Enfeksiyon Etkenlerine Karşı Bağışıklık ve Koruma PDF

ENFEKSİYON ETKENLERİNE KARŞI BAĞIŞIKLIK VE KORUNMA Prof. Dr. Hülya ŞİMŞEK Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri, Tıbbi Mikrobiyoloji AD Dönem III  ENFEKSİYON ETKENLERİNE KARŞI İMMÜN YANITIN GENEL ÖZELLİKLERİ ✓ Doğal ve edinsel immünitenin effektör...

ENFEKSİYON ETKENLERİNE KARŞI BAĞIŞIKLIK VE KORUNMA Prof. Dr. Hülya ŞİMŞEK Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri, Tıbbi Mikrobiyoloji AD Dönem III  ENFEKSİYON ETKENLERİNE KARŞI İMMÜN YANITIN GENEL ÖZELLİKLERİ ✓ Doğal ve edinsel immünitenin effektör mekanizmaları: konakçı savunması ✓ Farklı enfeksiyöz ajanlara karşı belirli ve özelleşmiş immün cevap gelişir ✓ Enfeksiyöz ajanın konakçıda yaşaması ve patojenitesi, immün sistemden kaçış ve direnç mekanizmaları ile ilişkilidir!!! ✓ Doku hasarı ve gelişen hastalık, konakçı immün cevabına bağlı olabilir  İÇERİK ✓ Ekstrasellüler bakterilere karşı immün yanıt ✓ İntrasellüler bakterilere karşı immün yanıt ✓ Virüslere karşı immün yanıt ✓ Mantarlara karşı immün yanıt ✓ Parazitlere karşı immün yanıt  Enfeksiyon Ektenlerine Karşı İmmün Yanıt ✓ İnsanlarda mikropların girişini, vücutta yayılımını ve uygunsuz kolonizasyonunu önlemek üzere, enfeksiyonlara karşı korumada 3 temel mekanizma mevcut: Doğal engeller: ✓ Deri, mukus, silier epitelyum, mide asidi ve safra gibi engeller ✓ Etkenin girişini kısıtlar  Enfeksiyon Ektenlerine Karşı İmmün Yanıt ✓ İnsanlarda mikropların girişini, vücutta yayılımını ve uygunsuz kolonizasyonunu önlemek üzere, enfeksiyonlara karşı korumada 3 temel mekanizma mevcut: ✓Doğal, antijene özgül olmayan immün savunma: ✓ Ateş, interferon, kompleman, nötrofiller, makrofajlar, DH’ler, NK hücreler ✓ Etkenin çoğalması ve yayılmasını önlemek için enfeksiyon bölgesinde etki gösteren hızlı, lokal yanıtları oluşturur  Enfeksiyon Ektenlerine Karşı İmmün Yanıt ✓ İnsanlarda mikropların girişini, vücutta yayılımını ve uygunsuz kolonizasyonunu önlemek üzere, enfeksiyonlara karşı korumada 3 temel mekanizma mevcut: ✓Edinsel, antijene özgül immün yanıtlar: ✓ Antikorlar ve T hücreleri ✓ Doğal savunma mekanizmalarını güçlendirir ve ✓ İlk iki engeli aşabilen mikroplara karşı özgül olarak etki ederek onları ortadan kaldırır  Enfeksiyon Ektenlerine Karşı İmmün Yanıt ✓ Anatomik engeller ve doğal yanıtlar: ✓ Genelde semptomlar ve hastalıklar oluşmadan önce onların çoğunu kontrol etmeye yeterlidir ✓ Yeni bir antijene karşı özgül immün yanıtın başlaması zaman alıcıdır ve bu esnada enfeksiyon gelişip yayılabilir ✓ Ama geçirilmiş bir enfeksiyon veya aşılama ile oluşan önceki immünite ve immünolojik bellek, birçok enfeksiyonu kontrol etmek için hızla aktive olabilir  Doğal ve kazanılmış bağışıklığın yapıtaşları Doğal bağışıklık Edinsel bağışıklık Antijen sunan hücreler (ASH) Hücresel yanıt ✓ Dentritik hücre ✓ Yardımcı T lenfositleri ✓ Monosit/makrofaj ✓ Sitolitik T lenfositleri Granülositler (Fagositler) ✓ Nötrofil ✓ Eozinofil Sıvısal (humoral) yanıt