Πράσινη Συμφωνία PDF: Η κυκλική οικονομία προσφέρει λύσεις για μια πιο καθαρή Ευρώπη

Here is the transcription of the document in markdown format: # Η Επιτροπή θα επιθυμούσε, επίσης, τη συμμετοχή όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. ## 1.3 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερ...

Here is the transcription of the document in markdown format: # Η Επιτροπή θα επιθυμούσε, επίσης, τη συμμετοχή όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. ## 1.3 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών (Βρυξέλλες 11.3.2020 COM2020 98 final) ### 1.3.1 Εισαγωγή Υπάρχει μόνο ένας πλανήτης Γη ωστόσο, έως το 2050 οι άνθρωποι θα καταναλώνουν για τρεις πλανήτες 30. Η παγκόσμια κατανάλωση υλικών, όπως η βιομάζα, τα ορυκτά καύσιμα, τα μέταλλα και τα ανόργανα συστατικά αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα 40 έτη 31, ενώ η ετήσια παραγωγή αποβλήτων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 70% έως το 205032. Δεδομένου ότι το 50% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και περισσότερο από το 90% της απώλειας βιοποικιλότητας και της πίεσης από πλευράς υδάτινων πόρων οφείλονται στην εξόρυξη και επεξεργασία των πόρων, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία 33 δρομολόγησε συντονισμένη στρατηγική για μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική από πλευράς πόρων και ανταγωνιστική οικονομία. Η αναβάθμιση της κυκλικής οικονομίας από τους πρωτοπόρους στους βασικούς οικονομικούς συντελεστές θα συμβάλει αποφασιστικά στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και θα αποσυνδέσει την οικονομική μεγέθυνση από τη χρήση των πόρων, ενώ παράλληλα θα διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ χωρίς να αφήσει κανέναν πίσω. Για να εκπληρωθεί η φιλοδοξία αυτή, πρέπει η ΕΕ να επισπεύσει τη μετάβαση σε ένα μοντέλο ανατροφοδοτικής ανάπτυξης το οποίο θα επιστρέφει στον πλανήτη περισσότερα από όσα του αφαιρεί, να προχωρήσει προς την κατεύθυνση της διατήρησης της κατανάλωσης πόρων εντός των πλανητικών ορίων και, ως εκ τούτου, να καταβάλει προσπάθειες για να μειώσει το αποτύπωμα της κατανάλωσης και να διπλασιάσει το ποσοστό χρήσης κυκλικών υλικών κατά την επόμενη δεκαετία. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, η συνεργασία για τη δημιουργία του πλαισίου για τα βιώσιμα προϊόντα θα προσφέρει νέες ευκαιρίες εντός και εκτός των συνόρων της ΕΕ. Αυτή η προοδευτική αλλά μη αναστρέψιμη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό σύστημα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πρόσφατης μελέτης, η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στην οικονομία της ΕΕ παρέχει τη δυνατότητα αύξησης του ΑΕΠ της ΕΕ κατά επιπλέον 0,5% έως το 2030, με τη δημιουργία περίπου 700.000 νέων θέσεων εργασίας 34. Υπάρχει σαφές επιχειρηματικό ενδιαφέρον και για μεμονωμένες επιχειρήσεις: δεδομένου ότι οι εταιρείες του μεταποιητικού κλάδου στην ΕΕ δαπανούν κατά μέσο όρο περίπου το 40% σε υλικά, τα μοντέλα κλειστού κύκλου μπορούν να αυξήσουν την κερδοφορία τους, παρέχοντάς τους προστασία από τη διακύμανση τιμών των πόρων. Η κυκλική οικονομία, αξιοποιώντας την ενιαία αγορά και το δυναμικό των ψηφιακών τεχνολογιών, μπορεί να ενισχύσει τη βιομηχανική βάση της ΕΕ και να προωθήσει τη δημιουργία και την επιχειρηματικότητα μεταξύ των ΜΜΕ. Καινοτόμα μοντέλα τα οποία θα βασίζονται στην ανάπτυξη στενότερης σχέσης με τους καταναλωτές, τη μαζική προσαρμογή στις ανάγκες του πελάτη, την οικονομία διαμοιρασμού και τη συνεργατική οικονομία και τα οποία ενισχύονται από ψηφιακές