Pagsusuri ng Akdang Prosa PDF

**Yunit 4: Pagsusuri ng Akdang Prosa** - - - - - - **Salik-Suri sa Kultura ng Southern Leyteñong Kwentong Bayan** ni Mark B. Galdo Pangunahing layunin ng pag-aaral na ito na madokumento at masuri ang mga kulturang napapaloob na naglalarawan sa buhay at karanasan ng mga South...

**Yunit 4: Pagsusuri ng Akdang Prosa** - - - - - - **Salik-Suri sa Kultura ng Southern Leyteñong Kwentong Bayan** ni Mark B. Galdo Pangunahing layunin ng pag-aaral na ito na madokumento at masuri ang mga kulturang napapaloob na naglalarawan sa buhay at karanasan ng mga Southern Leyteño sa piling kwentong bayan ng Southern Leyte na magagamit sa pagtuturo at pagkatuto ng panitikan. **Gumamit ang pag-aaral na ito ng pamamaraang kwantitatibo (pagsusuring pangnilalaman) at kwalitatibo (Kendall W-Coefficient).** Masusing pinili ng mananaliksik ang mga kalahok na siyang kumakatawan sa ilang bayan ng Southern Leyte. Ikinapanayam ang 15 kalahok. Ang pag-aaral ay dumaan sa balidasyon ng mga piling validators. **Natuklasan sa pagsusuri ng kultura na naglalaman ng 10 kulturang Southern Leyteño ang mga kwentong bayan. Ito ay ang mga sumusunod: (1) dud bilang sajaw-pasalamat kay Senyor Santiago; (2) pag-agapay sa pamilya sa harap ng hirap; (3) paniniwala sa binisaja bilang katutubong panggagamot sa may sakit; (4) paniniwala sa mga dili-ingon-nato at katutubong anitismo/deity; (5) paniniwala sa pangitain ng gabâ; (6) paniniwala sa pinagkaloob na bagay na may kakayahan at kapangyarihan; (7) sabong bilang kulturang panlibangan ng kalalakihan; (8) pakikipagtambayayong o bayanihan spirit; (9) paniniwala sa mga intwitibong dala ng mga bagay at hayop; (10) pakikisama bilang kulturang sosyal.** **Batay sa mga natuklasan, ang** **kwentong bayan ng Southern Leyte ay hitik sa kwento at kultura na mahalagang sangkap sa pagtugon ng contextualized learning curriculum sa pagtuturo ng mother tongue maging pagkatuto ng kaalamang pangkultural bilang tugon sa kontekstuwalisasyon at lokalisasyon ng pagtuturo, pagkatuto at pagpapayaman ng Filipino sa kurikulum sa Filipino.** **\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_** **Isang Dekonstruksyong Pagsusuri sa mga Piling Maikling Kuwento ni Pedro S. Dandan** Edmundo V. Rubio Abstrakt Ang pag-aaral na ito ay pagsuri sa mga piling maikling kuwentong Tagalog ni Pedro Dandan sa pamamagitan ng dekonstruksyon pagdulog o pananaw. Dalawang tiyak na layunin ang sinagot: (a) una, dinekonstrak ang mga katangiang pampanitikang napapaloob sa mga piling maikling kuwento at (b) pangalawa, inilarawan ang mga implikasyon ng mgapiling kuwento sa edukasyon. **Ang pagsusuring dekonstruksyon ay pinakalohikal na paraan ng maaaring magamit sa pagsusuri ng maikling kuwento ni Dandan. Ayon sa pagsusuri ang mga maikling kuwento ni Dandan ay (a) may pagkasikolohikal; (b) sumasalamin sa mga katotohanang naganap sa panahon ng digmaan okapayapaan; (c) tumutukoy sa kalikasan, tunggalian ng tradisyon at pagbabago, at paghahangad ng taong maabot ang mataas na uring espiritwalidad. At akmang- akma ang mga kuwento ni Dandan sa pagtuturo ng kahalagahan sa elementarya, highschool at maging sa unibersidad.