Doğal öldürücü hücreleri (NK) ✓ B lenfositleri (Antikorlar) Kompleman sistemi Sitokinler Akut faz proteinleri (AFP)  Bakterilere Karşı İmmün Yanıt ✓ Bir bakteri ile temas sonrası gelişen koruma; ✓ lokal olarak doğal ve enflamatuvar yanıtların aktivasyonu ile başlar ✓ sistemik olarak akut faz ve antijene özgül yanıtlarla devam eder ✓ Bu yanıt, çözünür antibakteriyel faktörlerden (peptitler ve kompleman) hücresel yanıta ve sonra çözünür antikor yanıtına kadar ilerler ✓ Konağın en önemli antibakteriyel yanıtı: ✓ Etkenin nötrofil ve makrofajlar ile fagosite edilerek öldürülmesidir  Bakterilere Karşı İmmün Yanıt ✓ Kompleman ve antikorlar, bakterilerin fagositler tarafından alınmasını kolaylaştırır ✓ TH17, TH1 CD4 T hücre yanıtları da bunların fonksiyonlarını artırır ve düzenler ✓ Kompleman sistemi→ bakterilere karşı savunmada en erken ve en önemli mekanizmadır  Kompleman Sistemi ✓ Kompleman→ çeşitli maddelerin oluşumuyla bakterilerin eliminasyonunu kolaylaştırır: ✓ Kemotaktik faktörler (C5a): Nötrofil ve makrofajları enfeksiyon bölgesine çeker: enflamasyon ✓ Anafilatoksinler (C3a, C4a ve C5a): Mast hücrelerini uyararak histamin salınımına yol açar ve damar geçirgenliğinin artmasıyla hücrelerin enfeksiyon bölgesine girişi kolaylaşır: enflamasyon ✓ Opsoninler (C3b): Bakteriye bağlanarak fagositozu artırır ✓ B hücre aktivatörü (C3d): Antikor üretimini artırır  Nötrofiller ✓ Bakterilere karşı önemli fagositik hücrelerdir ✓ Öldürme→ oksijene bağımlı ve oksijenden bağımsız mekanizmalar ile olur Dendritik Hücreler ✓ Akut faz sitokinleri (TNF-α, IL-6, IL-1) ve IL-23, IL-12 ve IFN-α üretirler ✓ Antijeni CD4 ve CD8 T hücrelerine sunarlar ✓ Naif T hücrelerini uyararak özgül immün yanıtı başlatırlar  Makrofajlar ✓ Bakterilere karşı önemli fagositik hücrelerdir ✓ Öldürme→ oksijene bağımlı ve oksijenden bağımsız mekanizmalar ile olur ✓ TNF-α, IL-1, IL-6, IL-23 ve IL-12 üretirler ✓ Akut faz ve enflamatuvar yanıtları aktive ederler ✓ Antijeni CD4 T hücrelerine sunarlar  T Hücreleri ✓ Bakteriyel metabolitlere karşı γ/δ T hücre yanıtı oluşur ✓ Mikobakteriyel glikolipitlerin CD1 ile sunumu sonucu NK-1 T hücre yanıtı gelişir ✓ TH1 CD4 yanıtı, bakteriyel, özellikle de hücre içi, enfeksiyonlar için önemlidir ✓ TH2 CD4 yanıtı, antikorların üretimi için önemlidir ✓ TH17 CD4 yanıtı, nötrofilleri aktive eder  Antikorlar ✓ Bakterilerin yüzeysel yapılarına bağlanırlar (fimbria, LTA ve kapsül) ✓ Hücrelere tutunmayı önlerler ✓ Bakterileri opsonize ederek fagositozu kolaylaştırırlar ✓ Komplemanın etkisini artırırlar ✓ Bakterilerin temizlenmesini sağlarlar ✓ Toksin ve toksin enzimleri nötralize ederler ÖDEM  Ekstrasellüler Bakterilere Karşı Doğal İmmün Yanıt - 1 ✓Asıl mekanizma kompleman aktivasyonu, fagositoz ve enflamatuvar cevaptır ✓Gr(+) hücre duvarında peptidoglikan: Alternatif yolak C3 konvertaz oluşumunu ✓Gr(-) hücre duvarı LPS: Alternatif yolak aktivasyonu ✓Mannoz: Mannoz-bağlayan lektin yolağı ✓Kompleman aktivasyonu - Opsonizasyon ve