τεχνολογίες, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων, τα μαζικά δεδομένα, η αλυσίδα συστοιχιών και η τεχνητή νοημοσύνη, θα επισπεύσουν όχι μόνο την κυκλικότητα αλλά και την απλοποίηση της οικονομίας μας, περιορίζοντας την εξάρτηση της Ευρώπης από τις πρωτογενείς ύλες. Όσον αφορά τους πολίτες, η κυκλική οικονομία θα παρέχει λειτουργικά, ασφαλή και υψηλής ποιότητας προϊόντα, τα οποία θα είναι αποδοτικά και οικονομικά προσιτά, θα διαρκούν περισσότερο και θα είναι σχεδιασμένα για επαναχρησιμοποίηση, επισκευή και υψηλής ποιότητας ανακύκλωση. Μια ολόκληρη νέα σειρά από βιώσιμες υπηρεσίες, μοντέλα προϊόντων ως υπηρεσία και ψηφιακές λύσεις θα δημιουργήσουν καλύτερη ποιότητα ζωής, καινοτόμες θέσεις εργασίας και αναβαθμισμένες γνώσεις και δεξιότητες. Το παρόν σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία παρέχει ένα θεματολόγιο προσανατολισμένο στο μέλλον για την επίτευξη πιο καθαρής και πιο ανταγωνιστικής Ευρώπης, σε συνεργασία με τους οικονομικούς παράγοντες, τους καταναλωτές, τους πολίτες και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Στόχος του σχεδίου είναι η επίσπευση της μετασχηματιστικής αλλαγής που απαιτείται με βάση την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, με παράλληλη αξιοποίηση των δράσεων κυκλικής οικονομίας που εφαρμόστηκαν μετά το 201535. Το παρόν σχέδιο θα διασφαλίσει αφενός τη βελτιστοποίηση του κανονιστικού πλαισίου ώστε να καταστεί κατάλληλο για ένα βιώσιμο μέλλον, και αφετέρου τη μεγιστοποίηση των νέων ευκαιριών που θα προκύψουν από τη μετάβαση, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιβαρύνσεις για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στο σχέδιο παρουσιάζεται ένα σύνολο αλληλένδετων πρωτοβουλιών για τη θέσπιση ισχυρού και συνεκτικού πλαισίου πολιτικής το οποίο θα καταστήσει συνήθη πρακτική τα βιώσιμα προϊόντα, τις βιώσιμες υπηρεσίες, τα βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και θα μετασχηματίσει τα καταναλωτικά πρότυπα ώστε εξαρχής να μην παράγονται απόβλητα. Αυτό το πλαίσιο πολιτικής θα εφαρμοστεί σταδιακά, ενώ οι αξιακές αλυσίδες θα εξεταστούν κατά προτεραιότητα. Θα θεσπιστούν περαιτέρω μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων και θα διασφαλιστεί ότι η ΕΕ διαθέτει εύρυθμη εσωτερική αγορά για δευτερογενείς πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας. Θα ενισχυθεί, επίσης, η ικανότητα της ΕΕ να αναλαμβάνει την ευθύνη για τα απόβλητά της. Η Ευρώπη δεν θα επιτύχει μια μετασχηματιστική αλλαγή μόνη της. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να δείχνει τον δρόμο προς μια κυκλική οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο 36 και θα χρησιμοποιεί την επιρροή της, την εμπειρογνωμοσύνη της και τους οικονομικούς πόρους της για να υλοποιήσει τους στόχους αειφόρου ανάπτυξης για το 2030. Το σχέδιο αυτό έχει, παράλληλα, ως σκοπό να εξασφαλίσει ότι η κυκλική οικονομία αποδίδει αποτελέσματα για τους πολίτες, τις περιφέρειες και τις πόλεις, συμβάλλει πλήρως στην κλιματική ουδετερότητα και προσφέρει δυνατότητες για έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση. Προβλέπει δράσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη ισχυρού πλαισίου παρακολούθησης, το οποίο θα βοηθήσει στη μέτρηση της ευημερίας πέραν του ΑΕΠ. ### 1.3.2 Ένα Πλαίσιο Πολιτικής για Βιώσιμα Προϊόντα #### 1.3.2.1 Σχεδιασμός των βιώσιμων προϊόντων Αν και έως και το 80% των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων καθορίζονται στο στάδιο του σχεδιασμού 37, το γραμμικό μοντέλο «αγορά-παραγωγή-χρήση-απόρριψη» δεν παρέχει στους παραγωγούς επαρκή κίνητρα για να καταστήσουν τα προϊόντα τους περισσότερο