** Sa bandang huli, sinuri ang temang nakapaloob sa mga kuwento at inilapat ang mga ito sa apat ng "haligi" ng pagkakatutong iminungkahi ni Jacques Delors (mula sa UNESCO, 1997). **Ang apat na haligi na tinutukoy ni Delors ay ang mga sumusunod, (1) matutong makaalam; (2) matutong gumawa; (3) matutong makipamuhay; at (4) matutong maabot ang kaganapan ng tao.** **Ginawa ito sapagkat natagpuan ng mananaliksik na may kabuluhan ang mga kuwentong napili sa pag-aaral sa mga layuning pang-edukasyon di lamang sa Pilipinas kundi sa pandaigdig**. May implikasyon ito na ang isinulat ni Dandan ay di lamang maituturing na makabuluhan sa literatura ng Pilipinas kundi ganoon din sabuong daigdig. Edmundo V. Rubio is a faculty of the Department of Languages, Literature and Humanities of the College of Arts and Sciences. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ **Pagsusuring Kritikal sa mga Piling Nobela ni Eros Atalia: Mungkahing Disenyo ng Aralin** **ni Wendy G. Nangkil** Ang pag-aaral ay isang Pagsusuring Kritikal sa mga Piling Nobela ni Eros Atalia. Naglalayong suriin batay sa elementong itinatampok at ang Kwalitatibong pagsusuri ang ginamit. Dalawa sa mga akda ay nagkamit ng prestihiyosong gantimpala sa Gawad Palanca at ang tatlo ay nakakuha ng mataas na marka sa goodreads.com. Ang elementong itinatampok sa piling nobela batay sa tema ay isyung panlipunan, politikal, at relihiyon; taglay ang kompletong banghay; ang pangunahing tauhan ay nauuri sa bilog; maayos na nailarawan ang bawat tagpuan; namamayani ang iba't ibang damdamin; sa paningin, gumamit ang unang dalawang nobela ng pangatlong panauhan at unang panauhan sa huling tatlong nobela; sa simbolismo, nagpapahiwatig ng ibang kahulugan. KONKLUSYON 1. **Makikita sa limang nobela ni Eros Atalia ang mga elemento. Nangibabaw ang temang tumatalakay sa isyung panlipunan, politikal, at relihiyon. Inilahad naman sa banghay ang panimula, gitna, kasukdulan, kakalasan, at wakas ng bawat nobelang sinuri.** Sa tauhan, nagtataglay ang lahat ng bilog na uri ng pangunahing tauhan kung saan pabago-bago ang ugaling naipakita. Nailarawan naman nang maayos ang bawat tagpuan ng mga piling nobela. Sa elementong damdamin, nanaig ang takot, pangamba, pagkalito, pananalig sa Diyos, pagmamahal, pagkaaliw, paghanga at determinasyon, lungkot, paghihinagpis, pag-asa, galit, awa, at paghihigante. Gumamit din ng dalawang paningin ang awtor sa limang nobela, sa unang dalawang nobela ay ginamitan ng pangatlong panauhan habang ang huling tatlo ay nagtataglay ng unang panauhan. Pang huli, nagsilbing simbolismo sa limang nobela ang mga tauhan mismo kung saan nagpapahiwatig ang mga ito ng ibang kahulugan. 2. Ang limang nobela ay ginamitan ng mga paraang pagbabalik-tanaw, pagsasalaysay, at paglalarawan. Kadalasang ini-uugnay ang mga dating karanasan ng mga tauhan sa kasalukuyan na naging epektibo naman sapagkat napapanatili ng may-akda ang mga mambabasa. Mas lumalawak ang kaalaman ng mambabasa sa pagsusuri ng mga elemento ng isang akda. Nagtataglay din ng iba't ibang wika ang bawat nobela kaya mas nagiging makabuluhan ang pagkatuto ng mag-aaral. 