Zagadnienia na zaliczenie z Zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu finansami - PDF

**Zagadnienia na zaliczenie wykładu z przedmiotu** ***Zrównoważony rozwój w zarządzaniu finansami*\ ** 1. **Przyczyny powstania koncepcji zrównoważonego rozwoju:** - Kryzys ekologiczny, - Kryzys cywilizacji (pogłębiająca się polaryzacja ludzkości w zakresie dobrobytu, nagromadzenie bron...

**Zagadnienia na zaliczenie wykładu z przedmiotu** ***Zrównoważony rozwój w zarządzaniu finansami*\ ** 1. **Przyczyny powstania koncepcji zrównoważonego rozwoju:** - Kryzys ekologiczny, - Kryzys cywilizacji (pogłębiająca się polaryzacja ludzkości w zakresie dobrobytu, nagromadzenie broni, wojny, terroryzm, wpływ światowego kapitału na politykę państwa) - Przesłanki etyczne (walka i dominacja, konsumpcyjny styl życia, osobniczy egocentryzm, nieograniczona rywalizacja, maksymalizacja zysku, zmiany sposobu postrzegania rzeczywistości) - Zmiany sposobu postrzegania rzeczywistości (współpraca, sprawiedliwość społeczna i międzypokoleniowa, ostrożność w działaniu, umiarkowanie i oszczędność) 2. **Istota kryzysu ekologicznego w różnych wymiarach:** - **w wymiarze ekologicznym** - ubożenie i niszczenie świata żywego spowodowane ludzką presją - **w wymiarze społeczno-gospodarczym** - naruszenie równowagi między przyrodą a cywilizacją - **w wymiarze antropologicznym** - kryzys wartości i przekonań określających sens życia i sposób bycia we wszechświecie 3. **Pojęcie kryzysu ekologicznego, problemu ekologicznego i katastrofy ekologicznej:** - **Kryzys ekologiczny** - taki stan powiązań i zależności między człowiekiem a przyrodą, który powoduje zmiany w środowisku mogące prowadzić do zahamowania rozwoju społeczno-gospodarczego i niezaspokojenia niektórych ważnych potrzeb ludzkich; wszystkie niebezpieczeństwa i zagrożenia wynikające z istniejącego stanu powiązań między człowiekiem a środowiskiem. - **Problem ekologiczny -** każde zjawisko lub proces wynikające z działalności człowieka lub naturalnych zmian w środowisku, które prowadzi do zakłócenia równowagi ekologicznej i ma negatywny wpływ na organizmy żywe, ich siedliska lub funkcjonowanie ekosystemów. - **Katastrofa ekologiczna -** sytuacja w której znacznie i trwale przekroczona zostaje pojemność środowiska, wskutek czego uniemożliwione jest działanie naturalnych mechanizmów i środowisko staje się nieprzydatne do zaspokajania ludzkich potrzeb. 4. **Cechy współczesnego kryzysu ekologicznego:** - Globalny charakter - Kompleksowy charakter - Zmiana statusu suwerenności państwowej i bezpieczeństwa międzynarodowego - Powiązanie światowych problemów ekologicznych ze światową gospodarką - Kolonializm ekologiczny - Oddziaływanie człowieka na przyrodę wykracza już poza granice Ziemi - Istnienie uzasadnień eksploatacji środowiska - Współzależność globalnego kryzysu ekologicznego z kwestią wojny i pokoju. 5. **Środowisko jako system, cechy systemu złożonego:** - - - - - - - - - - 6. **Cechy podejścia systemowego:** - Od myślenia realistycznego do fenomenologicznego (od struktury systemu do procesów w nim zachodzących) - Od wiedzy pewnej do przybliżonej - Od myślenia mechanistycznego opartego na koncepcji odwracalności zdarzeń do myślenia w kategoriach procesów nieodwracalnych - Od czystej racjonalności do uwzględnienia intuicji. 