fagositoz Kompleman ve Enflamasyon C3b C3b  Ekstrasellüler Bakterilere Karşı Doğal İmmün Yanıt - 2 ✓ Kompleman proteinleri tarafından oluşturulan Membran atak kompleksi (MAC): Neisseria lizisi (mikrobun eriyip yok olmasını sağlar) ✓ Kompleman yan ürünleri: Lökosit atraksiyon ve aktivasyon ✓ Fagosit Reseptörleri: Mannoz R, kompleman R, Toll-like R. ✓ Sitokinler - Akut faz reaktanı, ateş, lökosit kemoatraksiyonu, enflamasyon, doku hasarı  Ekstrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt - 1 ✓ Asıl cevap “salgısaldır (hümoral)”; fonksiyonu→ mikropları yok etmek ve toksinleri nötralize etmektir ✓ Hücre duvar antijenlerine, salgılanan ya da membran- ilişkili toksinlere karşı Ab cevabı ✓ Ab cevabı polisakkaridden zengin kapsüllü bakterilere karşı önemlidir: Effektör mekanizmalar  Ekstrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt - 2 ✓Nötralizasyon (yüksek affiniteli IgG ve IgA), opsonizasyon (bazı IgG alt-sınıfları), fagositoz, klasik kompleman yolağının aktivasyonu (IgM ve IgG alt-sınıfları) ✓CD4+T hücre aktivasyonu – sitokin - Ab yapımı, lokal enflamasyon, makrofaj fagositik ve mikrobisidal aktivite. ✓IFN-g, TNF-a, lenfotoksin (TNF-β)  Basitçe İşleyişi Endotoksin C3 ve B IgG ve IgM C3 C1 C4 Innate kol Adaptiv kol Spontan Antikor aktivasyon aktivasyonu ✓Normalde plazma da inaktif halde ✓Etkinliği için C fiksasyonu ve aktivasyonu gerekli ✓Dolayısıyla aktivatör molekülün büyüklüğü önemli ✓Ag-Ab. agregatları C.ı iyi fikse eder. ✓Aktive olan komponent ve kompleks (C1, C4b2a) Ekstrasellüler bakterilere karşı konakçı immün yanıtının zarar verici sonuçları ✓ Aktive makrofajlardan salınan sitokinler: a) Enflamasyon b) Septik şok, DIC. ✓ Süperantijenler: Çok sayıda T hücresi ✓ Geç komplikasyonlardan: Hastalık yapan antikorların üretilmesi: Çapraz reaksiyon veren antikorlar (akut romatizmal ateş-kardit), immün kompleks yapımı (post-stretokokkal GN)  Ekstrasellüler Bakterilerin İmmün Sistemden Kaçış Mekanizmaları 1. Anti-fagositik mekanizmalar 2. Kompleman inhibisyonu 3. Kompleman ürünlerinin inaktivasyonu 4. Polisakkaridden zengin kapsüllü bakteriler fagositoza dirençlidir, daha virülandır 5. Kapsüldeki sialik asid rezidüeleri alternatif kompleman yolağı aktivasyonunu engeller 6. Yüzey Ag’lerinin genetik varyasyonu: Pilin  İNTRASELLÜLER BAKTERİLERE KARŞI İMMÜN YANIT ✓ Fakültatif intrasellüler bakteriler fagositlerin içinde yaşayabilir, hatta çoğalabilir ✓ Dolaşımdaki Ab’lar bu bakterilere ulaşamaz ✓ Asıl immün cevap “hücresel”dir. ✓ Enfeksiyonun patolojik sonucu genellikle konakçı cevabına bağlıdır  İntrasellüler Bakterilere Karşı Doğal İmmün Yanıt ✓ Asıl olarak fagositler ve NK hücreleri ile ✓ Önce nötrofiller, sonra makrofajlar: fagositoz ve degradasyona uğraşır ✓ Ancak patojenik intrasellüler bakteriler fagositlerin degradasyonuna dirençlidirler ✓ Doğrudan ya da makrofaj IL-12 üretimini uyararak NK aktivasyonu→ IFN-γ ✓ Enfeksiyon sınırlanabilir, eradike edilemez  İntrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt-1 