3. **Nangibabaw sa limang nobela ang mga pagpapahalagang moral na pagmamahal sa pamilya at sa mga taong nangangailangan, pananalig sa Diyos sa kabila ng mga pagsubok na nararanasan, pagiging matatag sa anumang pagsubok sa buhay,** pagkakaroon ng pag asa pagkakaroon ng determinasyon, pagpapahalaga sa mga taong minamahal, pagpapahalaga sa sarili at pagiging responsable sa mga ginagawa, pagpapatawad, pagkintal sa isip na walang naidudulot na kabutihan ang paghihigante, at ang pagtanggap sa kabiguan. Ang mga ito ay mahalaga sapagkat napapatingkad at mas nabibigyang kabuluhan ang mga piling nobela. 4. May mga implikasyong maidudulot ang mga piling akdang nobela ni Eros Atalia sa pagtuturo ng asignaturang Filipino. Ang mga nobela ay hindi lamang nakatuon sa simpleng pag-unawa sa mga akda at literal na kahulugang napapaloob rito. '**Mga Tiwali sa Daang Matuwid' at ang mga Talinghaga't Tema sa Talumpati ni P-Noy = \'Mga Tiwali sa Daang Matuwid' and Allegories and Themes in P-Noy's Speeches** Roberto E. Javier Jr. **Gamit ang perspektibang Sikolohiyang Filipino (partikular ang sikolohiya ng wika at kultura**), sinikap sa panimulang pagsusuring ito sa mga pahayag ni Pangulong Aquino na alamin ang bisa ng lingua franca sa pagpapaunawa't masinsinang pakikipag-usap sa kaniyang pinamumunuan. Analisis ng teksto ang inilapat na paraan para tukuyin ang tema ng bawat talumpati. Gamit din ang dulog sa ermenyutika, inihayag ang kubling kahulugan ng mga hinagilap na talinghaga, metapora, kasabihan, pati biro at iba pang tayutay sa talumpati. **Ang apat na binigkas na mga pananalita ay naganap sa mga makasaysayang okasyon tulad ng Panunumpa sa pagka-Pangulo, State of the Nation Address, Meeting with Filipino Communities sa USA, at 100 Araw sa Malakanyan.** Tungkol sa talamak na nakawan sa gobyerno at tambak na problemang kaugnay ng kahirapan ang konsistent na taglay ng mga talumpati. Hitik sa talinghaga ang bawat talumpati na tumutuligsa sa kawalan ng loob sa kapuwa ng mga tiwali sa pamamahala, lalo na ng mga nasa itaas ng organisasyon sa gobyerno. **Sa kaniyang pambungad sa inaugural address, sinabi nga niya na "namuhunan na po kami ng dugo at handang gawin itong muli kung kakailanganin**. Isang seryosong pahayagito ng kalooban ng isang tulad niyang politiko. Para sa pagbabago sa kaayusan sa politika, kinikilala sa kasaysayan ng politika sa Pilipinasang pagbubuwis ng buhay ng kaniyang ama samantalang ang ina niya'y nag-alay ng buhaysa adhika na panatilihin ang demokrasya ayon sa mga kasalukuyang historyador. Manapa'y sinasabing ang kaniyang kalooban ay maitutulad sa kaniyang mga magulang. **Masasabi, anila, na** **minana niya ang panata sa pagtahak sa landas ng politika pati ang kaniyang pangako na baguhin** **ito.** Iminumulat ni P-Noy na hindi lamang ang mamamayan kundi lalo na ang mga politikong nasa kapangyarihan na, na ang pamamahala ay paggawa ng kabutihan sa kapuwa. Isang kongkretong hakbang itong nagtuturo ngtuwid na landas**. Sa simpleng halimbawa niya na "walang wangwang", ipinaalam niyang kalabisansa kapangyarihan ang paggamit nito ng politiko sapagkat laan lamang ito sa trak ng bumbero, ambulansiya, o pampatrulya ng pulis sa mga panahon ng kagipitan.