κυκλικά. Πολλά προϊόντα παθαίνουν βλάβη υπερβολικά γρήγορα, δεν μπορούν εύκολα να επαναχρησιμοποιηθούν, να επισκευαστούν ή να ανακυκλωθούν, και πολλά προορίζονται μόνο για μία χρήση. Παράλληλα, η ενιαία αγορά παρέχει στην ΕΕ μια κρίσιμη μάζα που της δίνει τη δυνατότητα να θεσπίσει παγκόσμια πρότυπα στον τομέα της βιωσιμότητας των προϊόντων και να επηρεάσει τον σχεδιασμό των προϊόντων και τη διαχείριση των αξιακών αλυσίδων σε παγκόσμιο επίπεδο. Ορισμένες πρωτοβουλίες και νομοθεσίες της ΕΕ καλύπτουν ήδη, σε ορισμένο βαθμό, πτυχές βιωσιμότητας των προϊόντων, σε υποχρεωτική ή προαιρετική βάση. Ειδικότερα, η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό 38 ρυθμίζει με επιτυχία την ενεργειακή απόδοση και ορισμένα χαρακτηριστικά κυκλικότητας των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων. Παράλληλα, μέσα όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ39 ή τα κριτήρια της ΕΕ για τις οικολογικές δημόσιες συμβάσεις (ΟΔΣ)40 έχουν ευρύτερο πεδίο εφαρμογής αλλά μειωμένο αντίκτυπο λόγω των περιορισμών που θέτουν οι προαιρετικές προσεγγίσεις. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ολοκληρωμένο σύνολο απαιτήσεων που να διασφαλίζει ότι όλα τα προϊόντα που διατίθενται στην ενωσιακή αγορά καθίστανται όλο και πιο βιώσιμα και πληρούν τους όρους κυκλικότητας. Προκειμένου τα προϊόντα να καταστούν κατάλληλα για κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική από πλευράς πόρων και κυκλική οικονομία, να μειωθούν τα απόβλητα και να διασφαλιστεί ότι οι επιδόσεις των πρωτοπόρων στη βιωσιμότητα θα αποτελέσουν προοδευτικά συνήθη πρακτική, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρωτοβουλία για μια πολιτική βιώσιμων προϊόντων. Στον πυρήνα της εν λόγω νομοθετικής πρωτοβουλίας θα βρίσκεται η διεύρυνση της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό πέρα από τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα, ώστε το πλαίσιο για τον οικολογικό σχεδιασμό να μπορεί να εφαρμοστεί σε όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα προϊόντων και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κυκλικότητας. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας και, κατά περίπτωση, μέσω συμπληρωματικών νομοθετικών προτάσεων, θα εξετάσει τη θέσπιση αρχών βιωσιμότητας και άλλων κατάλληλων τρόπων ρύθμισης των ακόλουθων πτυχών, οι οποίες παρουσιάζονται ακολούθως: - βελτίωση της αντοχής, της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης, της δυνατότητας αναβάθμισης και της δυνατότητας επισκευής, εξέταση της παρουσίας επικίνδυνων χημικών ουσιών στα προϊόντα και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της αποδοτικής χρήσης των πόρων· - αύξηση του ανακυκλωμένου περιεχομένου στα προϊόντα, με παράλληλη διασφάλιση των επιδόσεων και της ασφάλειάς τους. - δυνατότητα ανακατασκευής και υψηλής ποιότητας ανακύκλωσης. - μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. - περιορισμός των προϊόντων μίας χρήσης και αντιμετώπιση της πρόωρης απαξίωσης. - επιβολή απαγόρευσης στην καταστροφή απώλητων αγαθών διαρκείας· - ενθάρρυνση του μοντέλου «προϊόν ως υπηρεσία» ή άλλων μοντέλων στα οποία οι παραγωγοί διατηρούν την κυριότητα του προϊόντος ή την ευθύνη για τις επιδόσεις του κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής του· - κινητοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η ψηφιοποίηση των πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων λύσεων, όπως τα ψηφιακά διαβατήρια, η επισήμανση και τα υδατοσήματα· - επιβράβευση προϊόντων με βάση τις διαφορετικές επιδόσεις βιωσιμότητάς τους, μεταξύ άλλων με σύνδεση των υψηλών επιπέδων