Industrieel product ontwerpen Ergonomie (PDF)

Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE NILS FERLIN Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.0 QUOTES  “ZORGEN DAT PRODUCTEN EN OMGEVINGEN ZO WEINIG MOGELIJK ONAANGENAME SPANNINGEN CREËERT VOOR DE GEBRUIKER (MENS)” ERGONOMIE INTRO QUOTES...

Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE NILS FERLIN Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.0 QUOTES  “ZORGEN DAT PRODUCTEN EN OMGEVINGEN ZO WEINIG MOGELIJK ONAANGENAME SPANNINGEN CREËERT VOOR DE GEBRUIKER (MENS)” ERGONOMIE INTRO QUOTES 3  “HOW MANY SYSTEMS DO YOU INTERACT WITH ON DAY-TO-DAY BASIS? DO YOU EVER FIND YOURSELF CONFUSED OR FRUSTRATED WHILE TRYING TO OPERATE ONE OF THESE SYSTEMS? […] LIFE SHOULDN’T BE THIS DIFFICULT” LARSSON 2006 ERGONOMIE INTRO QUOTES 4  “GEEN ENKEL DIER MAAKT EN GEBRUIKT ZOVEEL INGEWIKKELDE HULPMIDDELEN ALS DE MENS” ERGONOMIE INTRO QUOTES 5  “DE HUIDIGE MENS KAN NIET MEER OVERLEVEN ZONDER DE HULP VAN DEZE HULPMIDDELEN” ERGONOMIE INTRO QUOTES 6  “ERGONOMISCH VS NIET ERGONOMISCH ERGONOMIE INTRO QUOTES 7  “CHINDOGU” ERGONOMIE INTRO 8  Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.1 PRODUCT, GEBRUIKER, OMGEVING, INTERACTIE  MENS – PRODUCT INTERACTIE MODEL (BINNEN OMGEVING) ERGONOMIE INTRO 10  WELKE MENS, GEBRUIKER? Een ontwerper die iets afweet van ergonomie zal nooit voor de gemiddelde gebruiker ontwerpen, maar zorgen dat zoveel mogelijk leden [idealiter alle] van de gebruikersgroep het product zo comfortabel mogelijk kunnen gebruiken ERGONOMIE INTRO 11  WAT VOOR PRODUCT? Van fysieke producten zonder gebruikstoepassing (vb kunst) tot producten zonder fysieke verschijningsvorm (brandverzekering). Van “artefacts” tot diensten. Ergonomie houd zich vooral bezig met hulpmiddelen die het menselijk handelen ondersteunen ERGONOMIE INTRO 12  WAT IS INTERACTIE? Acties die ontstaan als twee of meerdere objecten een effect hebben op elkaar. Binnen ergonomie bedoelen we met interactie wat er gebeurd tussen gebruiker en product. Dit kan een fysieke handeling zijn of een perceptie. Het doel is een zo goed mogelijk verloop van interacties tussen gebruiker en product. ERGONOMIE INTRO 13  IN WELKE OMGEVING? Een omgeving oefent sowieso invloed uit op het gedrag van de gebruiker. De omgeving is de meest variërende en moeilijkst te voorspellen factor in de mens‐ productinteractie. De omgeving kan het gebruik makkelijker maken of bemoeilijken. ERGONOMIE INTRO 14  WIE IS DE ONTWERPER? Cross‐over tussen vakgebieden Met of zonder co‐ creatie van de gebruiker Evolutie of revolutie product ERGONOMIE INTRO 15  Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.2 BEGRIPPEN: NUT, EFFECTIVITEIT, EFFICIËNTIE, VEILIGHEID, COMFORT  PRODUCT NUT Een product zonder nut heeft geen gebruikersfunctie. Nut zit hem in het bevredigen van een behoefte van de gebruiker Plezier en vermaak kan soms ook als nuttig beschouwd worden BEGRIPPEN 17  EFFECTIVITEIT In welke mate is het beoogde gebruiksdoel bereikt ongeacht factoren zoals prijs en inspanning. BEGRIPPEN 18  EFFICIËNTIE Efficiëntie geeft aan hoeveel inspanning [tijd, geld, energie, materiaal, moeite] nodig is om het gestelde doel te bereiken Hoe minder inspanning nodig hoe groter de efficiëntie BEGRIPPEN 19  VEILIGHEID Een ontwerper heeft morele en professionele verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gevolgen van zijn of haar ontwerp Hou rekening met productmisbruik http://unsafeproducts. com/ BEGRIPPEN 20  COMFORT Comfortabel gebruik is geen luxe maar een essentiële productbeleving waar gezondheid centraal staat Bij comfort wordt er meestal uitgegaan van “ontbreken van discomfort” BEGRIPPEN 21 Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.3 GESCHIEDENIS  “ERGONOMIE” SAMENVOEGING VAN “ERGOS” [WERK] & “NOMOS” [WET] Ergonomie: wetenschappelijke discipline van de mens in relatie tot zijn omgeving. Dit kan een product, ruimte of werkplek zijn. Ergonomie (of human factors) is de wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met het begrijpen van de interactie tussen de mens en andere elementen van een systeem. Het is het beroep dat de theorie, principes, gegevens en methodes toepast om zo te ontwerpen dat het menselijk welzijn en de globale prestatie van het systeem geoptimaliseerd wordt.