** **Ang Konsepto ng Hermenyutika ng salitang hermenyutika ay hango sa Griyegong ερμηνευειν (hermeneuein), na ang ibig sabihin ay "gagawa ng interpretasyon," at ερμηνεια (hermeneia), na ang ibig sabihin naman ay "proseso ng interpretasyon."** Ang pinakapayak na kahulugan ng hermenyutika ay: isang teorya, metodolohiya at proseso ng interpretasyon na nakatuon sa pagtukoy sa kahulugan ng isang teksto, o anumang bagay na mala-teksto, na nagmumula sa ibang panahon o kultura, o hindi kaya nababalutan ng ideolohiya at maling kamalayan. **Naghahayag ang payak na kahulugang ito na may tatlong antas ang hermenyutika: 1) teorya, na nakatuon sa epistemolohikal at sikolohikal na usapin ng interpretasyon; 2) pamamaraan, na nakatuon sa pagbuo ng maaasahang sistema ng interpretasyon; at 3) ang aktwal na proseso ng interpretasyon na nakatuon naman sa praktikal na pagbabasa at pagsusuri ng partikular na mga teksto.** **\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\-\--** **Yunit 5: Pagsusuri ng Dula** - - Tekstwal at Kontekswal - - Feminismo-Gender Criticism - Teoryang post-kolonyal ni Bienvenido L. Lumbera) - - **JUST CHEW IT: SEKSUWAL AT SENSUWAL NA PAGKONSUMO SA KATAWAN NG MGA ARTISTANG BABAE AT LALAKI SA BUBBLE GANG NG GMA-7** Nelson Joseph C. Fabre Sinuri ang apat (4) na segment ng Bubble Gang na nagtatampok sa sarisaring aspekto ng pagiging babae at lalaki. Pinili ng mananaliksik ang mga segment na naipalabas o naisaere sa taong 2016. Tinukoy ang mga lutang na tema at mga ideya sa apat na sinuring segment upang mabigyan ng pagkakategorya ang pagtatampok sa paraang seksuwal at sensuwal sa mga artistang lalaki at babae sa palabas. Sa isinagawang tekstuwal na pagbasa, **ginamit ang semyolohiya upang himayin ang litaw na kahulugan gayundin ang mga tagong kahulugan ng mga diyalogo sa mga eksena**. Tumutukoy ang semyolohiya sa pag-aaral at pagsusuri ng mga senyas o sagisag kung saan ipinapalagay na lahat ng anyo ng komunikasyon ay binubuo ng mga senyas o sagisag. Ang pagtukoy sa tinatawag na sign ay pagbibigay konsiderasyon ng mga posibleng kahulugan at kung paano ito nalilikha gayundin kung paanong ang ibang mga kahulugan ay mas mahalaga sa iba pang ahulugan (Burton 321) Madalas na itinuturing ang pagtawa bilang pampalipas oras o kaya'y pagtakas sa anumang nararamdamang negatibo. Isang eskapistang pagtingin subalit naging daan ang pagtawa para sa ilan upang mapagaan ang isang sitwasyong napakaseryoso. Kalimitan din na nagiging daan ang pagtawa upang mabuo ang mga relasyon at/o ugnayan ng mga tao**. Para nga sa mga** **sikolohistang sina Sigmund Freud at Herbert Spencer sa tinaguriang relief theory, nagiging** **daan ang katatawanan upang mailabas ang mga nasusupil o nasisikil na mga damdamin (Smuts** **395** **Nagsilbi ring batayang konsepto sa loob ng pag-aaral ang subjectivization o subjection ni** **Michel Foucault kung saan tumutukoy sa proseso ng pagbibigay ng partikular na diskursibong posisyon sa bawat indibidwal na siyang resulta ng kapangyarihang kaniyang natatamasa (Nixon 315). Sa ganitong paghahain ng subjectivization, maituturing na ang mga artista (lalaki at babae) ay direktang nailalagay** **bilang pokus ng mga manonood kung saan nalilikha ang seksuwal at sensuwal na pagtingin.