επιδόσεων με τα κίνητρα. Θα δοθεί προτεραιότητα στην εξέταση ομάδων προϊόντων από το σύνολο των αξιακών αλυσίδων που παρουσιάζονται στο παρόν σχέδιο δράσης, όπως ηλεκτρονικά προϊόντα, ΤΠΕ και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, καθώς επίσης έπιπλα και ενδιάμεσα προϊόντα υψηλού αντίκτυπου, όπως ατσάλι, τσιμέντο και χημικές ουσίες. Θα εντοπιστούν περαιτέρω ομάδες με βάση τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο και το δυναμικό κυκλικότητας που διαθέτουν. Αυτή η νομοθετική πρόταση και κάθε άλλη συμπληρωματική κανονιστική ή προαιρετική προσέγγιση θα αναπτυχθούν κατά τρόπο που βελτιώνει τη συνοχή με υφιστάμενα μέσα ρύθμισης των προϊόντων στα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής τους. Πρόθεση της Επιτροπής είναι στο μέλλον οι ευρύτερες πολιτικές και νομοθετικές εξελίξεις να διέπονται από τις αρχές βιωσιμότητας των προϊόντων. Η Επιτροπή θα βελτιώσει, επίσης, την αποτελεσματικότητα του τρέχοντος πλαισίου για τον οικολογικό σχεδιασμό των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων, μεταξύ άλλων με την ταχεία υιοθέτηση και εφαρμογή ενός νέου προγράμματος εργασίας για τον οικολογικό σχεδιασμό και την ενεργειακή επισήμανση για την περίοδο 2020-2024 όσον αφορά επιμέρους ομάδες προϊόντων. Η επανεξέταση της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό καθώς και οι περαιτέρω εργασίες σχετικά με συγκεκριμένες ομάδες προϊόντων, στο πλαίσιο του οικολογικού σχεδιασμού ή άλλων μέσων, θα αξιοποιήσουν, κατά περίπτωση, κριτήρια και κανόνες που θεσπίστηκαν βάσει του κανονισμού σχετικά με το οικολογικό σήμα της ΕΕ, την προσέγγιση περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος και τα κριτήρια της ΕΕ για τις ΟΔΣ. Η Επιτροπή θα εξετάσει τη θέσπιση υποχρεωτικών απαιτήσεων με σκοπό τη βιωσιμότητα όχι μόνο των αγαθών αλλά και των υπηρεσιών. Θα αξιολογηθεί, επίσης, προσεκτικά το ενδεχόμενο θέσπισης απαιτήσεων που συνδέονται με περιβαλλοντικές και κοινωνικές πτυχές της αξιακής αλυσίδας, από την παραγωγή και τη χρήση έως το τέλος ζωής του προϊόντος, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των κανόνων του ΠΟΕ. Για παράδειγμα, η εξασφάλιση της προσβασιμότητας σε ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες, εκτός από το ότι συμβάλλει στην κοινωνική ένταξη, μπορεί να έχει επιπλέον όφελος, αφού αυξάνει την ανθεκτικότητα και τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης του προϊόντος. Επιπλέον, για τη στήριξη της αποτελεσματικής και αποδοτικής εφαρμογής του νέου πλαισίου πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα, η Επιτροπή θα προβεί στις κατωτέρω ενέργειες: - θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για έξυπνες κυκλικές εφαρμογές 43, με δεδομένα για τις αξιακές αλυσίδες και τις πληροφορίες προϊόντων· - ενίσχυση των προσπαθειών, σε συνεργασία με τις εθνικές αρχές, για την επιβολή των εφαρμοστέων απαιτήσεων βιωσιμότητας για τα προϊόντα που διατίθενται στην ενωσιακή αγορά, ιδίως μέσω συντονισμένων ελέγχων και δράσεων εποπτείας της αγοράς. Τα περιεχόμενα των: - 2.2. Ενδυνάμωση των καταναλωτών και των αγοραστών του δημόσιου τομέα - 2.3. Κυκλικότητα στις μεθόδους παραγωγής αναπτύσσονται σε επόμενο κεφάλαιο ### 1.3.3 Οριζόντιες δράσεις #### 1.3.3.1 Η κυκλικότητα ως προϋπόθεση για την κλιματική ουδετερότητα Για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα, πρέπει να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ κυκλικότητας και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η Επιτροπή: - θα αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να μετρηθεί με συστηματικό τρόπο ο αντίκτυπος