“ "De ergonoom draagt bij tot het zodanig ontwerpen en evalueren van taken, jobs, producten, ruimtes en systemen dat ze tegemoetkomen aan de noden, mogelijkheden en beperkingen van mensen." ERGONOMIE GESCHIEDENIS 23  “ERGONOMIE” SAMENVOEGING VAN “ERGOS” [WERK] & “NOMOS” [WET] Jastrzebowski 1857, “om de rijkste vruchten te behouden met de minste moeite en de grootste tevredenheid voor eigen en algemene welzijn. Tijdens de eerste industriële revolutie halverwege de 19de eeuw realiseerde men zich dat de arbeidssituatie op de mens moest worden afgestemd. ERGONOMIE GESCHIEDENIS 24  VAN MAATWERK NAAR MASSAPRODUCTIE Maatwerk kan ook ergonomische principes hanteren, dit voor één persoon in kwestie. Al reeds in het Byzantijnse rijk nood aan gestandaardiseerde uitrusting en handvaten. Massaproductie en werkplekoptimalisering enerzijds en globalisering anderzijds versterken de behoefte aan aangepaste producten en productie. Vanaf 1870 onstond de Human Engineering vanuit de VS. Taylorism ERGONOMIE GESCHIEDENIS 25  VAN TAYLOR NAAR FRANK & LILIAN GILBRETH EN VERDER Time‐motion studies Werkplekefficiëntie ERGONOMIE GESCHIEDENIS 26  VAN VERGROTEN VAN EFFICIËNTIE NAAR VERGROTEN VAN COMFORT Mentale werkbelasting wordt belangrijker Machines worden “bediend” en deze nemen de zware fysieke taken over van de arbeiders. ERGONOMIE GESCHIEDENIS 27  NA WO2 Veel opgedane militaire productkennis vindt nu zijn weg naar de industrie Van curatief naar preventief. Van het aanpassen van producten naar het (her)ontwerpen Vb kodak flashcubes ERGONOMIE GESCHIEDENIS 28  HUIDIGE TRENDS Van fysieke producten naar software en diensten. IoT UCD / UX / Usability Cross cultural ergonomics ERGONOMIE GESCHIEDENIS 29  CULTURELE EVOLUTIE: EVOLUTIE VAN DE TECHNOCULTUUR Culturele evolutie vs biologische stagnatie Bijna alles in onze omgeving is bedacht en gemaakt Biotoop naar onze hand zetten De fabricage en het gebruik van producten wordt gezien als kenmerk dat de mensen van de dieren onderscheidt alhoewel er heel wat dieren hulpmiddelen gebruiken. ERGONOMIE GESCHIEDENIS 30  MATERIALEN: VAN VERGANKELIJK NAAR MINDER VERGANKELIJKE MATERIALEN Dit alles vraagt technisch vakmanschap, organisatie en planning met als gevolg groei in de beheersing van materialen en productie Doorgeven van kennis ERGONOMIE GESCHIEDENIS 31  MODERNE BEHOEFTEN PIRAMIDE Motivatie hiërarchie / hiërarchie van de behoeften [A. Maslow 1954] – Lichamelijke behoeften – Veiligheid – Sociaal bijhoren – Liefde, erkenning & kennis – Esthetische behoeften De mens op zoek naar hogere behoeften, sociale status. “kleren maken de man” Een maatschappij wordt gedomineerd door haar dominante techniek ERGONOMIE GESCHIEDENIS 32 Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.4 VROEGER - NU  OLDOWAN STENEN VS VICTORINOX ZAKMES Het einde van het stenen tijdperk kwam er niet doordat de stenen op waren maar omdat er zich zowel betere alternatieven als vaardigheden aanboden ERGONOMIE VROEGER & NU 34  KRUIWAGEN 1888 garden wheel barrow Ballbarrow, James Dyson ERGONOMIE VROEGER & NU 35  SPALK Charles Eames plywood leg splint 1942 SAM medical splint ERGONOMIE VROEGER & NU 36  HELM ERGONOMIE VROEGER & NU 37  HAMER ERGONOMIE VROEGER & NU 38 Industrieel product ontwerpen ERGONOMIE 1.5 ERGONOMIEMODELLEN  SOORTEN ERGONOMIE Binnen het vakgebied ergonomie onderscheiden we 3 grootte groepen ergonomie. 1. Sensorische ergonomie 2. Cognitieve ergonomie 3. Fysieke ergonomie Dit in samenwerking met de 3 biologische functiegroepen. 1. Waarnemen 2. Informatie bewerken en onthouden 3. handelen ERGONOMIE INTRO 40  BIOLOGISCH FUNCTIEMODEL Waarnemings‐ reactiespiraal: model voor waarnemen, denken/onthouden/be slissen en reageren. Ofwel invoer, doorvoer, uitvoer. Inclusief zintuigen, brein/geheugen en bot/spierstelsel wordt dit het biologisch functiemodel ERGONOMIE INTRO 41  SENSORIELE ERGONOMIE Studie van het waarnemen: zien, ruiken, horen, smaak, voelen… zintuigen ERGONOMIE INTRO 42  COGNITIEVE ERGONOMIE Studie van hoe de mens denkt Op welke manier kijkt de mens naar dingen, op welke manier werkt het geheugen, op welke manier denkt de mens en vertaald hij dit denken naar handelen. – Op welke manier ontvangen we de data van onze zintuigen – Hoe interpreteren we die data – Welke beslissingen nemen we hieruit *grootste interpersoonlijke verschillen ERGONOMIE INTRO 43  FYSIEKE ERGONOMIE Functies van het botspierapparaat, lichaamshoudingen, bewegingen van de ledematen, opvangen en door leiden van krachten “ deze taak van de ergonomie bekijkt vooral het lichaam van de mens en zijn afmetingen” *kleinste interpersoonlijke spreiding Bij behandelen vooral de fysische ergonomie – Lichaamsbeweging (antropometrie ) – Bewegingsmogelijkheden (biomechanica ) – Krachtuitoefening (biomechanica ) ERGONOMIE INTRO 44