** **PELIKULA BILANG KULTURAL NA SANDATA: ISANG PAG-AARAL SA PELIKULANG GANAB DI ANOS AT ANG PAGLALAPAT NG TEORYANG "FOURTH CINEMA"** Cinema as Cultural Weapon: A Study on the Film Ganab Di Anos and the Application of the "Fourth Cinema" as a Theory Kristine Camille Sulit Abstrak **Ang pangunahing may karatapan sa paglikha ng mga pelikulang ukol sa mga etnolinggwistikong grupo ay ang mga miyembro nito dahil sila rin mismo ang lubos na nakakaalam ng kanilang naratibo at pakikibaka**. Para kay Barry Barclay, ang mga naunang moda ng pelikula (Hollywood, pelikulang-sining mula Europa, Third Cinema) ay hindi umaakma sa kanilang sitwasyon at identidad bilang bahagi ng isang etnolinggwistikong grupo. Ito ang magiging tungtungan sa paglunsad ng teoryang "Fourth Cinema." **Dinalumat ng papel na ito ang mga isyung nakapaligid sa paglikha ng pelikula ng isang miyembro ng etnolinggwistikong grupo patungkol sa kanila. Inilapat para rito ang teoryang Fourth** **Cinema (Barclay) sa piniling pelikulang case study "Ganab di Anos"---likha ng isang** **mamemelikulang Igorot (Clemente).** **Natuklasang hindi binabagayan ng mga mamemelikulang Kankanaey ang Hollywood,** **maging ang mga pelikulang mula Maynila, sa paglikha ng kanila. Sagana ang kanilang komunidad** **sa mga naratibong hindi pa nagagawa ng industriya mapabanyaga man o lokal. Pamilya ang ang** **pangunahing dahilan nila sa paglikha ng pelikula dahil ito ang pamamaraan upang ipaalala sa** **kanilang mga anak ang kanilang kultura't identidad.** **Ang sanaysay na ito ay nahahati sa apat na bahagi: (1) Tatalakayin nito ang rebyu** **ng mga kaugnay na panitikan at mga pag-aaral ukol sa misrepresentasyon ng mga etnolinggwistikong grupo sa midya sa ating bansa; (2) ilalahad ang mga inisyatibong ginagawa ng mga mamemelikula at mga kultural na manggagawa upang payabungin ang regional filmmaking sa bansa, partikular** **ang mga pelikulang gawa ng mga katutubo; (3) introduksyon ng teoryang Fourth Cinema at** **ang pulitika sa likod nito; at (4) paglalapat ng nabanggit na teorya sa pelikulang Ganab di** **Anos** **Naging kontrobersyal ang programang Bagani (2018) ng ABS-CBN sa kanilang paggamit ng salitang "bagani" bilang pamagat ng kanilang serye. Ang salitang bagani para sa kulturang Lumad ay nangangahulugan na "mandirigma." Ayon kay Bayawan, upang matawag ang isa na bagani, kinakailangan niyang maipagtanggol ang pamayanan sa mga pwersang nagtatangkang manakop dito.** **Maaari siyang mabigyan ng karangalang bagani kung nakapatay siya ng 10 tao o makapatay ng 100 ahas. Sagrado ang paggamit nila sa salitang ito at hindi lamang ito basta-bastang ipinapataw kung kaninuman** (Macasero). Pumutok ang isyu ng paggamit ng salita sa iba't ibang mga social networking site at nagbunga ng malalim na diskurso tungkol sa "cultural appropriation" ng mga salitang katutubo sa kulturang popular, tulad ng teleserye. Kinuwestyon ni Ronald Adamat, komisyoner ng Commission on Higher