της κυκλικότητας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σ' αυτήν· - θα βελτιώσει τα εργαλεία μοντελοποίησης ώστε να αξιοποιηθούν τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας όσον αφορά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο· - θα προωθήσει την ενίσχυση του ρόλου της κυκλικότητας σε μελλοντικές αναθεωρήσεις των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και σε άλλες πολιτικές για το κλίμα, κατά περίπτωση. Η επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας θα απαιτήσει όχι μόνο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αλλά και την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, τη χρησιμοποίησή του στην οικονομία μας χωρίς να απελευθερώνεται και την αποθήκευσή του για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Οι απορροφήσεις άνθρακα μπορεί να βασίζονται στη φύση, μεταξύ άλλων μέσω της αποκατάστασης των οικοσυστημάτων, της προστασίας των δασών, της αναδάσωσης και της ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας ή την αύξηση της κυκλικότητας, για παράδειγμα μέσω της μακροπρόθεσμης αποθήκευσης άνθρακα σε δομικές κατασκευές από ξύλο, της επαναχρησιμοποίησης και της αποθήκευσης άνθρακα σε προϊόντα, όπως η ενανθράκωση σε υλικά οικοδομών. Για την παροχή κινήτρων με σκοπό την αξιοποίηση της απομάκρυνσης του άνθρακα και την αύξηση της κυκλικότητάς του με πλήρη σεβασμό των στόχων της βιοποικιλότητας, η Επιτροπή θα εξετάσει την ανάπτυξη κανονιστικού πλαισίου για την πιστοποίηση των απομακρύνσεων άνθρακα, με βάση την ισχυρή και διαφανή λογιστική παρακολούθηση του άνθρακα για την παρακολούθηση και την επαλήθευση της αυθεντικότητας των απορροφήσεων απομακρύνσεων άνθρακα. #### 1.3.3.2 Ορθή οικονομική διαχείριση Η επίσπευση της πράσινης μετάβασης απαιτεί τη θέσπιση προσεκτικών αλλά αποφασιστικών μέτρων για τον προσανατολισμό της χρηματοδότησης σε περισσότερο βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης. Η Επιτροπή έχει αναλάβει ήδη σειρά πρωτοβουλιών για το συγκεκριμένο ζήτημα, στις οποίες περιλαμβάνεται η ενσωμάτωση του στόχου της κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο του κανονισμού της ΕΕ για την ταξινόμηση 44, καθώς και η διεξαγωγή προπαρασκευαστικών εργασιών σχετικά με τα κριτήρια του οικολογικού σήματος της ΕΕ για τα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Η πλατφόρμα για τη χρηματοδοτική στήριξη της κυκλικής οικονομίας θα συνεχίσει να παρέχει καθοδήγηση στους φορείς προώθησης σχεδίων σχετικά με κυκλικά κίνητρα, δημιουργία ικανοτήτων και διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου. Χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, όπως οι εγγυήσεις για τις ΜΜΕ στο τρέχον πλαίσιο και το πρόγραμμα InvestEU από το 2021, κινητοποιούν ιδιωτική χρηματοδότηση για την υποστήριξη της κυκλικής οικονομίας. **InvestEU Programme** Το πρόγραμμα InvestEU υποστηρίζει τις βιώσιμες επενδύσεις, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Στόχος του είναι να ενεργοποιήσει περισσότερα από 372 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις κατά την περίοδο 2021-27. Το πρόγραμμα InvestEU βασίζεται στο επιτυχημένο μοντέλο του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, το σχέδιο Γιούνκερ. Θα συγκεντρώσει, κάτω από μία στέγη, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων και 13 άλλα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ. Το πρόγραμμα αποτελείται από: I. To InvestEU Fund που στοχεύει στην κινητοποίηση περισσότερων από 372 δισ. ευρώ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων μέσω μιας εγγύησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 