Bu bakterilere karşı asıl koruyucu immün cevap “hücresel”dir. 2 tip reaksiyon: 1. T hücre kökenli sinyaller: CD40 ligand ve IFN-γ ile makrofaj aktivasyonu (reaktif oksijen ve nitrojen radikalleri, lizozomal enzimler) → fagosite edilmiş bakterilerin ölümü 2. Enfekte hücrelerin sitolitik T hücreler (CTL) tarafından lizisi ✓ CD4+ T hücreler ve CD8+ T hücreler koopere çalışır Hücresel İmmün Cevap Hücresel İmmünitede Makrofajlar T Hücre Cevapları İntrasellüler Bakterilere Karşı CD4+ ve CD8+ T Hücre Kooperasyonu  İntrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt-2 ✓ Fagosite bakterilerin protein Ag’lerine hem CD4+ hem de CD8+ T h.ler cevap verir: ✓ CD4+ T’ye →Sınıf II, ✓ CD8+ T’ye →Sınıf I MHC ile Ag sunumu ✓ IL-12 etkisi ile, CD4+ T h.ler TH1 effektör h.lere dönüşür: IFN-g salgılar ✓ IFN-g: Komplemanı aktive eden ve bakterileri fagositoz için opsonize eden Ig izotiplerinin salınımı: makrofaj effektör fonksiyonlarına yardım ✓ Bakteriyel Ag’ler fagozomdan sitozole taşınırsa; bakteri fagozomdan kaçıp enf. h.sitoplazmasına girerse; CD8+T h.ler uyarılır: CTL ile lizis Hücresel İmmünitede IL-12 ve IFN-g’nın Rolü  İntrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt-3 ✓ İntrasellüler bakterilerle makrofaj aktivasyonu doku hasarına da neden olabilir ✓ Gecikmiş tip (Tip IV) hipersensitivite (DTH): Granülomatöz enflam., doku nekrozu, fibroz ✓ Bakteri sınırlı alanda kalır, ama organda ağır fonksiyonel bozukluk gelişebilir ✓ Koruyucu bağışıklık ile patolojik aşırı duyarlılık bir arada (aynı adaptif im.cevap ile)! ✓ M. tuberculosis’ten elde edilen PPD’ye karşı oluşan reaksiyon  İntrasellüler Bakterilere Karşı Edinsel İmmün Yanıt-4 T h. cevabındaki bireysel farklılıklar: Hastalığın gelişimi ve klinik sonuçları etkilenir→Ör: M.leprae’nin neden olduğu “lepra” 1. Lepramatöz lepra: Yüksek titrede Ab cevabı, zayıf hücresel im. cevap; makrofaj içinde bakteri çoğalır; lezyonlarda çok sayıda bakteri: yetersiz makrofaj aktivasyonu: deri ve derialtı lezyonlar (TH2) 2. Tüberküloid lepra: Kuvvetli hücresel im. cevap, zayıf Ab cevabı: Periferik sinirlerin çevresinde granülomlar: sinir hasarı ve sekonder travmatik lezyonlar; lezyonlarda bakteri sayısı az (TH1 aktif) Farklı bireylerde farklı T hücre farklılaşma paternleri ve sitokin üretimi olmasına bağlı İntrasellüler Bakterilere Karşı Doğal ve Adaptif İmmün Cevaplar Doğal İmmün Cevabın Edinsel İmmün Cevabı Uyarması T Hücreleri ve Sitokinlerin İntrasellüler Bakteri Enfeksiyonunun Sonucuna Etkisi  VİRÜSLERE KARŞI İMMÜN CEVAP ✓ Virüsler sıklıkla konakçının nükleik asit ve protein sentez mekanizmasını kullanarak replike olan zorunlu intrasellüler m.o.lardır ✓ Normal hücre yüzey moleküllerini reseptör gibi kullanarak hücre içine girebilirler ✓ Hücrenin protein sentezini ve fonksiyonlarını bozar; hücre hasarı ve ölümü (sitopatik etki) ✓ Sitopatik virüsler: Enfekte hücrenin lizisi ✓ Non-sitopatik virüsler: Latent enfeksiyonlar  Virüslere Karşı İmmün Yanıt ✓ Viral bir