ciencias? As comunidades de científicos adoitan ser conservadoras e os cambios profundos na ciencia oficial non se aceptan normalmente con facilidade. Por que non considerar isto co noso alumnado? Non existe un método único e universal nas ciencias en todos os coñecementos e descubrimentos. Non existe o método científico como tal, aínda que a actividade dos científicos ten similitudes con outras actividades humanas (afiliación a unha liña de traballo ou teoría, controversias ante un determinado feito, debates sobre diferentes posicións...)