7. **Model relacji człowiek -- środowisko:** 8. **Pojęcie zrównoważonego rozwoju-** polega na racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, ich ochronie oraz wymuszaniu takich technologii i instytucjonalnych zmian, które zapewnią zaspokojenie potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń. 9. **Zasady zrównoważonego rozwoju:** a. **Zasada sprawiedliwości międzygeneracyjnej, międzyregionalnej, międzygrupowej -** zasada równego dostępu do środowiska. b. **Zasada integralności systemu ekologicznego, gospodarczego i społecznego -** obowiązek ochrony środowiska jest integralnym elementem zrównoważonego gospodarowania i nie może być w konflikcie z interesami gospodarki. c. **Zasada prewencji (likwidacji zanieczyszczeń u źródła) i reagowania na istniejące zagrożenia -** zapobieganie zanieczyszczeniom u źródła, stosowanie recyklingu oraz unikanie działań powodujących nieodwracalne zmiany w ekosystemach. d. **Zasada przezorności-** odpowiednie działania powinny być podejmowane już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne tego naukowe potwierdzenie. e. **Zasada stosowania najlepszych dostępnych technik i technologii (BAT) -** wybór technik minimalizujących emisje i zużycie zasobów, które są jednocześnie opłacalne ekonomicznie. f. **Zasada skuteczności oraz efektywności ekonomicznej i ekologicznej -** ma zastosowanie do wyboru planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska (lub szerzej: przedsięwzięć wymagających nakładów finansowych), a następnie, w trakcie i po zakończeniu ich realizacji - do oceny osiągniętych wyników**;** oznacza potrzebę minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu g. **Zasada regionalizacji -** rozszerzenie uprawnień dla samorządu terytorialnego i wojewodów do ustalania regionalnych opłat, ulg i wymogów ekologicznych wobec jednostek gospodarczych**;** umożliwienie wyboru dostosowania ogólnokrajowych narzędzi polityki ekologicznej do warunków lokalnych i regionalnych**;** wykorzystanie lokalnej kultury i tożsamości mieszkańców w programowaniu rozwoju lokalnego h. **Zasada partnerstwa i partycypacji publicznej (uspołecznienia) -** zapewnienie udziału obywateli i organizacji w planowaniu oraz realizacji zrównoważonego rozwoju, a także dostępu do informacji o stanie środowiska. i. **Zasada zanieczyszczający płaci -** zasada odpowiedzialności prawnej i finansowej za zanieczyszczenie lub niszczenie środowiska. j. **Zasada współpracy międzynarodowej -** skuteczna ochrona środowiska wymaga współpracy międzynarodowej w rozwiązywaniu problemów transgranicznych i globalnych 10. **Konferencja z Rio de Janeiro i jej efekty:** - Konferencja Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju (Szczyt Ziemi) - 1992 rok, - Deklaracja RIO w sprawie środowiska i rozwoju, - Deklaracja o ochronie lasów, - Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu, - Konwencje o różnorodności biologicznej. 11. **Cele zrównoważonego rozwoju Agendy 2030:**  12. **Priorytety Europejskiego Zielonego Ładu:** 13. **Warunki uznania działalności za zrównoważoną środowiskowo:\ **Dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli **łącznie** spełnia cztery warunki:  - wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych  - nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych  - jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami  - spełnia techniczne kryteria kwalifikacji 14. **Cele środowiskowe taksonomii:** - łagodzenie zmian klimatu, - adaptacja do zmian klimatu, - zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich, - przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, - zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola, - ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów. 15. **Zasada DNSH. Działania wyrządzające poważne szkody celom środowiskowym:** - Działalność gospodarcza nie może wyrządzać poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych, w tym całym swoim cyklu życia. - **Zasada DNSH** - do not significant harm - nie czyń znaczącej szkody w środowisku. - [Działania wyrządzające poważne szkody celom środowiskowym]: - działalność nie służy gospodarce o obiegu zamkniętym, jeżeli prowadzi do znaczącego braku efektywności w wykorzystywaniu materiałów lub