enfeksiyonda immün yanıtın esas hedefi; ✓ hem virüsü hem de virüsü taşıyan / replike eden konak hücreleri yok etmektir ✓ İnterferonlar, NK hücreleri, CD4 TH1 yanıtı ve CD8 sitotoksik T hücreleri, bakteriyel enfeksiyonlara nazaran viral enfeksiyonlarda çok daha önemlidir  Virüslere Karşı İmmün Yanıt ✓ Asıl mekanizma Tip I IFN’lar ile enfeksiyonun engellenmesi ve NK hücrelerin enfekte hücreyi öldürmesidir. ✓ NK hücreler: Erken koruma: Enfekte hücreleri öldürür ✓ Virüsler Sınıf I MHC ekspresyonunu engeller; NK hücreler virüsle enfekte hücreleri tanır, “killer R.ler”  VİRÜSLERE KARŞI İMMÜN CEVAP Doğal Savunma mekanizmaları ✓ Ateş, IFN’lar, diğer sitokinler, MN fagositik sistemi ve NK hücreleri→ ✓ Viral enfeksiyona karşı lokal ve hızlı yanıtı oluşturur ✓ Özgül immün yanıtı da aktive eder ✓ DH’ler ve MN fagositik sistem hücreleri, virüsleri ve virüs ile enfekte hücrelerin artıklarını fagosite ederler ✓ Karaciğer (Kupffer hücreleri) ve dalaktaki makrofajlar; kandaki birçok virüsü hızla temizler  VİRÜSLERE KARŞI İMMÜN CEVAP ✓ Edinsel cevapta 2 ana mekanizma vardır: ✓ Antikorlar asıl olarak virüslerin konakçı hücreye bağlanmasını ve girişini engeller (Nötralizan antikorlar). ✓ Ab’lar esktrasellüler evrede etkin ✓ Sitotoksik T hücreleri (CTL) virüsle enfekte hücreleri öldürerek virüsleri elimine ederler.  VİRÜSLERE KARŞI İMMÜN CEVAP ✓ Hümoral ve hücresel immünite; viral enfeksiyonların iyileşmesinde (virüslerin vücuttan temizlenmesinde) farklı roller üstlenirler ✓ Hümoral immünite (antikorlar)→ hücre dışındaki virionlar üzerine etkili; ✓ Antikorlar: virüsleri opsonizasyon ve nötralizasyon yoluyla etkisiz kılarak hastalığın ilerlemesini önler ✓ Solunum ve GİS mukozasından giren virüslere karşı IgA izotipinde salgılanan antikorlar (sIgA) ✓ Hücresel immünite (T hücreleri)→ virüsün ürediği enfekte hücrelere karşı etkilidir ✓ CD4 TH1 yanıtı; öz. Sitotoksik olmayan ve zarflı virüslerle oluşan viral enf.ların kontrolünde ✓ CD8 sitotoksik T hücreleri enfekte hücrelerin apopitozunda Hümoral immünitede; ✓ B lenfosit uyarımı → Özgül antikor sentezi ✓ Nötralizasyon ✓ IgA → Mukozal yüzeylerden giren virüslerin giriş kapısında epitel hücrelere tutunmanın önlenmesi (Rhinovir., Rota vir.) ✓ IgG → Virüsün hücre reseptörüne bağlanmasının blokajı ✓ Antikora bağımlı hücresel sitotoksisite (ADCC) ✓ Komplemana bağlı sitotoksisite (CDC) (zarflı virüsler) ✓ Opsonizasyon (zarflı virüsler) → IgM, IgG ✓ Sekonder enfeksiyondan koruma (IgG)  İnterferonlar(IFN) ✓Virüs tipleri için özgül değildirler (Farklı virüsler aynı tip IFN’u indükleyebilir, aynı tip IFN farklı virüsler tarafından indüklenebilir). ✓Alfa ve Beta İnterferonlar (Tip 1 IFN) ✓Virüsle enfekte hücre tarafından salgılanan sitokinler (DH, epitel hüc., fibroblastlar, makrofajlar, lökositler) ✓IFN-a ve - → aynı reseptörleri kullanırlar (Tip I reseptör) ✓Gama İnterferon (İmmün IFN) ✓T lenfositleri ve makrofajlar tarafından salgılanır ✓IFN- g reseptörü farklıdır  VİRÜSLERE KARŞI İMMÜN CEVAP