Education (CHED), kung paanong napunta sa isang korporasyon tulad ng ABS-CBN ang salitang bagani at nagamit para sa kanilang sariling ganansiya (Cepeda). **Ang palpak na estado ng literary education sa bansa ang isa sa mga ugat kung bakit hindi man lang pamilyar ang kalakhan sa salitang bagani o limitado lamang ang kaalaman sa salitang ito, ani Sanchez** (Lessons from a 'Fantaserye' Controversy). **Sa pagitan ng kultura at kalikasan: Isang pagsisiyasat sa talinghaga ng "engkanto" sa mga pelikula ng Shake, Rattle, and Roll (In between culture and nature: An inquiry into the trope of "engkanto" in Shake, Rattle, and Roll films)** **Jay Jomar F. Quintos** ABSTRAK Ang sanaysay na ito ay umiinog sa diskurso ng **ekokritisismo** bilang balangkas sa pag-unawa ng pelikulang katatakutan sa Pilipinas. Sinusuri nito ang 10 episodyo mula sa serye ng Shake, Rattle, and Roll (SRR) na nagtatampok sa antagonistiko at nakatatakot na imahen ng "engkanto." Sa bahaging ito sumisilip ang makabuluhang pag-unawa sa "ekokritisismo"---isang tampok na diskurso sa kasalukuyang produksiyon ng kaalaman na naglalayong suriin at gamitin ang mga konsepto at kaligirang pangkalikasan sa panitikan (Glotfelty and Fromm 1996). Sa kalaunan, ginagamit na rin ang dulog na ito sa iba't ibang anyong-sining tulad ng musika, teatro, arkitektura, biswal, at pelikula. **Kung susuriin ang pagpapakahulugan sa mga "engkanto," lumilitaw ang katangian ng mga ito na laging kabigkis at kaugnay ng espasyo ng kalikasan. Mayroong paniniwala na ang mga engkanto" ay nananahan sa malalaki at buhay na bato, guwang at siwang sa ilalim ng lupa, pinakamalalim na dako ng tubig, malalago at matatayog na puno, liblib na kagubatan, at iba pang sulok ng kalikasan.** **Isang mahalagang tauhan sa sugidanon ang asong tigadluman, si Tikum Kadlum, na nagtataglay ng pambihirang kapangyarihan. Patunay ito sa lagi't laging binabanggit na paggalang sa kalikasan na pinamamahayan ng iba't ibang nilalang**. Pangalawa, patunay ang paglalarawan kay Tikum Kadlum bilang tigadluman na aso na may kakayahang makaunawa. Hindi lamang isang hayop na kailangang alagaan, arugain, at ingatan si Tikum Kadlum, sapagkat larawan siya ng aso na mayroong kakayahang mag-isip at mangatuwiran tulad ng tao. Patunay ang pangyayari na ito sa kabuluhan ng sugidanon sa pagbibigay-kahulugan sa ugnayan ng kultura, kalikasan, at daigdig. **Kung pagbabatayan ang paglalarawan ng isa sa mga tauhan sa pelikula, lumilitaw ang takot at sindak na ipinapaloob dito ng mismong naratibo:** **Landlady: Hindi mo ba alam na mapanganib ang mga lawa. Kalimitan ng mga lawa ay "mariit." "Mariit," palibhasa Science ka lang ng Science, ibig sabihin, isang lugar na may masamang kapangyarihan dahil marami ritong nakatirang lamang lupa, parang dormitoryo ng mga halimaw.** **May mga masamang espiritu at may totoong halimaw, mga "undin"---mga lamang tubig, mga halimaw na nakatira sa ilalim ng tubig**. Parang pinaghalo-halong ipis, bayawak, at isda, at ang boses daw nito ay nakakakilabot pakinggan parang mga umiiyak na demonyo. At kung sino mang tanga ang maligaw at makaistorbo sa mga ito ay garantisadong dedbol.