Teknolojik Gelişmelerin Toplum Hayatına Etkileri PDF

TEKNOLOJİK GELİŞMELERİN TOPLUM HAYATINA ETKİLERİ İnsanlar tekerleğin icadından önce çok ağır yükleri bile kas gücüyle taşımak zorunda kalmışlardır. Tekerleğin icadından sonra insanlar el arabası, at arabası ve kağnılar yapmışlardır. Bu durum, ulaşım ve taşımacılık faaliyetlerinin daha kolay yapılm...

TEKNOLOJİK GELİŞMELERİN TOPLUM HAYATINA ETKİLERİ İnsanlar tekerleğin icadından önce çok ağır yükleri bile kas gücüyle taşımak zorunda kalmışlardır. Tekerleğin icadından sonra insanlar el arabası, at arabası ve kağnılar yapmışlardır. Bu durum, ulaşım ve taşımacılık faaliyetlerinin daha kolay yapılmasını sağlamıştır. Sabanın icadından önce çiftçiler, toprağın yüzeyini odun parçaları kullanarak ekilebilir hâle getiriyor- lardı. Sabanın icadıyla tarımda hayvan gücü daha fazla kullanılmış ve tarımsal üretim artmıştır. Modern matbaanın icadından önce tahtadan yapılmış harf kalıpları kullanılmıştır. Modern matbaa icat edildikten sonra kitap sayısında önemli bir artış yaşanmıştır. Telefon icat edilmeden önce insanlar birbirleriyle haberleşmek için davul, duman, ateş ve ayna kullanmışlardır. İnsanlar, telefon icat edildikten sonra uzak mesafedekilerle daha kolay iletişim kurabilmişlerdir. Teknoloji, insan hayatını kolaylaştırmak için icat edilip geliştirilen alet, araç ve gereçleri kapsamaktadır. Kültür, ekonomi, eğitim, sağlık, iletişim, ulaşım alanlarında yaşanan teknolojik gelişmeler toplumsal hayatımızı etkilemektedir. Aşağıda bu etkilere yönelik yazılı, görsel ve dijital kaynaklar verilmiştir. Kültürel zenginliklerimizi korumak, tanıtmak ve gelecek nesillere aktarmak amacıyla dijital teknoloji ürünlerinden de faydalanılmaktadır. Kültürel varlıkların yazılı, işitsel ve görsel sunumlarının yapılması, bunların sanal ve gerçek ortamlarda insanlara ulaştırılmasında birçok teknolojiyi kullanırız. Aşağıda bu durumlara bazı örnekler verilmiştir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı “Türkiye Kültür Portalı” ile ülkemizin tarihî, kültürel ve turistik değerlerini dijital ortamda kullanıcılarına sunmaktadır. İnsanlar, genel ağ teknolojisinin sağladığı kolaylıklar sayesinde mesafe, mekân ve zaman sınırı olmaksızın istedikleri eğitimlere kolayca katılabilmektedir. Öğrenciler ve araştırmacılar, genel ağ ile dünyanın her yerinden birçok kütüphanenin dijital arşivine, sanal ansiklopedilerine erişim sağlayabilmektedir (Görsel 6.10). Bu erişim kolaylığı, farklı ülkelerden insanlarla etkileşim hâlinde birçok yabancı dil öğrenmek için geniş bir imkan sunmaktadır. Eğitim sektöründe kullanılan bilgisayar, etkileşimli tahta, hoparlör, haricî bellek, fotokopi makinesi, yazıcı, tarayıcı, çizim tableti ve projeksiyon makinesi gibi teknolojik aletler öğrenme ve bilgiye ulaşmada kolaylık sağlamaktadır. Ancak eğitim amacıyla kullanılan tablet ve bilgisayar gibi teknolojik ürünlerin kontrolsüz kullanımı bireylerde bağımlılık yapabilmektedir. Sosyal becerilerin gelişimini engelleyerek bireylerin yalnızlaşmasına yol açabilen bu teknolojik aletler, aşırı ve kontrolsüz kullanım sonucu öğrenme ve dikkat toplamayı güçleştirerek zihinsel performansı olumsuz etkileyebilmektedir. Sağlık açısından ise duruş, işitme ve görme bozuklukları yaşanmasına yol açabilmektedir Hava araçları, hızlı trenler, gemiler, elektrikli araçlar, navigasyon sistemleri, trafik kameraları, akıllı trafik ışıkları, emniyet kemeri ve hava yastığı sistemleri sıklıkla kullandığımız ulaşım teknolojilerindendir. Geleneksel yakıtlı araçların yerini alan hızlı trenler, uçaklar, elektrikle çalışan araçlar yakıt tüketimini azaltarak, petrol ve doğal gaz gibi kaynaklardan tasarruf sağlayıp çevre kirliliğini azaltmaktadır. Navigasyon sistemleri, sürücülere en uygun ve hızlı rotayı belirleyerek trafikte geçirilen süreyi kısaltmaktadır. Ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler yolcu ve yük taşımanın daha hızlı ve konforlu yapılmasını sağlamıştır. Böylece insanların farklı yerleri görmesi ve kültürleri tanıması kolaylaşmıştır. Ulaşım teknolojilerinin sağladığı bu kolaylıkların yanında bazı olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Örneğin trafik yoğunluğunun artması ile insanların hareket kabiliyetleri azalmış ve araçlardan kaynaklanan hava kirliliği artmıştır (Görsel 6.16). Bazen navigasyon sistemlerinin sürücüleri yanlış yönlendirmesi ve trafik ışıklarının çalışmaması birtakım sorunlara yol açabilmektedir. TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN BİLİNÇLİ KULLANIMI Teknolojinin olumlu veya olumsuz etkileri, insanların teknolojiyi kullanma biçimleriyle ilgilidir. Teknolojik ürünlerin yapım amacını ve kullanımında dikkat edilecek hususları bilmek; bu ürünleri doğru zamanda, miktarda ve yerde kullanmak, kullandığımız ürünün verimliliğini artırır. Bunun tersini düşünecek olursak kullandığımız teknolojik ürünün olumsuz sonuçları ile karşı karşıya kalırız. Bu yüzden teknolojik araçları kullanırken kendimize “Hangi cihaz ne yapmaya yarıyor, neyi yaparsam daha kullanışlı hâle getiririm, hangi amaçla kullanırsam faydası dokunur, kullanırken nelere dikkat etmeliyim?” sorularını sormalıyız. Cep telefonu, tablet ve dizüstü bilgisayar taşınabilir teknolojik ürünler olduğundan genel ağ kullanımı ile birlikte artan rolleriyle hayatımızın her alanında yer almaktadır (Görsel 6.22). Evde, okulda ve iş hayatında taşınabilir teknolojilerin kullanım alanı her geçen gün artmaktadır. Cep telefonu, günümüzde pek çok insan için taşınabilir, akıllı ve farklı birçok işlevi olan bir teknolojik üründür. Cep telefonları artık arama yapmak veya yazılı mesaj göndermekten daha çok şeye yarar durumdadır. Cep telefonu; genel ağa erişim aracı, fotoğraf makinesi, günlük etkinlikleri düzenleme aracı, e-postaların okunabileceği bir cihaz olarak da kullanıla- bilmektedir. Bu işlevlere daha birçoğu eklenebilir. Gelişmiş bir yazılıma erişim imkânı olan herkes veri izlerimizi takip ederek etkinliklerimizi, davranışlarımızı, tercihlerimizi, fikirlerimizi ve çok daha fazlasını izleyebilir. Bir ticari kuruluş; daha önce gerçekleştirdiğimiz genel ağ tarama etkinliklerimizi, satın alma davranışımızı veya sosyal medya faaliyetlerimizi takip ederek doğrudan bize yönelik teklifler geliştirmeye başlayabilir. Bu nedenle genel ağı kullanırken bilinçli hareket etmeli, paylaşımlarımızda daha dikkatli olmalıyız. Bulaşık makinesi mutfaktaki işimizi kolaylaştıran en önemli teknolojik ürünlerden biridir. Bu teknolojik alet bulaşık yıkamak için mutfakta geçirilen zamandan tasarruf etmemizi sağlar. Ancak makinemizin iyi bir performans gösterip bulaşıklarımızı iyi bir şekilde temizlemesi için doğru kullanılması gerekir. Elektrik önemli enerji türüdür. Karanlıkları aydınlatma, ev ve iş yerlerimizi ısıtma ve serinletme, birçok makineyi çalıştırabilme gibi durumlarda elektrikten faydalanırız. Ev, okul, iş yeri gibi günlük hayatımızın birçok alanında aydınlatmada kullandığımız ampuller de elektrik enerjisi ile çalışan bir teknolojik üründür. Ampullerin bireysel ve toplumsal olarak bilinçli kullanımı, enerji kaynaklarını daha verimli ve sürdürülebilir bir şekilde kullanmamıza yardımcı olacaktır. Bilinçli bir tüketici olarak satın aldığımız ürünün fiş veya faturasını almanın yanında ürünün kullanım kılavuzuna ve garanti belgesine dikkat etmek oldukça önemlidir. Kullanım kılavuzu; okuyucunun ürünü nasıl, hangi fiziksel ortamda kullanacağı ve herhangi bir aksaklıkta ulaşılabilecek yetkili kişi veya kurumlar gibi bilgileri içeren önemli bir belgedir (Görsel 6.37). Bu nedenle kullanım kılavuzunu dikkate alarak teknolojik araçları kullanmamız bilinçli bir kullanımın ön şartıdır. Dijital okuryazarlık, yazılı ve görsel kitle iletişim araçları tarafından verilen mesajların doğru algılanıp değerlendirilmesidir (Görsel 6.38). Dijital okuryazar bir çocuk, sosyal medyayı kullanmanın sadece özçekim yaparak bunları her fırsatta paylaşmak olmadığını bilir. Genel ağ hesaplarının gizliliğini ayarlar, güçlü şifreler oluşturur, hangi tür paylaşımlar yapacağı hakkında fikir sahibidir.