Th ve CTL tarafından Antiviral etkinin artırılması IFN-g salgılanması CTL Virüsle enfekte hücrenin öldürülmesi Hücresel NK ve makrofaj Virüsle enfekte hücrenin ADCC ile öldürülmesi IgA Virüsün hücreye tutunmasının önlenmesi IgG Virüs zarf glikoproteinlerinin hücre membramı ile füzyonunun önlenmesi Humoral IgG ve IgM Virionlara bağlanarak opsonizasyonun gerçekleşmesi IgM Virionların aglütinasyonu Kompleman Zarflı virüslerin lizisi, C3b- aktivasyonu antikorkompleksinin opsonizasyonu VİRÜS KAYNAKLI İMMÜNOPATOGENEZ Mantarlara Karşı Özgül İmmün Yanıt ✓ Bazı mantar (fungal) enf.ları endemiktir: Çevrede bulunan ve sporları inhale edilen mantarlar ✓ Bazı fungal enf.lar oppurtunistiktir: İmmün sistemi sağlıklı kişilerde değil, immün yetmezlikli ya da immünsuprese kişilerde enf. yaparlar ✓ Farklı mantarlar ekstrasellüler dokuda veya fagositlerin içerisinde yaşayabilir; bu nedenle enf.larına karşı immün cevap sırası ile ekstrasellüler bakteri veya intrasellüler bakteri enfeksiyonlarına benzer ✓ İmmün cevap iyi bilinmiyor, hayvan modeli az!!! Mantarlara Karşı Özgül İmmün Yanıt Mantar enfeksiyonlarına karşı primer koruyucu yanıtlar; ✓ Mantar hücre duvarı kh.’larının TLR’ler ve dektin-1 lektinine bağlanması ile başlar ✓ Nötrofiller, makrofajlar ve antimikrobiyal peptitler (nötrofiller, epitelyal ve diğer hücreler tarafından üretilir) tarafından oluşturulur ✓ Nötrofiller: Oksijen radikalleri, lizozomal enzimler gibi fungisidal maddeler salgılar; fagositoz ve intrasellüler öldürme ✓ CD4 T hücresinin TH17 ve TH1 yanıtları, nötrofil ve makrofaj aktivasyonunu uyarır Mantarlara Karşı Özgül İmmün Yanıt ✓ Nötrofil veya CD4 T hücre yanıtları eksik olan hastalar (örn; AIDS’liler) mantar (fırsatçı) enfeksiyonlarına karşı en duyarlı kişilerdir ✓ Defensinler ve diğer katyonik peptitler, bazı mantar enfeksiyonları (örn; mucormikoz, aspergillus) için nitrik oksit ise Cryptococcus ve diğer mantarlar için önemli olabilir ✓ Antikorlar, opsonin olarak mantarların temizlenmesini kolaylaştırabilir Mantarlara Karşı Edinsel İmmün Yanıt ✓Mantarlara karşı asıl edinsel immün cevap hücresel immünitedir. ✓Histoplasma capsulatum makrofajların içinde yaşar; intrasellüler bak.lere karşı im. cevap gibi ✓Cryptococcus neoformans’ın maya formuna karşı CD4+ ve CD8+ T hücreler birlikte savaşır ✓Candida enf.ları genelde mukozal yüzeylerde başlar; hücresel immünite yayılımını engeller ✓Sitokinler: Bu enf.larda TH1 cevabı konakçıyı koruyucu; TH2 cevabı zarar verici yönde etki eder ✓Histoplazmozda, granülamatöz reaksiyon ile doku hasarı gelişir ✓Ab’lar tanı açısından yararlı, koruyucu değil Mantarlara Karşı Özgül İmmün Yanıt Parazitlere Karşı Özgül İmmün Yanıt ✓ Parazitlerin yaşam döngülerinden dolayı antiparaziter immünite mekanizmalarını genellemek zor! ✓ CD4 TH1, TH17, CD8 T hücreleri ve makrofaj yanıtlarının uyarımı→ hücre içi enfeksiyonlar için; ✓ TH2 antikor yanıtlarının uyarımı→ kan ve sıvılardaki hücre dışı parazitler için önemlidir ✓ IgE, eozinofil ve mast