26,2 δισ. ευρώ, η οποία στηρίζει τις επενδύσεις των εταίρων υλοποίησης, όπως ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. II. To InvestEU Advisory Hub που παρέχει τεχνική υποστήριξη και βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ικανοτήτων, σε φορείς και οντότητες - ιδιωτικές και δημόσιες - που βοηθούν στην προετοιμασία, ανάπτυξη, διάρθρωση και υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων. ΙΙΙ. Την InvestEU Portal που φέρνει σε επαφή επενδυτές και φορείς υλοποίησης έργων σε μια ενιαία πλατφόρμα σε επίπεδο ΕΕ, παρέχοντας μια εύκολα προσβάσιμη και φιλική προς τον χρήστη βάση δεδομένων για τις επενδυτικές ευκαιρίες που είναι διαθέσιμες στην ΕΕ. - Η Επιτροπή έχει προτείνει, επίσης, έναν νέο ίδιο πόρο για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος βασίζεται στην ποσότητα των μη ανακυκλωμένων απορριμμάτων συσκευασίας από πλαστικές ύλες. Επιπλέον, η Επιτροπή θα προβεί στις κατωτέρω ενέργειες: - ενίσχυση της δημοσιοποίησης περιβαλλοντικών δεδομένων από τις εταιρείες στην επικείμενη αναθεώρηση της οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών· - υποστήριξη επιχειρηματικής πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη αρχών περιβαλλοντικής λογιστικής που συμπληρώνουν τα χρηματοοικονομικά δεδομένα με δεδομένα επιδόσεων της κυκλικής οικονομίας· - ενθάρρυνση της ενσωμάτωσης των κριτηρίων βιωσιμότητας στις επιχειρηματικές στρατηγικές, μέσω της βελτίωσης του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης. - ενσωμάτωση των στόχων που συνδέονται με την κυκλική οικονομία στο πλαίσιο του επικείμενου επαναπροσανατολισμού του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και στο πλαίσιο της προσεχούς αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στο πεδίο του περιβάλλοντος και της ενέργειας - συνεχής ενθάρρυνση της ευρύτερης εφαρμογής ορθά σχεδιασμένων οικονομικών μέσων, όπως η περιβαλλοντική φορολογία, συμπεριλαμβανομένων των φόρων υγειονομικής ταφής και αποτέφρωσης και παροχή δυνατότητας στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για την προώθηση δραστηριοτήτων κυκλικής οικονομίας που απευθύνονται στους τελικούς καταναλωτές (π.χ. επισκευές) ##### 1.3.3.3 Προώθηση της μετάβασης μέσω της έρευνας, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι πρωτοπόροι στον τομέα των κυκλικών καινοτομιών. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, μέσω της έξυπνης εξειδίκευσης, το LIFE και το «Ορίζων Ευρώπη» θα συμπληρώσουν την ιδιωτική χρηματοδότηση της καινοτομίας και θα στηρίξουν τον συνολικό κύκλο καινοτομίας, ώστε να δοθούν λύσεις στην αγορά. Το «Ορίζων Ευρώπη» θα στηρίξει την ανάπτυξη δεικτών και δεδομένων, καινοτόμων υλικών και προϊόντων, την υποκατάσταση και την εξάλειψη επικίνδυνων ουσιών με βάση την προσέγγιση «ασφαλές από το στάδιο του σχεδιασμού», τα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα και τις νέες τεχνολογίες παραγωγής και ανακύκλωσης, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης των δυνατοτήτων της χημικής ανακύκλωσης, λαμβανομένου υπόψη του ρόλου των ψηφιακών εργαλείων για την επίτευξη κυκλικών στόχων. Επιπλέον, οι δράσεις Marie Sklodowska Curie μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων, την κατάρτιση και την κινητικότητα ερευνητών στον συγκεκριμένο τομέα. Με συνολικό προϋπολογισμό 6,6 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, οι δράσεις Marie Sklodowska-Curie στηρίζουν ερευνητές από όλο τον κόσμο, σε όλα τα στάδια της σταδιοδρομίας τους και σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους. Ωφελούν και τα ιδρύματα υποστηρίζοντας