zasobów naturalnych, takich jak nieodnawialne źródła energii, surowce, woda i grunty, na co najmniej jednym z etapów cyklu życia produktów  - dla zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli niedopuszczalna jest działalność, która prowadzi do znaczącego wzrostu emisji zanieczyszczeń do powietrza, wody lub ziemi w porównaniu z sytuacją sprzed rozpoczęcia tej działalności  - ochrony i odbudowy bioróżnorodności i ekosystemów nie wspiera działalność, która w znacznym stopniu szkodzi dobremu stanowi i odporności ekosystemów lub jest szkodliwa dla stanu zachowania siedlisk i gatunków. 16. **Definicja i główne obszary ESG** - **Środowisko (E):** - Łagodzenie zmian klimatu - Adaptacje do zmian klimatu - Energia - Zanieczyszczenia i odpady - Zasoby wodne i morskie - Bioróżnorodność i ekosystemy - Wykorzystanie zasobów i gospodarka o obiegu zamkniętym - **Społeczeństwo (S):** - Warunki pracy - Bezpieczeństwo i higiena pracy - Różnorodność pracowników - Inkluzywność - Rozwój i szkolenia - Prawa człowieka - Relacje ze społecznością - Wpływ na konsumentów i użytkowników końcowych. - **Ład korporacyjny (G):** - Ład korporacyjny - Kultura korporacyjna i odpowiedzialne postępowanie w biznesie - Przekupstwo i korupcja - Wpływy polityczne i działalność lobbingowa - Relacje z dostawcami - Prywatność i bezpieczeństwo danych 17. **Regulacje prawne w zakresie raportowania ESG -** celem jest skierowanie większej ilości inwestycji na zrównoważoną środowiskowo działalność gospodarczą; [do regulacji zaliczamy]**:** - dyrektywa CSRD i uzupełniające ją standardy ESRS, - Taksonomia UE ustanawiająca wspólny system klasyfikacji w celu identyfikacji zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej, - rozporządzenie SFDR skierowane do uczestników rynku finansowego i doradców finansowych, którego celem jest zwiększenie transparentności dotyczącej aspektów zrównoważonego rozwoju w sektorze finansowym. 18. **Zasady raportowania zgodnie z ESRS:** a. **Zasada podwójnej istoności:** - **istotność finansową** - odnosi się do rzeczywistego i potencjalnego ryzyka i możliwości związanych z ESG, które mogą mieć istotny wpływ na sytuację finansową spółki i jej wyniki operacyjne. Kwestię ESG uważa się za istotną z perspektywy istotności finansowej, jeśli ma wpływ finansowy na spółkę (tj. wpływa na jej przychody, koszty, aktywa lub zobowiązania). - **istotność wpływu** - odnosi się do rzeczywistego i potencjalnego negatywnego wpływu działalności spółki na środowisko i społeczeństwo. Temat ESG uważa się za istotny z perspektywy istotności wpływu, jeśli firmę można powiązać z negatywnym lub pozytywnym wpływem na środowisko i społeczeństwo poprzez jej bezpośrednią działalność biznesową lub pośrednio poprzez jej łańcuch wartości: Podwójna istotność stanowi połączenie istotności finansowej i wpływu, - skala wpływu (jak poważny jest wpływ) - zakres wpływu (jak powszechny jest wpływ) - jego nieodwracalny charakter (czy i w jakim stopniu można zaradzić negatywnym skutkom) - prawdopodobieństwo (w przypadku potencjalnego wpływu). **Dany temat ESG uważa się za istotny z perspektywy podwójnej istotności jeśli:** - Jest istotny z perspektywy istotności finansowej lub - Jest istotny z perspektywy istotności wpływu lub - Jest istotny z obu tych perspektyw. a. **Należyta staranność w zakresie zrównoważonego rozwoju:** - **Kroki**: 4. \- Monitorowanie skuteczności wdrożonych działań i ich komunikacja. b. **Podejście oparte na łańcuchu wartości:** 19. **Definicja zrównoważonego finansowania-** uwzględnianie aspektów środowiskowych i społecznych w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych. prowadzące do zwiększenia inwestycji w działania długoterminowe na rzecz zrównoważonego rozwoju. 20. **Cele zrównoważonego finansowania:** - - -