hücrelerinin etkisi; solucan (sestod ve nematod) enfeksiyonlarının eliminasyonunda önemlidir Parazitlere Karşı Doğal İmmün Cevap ✓ Protozoalar için asıl mekanizma fagositozdur ✓ Ancak genelde konakçı fagositlerinde yaşamayı ve çoğalmayı başarırlar(fagositik öldürmeye direnç) ✓ Fagositler helmintlere de saldırır; helmintler çok büyük, fagosite edemez, mikrobisidal maddeler salarlar, fakat helmintlerin dışında kalın tegümentler onları dirençli hale getirir ✓ Bazı helmintler alternatif kompleman yolağını aktive eder, ama enfekte konakçıdan elde edilen parazitler komplemanla lizise dirençli bulunmuştur Parazitlere Karşı Adaptif İmmün Cevap ✓ Protozoalara karşı asıl cevap hücreseldir ✓ İntrasellüler bakteri veya virüslere karşı gelişen immün cevaba benzer ✓ Makrofajlarda yaşayan protozoaya karşı temel savunma:TH1 sitokinlerle makrofaj aktivasyonu ✓ Çeşitli konakçı hücrelerinde çoğalıp lizise uğratan protozoalar Ab ve CTL cevaplarını uyarır ✓ Hemintlere karşı savunma: TH2 aktivasyonu, (IL-4 ve IL- 5): IgE Ab’larının yapımı, eozinofil aktivasyonu, eozinofilik granüllerin salınması ✓ Bağırsak nematodları; IgE yardımsız, IL-4’e dayalı Parazitlere Karşı Adaptif İmmün Cevap ✓ Trypanosoma cruzi, Toxoplasma gondii ve Leishmania türleri gibi parazitler, makrofajlar tarafından fagosite edilirler ✓ Antikorlar parazitlerin fagositozunu kolaylaştırırlar (opsonizasyon) ✓ Parazitlerin öldürülmesi, makrofajların INF-γ veya TNF –α tarafından aktive edilmesi sonucu, oksijene bağımlı mekanizmalar (peroksit, süperoksit, nitric oksit) ile gerçekleşir Parazitlere Karşı Adaptif İmmün Cevap ✓ Parazitlere karşı adaptif immün cevap doku hasarına neden olabilir: ✓ Gecikmiş tip (Tip IV) hipersensitivite (DTH) ✓ Granülamatöz reaksiyon ve fibroz ✓ Schistosoma mansoni yumurtaları ile KC’de granüloma yapımı, fibroz, portal HT, siroza ✓ Lenfatik filariazis: Lenf damarlarında fibroz, tıkanma, lenfödem ✓ Kronik parazitik enf.larla im.kompleksler oluşur: GN ve diğer im.kompleks hastalıkları Parazitlere Karşı Özgül İmmün Yanıt ✓ Nötrofiller→ hücre dışı parazitleri fagosite edip hem oksijene bağımlı hem de oksijenden bağımsız mekanizmalar ile öldürmektedir ✓ Eozinofiller→ ise parazitlerin etrafında lokalize olur; ✓ larva veya kurtçukların yüzeyindeki IgG / IgE’ye bağlanırlar ve ✓ hücre içi granüllerinin plazma membranı ile kaynaşması sonucu degranüle olarak hücreler arası boşluğa temel bazik protein salgılarlar ✓ Plasmodium’un tutunma ve diğer yüzey proteinlerine karşı koruyucu Ab’lar oluşur. ✓ Ama bunlar parazitin her bir gelişme evresi için farklıdır Parazitlere Karşı İmmün Yanıt Aşırı Duyarlılık reaksiyonları Enfeksiyon etkenleri için Antimikrobiyal savunmanın önemi Bakteriler Hücre içi Virüsler Mantarlar Parazitler bakteriler Kompleman +++ - - - - İnterferon-α/β - - ++++ - - Nötrofiller ++++ - + +++ ++ Makrofajlar +++ +++ ++ ++ + NK hücreleri - - +++ - - CD4 TH1 + ++ +++ ++ + TH17 ++ ++ ++ ++++ + CD8 CTL - ++ ++++ - - Antikorlar +++ + ++ ++ ++ (IgE)