άριστα διδακτορικά, μεταδιδακτορικά προγράμματα και συνεργατικά έργα έρευνας και καινοτομίας, ενισχύοντας την παγκόσμια ελκυστικότητα και προβολή τους και προωθώντας τη συνεργασία πέραν της ακαδημαϊκής κοινότητας, μεταξύ άλλων με μεγάλες εταιρείες και ΜΜΕ. Μέσω των ψηφιακών τεχνολογιών είναι δυνατή η παρακολούθηση της διαδρομής προϊόντων, κατασκευαστικών στοιχείων και υλικών και η ασφαλής διάθεση των δεδομένων που προκύπτουν. Ο ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων για έξυπνες κυκλικές εφαρμογές που αναφέρεται σε επόμενο κεφάλαιο θα εξασφαλίσει ότι το σύστημα αρχιτεκτονικής και διαχείρισης παρέχει εφαρμογές και υπηρεσίες, όπως τα διαβατήρια προϊόντων, η χαρτογράφηση πόρων και η πληροφόρηση των καταναλωτών. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας θα συντονίσει πρωτοβουλίες καινοτομίας για την κυκλική οικονομία σε συνεργασία με πανεπιστήμια, ερευνητικούς οργανισμούς, τη βιομηχανία και τις ΜΜΕ στο πλαίσιο των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας. Το καθεστώς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας πρέπει να προσαρμοστεί στην ψηφιακή εποχή και την πράσινη μετάβαση και να στηρίζει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ. Η Επιτροπή θα προτείνει στρατηγική για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η πνευματική ιδιοκτησία θα εξακολουθήσει να αποτελεί βασικό παράγοντα που ευνοεί την κυκλική οικονομία και την εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων. ### 1.3.4 Προσπάθειες καθοδήγησης σε παγκόσμιο επίπεδο Η ΕΕ μπορεί να επιτύχει μόνο αν οι προσπάθειές της κατευθύνουν παράλληλα την παγκόσμια μετάβαση προς μια δίκαιη, κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική από πλευράς πόρων και κυκλική οικονομία. Καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαία η προώθηση συζητήσεων για τον καθορισμό «ασφαλούς χώρου λειτουργίας», όπου η χρήση διαφόρων φυσικών πόρων δεν υπερβαίνει συγκεκριμένα τοπικά, περιφερειακά και παγκόσμια όρια, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις παραμένουν εντός των ορίων του πλανήτη. Τα νέα βιώσιμα μοντέλα θα δημιουργήσουν επιχειρηματικές ευκαιρίες και ευκαιρίες απασχόλησης για τις χώρες με προοπτική ένταξης στην ΕΕ, τους πλησιέστερους γείτονές μας στον Νότο και την Ανατολή, τις αναδυόμενες οικονομίες και τους βασικούς εταίρους μας σε όλο τον κόσμο, ενισχύοντας παράλληλα τους δεσμούς με τους ευρωπαϊκούς οικονομικούς παράγοντες. Για τη στήριξη παγκόσμιας μετάβασης στην κυκλική οικονομία, η Επιτροπή θα προβεί στις κατωτέρω ενέργειες: - μέσω της αξιοποίησης της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις πλαστικές ύλες, θα ηγηθεί προσπαθειών σε διεθνές επίπεδο για την επίτευξη παγκόσμιας συμφωνίας για τις πλαστικές ύλες, με προώθηση την υιοθέτηση της ενωσιακής προσέγγισης κυκλικής οικονομίας όσον αφορά στις πλαστικές ύλες· - θα προτείνει παγκόσμια συμμαχία για την κυκλική οικονομία με σκοπό να εντοπιστούν τα κενά γνώσεων και διακυβέρνησης στην πορεία προώθησης παγκόσμιας κυκλικής οικονομίας και θα ενισχύσει πρωτοβουλίες εταιρικής σχέσης, μεταξύ άλλων με μεγάλες οικονομίες. - θα διερευνήσει τη σκοπιμότητα ορισμού «ασφαλούς χώρου λειτουργίας» για τη χρήση των φυσικών πόρων και θα εξετάσει την έναρξη διαλόγου για διεθνή συμφωνία σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών πόρων· - θα διαμορφώσει ισχυρότερη σύμπραξη με την Αφρική ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη από την πράσινη μετάβαση και την κυκλική οικονομία· - θα εξασφαλίσει ότι οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών αντικατοπτρίζουν τους